Ba

THẬT PHÙ PHIẾM. Ngày hôm ấy ở phố
Magill, ông đã bị lợi dụng biết chừng nào lắng nghe những lời của Chúa
rồi gõ lên chiếc máy chữ được che kín của họ! Nhìn lại, ông chỉ có thể
mỉm cười. Kỳ quặc làm sao, lỗi thời làm sao, tin rằng con người sẽ trở
nên sáng suốt và khi thời khắc ấy đến, linh hồn mình sẽ được xếp hạng.
Những con người nào có thể ra đi, trong xó xỉnh nào của vũ trụ, trong
những giây phút cuối cùng của cuộc đời lại quan tâm đến việc kiểm lại
mọi thứ để vào thiên đường. Nợ ghi vào một cột. Có ghi vào cột khác?

Phù
phiếm chẳng phải là một từ xấu tóm tắt về ông trước sự kiện ấy và có
thể vẫn như thế. Nếu suốt đời ông chưa làm điều gì tai hại đáng kể, thì
cũng chưa làm được gì tốt hơn. Ông sẽ ra đi không để lại dấu vết gì, kể
cả một người thừa kế mang tên họ ông. Lướt qua cuộc đời, như vậy đấy,
trong một thời kỳ đã qua, người ta quen xác định những cách sống như của
ông, tìm kiếm điều thích thú, thành công một cách yên lặng, không chú ý
đến sự thu hút. Nếu không có gì để lại, ai sẽ công bố lời phán xét một
cách sống như thế, rồi đến ngày Phán xét cuối cùng, liệu ông có thoát
khỏi sự trừng phạt không. Ông thầm nhủ: thế là một cơ hội đã bị uổng
phí.

Ông chưa bao giờ nghĩ có thể nói đến chiến tranh bằng một từ
tốt đẹp, nhưng ở đây, trên giường bệnh, tiêu phí thời gian và là người
bị hủy hoại, hình như ông xét lại quan niệm của mình. Trong việc san
bằng các thành phố, cướp bóc của cải và sát hại dân lành, trong mọi việc
huỷ diệt tàn bạo, ông bắt đầu tìm ra một sự khôn ngoan nhất định, dường
như lịch sử biết việc mình làm ở mức độ sâu sắc nhất. Vứt bỏ cái cũ,
dọn đường cho cái mới! Có lẽ là người ích kỷ, keo kiệt - nó đặc biệt day
dứt ông - còn hơn là chết không con cái, tuyệt đường huyết thống, mà
huyết thống vốn là nền móng tuyệt vời tạo nên thế hệ nói tóm lại, sống
trái tự nhiên còn tệ hơn cả tính bủn xỉn.

Hôm trước khi ông xuất
viện, ông có một vị khách bất ngờ. Chàng trai chẹt phải ông, Wayne
Bright hay Wayne Blight gì đó.Wayne bị gọi đến xem ông ra sao, song
không thừa nhận có lỗi.

- Cháu muốn xem ông tiến triển ra sao, ông
Rayment - Waynenói - Cháu thực sự tiếc việc đã xảy ra. Thực rủi ro -
Anh chàng Wayne không phải là người khéo nói; mỗi lời bày tỏ của cậu ta
là sự thoái thách cẩn thận, như thể cậu ta được dặn phòng này đặt máy
ghi âm. Thực ra, sau này ông mới biết cha của Wayne ở trong hành lang
suốt cuộc thăm hỏi để nghe trộm. Chắc chắn ông ta đã dạy dỗWayne từ
trước “Con phải tỏ ra kính trọng lão già, nói con rất tiếc, nhưng bằng
bất cứ giá nào cũng không nhận con đã làm sai”.

Cha con họ nói
riêng với nhau, làm sao cho ông ta không thể hình dung rõ ràng vụ đụng
xe trên đường phố đông đúc. Nhưng luật pháp là luật pháp; ngay các ông
già ngớ ngẩn đi xe đạp cũng có quyền không bị xô ngã, Wayne và cha cậu
thừa biết điều đó. Họ run cả người khi nghĩ đến ông ta hoặc công ty bảo
hiểm có thể thưa kiện. Vì thế Wayne phải lựa chọn lời lẽ hết sức thận
trọng.

Thật đen đủi quá. Ông có thể nghĩ ra hàng loạt câu trả lời,
bắt đầu là Nào ai học được chữ ngờ, Wayne, chỉ là lái kém thôi. Nhưng
phải dùng cái gì để giữ lợi thế với cậu trai không có khả năng sửa chữa
thứ cậu đã đâm phải? Đi đi, đừng mắc thêm tội nữa: lúc này đấy là điều
hay nhất ông nghĩ ra. Lời tuyên bố chính thức kiểu dạy đời, cổ lỗ ấy chỉ
làm hai cha con nhà Blights cười suốt trên đường về nhà. Ông nhắm mắt
lại, mong Wayne biến đi.

Sự tình cờ là thứ xảy ra không dự tính
trước, không ngờ. Theo định nghĩa ấy thì ông, Paul Rayment, rõ ràng là
tình cờ. Còn Wayne Blight thì sao? Wayne cũng tình cờ sao? Làm sao ông
có thể nghĩ về Wayne như thế, lúc cậu ta lái xe phóng vọt ra đâm sầm vào
khôi da thịt con người mềm mại trong tiếng nhạc ầm ầm? chắc chắn là bất
thình lình, bất ngờ và không dự tính trước rồi, nhưng cái kiểu ấy rõ
ràng là không hay. Có thể nào nói việc xảy ra ở giao điểm tai hại ấy là
việc đã xảy ra với Wayne? Nếu có xảy ra điều gì, thì theo quan điểm của
ông, là do Wayne đã gây ra cho ông.

Ông mở mắt. Wayne vẫn đứng
cạnh giường, mồ hôi đọng từng giọt ở môi trên. Tất nhiên rồi! Ở
trường, Wayne bị nhắc đi nhắc lại rằng không được ra khỏi lớp cho đến
khi giáo viên ra hiệu giờ học kết thúc. Wayne nhẹ cả người khi cuối cùng
được thoát khỏi trường, khỏi các giáo viên và đủ thứ khác, khi cậu có
thể nhấn bàn chân lên ga, gió lùa qua cửa xe và cảm thấy gió táp vào
mặt, nhai kẹo gôm, mở nhạc to tùy thích, gào lên với những ông già “D.M
mày!” khi lao hết tốc lực qua họ! Bây giờ thì cậu ở đây, đeo bộ mặt tỏ
ra kính trọng, dò dẫm tìm lời ra vẻ hối lỗi.

Vậy là vấn đề nan giải đã xong.Wayne đợi một tín hiệu, còn ông thầm mong Wayne xéo ngay ra khỏi đời ông.

- Cậu đến thế là tốt rồi - ông nói - nhưng tôi đau đầu và cần ngủ. Chào nhé.

Bốn

Bà
Putts giới thiệu cô điều dưỡng ban ngày tên là Sheena. Trông Sheena
trạc mười chín, nhưng trên giấy tờ chứng nhận thì cô hai mươi chín tuổi.
Cô mũm mĩm, béo tốt, mỡ màng và nặng nề nhưng dưới vẻ ngoài ấy là tính
vui vẻ cố hữu. Ông không thích cô ngay lập tức, ông không muốn có cô,
nhưng bà Putts nài ép:

- Trước đây Sheena đã làm điều dưỡng viên cho nhiều người cụt chân cụt tay. Ông sẽ là kẻ ngốc khi không nhận cô ấy.

Vậy
là ông chịu thua. Đến lượt bà Putts thừa nhận ông không cần thuê điều
dưỡng viên ban đêm, miễn là ông đăng ký với một dịch vụ cấp cứu và lúc
nào cũng mang theo máy nhắn tin.

Ông ủng hộ ý của bà Putts, vì ông
tin một người có khả năng như bà ắt phải có ý kiến xác đáng. Bà Putts
là một bộ phận trong hệ thống phúc lợi xã hội. Phúc lợi xã hội nghĩa là
chăm sóc những người không thể tự chăm sóc bản thân. Nếu bà Putts đã
quyết là ông không có khả năng tự chăm sóc mình, rằng ông cần được che
chở, thì ông phải trông cậy vào đâu? Ông không có đồng minh để chiến đấu
nhân danh ông. Ông chỉ có một mình.

Cũng có thể ông đánh giá quá
cao sự quan tâm của bà Putts. Ông gần như lạc hậu về những vấn đề phúc
lợi, chăm nom và nghề điều dưỡng. Trong cõi đời can đảm mới mà cả ông và
bà Putts cùng được khai sáng, khẩu hiệu của nó là Không can thiệp vào
việc của người khác!, có lẽ bà Putts không coi mình là người quản lý
ông, cũng chẳng quản lý được em trai bà hoặc bất cứ ai. Nếu trên cõi đời
này, người què cụt, ôm yếu, nghèo khổ hay người vô gia cư mong được ăn
những thứ bỏ đi trong thùng rác và trải chăn ở chỗ gần lối vào nhất, hãy
để mặc họ làm như thế: sáng hôm sau họ thức dậy còn sống là may cho họ
rồi.

Khi xe cứu thương đưa ông về nhà, Sheena đã đợi sẵn. Cô đã
sắp xếp lại phòng ngủ cho ông, giám sát người quét dọn, chỉ dẫn chỗ cho
thợ lắp ráp chấn song, nói chung là chăm nom mọi việc. Cô đã thảo lịch
trình ngày-tiếp-ngày cho các bữa ăn, bài tập, và cái mà cô gọi là SC -
chăm sóc phần chân còn lại - cô đính lên tường bên trên đầu. Tất cả gồm
ba bản, một cho giữa buổi sáng, một vào buổi trưa, một vào buổi chiều,
ghi “THỜI GIAN RIÊNG”, là khoảng thời gian cô rút vào bếp nghỉ cho khỏe
người. Cô để vật dụng của cô vào một cái giá trong tủ lạnh đề “ĐỒ DÙNG
RIÊNG”. Để không héo hon vì buồn chán, cô bật radio trong bếp, xen kẽ
các quảng cáo ầm ĩ và tiếng nhạc thình thịch. Khi ông yêu cầu cô vặn nhỏ
tiếng đi, cô vặn nhỏ; tuy vậy, ông vẫn nghe thấy mà không căng thẳng.

Thử
nghiệm đầu tiên về sức mạnh thể chất của ông là Sheena đỡ khuỷu tay
ông, còn ông cố dùng toilet. Động tác ngồi xuống làm ông thất vọng: chân
trái, cái chân còn lại mềm như bún. Sheena bĩu môi:

- Trở về giường ngay - cô nói - tôi sẽ lấy “bô tí”

Cô
gọi bô cho người ốm là “bô tí”, gọi dương vật của ông là “thằng cu”.
Đang lau người dở chừng bằng miếng bọt biển, trước khi làm đoạn chân bị
cắt cụt, cô dừng lại và nói líu lo:

- Bây giờ nếu ông ấy muốn
Sheena rửa ráy cho thằng cu, ông ấy phải rất ngoan đấy - cô nói - Nếu
không ông ấy tưởng Sheena là một trong các cô gái hư. Những cô gái hư ra
hư nhé - rồi cô đùa cợt vỗ nhẹ lên cánh tay ông, ra dấu đấy chỉ là một
câu đùa.

Ông chịu đựng Sheena đến cuối tuần lễ, rồi gọi điện cho bà Putts:

- Tôi muốn đề nghị Sheena không trở lại - ông nói - Tôi không thể chịu đựng được cô ấy. Bà tìm cho tôi người khác vậy.

Hoá
ra việc đuổi Sheena không đơn giản như vậy. Đến lúc sự hãnh diện thành
thạo tay nghề của cô dịu đi, ông phải xùy tiền ra trả hai tháng lương.
Ông tự hỏi trong sự nghiệp điều dưỡng của cô, đã bao lần cô có những vụ
tương tự. Có lẽ radio chỉ là một mẹo chọc tức ông, cả kiểu nói chuyện bi
bô cũng vậy.

Sau Sheena, ông được nhiều nữ điều dưỡng của các nơi
môi giới chăm sóc, họ tự gọi mình là nhân viên tạm thời và mỗi lần đến
một hoặc hai ngày.

- Bà có thể tìm cho tôi một người làm thường xuyên được không? - ông hỏi bà Putts qua điện thoại.

-
Tôi đang bị đòi hỏi quá nhiều - bà Putts nói - Hiện nhu cầu chăm sóc
người ốm rất lớn. Ông hãy kiên nhẫn, ông là danh sách loại A đấy.

Niềm
hoan hỉ thoát khỏi bệnh viện của ông kéo dài không lâu. Ông rơi vào tâm
trạng u ám, và tâm trạng ấy không rời ông. Ông không ưa bất cứ cô nhân
viên tạm thời nào, không thích bị đối xử như một đứa trẻ hoặc thằng
ngốc, không thích cái kiểu hoạt bát, vui vẻ họ nói với ông.

- Hôm nay ông thấy thế nào? - họ nói - Thế thì tốt - họ nói dù ông chẳng buồn trả lời.

- Bao giờ chúng tôi lắp chân giả nào? - họ nói - Mang chân mới tốt hơn đi nạng nhiều, thực đấy. Rồi ông sẽ thấy.

Vì
cáu kỉnh, ông trở nên sưng sỉa. Ông muốn chỉ có một mình, ông không
muốn trò chuyện với ai, ông bị những cơn ông cho là khóc không nước mắt.
Giá như có nước mắt thật nhỉ! Ông nghĩ. Giá mình có thể cuốn trôi trong
nước mắt! Ông mong đợi những ngày khi vì lý do này khác, không một ai
đến chăm nom ông, dẫu như thế có nghĩa là ông phải ăn bánh bích quy và
uống nước cam.

Ông đổ tại thuốc giảm đau làm ông rầu rĩ. Sự buồn
bã trong đầu hay nỗi đau trong xương làm ông thao thức suốt đêm, cái nào
tệ hơn? Ông cố không uống thuốc và phớt lờ cơn đau. Nhưng nỗi buồn
không tan. Nỗi buồn như đọng lại, trở thành một phần của thời tiết.

Trong
những ngày xa xưa, những ngày trước khi bị tai nạn, ông không thể hề có
cái gọi là tính u sầu. Có thể ông cô đơn, nhưng chỉ như các động vật
giống đực thích sống một mình. Ông có nhiều chuyện để bận rộn. Ông mượn
sách ở thư viện, ông đi xem phim, ông tự nấu ăn, nướng lấy bánh mì, ông
không có ô tô riêng, nên ông đi xe đạp hoặc cuốc bộ. Nếu sống kiểu ấy
làm ông thành người lập dị thì là lập dị trong giới hạn của một người Úc
ôn hòa. Ông cao hơn tầm trung bình, mảnh khảnh, chân dài, ông giữ được
sức khỏe dẻo dai, ông thuộc loại đàn ông có thể kéo dài tính lập dị và
đủ thứ khác đến năm chín mươi tuổi.

Ông có thể sống đến chín mươi
tuổi, nhưng nếu chuyện đó xảy ra không phải là do chọn lựa. Ông đã không
còn cử động thoải mái và thật ngớ ngẩn nếu tưởng rằng sẽ có lúc hồi
phục mà không cần đến chi giả. Ông sẽ không bao giờ leo lên đồi Black
được nữa, không bao giờ đạp xe đến chợ để mua bán, lại càng không thể
lao xe đạp xuống những đoạn đường cong ở Montacute. Vũ trụ đã thu hẹp
trong căn hộ này và trong khu nhà, hoặc là bao quanh cả hai và sẽ không
mở rộng ra nữa.

Một cuộc sống hạn chế. Socrates sẽ nói về việc này
như thế nào nhỉ? có lẽ là: một cuộc sống bị hạn chế thì không đáng sống
chăng? Những người ra tù, thoát khỏi những năm tháng nhìn chằm chằm vào
bức tường trơ trụi, sẽ không bị nỗi u sầu chiếm lĩnh tâm hồn. Vậy mất
một chi thì có gì đặc biệt? Hươu cao cổ mà một một chân chắc chắn sẽ toi
mạng, nhưng những con hươu cao cổ không có sự trung gian của Nhà nước
hiện đại, hiện thân là bà Putts, trông coi phúc lợi xã hội cho chúng.
Sao ông không an lòng với cuộc sống bị hạn chế, bình thường trong cái
thành phố chẳng mấy thân thiện với người già cả ốm yếu?

Ông không
thể trả lời những câu hỏi như thế. Ông không thể trả lời vì không có tâm
trạng mà giải đáp. Chính vì thế mà ông thành người rầu rĩ: còn xa mới
đến mức xử sự và cảm xúc của một người tài trí (Sao không thế này? Sao
không thế nọ?) ông, ông, cái tôi mà lúc ông gọi là “mày”, lúc ông xưng
là “ta”, bao gồm cả bóng tối, sự tĩnh lặng, sự tuyệt giống. Ông không
phải là người có trí tuệ phóng theo cách này cách khác nhưng là người cả
nghĩ, nhức nhối suốt đêm.

Tất nhiên ông không phải là trường hợp
đặc biệt. Ngày nào chả có người bị cụt tay, cụt chân hay không sử dụng
được chân tay. Lịch sử đầy rẫy những thủy thủ một tay và các nhà phát
minh ngồi xe lăn, các nhà thơ mù và cả những ông vua điên. Nhưng trong
trường hợp của ông, sự cắt bỏ hình như đã tách quá khứ khỏi tương lai
hoàn toàn sạch sẽ đến mức tạo nghĩa mới cho từ “mới”. Sự cắt bỏ này biểu
hiện bắt đầu một cuộc đời mới. Nếu từ trước đến nay anh là một con
người, có cuộc sống của một con người, thì từ nay trở đi có thể anh là
một con chó với cuộc sống của một con chó. Một giọng nói cất lên từ tâm
trạng u ám.

Ông có tuyệt vọng không? Ông có muốn chết không? Đấy
có phải là sự xuống dốc không? Không. Câu hỏi ấy là sai. Ông không muốn
cắt cổ tay, không muốn nuốt hai mươi tư viên Somnex, không muốn lao qua
ban công. Ông không muốn chết vì không muốn gì hết. Nhưng nếu ngẫu nhiên
Wayne Blight lao vào ông lần thứ hai, hất ông bay tung trong không khí
dễ dàng, ông tin chắc sẽ không cứu lấy thân mình làm gì nữa. Không lăn
tròn theo gió, không co chân để bật dậy, không có ý nghĩ cuối cùng, nếu
có thời gian cho một ý nghĩ cuối cùng, thì đó là: Ý nghĩ cuối cùng là
thế này đây.

Rã rời: từ ngữ đó của Homer trở lại với ông. Ngọn
giáo xé toang lồng ngực, máu vọt ra, chân tay rã rời, thân xác lăn quay
như con búp bê gỗ. Vậy đấy, chân tay ông hiện giờ rã rời và tâm hồn ông
cũng rệu rã. Tinh thần ông sắp sụp đổ.

Người thứ hai của bà Putts
xin làm cả ngày là Marijana. Chị gốc người Croatia, theo chị cho biết
trong cuộc phỏng vấn. Chị rời mảnh đất chôn nhau cắt rốn từ mười hai năm
trước. Chị đã được đào tạo tại Đức, ở Bielefeld, từ khi
đến Australia chị đã có bằng của miền nam Australia. Ngoài việc làm y tá
riêng, chị còn làm “quản gia” để kiếm thêm. Chồng chị làm việc trong
nhà máy lắp ráp xe hơi, họ sống ở Munno Para, phía bắc Elizabeth, cách
thành phố này nửa giờ xe. Họ có một con trai học trung học, một con gái
học tiểu học, đứa thứ ba chưa đủ tuổi đến trường.

Marijana Jokić
là một phụ nữ có bộ mặt mềm mại, không hẳn trạc lứa trung niên, phô cái
eo đầy đặn của người đàn bà có chồng. Chị mặc đồng phục xanh da trời làm
ông thấy nhẹ nhõm sau mọi thứ tuyền màu trắng. Dưới cánh tay có những
mảng ẩm ướt. Chị nói tiếng Anh nhanh, gần như giọng Úc pha âm điệu Slavơ
du dương, dùng lẫn lộn a và the, mang màu sắc tiếng
lóng chắc là lây các con, còn bọn chúng ắt là vớ được của lũ bạn học.
Ông không quen với ngôn ngữ phong phú kiểu ấy, song khá thích thú.

Theo
thỏa thuận giữa ông và chị Jokić có bà Putts làm trung gian, chị sẽ đến
làm cho ông sáu ngày một tuần, từ thứ Hai đến thứ Bảy, trong những ngày
ấy chị tha hồ thể hiện mọi kỹ năng chăm sóc thành thục của chị. Ngày
Chủ Nhật, ông sẽ cầu viện dịch vụ khẩn. Chừng nào khả năng đi lại của
ông còn hạn chế, chị không chỉ là điều dưỡng mà còn chăm sóc các nhu cầu
hàng ngày của ông như mua sắm, nấu ăn và quét tước dọn dẹp cho ông.

Sau
chuyện rủi ro với Sheena, ông không mấy hy vọng vào người đàn bà miền
Balkan này. Tuy nhiên, trong những ngày sau đó, ông miễn cưỡng cảm tạ
việc chị tới. Chị Jokić - tức Marijana - hình như có khả năng trực cảm
biết ông muốn gì và không muốn gì. Chị đối xử với ông không như với một
ông già ngớ ngẩn run lẩy bẩy, mà như với một người vướng víu trong cử
động vì bị tổn thương. Chị kiên nhẫn, không hề líu lô, chị giúp ông tắm
rửa. Khi ông nói muốn ở một mình, chị biến ngay.

Ông nằm dựa đầu, chị mở băng đoạn chân cụt, đưa một ngón tay lướt trên bề mặt nhẵn nhụi.

- Khâu đẹp lắm - chị nói - Ai khâu đây?

- Bác sĩ Hansen.

-
Hansen. Tôi không biết Hansen. Nhưng khá lắm. Một nhà phẫu thuật giỏi -
Chị thận trọng đưa một bàn tay nhấc đoạn chân cụt như một quả dưa hấu -
Làm tốt đấy.

Chị xoa xà phòng và lau rửa. Nước ấm dội vào, trông
rõ màu hồng và trắng. Nó bắt đầu ít giống khúc giăm bông sấy, mà giống
một con cá vùng nước sâu mù lòa hơn. Ông nhìn lảng đi.

- Chị thấy nhiều thứ bị làm hỏng rồi ư? - ông hỏi.

Chị mím môi, xòe hai bàn tay. Cử chỉ ấy làm ông nhớ tới mẹ. Có thể, cử chỉ ấy nói, tùy theo.

- Thế chị đã thấy nhiều…cái này chưa? - ông sờ nhẹ bằng đầu ngón tay.

- Chắc chắn rồi.

Ông chú ý tránh cuộc trao đổi có thể bị hiểu lập lờ.

Ông không gọi nó là chân cụt.
Ông không thích gọi là gì hết, ông muốn không nghĩ đến nó, thì là khúc
giăm bông. Khúc giăm bông giấu vẻ lạnh nhạt dễ chịu, khinh khỉnh.

Ông
chia những người ông phải tiếp xúc thành hai loại: một vài người đã
nhìn thấy nó, số còn lại - may mắn thay - sẽ không bao giờ thấy. Ông
thương xót thấy Marijana nhanh chóng và dứt khoát rơi vào loại thứ nhất.

-
Tôi không bao giờ hiểu vì sao người ta không thể để đầu gối lại - ông
phàn nàn với chị - Xương phát triển đồng thời. Dù khớp bị vỡ tan, họ có
thể làm lại được chứ. Nếu tôi biết mất một đầu gối khác biết đến thế
này, tôi sẽ không bao giờ bằng lòng. Họ chẳng nói gì với tôi hết.

Marijana lắc đầu:

-
Tái tạo là một phẫu thuật rất khó, rất khó. Phải ra, vào bệnh viện
trong nhiều năm. Ông biết đấy, vì thế họ không thích phẫu thuật tái tạo
cho các bệnh nhân già. Chỉ làm cho người trẻ thôi. Ông nghĩ sao hả? ông
thấy thế nào?

Chị xếp ông vào lớp người già, những người không có
cơ cứu vãn - cứu khớp đầu gối, cứu sống. Ông tự hỏi, vậy chị ta xếp mình
vào lứa nào: lứa trẻ? Không già? Không già không trẻ? Hay chẳng bao giờ
già?

Ông hiếm khi thấy người tận tụy trong công việc như
Marijana. Bản danh sách đi mua sắm khi trở về mỗi thứ đều đính theo hóa
đơn, đánh dấu chu đáo, nếu chị thay đổi khoản nào đều ghi lại rõ ràng
theo lối chữ cổ, số 1 có ngạnh, số 7 có gạch ngang, số 9 có móc. Chị nấu
nướng ồn ào, các bữa ăn rất ngon miệng.

Với các bạn gọi điện đến thăm, ông nhắc đến Marijana là cô điều dưỡng ban ngày.

- Tôi đã thuê một cô điều dưỡng ban ngày rất thạo việc - ông nói - Cô ấy giúp cả việc mua sắm và nấu ăn.

Ông
không gọi chị là Marijana, phòng hờ có vẻ quá thân mật trong câu chuyện
với chị, ông vẫn gọi chị là chị Jokić, còn chị gọi ông là ông Rayment.
Nhưng với bản thân, ông gọi chị là Marijana không e dè. Ông thích tên
đó, có bốn âm tiết đầy đủ, rõ ràng. Buổi sáng Marijana sẽ ở đây, ông tự nhủ khi cảm thấy đám mây buồn bã lại sà xuống. Hãy vui lên nào!

Ông
không biết ông thích người phụ nữ trong Marijana có bằng ông thích tên
chị không. Nói cho khách quan, chị không phải là người hấp dẫn. Nhưng
bầu bạn với ông, chị dường như khéo léo bãi bỏ giới tính. Chị nhanh
nhẹn, làm việc hiệu quả và vui vẻ, đấy là bề ngoài chị phô ra với ông,
người thuê chị, trả tiền cho chị. Và phải được hài lòng. Thế nên ông bỏ
cả tính cáu kỉnh, hễ gặp chị là ông mỉm cười. Ông thích chị nghĩ ông
chịu đựng sự rủi ro của một cách can đảm, ông thích chị nghĩ tốt về ông,
kính trọng ông. Nếu chị không đùa bỡn, ông cũng không để tâm. Như thế
còn hay hơn kiểu trò chuyện làm duyên về “thằng cu” của ông.

Một
vài buổi sáng, chị mang đứa con bé nhất đi cùng, nó chưa đến tuổi đi
học. Mặc dù sinh trưởng ở Australia, tên đứa bé là Ljuba, Ljubica. Ông
thích và tán thành cái tên ấy. Nếu ông không nhầm, tiếng Nga lyubov
nghĩa là tình yêu. Giống như gọi một cô gái là Amour vậy.

Con đầu
lòng của chị là con trai, vừa tròn mười sáu tuổi, chị kể với ông như
thế. Mười sáu, chắc chị phải lấy chồng sớm. Ông duyệt lại những phỏng
đoán về chị. Hơn cả hấp dẫn, chị là trường hợp một người phụ nữ tốt nết,
khỏe khoắn, vững vàng, tóc màu nâu hạt dẻ, mắt đen, nước da nâu vàng
nhạt hơn là vàng bủng; một người phụ nữ xử sự khép, vai vuông vắn, ngực
nhô ra đằng trước.Kiêu hãnh, ông nghĩ, và tìm một từ tiếng Anh
dành cho chị. Răng chị vàng vì nicotine, là điểm thiếu sót khách quan
duy nhất. Chị hút thuốc lá theo kiểu châu Âu cũ, dù vì lợi ích của ông,
chị lánh ra ban công.

Còn đứa con gái nhỏ thực sự xinh đẹp, có
những lọn tóc xoăn đen nhánh, nước da hoàn mỹ, mắt sáng lấp lánh, ắt
phải là người thông minh. Sát bên nhau, hai mẹ con tạo thành một hình
ảnh đẹp. Và hòa thuận. Trong lúc nấu ăn, Marijana giúp đứa trẻ nướng
những cái bánh quy nhỏ hoặc bánh quy gừng. Những tiếng thì thào đều đều
vọng ra từ trong bếp. Người mẹ và con gái: những nghi thức của nữ tính
đang được chuyển giao từ thế hệ này sang thế hệ khác.