PHẦN HAI

Chương 1

Đó là lúc khởi đầu cuộc viễn du lớn
của chúng tôi qua khắp các vùng miền nước Mĩ. Trong tất cả các loại lữ quán du
lịch, tôi sớm trở nên ưng nhất loại Motel Tiện Dụng [1] -
sạch sẽ, gọn gàng, an toàn, nơi lí tưởng để ngủ nghê, cãi cọ, làm lành, ái ân
vụng trộm vô độ. Thoạt đầu, vì sự gây nghi ngại, tôi hăng hái thuê cả hai phần
của một đơn nguyên kép, mỗi phần có một giường đôi. Tôi tự hỏi không biết cách
bố trí này nhằm dành cho hai cặp đôi kiểu gì, bởi lẽ cái bức vách dở dang ngăn
căn phòng hay lều gỗ thành hai tổ uyên ương thông nhau chỉ có thể bảo đảm đạt
tới một độ riêng tư giả tạo kiểu Phari [2] mà thôi. Dần
dà, chính những khả năng do sự chung chạ thẳng thắn ấy gợi ý (hai cặp trẻ vui
vẻ trao đổi bạn tình hoặc một đứa bé giả vờ ngủ để có thể làm nhân chứng tai
nghe cho những độ âm vang nguyên thủy) khiến tôi mạnh bạo hơn và thỉnh thoảng
tôi lấy phòng một-giường-lớn-một-giường-con hoặc hai giường sóng đôi, một cái
xà lim thiên đường với mành cửa sổ màu vàng kéo xuống để tạo ảo tưởng một buổi
sớm mai ở Venice đầy nắng, trong khi thực tế là đang ở Philadelphia dầm dề mưa.

[1] Từ ghép kết hợp “motor” và “hotel”, chỉ loại khách
sạn thực dụng (functional motel) có chỗ để xe gần nơi ngủ. Cũng gọi là “court”.

[2] Giáo phái Do Thái cổ đại nổi tiếng là nghiêm cẩn tuân
thủ truyền thống, nghi thức nghi lễ. Ý nói đạo đức giả.

Chúng tôi lần lượt làm quen với
- nous connûmes* (chúng tôi đã tùng biết, từng trải qua) để
dùng một giọng có hơi hướm Flaubert [3] - những kiểu nhà
thôn dã xây bằng đá dưới những cây to tướng vóc dáng Chateaubriand [4],
loại đơn nguyên xây bằng gạch sống, gạch nung, những motel trát vữa xtuych-cô
trên những mảnh đất mà sách hướng dẫn du lịch của Hội Xe Hơi mô tả là “đầy bóng
râm”, “rộng rãi”, “phong cảnh ngoạn mục”. Loại nhà bằng gỗ súc, hoàn thiện bằng
gỗ thông nhiều mắt, với nước láng bóng nâu-vàng, khiến Lo nhớ đến những khúc
xương gà rán. Chúng tôi coi khinh loại Kabin quê kệch nẹp ván gỗ quét vôi
trắng, thoang thoảng mùi nước cống hoặc một thứ mùi hôi thê lương sượng sùng
nào khác, chẳng có gì để khoe khoang (ngoại trừ “giường tốt”), và một bà chủ
cau có luôn luôn sợ quà tặng của mình (“... vâng, tôi có thể dành cho quí
khách...”) bị từ chối.

[3] Gustave Flaubert, nhà văn Pháp (1821-1880) trong
cuốn tiểu thuyết bất hủ Madame Bovary của mình, dùng động từ
“connaître” (biết đến, trải qua) ở thì quá khứ đơn (passé simple) để tả các
trải nghiệm của Emma Bovary với những người tình của nàng.

[4] Các nhà văn và họa sĩ Pháp đầu tiên sang Mĩ đều
có ấn tượng mạnh về những cây to ở đây, và hình ảnh “những cây to tướng vóc
dáng Chateaubriand” bắt nguồn từ tác phẩm Atala của nhà văn Pháp
Franҫois René de Chateaubriand (1768-1848).

Nous connûmes (cái này
thật chúa là ngộ) tính chất câu khách của những cái tên lặp đi lặp lại - tất cả
những Sunset Motel, U-Beam Cottage, Hillcrest Court, Pine View Court, Mountain
View Court, skyline Court, Park Plaza Court, Green Acre, Mac’s Court. Đôi khi,
có một dòng đặc biệt trong bản giới thiệu như “Hoan nghênh trẻ em, chấp nhận
thú cảnh” (em được hoan nghênh, em được chấp
nhận đấy). Buồng tắm đa số là vòi hương sen nền gạch hoa, với nhiều loại cơ chế
phun nước cực kì đa dạng, nhưng với một đặc tính duy nhất, chung cho tất cả,
hoàn toàn phi-Laodicea [5], cụ thể là có khuynh hướng, trong
khi được sử dụng, đột ngột trở nên nóng khủng khiếp hoặc lạnh cóng, tùy theo
người ở phòng bên vặn vòi lạnh hay nóng, tước đi của ta phần bổ sung cần thiết
cho cuộc tắm vòi hương sen mà ta đã pha hòa xiết bao công phu. Một số motel dán
bản nội qui bên trên toa lét (mà trên nắp két nước, người ta chất hàng đống
khăn một cách hết sức mất vệ sinh) yêu cầu khách đừng vứt rác, lon bia, hộp các
tông, thai nhi chết, vào bồn cầu; một số khác lồng kính những chỉ dẫn đặc biệt,
như Điều Nên Làm (Kị mã: Quí khách sẽ thường thấy những kị sĩ phóng dọc
theo Phố Chính trên đường trở về từ những cuộc phi ngựa lãng mạn duới ánh trăng. “Thường là vào ba giờ sáng,” cô bé Lo
không chút lãng mạn của tôi mỉa mai bình luận).

[5] Theo Kinh Thánh, sách Khải huyền, ch. 3; 14-16, đặc
điểm của nhà thờ ở xứ Laodicea là “không nóng cũng chẳng lạnh”.

Nous connûmes nhiều loại
quản lí motel khác nhau: kẻ tội phạm hoàn lương, thầy giáo về hưu và nhà kinh
doanh thất bại, trong số nam giới; và cả loạt phiên bản, từ dạng mẹ hiền, dạng
ngụy mệnh phụ phu nhân cho đến dạng mụ dầu, trong số nữ giới. Và thi thoảng,
trong đêm ẩm ướt và nóng ghê gớm, những đoàn tàu hỏa rú lên với một âm thanh ai
oán, xé lòng và đầy điềm gở, hòa trộn sức mạnh với cuồng loạn thành một tiếng
thét tuyệt vọng.

Chúng tôi tránh những Nhà Nghỉ Du
Lịch, anh em họ thôn dã của các Nhà Tang Lễ, lỗi mốt, điệu đàng và không có vòi
tắm hương sen, với những bàn trang điểm cầu kì và những tấm ảnh chụp các con bà
chủ ở mọi giai đoạn phát triển trong những phòng ngủ nhỏ màu trắng pha hồng não
nề. Nhưng thi thoảng, tôi cũng phải nhượng bộ ý thích của Lo muốn ở những khách
sạn “đích thực”. Trong khi tôi âu yếm vuốt ve em trong chiếc xe đậu trong im
lặng của một con đường nhánh sẫm bóng hoàng hôn huyền bí, em giở sách hướng dẫn
du lịch chọn một lữ quán ven hồ nào đó được đánh giá cao, giới thiệu đủ mọi
hình ảnh mà em lấy đèn pin soi kĩ từng chi tiết, chẳng hạn như cảnh khách khứa
vui vẻ hòa đồng, những bữa ăn nhẹ xen giữa những bữa chính, những cuộc nhậu
thịt nướng ngoài trời - nhưng trong trí tôi, những cái đó gợi lên hình ảnh bỉ
ổi của những học sinh trung học hôi hám, sơ mi đẫm mồ hôi và một cái má đỏ rực
như than hồng áp vào má em, trong khi tiến sĩ Humbert Humbert chẳng có gì mà ôm
ngoại trừ hai cái đầu gối đàn ông, đành xoa dịu cơn đau trĩ của mình bằng cái
lạnh trên vạt cỏ ướt. Cũng cực kì hấp dẫn em là những Lữ quán “Thuộc Địa”:
ngoài “không khí thanh lịch” và những cửa sổ nhìn ra phong cảnh như vẽ, những
nơi này còn hứa hẹn nhiều “siêu-siêu đặc sản với số lượng vô hạn độ”. Hồi ức
thân thiết về cái khách sạn lộng lẫy của cha tôi ngày xưa đôi khi khiến tôi tìm
kiếm một cái gì tương tự trên miền đất xa lạ chúng tôi đang rong ruổi. Chẳng
bao lâu, tôi đã nản chí; nhưng Lo thì vẫn kiên trì theo đuổi dấu vết của những
áp-phích về đồ ăn phong phú, trong khi tôi thì sướng rơn - mà không phải chỉ vì
lí do tiết kiệm - mỗi khi nhìn thấy những tấm biển ven đường đại loại như
TIMBER HOTEL, Trẻ em dưới 14 tuổi miễn phí. Mặt khác, tôi rùng
mình khi nhớ lại cái khu nghỉ mát soi-disant* (gọi là) “thượng
hạng” ở một bang Trung Tây tự quảng cáo là phục vụ bữa ăn mặn lúc nửa đêm
“thoải mái mở tủ lạnh”; tại đây, người quản lí, thắc mắc vì giọng phát âm của
tôi, đã yêu cầu cho biết tên người vợ quá cố của tôi và người mẹ quá cố của cô
gái. Hai ngày lưu lại ở đây thiến mất của tôi một trăm hai mươi đô
la. Và, em còn nhớ không, Miranda [6], cái sào huyệt kẻ cướp
“cực kì sang trọng” với cà phê sáng miễn phí và nước đá lưu thông, nhưng không
tiếp nhận trẻ em dưới mười sáu tuổi (kể cả Lolita, tất nhiên).

[6] Nhại câu mở đầu – cùng là điệp khúc – của bài thơ
“Tarantella” (Điệu nhảy Tarantella) của nhà thơ Hilaire Belloc (1870-1953): “Do
you remember an Inn,/Miranda?/Do you remember an Inn” (Em còn nhớ một Lữ quán
không, Miranda?).

Ngay khi tới một trong những motel
đã trở thành nơi trú chân quen thuộc của chúng tôi, Lolita lập tức mở quạt điện
chạy vù vù, hoặc nài tôi bỏ một đồng hai mươi lăm cent vào radio, hoặc đọc tất
cả các bảng hướng dẫn và hỏi bằng một giọng rền rĩ tại sao em không thể cưỡi
ngựa dạo chơi trên một con đường nào đó được quảng cáo khắp nơi, hoặc đến bơi ở
một bể nước khoáng của địa phương. Phần lớn thời gian, với cái vẻ uể oải chán
ngán mà em cố công tạo dáng, Lo gieo mình, lả lơi, gợi thèm ghê gớm, xuống một
cái ghế lò xo màu đỏ, hoặc một cái ghế nằm màu xanh lá cây, hoặc một chiếc ghế
vải gấp kẻ sọc có chỗ để chân và tán che, hoặc một chiếc ghế đu dưới một tán dù
trong vườn, trên một patio [7], và tôi phải mất
hàng tiếng đồng hồ dỗ dành, dọa dẫm và hứa hẹn mới khiến được em cho mượn đôi
tay đôi chân rám nắng vào cái phòng biệt lập năm đô la trong mấy giây, trước
khi làm bất cứ cái gì em thích hơn là niềm vui sướng tội nghiệp của tôi.

[7] Tiếng Tây Ban Nha, chỉ một khoảng không gian ngoài
trời, sân hiên.

Là một kết hợp của thật thà hồn
nhiên với xảo trá, của quyến rũ với phàm tục, của những cơn hờn dỗi xanh lét
với những phút hân hoan hồng tươi, Lolita, khi em muốn, có thể trở thành một
đứa bé khiến người ta điên tiết. Tôi chưa thực sự được chuẩn bị đầy đủ để ứng
phó với những cơn buồn chán vô lối, trách móc kịch liệt và dữ dằn của em, cái
kiểu nằm vật ra, rũ rượi, mắt đờ đẫn, và cái chiêu được gọi là ườn xác - một
thứ trò hề lan man mà em nghĩ là cung cách sừng sỏ của bọn tiểu yêu lưu manh,
về mặt tinh thần, tôi thấy em là một bé gái công thức cứng nhắc chán ngắt. Jazz
“hot” mà ngọt ngào, khiêu vũ bốn cặp dàn hình vuông, kẹo trái cây bơ sữa mềm, nhạc
kịch hiện đại, tạp chí điện ảnh, và những thứ đại loại như thế - những cái đó
hiển nhiên là nằm trong danh sách các tiết mục yêu thích của em. Có Chúa biết
tôi đã phải bỏ bao nhiêu đồng hai lăm cent vào những cái máy hát tự động bóng
bẩy, làm nhạc nền cho mỗi bữa ăn của chúng tôi! Tôi vẫn còn nghe thấy những
giọng mũi của các ca sĩ vô hình nỉ non hót tình ca ve vãn em, những cái tên như
Sammy và Jo và Eddy và Tony và Peggy và Guy và Patty và Rex, và những bài lãng
mạn ủy mị thời thượng, tất cả đều giông giống nhau đối với tai tôi, cũng như
các loại kẹo khác nhau của em đối với vị giác tôi. Với niềm tin như tin vào
Chúa Trời, em tin bất kì lời quảng cáo hay khuyến cáo nào đăng trên tạp chí
điện ảnh Movie Love hay Screen Land- Starasil [8] Trừ
Tiệt Mụn, hoặc “Các cô gái chú ý, đừng để vạt áo sơ mi phất phơ bên ngoài quần
jeans, vì Jill nói các cô không nên làm thế”. Hễ một tấm biển ven đường mời
“HÃY GHÉ THĂM CỬA HÀNG LƯU NIỆM CỦA CHÚNG TÔI” là nhất thiết chúng tôi phải ghé
vào, phải mua những vật lạ của người da đỏ, búp bê, đồ trang
sức bằng đồng, bánh kẹo xương rồng. Những tiếng “hàng mới lạ và đồ lưu niệm”
làm em mê cuồng lên thực sự bởi âm điệu trầm bổng của chúng. Hễ một tiệm cà phê
nào đó trưng biển Đồ uống Ướp đá, là tự khắc em sôi sục lên, mặc dù ở đâu chả
có đồ uống ướp đá. Em đích thị là mục tiêu của mọi quảng cáo: người tiêu thụ lí
tưởng, đề tài và đối tượng của mọi tấm áp-phích tởm lợm. Và em chủ trương -
nhưng không thành công - chỉ chiếu cố những quán ăn nơi tinh anh của Huncan
Dines [9] hiển hiện trên những chiếc khăn giấy đẹp xinh và
những món nộm phủ pho mát.

[8] Nhãn hiệu của một loại thuốc mỡ bôi ngoài da có thật.

[9] Nói lái tên Duncan Hines (1880-1959), tác giả của
nhiều cuốn sách hướng dẫn du lịch như Adventures in Good Eating (Phiêu lưu trong
ăn ngon)…

Trong những ngày ấy, cả em lẫn tôi
đều chưa nghĩ ra cái chế độ úy lạo bằng tiền mà sau đó ít lâu đã ảnh hưởng tai
hại đến thế đối với thần kinh của tôi và tinh thần của em. Tôi dựa vào ba
phương pháp khác để khiến “nàng hầu” đang tuổi dậy thì của mình tuân phục và
tương đối mát tính. Mấy năm trước đó, em đã qua một mùa hè mưa dầm dề dưới cặp
mắt lờ đờ của Miss Phalen trong một ngôi nhà trại xiêu vẹo miền Appalachia vốn
thuộc về một ông Haze quắt queo nào đó từ thời xa lắc xa lơ. Nó vẫn còn đứng
giữa những mẫu đất đầy những que vàng ở bìa một cánh rừng không có hoa, cuối
một con đường quanh năm lầy lội, cách xóm gần nhất khoảng ba mươi
cây số. Chỉ nhớ lại ngôi nhà xơ xác như thằng bù nhìn rơm ấy, những
đồng cỏ sũng nước ấy, cảnh quạnh hiu và hoang sơ đầy gió ấy, Lo cũng đủ ghê tởm
cực kì, đến độ trẹo mồm, lè lưỡi. Và đó chính là nơi lưu đày mà tôi dọa sẽ đưa
em về học tiếng Pháp và tiếng Latinh dưới sự giám sát của tôi trong nhiều tháng
và, nếu cần, nhiều năm, trừ phi “thái độ hiện tại” của em chuyển biến.
Charlotte, bây giờ tôi mới bắt đầu hiểu mình!

Mỗi lần, để chặn đứng những cơn lôi
đình thịnh nộ của em, tôi quay đầu xe ngay giữa xa lộ, ra ý sẽ đưa thẳng em về
cái ngôi nhà tối tăm sầu thảm đó, thế là cô bé Lo chất phác tưởng thật, bèn
cuống cuồng níu chặt lấy bàn tay cầm lái của tôi. Tuy nhiên, chúng tôi càng đi
xa hơn về phía Tây, cách đe dọa ấy càng trở nên kém hiệu quả, và tôi lại phải
chọn những phương pháp thuyết phục khác.

Trong số đó, cái chiêu dọa đưa đi
trung tâm cải huấn là điều khiến tôi cảm thấy xấu hổ nhất, đến độ phát rên lên
mỗi khi nhớ lại. Ngay từ đầu cuộc dan díu này, tôi đã đủ thông minh để hiểu
rằng mình phải đảm bảo chắc chắn có được sự hợp tác hoàn toàn của em đặng giữ
bí mật quan hệ của chúng tôi, sao cho nó trở thành một thứ bản năng đối với em,
bất kể em có thể ấm ức đến đâu với tôi, bất kể em có thể muốn tìm kiếm thú vui
nào khác.

“Hãy lại hôn ông già của em đi nào,”
tôi thường bảo em, “và hãy vứt bỏ bộ dạng cáu kỉnh vô lối ấy đi. Dạo xưa, khi
ta còn là con đực mơ ước của em (độc giả có thể nhận thấy tôi khổ công như thế
nào để nói theo giọng điệu của Lo), em ngất ngây khi nghe những đĩa hát của
thần tượng thổn-thức-và-nức-nở số một của các bạn đồng tuế với em (Lo: “Các bạn
gì của tôi? Nói tiếng phổ thông đi!”). Thần tượng mà bọn bạn cánh hẩu của em
tôn thờ, em nghĩ giọng y nghe giống bạn Humbert. Nhưng giờ đây, ta chỉ còn
là ông già của em mà thôi, một ông bố mơ ước che chở cho con
gái mơ ước của mình.

“Ma chère Dolores!* (Dolores
yêu quí của ta) Ta muốn che chở cho em, cưng ạ, khỏi mọi điều gớm ghiếc thường
xảy ra với những bé gái ở những lán để than, những ngõ cụt, và than
ôi, comme vous le savez trop bien, ma gentille*(như em biết quá rõ
đấy, em dễ thương của ta), trong những cánh rừng đầy trái dâu xanh giữa những
mùa hè xanh thắm nhất. Qua giông tố bão bùng, ta sẽ luôn luôn là người giám hộ
của em, và nếu em ngoan ngoãn, ta hi vọng là chẳng bao lâu, một tòa án sẽ hợp
pháp hóa quyền giám hộ này. Tuy nhiên, Dolores Haze, ta hãy quên cái gọi là
thuật ngữ pháp lí ấy đi, cái thứ thuật ngữ chấp nhận cụm từ “ở chung chạ dâm
dật và dâm đãng” là hợp lí. Ta không phải là một bệnh nhân tâm thần-tội phạm
tình dục làm những điều suồng sã bậy bạ với một bé gái. Kẻ hiếp dâm bệnh hoạn
là Charlie Holmes cơ; ta là thầy thuốc trị bệnh - một chút phân biệt tinh tế mà
quan trọng. Ta là ba yêu của em, Lo. Nhìn đây, ta có cả một cuốn sách thông
thái về con gái trẻ. Này, cưng, nhìn xem nó nói gì. Ta trích dẫn nhé: con gái
bình thường - chú ý nhé: bình thường - con gái bình thường, nói chung, đều hết
sức lo lắng muốn làm vui lòng cha. Nó cảm thấy ở cha mình dự báo về người đàn
ông mơ ước, khó nắm bắt của nó (“khó nắm bắt” là từ chuẩn đấy, theo Polonius [10]!).
Người mẹ khôn ngoan (và mẹ tội nghiệp của em, nếu còn sống, chắc cũng thuộc
loại khôn ngoan) sẽ cổ xúy cho một tình bầu bạn giữa cha và con gái, vì hiểu
rằng - xin bỏ qua cho cái văn phong cũ mòn này - con gái mình tạo nên những lí
tưởng về tình yêu và đàn ông từ sự liên kết với cha nó. Vậy thử xem cuốn sách
vui vẻ này muốn nói gì - khuyến cáo gì về mối liên kết đó? Ta lại trích dẫn:
Trong cộng đồng người Sicily, quan hệ tình dục giữa cha và con gái được chấp
nhận như một điều tự nhiên, và đứa con gái tham gia những quan hệ như vậy không
hề bị xã hội mà nó là một thành viên phản đối. Ta rất ngưỡng mộ người Sicily,
những lực sĩ cừ khôi, những nhạc sĩ cừ khôi, những con người chính trực, Lo ạ,
và những người tình tuyệt vời. Nhưng thôi, chúng ta đừng lan man. Mới ngày hôm
kia thôi, chúng ta đọc thấy trên báo một câu chuyện lố bịch về một người đàn
ông trung niên đồi bại nhận tội là đã vi phạm Luật Mann [11] và
đưa một bé gái chín tuổi qua biên giới bang vì mục đích vô luân, bất luận cái
mục đích vô luân ấy cụ thể nghĩa là thế nào. Dolores yêu dấu! Em không phải mới
chín tuổi mà đã gần mười ba, và ta không khuyên em tự coi mình là nữ nô lệ lưu
động của ta, và ta tiếc là cái luật Mann ấy lại thuận với một trò
chơi chữ dễ sợ[12], sự phục thù của các vị Thần Ngữ Nghĩa Học đối với bọn phàm
phu tục tử mũ cao áo dài. Ta là cha của em, và ta đang nói
cùng ngôn ngữ với em, và ta yêu em.

[10] Nhân vật trong bi kịch Hamlet của đại văn hào Anh W.
Shakespeare (1564-1616). Ông già ba hoa và tự mãn này thường cảnh báo con gái
là Ophelia phải đề phòng sự “khó nắm bắt” và ngón “chạy làng” của đàn ông.

[11] Luật ban hành năm 1910 cấm đưa phụ nữ từ bang này
sang bang khác vì mục đích vô luân.

[12] Luật Mann, tiếng Anh là “Mann Act”. “Mann” đồng âm
với “man”, nghĩa là “đàn ông”. “Act” có nghĩa là “hành động”.

“Cuối cùng, chúng ta hãy thử xem
điều gì sẽ xảy ra nếu như em, một đứa trẻ vị thành niên, bị kết tội hủy hoại
đạo đức của một người lớn trong một lữ quán khả kính, điều gì sẽ xảy ra nếu như
em tố cáo với cảnh sát là ta đã bắt cóc và hiếp dâm em? Cứ giả dụ là họ tin em
đi. Một gái vị thành niên cho phép một người trên hai mốt tuổi tìm hiểu xác
thịt mình, khiến nạn nhân mắc vào tội hiếp dâm theo pháp định, hoặc tội kê giao
mức độ hai, tùy theo kĩ thuật được vận dụng để định tội; và hình phạt nặng nhất
là mười năm. Vậy thì ta đi tù. Ôkê. Ta đi tù. Nhưng còn em thì sao, cô bé mồ
côi của ta? Ờ, em may mắn hơn. Em trở thành đối tượng giám hộ của Phòng Cứu tế
Xã hội - ta e rằng mấy tiếng đó nghe hơi u ám đấy. Một bà đứng tuổi đoan trang,
nghiêm nghị kiểu Miss Phalen, nhưng cứng nhắc hơn và không uống rượu, sẽ tịch
thu son môi và những quần áo diện của em. Chấm dứt rong chơi đú đởn! Ta không
biết em đã bao giờ nghe nói đến những luật liên quan đến trẻ em phụ thuộc, bơ
vơ, bất trị và phạm tội chưa? Trong khi ta níu chặt song sắt nhà tù, thì em,
đứa trẻ bơ vơ may mắn, sẽ được cho chọn lựa giữa những chỗ ở này nọ, tất thảy
đều na ná như nhau, trường cải tạo, trung tâm cải huấn, trại giam trẻ vị thành
niên, hoặc một trong các trung tâm bảo trợ thiếu nữ tuyệt vời, ở đó em sẽ phải
học đàn, và hát thánh ca, và Chủ nhật thì ăn bánh kếp ôi. Em sẽ tới đó, Lolita
- Lolita của ta, Lolita này sẽ rời xa
Catullus [13] của mình và tới đó với tư cách là con gái
ngỗ ngược như em. Nói trắng ra, nếu người ta phát giác ra chúng ta, em sẽ bị mổ
xẻ phân tích và đưa vào kỉ cương, c’est tout* (có thế thôi),
cưng ạ. Em sẽ ở, Lolita của ta (lại đây nào, bông hoa nâu của ta) sẽ ở chung
với ba mươi chín đứa ngu ngốc khác trong một nhà ngủ tập thể bẩn thiu (không,
hãy để ta nói nốt) dưới sự giám sát của những mụ trung niên gớm guốc. Tình thế
là vậy đó, các phương án lựa chọn là vậy đó. Liệu em có nghĩ rằng trong hoàn
cảnh đó, Dolores nên bám chặt lấy ông già của mình là hơn cả?”

[13] Xem ở chương 15, Phần Một

Bằng cách nhồi vào đầu Lo tất cả
những điều đó, tôi đã khiến em sợ chết khiếp - mặc dầu có vẻ táo tợn với tác
phong linh hoạt và nhiều lúc cũng hóm hỉnh, nhưng em không phải là một đứa trẻ
thông minh như chỉ số IQ của em mách bảo. Nhưng nếu như tôi thiết lập được cái
nền vững chắc cùng chia sẻ bí mật, cùng chia sẻ tội lỗi ấy, thì mặt khác, tôi
lại kém thành công hơn nhiều trong cố gắng giúp cho em giữ được tâm trạng vui
vẻ. Mỗi buổi sáng trong cuộc viễn du kéo dài cả năm của chúng tôi, tôi lại phải
nghĩ ra một hi vọng nào đó, một mục tiêu đặc biệt nào đó trong không gian và
thời gian để em chờ đợi cho đến giờ ngủ. Bằng không, thiếu một mục đích làm chỗ
dựa và tạo hình cho nó, bộ xương của ngày hôm ấy sẽ rụn xuống và sụp đổ. Mục
tiêu hướng tới có thể là bất cứ cái gì - một ngọn hải đăng ở Virginia, một hang
động thiên nhiên ở Arkansas được cải biến thành tiệm cà phê, một bộ sưu tập
súng và đàn violon ở vùng nào đó thuộc bang Oklahoma, một phiên bản của hang
Lourdes [14] ở Louisana, mấy tấm ảnh tả về thời kì hoàng
kim của công trình khai mỏ trưng bày tại bảo tàng địa phương của một khu du
lịch thuộc vùng Rocky Mountains [15], bất kì cái gì - nhưng nó
phải ở đó, phía trước chúng tôi, như một ngôi sao cố định, cho dù nếu có thể Lo
sẽ giả vờ nghẹn ngay khi chúng tôi tới đó.

[14] Hang Massabielle ở thành phố Lourdes, tỉnh
Hautes-Pyrénées, đục trong một núi đá, nơi mà Bernadette Soubirous nói là đã
thấy Đức Mẹ Đồng Trinh hiện hình mười lần vào năm 1868 và theo chỉ dẫn của
Người, đã tìm ra một con suối mà người ta đồn rằng nước ở đó có phép màu. Nơi
này từ đó trở thành một địa điểm hành hương của tín đồ Thiên Chúa giáo.

[15] Dãy Rocky Mountains (Núi Đá) còn gọi là Rockies ở
miền Tây của Bắc Mĩ, chạy dài 4.800 km từ phần cực Bắc của British Columbia ở
Canada đến bang Mexico thuộc Mĩ, đỉnh cao nhất là Núi Elbert ở bang Colorado
(4.401 m)

Bằng cách huy động kiến thức về địa
lí nước Mĩ, hàng giờ liền tôi cố hết sức làm sao cho em có cảm giác là đang
“tham quan đất nước”, đang lăn bánh tới một nơi cụ thể nào đó, một niềm khoái
thú khác thường nào đó. Tôi chưa bao giờ thấy những con đường nhẵn mịn ngon
lành như những con lộ đang trải ra ngời ngời trước mặt chúng tôi, qua cái mảng
chắp vá rối rắm của bốn mươi tám bang. Chúng tôi ngấu nghiến nuốt chửng những
xa lộ dài dặc ấy, chúng tôi lướt trên sàn nhảy đen bóng của chúng trong im lặng
ngất ngây. Lo chẳng những không thèm để mắt đến phong cảnh, mà còn cáu gắt khi
tôi lưu ý em đến những nét mê hồn đây, đó của cảnh vật thiên nhiên, mà chính
bản thân tôi cũng chỉ học được cách nhận ra sau một thời gian dài tiệm cận với
cái đẹp tinh tế không ngừng hiện diện bên rìa cuộc hành trình không mấy bõ công
của chúng tôi. Do một nghịch lí về suy tư hình ảnh, vùng nông thôn đất
trũng ở Bắc Mĩ, thoạt đầu, khiến tôi giật mình thích thú, ngỡ nhận ra
một cái gì quen thuộc, vì những tấm vải sơn mà hồi xưa người ta nhập khẩu từ Mĩ
để treo trên những bàn để chậu rửa mặt trong các nhà trẻ ở Trung Âu;
vào giờ đi ngủ, những tấm vải sơn ấy hấp dẫn đứa trẻ mắt đã díp lại bởi cảnh
thôn dã xanh tươi mà chúng thể hiện - hàng cây tóc xoăn mờ đục, kho lúa, đàn
gia súc, con suối, vườn cây nở hoa mơ hồ trắng nhợt, và có thể cả một bức tường
rào bằng đá, hoặc những ngọn đồi xanh nhạt. Nhưng dần dà, quan sát kĩ, những mô
hình thôn dã sơ đẳng ấy càng lúc càng trở nên xa lạ với mắt tôi. Bên kia mỗi
dải đồng bằng được trồng cấy, bên kia những mái nhà nhỏ xinh như đồ chơi,
thường ửng lên từ từ một vẻ đẹp vô dụng, một mặt trời thấp trong một làn sương
bạch kim nhuốm một sắc độ nồng ấm của trái đào đã gọt vỏ, thấm đẫm mép trên của
một đám mây phẳng dẹt màu xám bồ câu hòa quyện vào màn sương mù ân ái xa xăm.
Đôi khi có một hàng cây thưa thớt in đậm nét trên nền chân trời và những buổi
trưa nóng nực, tĩnh lặng bên trên một dải hoang vu đầy cỏ ba lá, và những đám
mây theo phong cách Claude Lorrain [16] găm vào màu thiên
thanh bảng lảng sương đằng xa và chỉ thấy rõ phần mây tầng in bật trên nền
trung lập của hậu cảnh ngất xỉu. Hoặc nữa, có thể là một chân trời theo phong
cách El Greco [17] mang thai một cơn mưa đen như mực, và
thấp thoáng hình ảnh một nông phu có cái cổ của xác ướp và khắp bốn bề xung
quanh, những dải nước thủy ngân xen kẽ với những luống ngô xanh mộc, tất cả xòe
ra như chiếc quạt, đâu đó trong thành phố Kansas [18].

[16] Claude Gellée, biệt danh là Claude Lorain (khoảng
1600-1682), họa sĩ Pháp sống và làm việc ở Roma, người đã định hình vị thế của
tranh phong cảnh như một thể loại.

[17] El Greco (1541?-1614?) họa sĩ, điêu khắc gia và
kiến trúc sư Tây Ban Nha gốc Hi Lạp.

[18] H. H. phát hiện thấy một bức “Phong cảnh Toledo” của
El Greco ở Kansas City và mô tả nó.

Thi thoảng, trong cái mênh mông của
những dải đồng bằng ấy, những hàng cây kếch sù tiến về phía chúng tôi để rồi
khép nép cụm lại bên đường và đem lại chút bóng râm nhân ái bên trên chiếc bàn
pích-ních lốm đốm những vệt nắng, và nền đất nâu ngổn ngang những chiếc cốc giấy
bẹp rúm, những quả cánh và những que kem vứt bỏ. Vốn rất ưa dùng các nhà vệ
sinh công cộng dọc đường, bé Lolita không câu nệ của tôi thường thích mê trước
những tấm biển toa lét - Trai-Gái, John-Jane, Jack-Jill hay thậm chí Hươu-Nai;
trong khi đó, chìm đắm trong một giấc mơ nghệ sĩ, tôi ngắm những dụng cụ bơm
xăng chói sáng trên nền xanh lộng lẫy của những cây sồi, hoặc một con đồi xa xa
- mình đầy thương tích nhưng chưa hoàn toàn khuất phục - trườn ra từ những dải
đất trồng cấy đang lăm le nuốt chửng nó.

Ban đêm, những chiếc xe tải lớn nhấp
nháy những chấm đèn màu, tựa những cây thông Nô-en khổng lồ dễ sợ, lù lù hiện
ra trong bóng tối và gầm rú bên cạnh chiếc xe du lịch nhỏ chạy đường khuya. Và
ngày hôm sau, lại một bầu trời thưa thớt mây, mất đi màu xanh trước sức nóng,
tan chảy trên đầu chúng tôi, và Lo đòi đồ uống giải khát, và đôi má em miệt mài
hóp lại trên cái ống hút, và bên trong xe trở thành một lò lửa khi chúng tôi
lại chui vào để tiếp tục đi, và con đường trước mặt lung linh, và xa xa, như trong
một ảo ảnh, một chiếc xe biến dạng dưới lớp sơn phủ bóng loáng, vuông vắn một
cách lỗi mốt, tựa như lủng lẳng một lúc trên cao trong làn hơi nóng chói chang.
Và khi chúng tôi lăn bánh tiếp về phía Tây, những vạt cây mà người phụ trách
trạm xăng gọi là “ngải đắng” xuất hiện, rồi những đường viền bí ẩn của những
con đồi phẳng như mặt bàn, rồi những sườn dốc đỏ lổ đổ những bụi cây bách xù
như những vết mực, rồi một dãy núi dần dần chuyển sắc độ từ nâu xỉn sang xanh
lơ và từ xanh lơ sang mơ mộng, rồi sa mạc đón chúng tôi bằng một trận cuồng
phong dai dẳng, bụi mù mịt, những bụi cây gai xám và những mẩu giấy vệ sinh gớm
ghiếc bắt chước những cánh hoa trắng giữa đám cành nhánh héo khô bị gió quần
lên quật xuống suốt dọc xa lộ; đôi khi, những chị bò cái hồn nhiên đứng ngay
giữa xa lộ, im sững trong một tư thế (đuôi bên trái, lông mi trắng bên phải),
coi khinh mọi luật lệ giao thông của con người.

Luật sư của tôi đã khuyên tôi nên
tường trình thành thật và rõ ràng lộ trình chúng tôi đã theo và tôi đồ rằng lúc
này đã tới một điểm mà tôi không thể né tránh công việc đó. Đại khái, trong cái
năm điên rồ ấy (từ tháng Tám 1947 đến tháng Tám 1948), con đường của
chúng tôi bắt đầu bằng một loạt những khúc quanh co ngoắt ngoéo ở New England,
rồi lượn xuống phía Nam, lên lên xuống xuống, quẹo Đông rẽ Tây; dấn sâu
vào ce qu’on appelle* (cái mà người ta gọi là) Dixieland,
tránh bang Florida bởi vì vợ chồng Farlow đang ở đó, quặt sang phía Tây, đi
ngoằn ngoèo theo hình chữ chi qua những cánh đồng ngô và bông (tôi e rằng những
chi tiết này không rõ ràng lắm, Clarence ạ, nhưng tôi không ghi
chép gì cả và, để kiểm chứng những hồi ức, tôi chỉ có một bộ sách hướng dẫn du
lịch gồm ba tập nhàu nát kinh khủng, nó gần như một biểu tượng cho cái quá khứ
tả tơi từng mảnh của tôi); băng qua băng lại dãy Rocky, nấn ná lại những sa mạc
phương Nam để nghỉ đông ở đó, tới Thái Bình Dương, ngược lên Bắc qua những dặm
bông tím nhạt của những cây con nở hoa dọc những con đường rừng; tới
sát biên giới Canada; và tiếp tục đi về phía Đông, qua những vùng đất tốt và
xấu, trở lại vùng nông nghiệp đại qui mô, tránh xa nơi sinh của bé Lo trên một
vùng sản xuất than, trồng ngô và nuôi lợn, bất chấp bé Lo tru tréo phản đối; và
cuối cùng, quay về trong lòng miền Đông và kết thúc ở thành phố đại học Beardsley.