THỤY SĨ

Bà đầm hái nho ở Vevey

Lúc
nhỏ, mỗi khi mặc áo đầm trông ngộ nghĩnh một chút tôi đều được người
lớn khen “Giống bà đầm hái nho quá!”. Từ đó hình thành trong tôi, hễ làm
người hái nho tức là phải mặc những chiếc váy đầm rộng xòe, trông đài
các và sang trọng chẳng khác gì các cô công chúa xinh đẹp. Thế rồi “số
phận run rủi”, tôi được thỏa ước nguyện làm “bà đầm hái nho” khi sang
Thụy Sĩ, đến vùng Vevey với những ruộng nho bất tận nằm bên bờ hồ Lesman
thanh bình.

Hái nho một triệu đồng một ngày

Dù được cảnh
báo hái nho là một công việc rất vất vả, chẳng hợp tí nào với vóc người
mảnh mai nhỏ nhắn, tôi vẫn hăm hở chấp nhận, chẳng phải vì muốn hiện
thực ước mơ thời thơ ấu làm “bà đầm hái nho”, mà vì thu nhập cho một
ngày hái nho lên đến… một triệu đồng Việt Nam. Số tiền đó nếu sống tại
Thụy Sĩ sẽ chẳng đáng là bao, nhưng về Việt Nam, một triệu đồng đã là
lương cả tháng trời của biết bao nhiêu phận người.

Chưa kịp thăm
thú Vevey, tôi bắt tay vào việc vì mùa thu hoạch nho kịp đến. Một buổi
sáng mùa thu trời hãy còn tối mịt, tôi đến nhà máy rượu làm trên đồi
cao, chuẩn bị vào nghề hái nho hấp dẫn. Cùng những bạn trẻ không có việc
lâu dài, dân nhập cư Đông Âu và vài thành phần làm việc thời vụ, chúng
tôi được đưa lên xe tải nhỏ chở ra ruộng nho xanh rì. Mặt trời bắt đầu
nhô trên những rặng núi xa xa bên kia hồ Léman mù sương. Lũ chúng tôi im
lặng nhận dụng cụ gồm xô nhựa và kềm bấm. “A lê hấp! Tấn công những
luống nho thôi!”. Tôi phải quì gối xuống vì nho mọc sát đất, kềm bấm
xoành xoạch vài nhát đã phồng tay, những chùm nho chín mọng vừa đầy xô
đã có người đến thay xô mới. Tôi “lết” bằng hai gối dài dài từ đỉnh đồi
theo luống nho xuống chân đồi và cứ thế mà hưởng thụ “thú đau thương”
rằng lao động là vinh quang. Đố có cô nhân công nào dám diện váy đầm
phùng xòe mà lượn lờ hái những chùm nho căng tròn ngon mắt. Trời mùa thu
rét ngọt làm teo đều các “cơ quan đoàn thể”, ruộng nho bốc mùi phân hóa
chất váng vất cả người, chưa chi mà tôi đã mệt tưởng đứt hơi chết giấc
đến nơi. Xung quanh dân tình vẫn đều tay bấm, đều chân bò, đều miệng thở
phì phò, làm sao tôi dám ngưng?

Đáng đồng tiền bát gạo

Giờ
giải lao tôi ngồi bẹp uống ly trà đường. Từ ngọn đồi mướt rượt phủ đầy
những cây nho nhìn ra mặt hồ Léman xanh rờn tuyệt đẹp với những ngọn núi
hùng tráng được những áng mây lững lờ ôm ấp, tôi thấy cuộc đời thật mâu
thuẫn biết bao. Cảnh vật nên thơ mà lòng người… đang nản. Chẳng lẽ mới
đi làm có một ngày mà đã chuồn thì còn gì danh dự người Việt Nam! Ngày
hôm sau, dù cơ thể đau nhức đến từng tế bào nhỏ nhất, tôi vẫn lết đến
ruộng nho, lại “bán mặt cho nho bán lưng cho mưa phùn” đến tận bảy giờ
tối.

Bốn ngày hái nho dài đằng đẵng cuối cùng cũng chấm dứt với
một phong bì tiền công nghe loạt xoạt. Tôi cầm những đồng tiền lao động
nơi xứ người, khóc thì… hơi sến mà cười cũng chẳng thể tươi. Những ai
từng làm việc tay chân hẳn lắc đầu cho tôi là tiểu thư đài các, mới làm
có tí xíu, sánh gì với những nông dân chân lấm tay bùn của Việt Nam. Đã
đành, nhưng ăn tiền của dân Thụy Sĩ chẳng dễ dàng gì, chả trách có thành
ngữ người châu Âu trêu: “Không tiền đừng hòng thấy mặt trời Thụy Sĩ”.
Bản thân họ lao động cật lực để thấy đồng tiền là quí giá, làm sao họ
chịu trả công cho kẻ làm thuê nước ngoài nếu không xứng đáng?

Nơi yên nghỉ của vợ chồng vua hề Charlot

Cuối
cùng rồi thì tôi cũng diện vào người chiếc váy đầm rộng xòe có hoa văn
miền núi cao của Thụy Sĩ để đi thăm Vevey sau những ngày làm “bà mặc
quần hái nho”. Vevey ngoài những ruộng nho xanh ngút mắt, hồ Léman lãng
mạn, những rặng núi hùng vĩ, những bông hoa đủ màu…, còn có một điều làm
dân địa phương rất hãnh diện. Đó là công viên nhỏ xinh cũng là nhà
tưởng niệm vua hề Charlot. Hai vợ chồng Charlie Chaplin đã chọn sống
những ngày cuối cùng tại vùng đất nên thơ này. Hiện mộ của hai người vẫn
nằm ở đây, thu hút khá nhiều khách du lịch. Bức tượng người đàn ông
lang thang được dựng nhìn thẳng ra mặt hồ Léman. Cái vóc dáng nhỏ bé,
đơn độc của Charlot từng làm bao con tim khóc cười giờ cũng đang làm tôi
bồi hồi khó tả. Lòng bàn tay với những vết phồng rộp vẫn chưa lành,
những cử động dù nhẹ nhàng nhất vẫn làm tôi đau đớn sau những ngày hái
nho vừa qua. Đi ngang qua tổng hành dinh của tập đoàn thực phẩm Nestlé ở
Vevey tôi càng thêm thấm thía, những nhân viên của tập đoàn nổi tiếng
thế giới này đang tan sở. Những chiếc xe hơi bóng lộn, áo khoác đen sang
trọng, cặp da cá sấu vung vẩy. Khoảng cách giữa những nhân công hái nho
và những người làm trong tập đoàn này thật xa. Điều mà một người cũng
chuyên làm việc trí óc như tôi trong những văn phòng sạch sẽ sẽ chẳng
bao giờ thấu hiếu và cảm thông, nếu không có những ngày ngắn ngủi bò lê
trong ruộng nho trên đồi cao. Với tôi, Vevey của những ngày mùa thu mù
sương dù đẹp vô ngần cũng sẽ mờ dần, nhưng những khoảnh khắc làm người
hái nho nơi mảnh đất này thật khó có thể nhạt phai.

Berne: Thủ đô cổ tích

Nói
đến Thụy Sĩ, rất nhiều người lầm tưởng thủ đô là Genève. Bản thân tôi
cũng từng “quê độ” khi biết một thành phố khác ít được nhắc đến mới
chính là thủ đô của đất nước xinh đẹp. Ngạn ngữ châu Âu có câu “Berne
là Berne, như Chúa chính là người.” Bạn sẽ không thể nào hiểu được nếu
chưa từng đặt chân đến đây. Đó chính là sự độc đáo của riêng thành phố
này, không sao chép bất kỳ đâu và cũng không nơi nào có thể bắt chước
được. Nghe nói chàng lãng tử đa tình Casanova đã lượn lờ trên những con
phố nhỏ, công chúa Anna Feodorovna của Sa Hoàng tự mình thiết kế một
vườn hoa, và cả Lenin cũng đắm chìm trong khung cảnh bình yêu của Berne
để viết nên những trang sách triết học.

Xứ cổ tích

Đến
với Berne, tôi cứ ngỡ mình đang lạc vào xứ cổ tích. Dường như thời gian
không đụng chạm đến nơi đây, hay người dân không cho phép nó được quyền
phá hỏng nét thi vị. Tôi đi trên con đường Marktgasse với hai hành lang
có mái vòm tuyệt đẹp chạy song song hai bên được dùng làm khu thương
mại. Đó là thiên đường shopping độc đáo thu hút biết bao khách thập
phương. Tháp đồng hồ được xây dựng từ thế kỷ thứ mười sáu với chiếc đồng
hồ thiên văn kỳ thú nổi bật ngay giữa con đường Marktgasse được chạm
khắc bằng đá vô cùng tinh xảo. Bồn phun nước Zahringer bằng gỗ nằm cách
đó không xa, điểm tô thêm cho con đường vẻ thơ mộng của những câu chuyện
huyền thoại. Trước mỗi cửa hàng có những chiếc hầm trữ rượu có nắp bằng
gỗ và những chiếc vòng sắt dùng để kéo nắp hầm lên. Những căn hầm độc
đáo vì quá cổ xưa này cũng được dùng làm các shop bán những món hàng vô
cùng sang trọng và đắt giá, chắc chỉ có dân Nhật mới dám đụng vào. Nhìn
những viên đá lót đường gồ ghề, những cánh cửa gỗ nặng trĩu, tôi hình
dung ra Berne của thời quá khứ.

Nhà tắm lộ thiên trên sông Aare

Thành
phố nhỏ được xây dựng trên mỏm đá cao nằm ở thượng nguồn sông Aare vào
năm 1191. Nơi đây được các thương gia nước ngoài chọn làm điểm giao dịch
và họ phải chịu nộp thuế thu nhập cho chính quyền thành phố. Người
dân Berne lạ lùng thay lại không mặn mà với chuyện mua bán, họ thích
những công việc hành chính hoặc liên quan đến chính trị hơn. Nhưng trên
hết, họ là người được trời phú cho óc tổ chức thành phố. Vì
thế, Berne mới trở nên độc nhất vô nhị. Năm 1405, Berne bị một trận hỏa
hoạn thiêu rụi hầu như toàn thành phố, người dân lại phải xây dựng lại
và thiết kế đó tồn tại cho đến ngày nay. Những dãy cột khổng lồ bằng đá
sa thạch được dựng lên và những mái vòm phủ lên đó làm thành một hành
lang dài gần bốn dặm.

Nhưng linh hồn của Berne thuộc về dòng
sông Aare thơ mộng nằm vất qua. Giới trẻ hay cho rằng thành phố này
thuộc về quá khứ bởi tất cả đều trông thật cổ xưa. Tuy nhiên họ
mê Berne ở chỗ được tha hồ bơi lội tung tăng trong dòng Arae xinh đẹp.
Dòng sông là nhà tắm công cộng thiên nhiên đầu tiên của châu Âu. Sông
Aare được ví như một viên ngọc lóng lánh bởi những tia nước luôn ánh lên
vẻ rạng rỡ trong vắt như pha lê. Nếu bạn đắm mình trong dòng Aarerồi
ngước mặt nhìn ngược lên thành phố, lăng kính đó mới tuyệt làm sao. Tôi
nghe một người Thụy Sĩ nói thế, rất muốn thử nhưng đang là mùa thu với
những cơn gió rợn người, vả lại cũng chẳng thấy… một anh Chử Đồng Tử
nào.

Chú gấu biểu tượng thành phố

Biểu tượng của Berne là
chú gấu oai hùng nên ngay trung tâm thành phố, có một cái hố sâu những
chú gấu mũm mĩm luôn níu chân các du khách tí hon. Mấy đứa bé đu chặt
lan can nhìn xuống í ới gọi “Gấu! Gấu!”, còn ba mẹ chúng chỉ muốn tranh
thủ thời gian đi shopping. Trong một shop quà lưu niệm, tôi ú ớ nói
tiếng Pháp với người bán hàng chỉ chịu nghe tiếng Đức. Ở Berne, người ta
nói tiếng Đức với một âm sắc du dương, khác hẳn thứ tiếng Đức nổi tiếng
nghe như ... đang tranh luận dữ dội. Tôi bấm bụng mua một cái ví có
hình chú gấu để kỷ niệm cho một lần đến Berne, thủ đô cổ tích của một
đất nước đẹp xinh.

Giấc mơ đẹp Montreux

Thụy
Sĩ là một nước nhỏ bé nhưng có nhiều nơi để thăm viếng như bất cứ một
nước nào rộng lớn ở châu Âu. Đơn giản vì hình như ở đâu cũng có một vẻ
duyên dáng riêng: một hồn phố lạ, một góc hồ tĩnh lặng, một ngôi làng
trên núi… Thụy Sĩ có một nền công nghiệp du lịch rất chuyên nghiệp và
phát triển, thu hút đến mười phần trăm tổng số lao động của đất nước.
Mỗi năm Thụy Sĩ đóng mười triệu khách du lịch. Khách đa phần đến Thụy Sĩ
để trượt tuyết, họ tiêu tiền vào môn thể thao hấp dẫn, khiến hàng chục
khu nghỉ mát trên dãy núi Alps luôn tấp nập. Và lẽ dĩ nhiên, Thụy Sĩ là
thủ đô của môn trượt tuyết trên thế giới. Có những khu nghỉ mát trên núi
sang trọng và đắt tiền đến mức chỉ dành cho giới hoàng gia và tỷ phú.
Ngoài dãy núi Alps với các điểm trượt tuyết, những thành phố ven hồ
Léman như Genève, Lausanne, Lucerne, Vevey, Montreux… cũng là một trong
những điểm du lịch rất hấp dẫn

Thành phố âm nhạc

Montreux là
một thành phố nhỏ, nằm bên hồ Léman lãng mạn và rặng núi Dents-du-Midi
xinh đẹp. Nơi đây có thể nói là địa điểm tuyệt vời với đầy đủ hồ, núi,
hoa và bầu trời xanh trong vắt. Một nơi có nhiều thắng cảnh độc đáo mà
đã một lần ghé qua, không ai có thể dễ dàng quên.

Tôi đến Montreux
dự tuần lễ triển lãm nghệ thuật nằm trong tòa nhà Trung tâm Hội nghị và
Triển Lãm. Một người Thụy Sĩ có vài tác phẩm trưng bày đã mời tôi. Tòa
nhà quả xứng với tên gọi, nơi có thể tổ chức các buổi hội nghị và triển
lãm quốc tế một cách chuyên nghiệp nhất và là một trong những địa chỉ
đáng tự hào của Montreux. Tòa nhà bằng kính trong suốt, được xây từ năm
1974, nằm hướng thẳng ra hồ Léman. Từ khi xây dựng đến nay, tòa nhà liên
tục được mở rộng và cuối cùng giữ nguyên diện tích vào năm 1993 sau khi
khánh thành phòng hòa âm Igor Atravinski. Kể từ khi có phòng hòa âm
này, thành phố được cả thế giới biết đến nhờ festival quốc tế nhạc Jazz
Montreux tổ chức vào tháng bảy hàng năm.

Ngoài festival Jazz,
Montreux còn được mệnh danh là thành phố âm nhạc với các lễ hội như
festival âm nhạc quốc tế (mang tính cổ điển), festival hoa hồng vang
(mang tính dân gian)… Montreux còn là nơi các tín đồ nhạc rock tìm đến
để viếng tượng của ca sĩ nhạc rock người Anh Freddie Mercury, chết vì
bệnh AIDS. Người dân dành hẳn một ngày cuối tuần trong tuần đầu tiên của
tháng chín để tưởng nhớ Freddie Mercury, chàng ca sĩ tài hoa vắn mệnh.

Sau
khi xem triển lãm ở Trung tâm Hội nghị và Triển lãm, tôi bách bộ đi
tham quan các ngôi trường quốc tế danh tiếng đào tạo các chuyên viên
khách sạn. Trong số đó có trường Glion, H.I.M, S.H.M.S… Ba ngôi trường
này tự hào được bình chọn là nơi đào tạo ngành khách sạn tốt nhất Thụy
Sĩ. Vì thế, thật dễ hiểu khi ở Montreux, tôi gặp rất nhiều người đến từ
khắp nơi trên thế giới, vóc dáng trẻ đẹp, lịch thiệp, thân thiện. Họ là
một trong hai ngàn du học sinh quốc tế đến Montreux học về du lịch và
khách sạn.

Kè hoa và thủy tiên vàng

Và đã đến Montreux,
không thể không nhắc đến bờ kè hoa bao quanh hồ Léman rực hoa. Bờ kè này
được đặt tên là “kè hoa”, và y như tên gọi, bờ kéo dài từ trung tâm
thành phố đến khu Terriet tràn ngập các loài hoa được trồng tỉa công
phu, lúc nào cũng tỏa một mùi hương thơm dịu, quyến rũ, mộng mơ. Đặc
biệt hoa Thủy tiên (Narcisuss) được xem là biểu tượng của Montreux. Chắc
trên thế giới này không ó nơi nào đi dạo lãng mạn như dọc theo kè hoa
này. Những bông hoa khoe sắc bên mặt hồ lung linh, xa xa là dãy núi
Dents-du-Midi trải dài, xanh rờn ngút mắt, thỉnh thoảng vài chiếc tàu
mang cờ Thụy Sĩ lướt ngang, những con chim chao lượn vờn quanh… Tôi chỉ
mong thời gian đừng trôi nữa. Đặc biệt, trong ráng chiều đỏ sậm buổi
hoàng hôn, khi dãy núi Dents-du-Midi trở nên sẫm lại và mặt nước hồ
Léman không còn trong vắt, bức tượng của Freddie Mercury với một tay
vung lên trông thật kiêu hãnh nhưng đơn độc và buồn bã. Như cuộc đời
nhiều vinh quang nhưng cũng lắm bi kịch của chàng.

Lâu đài Chillon

Montreux
còn một điểm đến tuyệt vời nữa: lâu đài Chillon nằm bên hồ Léman tuyệt
đẹp. Lâu đài nằm giữa một bên là hồ, một bên là núi, cảnh trí vô cùng
độc đáo. Lâu đài Chillon của Thụy Sĩ nổi tiếng không thua gì lâu đài
Chenonceau ở thung lũng sông Loire của Pháp và hàng năm thu hút hơn ba
trăm ngàn du khách từ khắp các nơi. Lâu đài có hình vòm, cao 110 mét và
rộng 50 mét, được xây dựng trên một tảng đá khổng lồ hình bầu dục nằm
bên hồ Léman. Từ cuối thế kỷ 18, lâu đài đã là một điểm đến của những
văn sĩ trường phái lãng mạn. Từ Jean-Jacques Rousseau cho đến Victor
Hugo, Alexandre Dumas, GustaveFlaubert hay Lord Byron, lâu đài Chillon
luôn có cách hấp dẫn văn nghệ sĩ thế giới do địa thế độc đáo của mình.

Tôi
được một người quen dắt đi thăm lâu đài Chillon và cắt nghĩa rất tường
tận từng viên gạch nhỏ. Ông này vốn được chọn lựa giữa những nhà khảo cổ
học châu Âu để trùng tu lâu đài, nên có thể nói Chillon như nhà của ông
vậy. Tôi thích nhất được đứng trong một phòng ngủ, cửa sổ bằng đá, nhìn
ra hồ Léman và dãy núi Dents-du-Midi, nghe nước vỗ nhè nhẹ vào chân lâu
đài. Tôi tưởng tượng thời của những ông hoàng bà chúa, các cô tiểu thư
hay chống cằm ngồi tựa cửa sổ thế này. Với cảnh trí lãng mạn, hẳn trong
lòng các cô có nhiều “tâm sự” lắm thay. Một ngày nào đó, một chiếc
thuyền đến neo xa xa, một chàng trai tuấn tú chèo xuống nhỏ một mình
tiến sát vào cửa sổ, và sẽ là một lời tỏ tình tha thiết…

Tôi thì
không còn mơ được gặp những chàng trai đẹp mã, chàng hoàng tử cũng không
thèm hiệp sĩ. Tôi chỉ hy vọng một ngày, tôi sẽ có dịp quay lại
Montreux, sẽ đi dạo ở kè hoa, ngắm núi xanh xanh phản chiếu xuống hồ. Đó
là giấc mơ đẹp nhất!