Phần 19

Dập tắt ngọn lửa Hỏa Diệm Sơn trong tâm lý

Sở dĩ chiếc Quạt Ba Tiêu có thể dập tắt được Hỏa Diệm
Sơn là nhờ có “cái tâm” nằm trong chiếc quạt. Nó tượng trưng cho sự tĩnh lặng,
thư thái, an nhiên. Khi có được tâm trạng như thế thì ngọn lửa của sự lo lắng
làm sao có thể bốc cháy được?

Người mẹ của Hồng Hài Nhi

Thầy trò Đường Tăng rời động Hỏa vẫn, nhắm hướng Tây thẳng
tiến. Họ không ngờ được rằng vừa hàng phục được Hồng Hài Nhi đã gặp ngay Hỏa
Diệm Sơn ngùn ngụt lửa.

Vì sao phải cầu cứu công chúa Thiết Phiến? Vì Hỏa Diệm Sơn
ngang dọc 800 dặm, lửa cháy rừng rực, xung quanh một tấc cỏ cũng không sống
nổi. Trăm họ trong vùng vì cuộc sống, đành phải đến núi Thúy Sơn bên ngoài ngàn
dặm cầu xin công chúa Thiết Phiến. Công chúa Thiết Phiến có một chiếc Quạt Ba
Tiêu, quạt cái thứ nhất lửa tắt, quạt cái thứ hai gió nổi lên, quạt cái thứ ba
mưa trút xuống, nhân dân tranh thủ thời gian gieo trồng, kịp thời thu hoạch.

Tôn Ngộ Không bổ nhào đến núi Thúy Sơn, hỏi thăm, biết công
chúa Thiết Phiến ở trong động Ba Tiêu và là mẹ của Hồng Hài Nhi thì vô cùng
hoảng sợ, trong lòng thầm nghĩ: “Đây mới thật là không phải oan gia không đối
đầu! Không còn cách nào khác, Tôn Ngộ Không đành phải bất chấp khó khăn tìm
được cửa động Ba Tiêu, cầu kiến công chúa Thiết Phiến.

Hỏa Diệm Sơn trong tâm lý

Hỏa Diệm Sơn nằm tại trung bộ bồn địa Turpan, dài 9km. Theo
giới thiệu của các nhà địa chất học. Hỏa Diệm Sơn là một nếp uốn nhỏ và ngắn
trước sườn nam núi Bogda phía đông Thiên Sơn, được hình thành trong thời kỳ vận
động của núi Hymalaia, cách đây 200 vạn năm. Nhìn từ xa, ngọn núi này do một
dãy núi sa thạch màu đỏ cấu thành có hình dạng giống như một con rồng lửa màu
đỏ. Trên thực tế, đây đích thực là nơi nóng nhất thế giới, nhất là vào mùa hạ,
nhiệt độ không khí cao nhất lên tới 47.8 độ, nhiệt độ cao nhất trên mặt đất từ
70 độ trở lên, đương nhiên một tấc cỏ cũng không thể sống được. Vùi một quả
trứng gà trong hốc cát một lát là có thể chín.

Nhưng, Hỏa Diệm Sơn trong Tây du ký lại có
một huyền cơ khác, nó miêu tả là Hỏa Diệm Sơn trong tâm lý. Tương truyền khi
Tôn Ngộ Không đại náo thiên cung, một chân đá lật lò Bát quái của Thái Thượng
Lão Quân, trong đó có một số hòn than rơi xuống nhân gian biến thành Hỏa Diệm
Sơn. Than trong lò Bát quái vốn dùng để luyện đan, tương đương với một loại
nhiệt huyết theo đuổi thành công của chúng ta ngày nay. Nhưng đan không luyện
thành, than trong lò lửa lại diễn biến thành một trạng thái tiêu cực lo âu. Lo
âu đích thực là một chướng ngại tâm lý khá nghiêm trọng, nó giống như Hỏa Diệm
Sơn chắn ngang đường đi thỉnh Kinh vậy.

Đặc biệt là đối với con người thời hiện đại bận rộn tất bật
như chúng ta ngày nay. Lo âu cơ hồ trở thành một chứng bệnh tâm lý. Ham muốn và
kỳ vọng quá cao tạo thành một tiết tấu nhanh trong cuộc sống, trong bận rộn vẫn
luôn ẩn tàng sự âu lo và khủng hoảng vô tận. Khi mức độ và thời gian duy trì lo
âu vượt qua hạm vi nhất định sẽ tạo thành bệnh thần kinh mang tính lo âu, người
mắc bệnh sẽ luôn luôn cảm thấy căng thẳng, lỡ làng, khủng hoảng, khả năng điều
hòa của nào suy giảm, không thể tập trung sự chú ý khó đi vào giấc ngủ, giấc
ngủ không ngon, dễ mệt mỏi, tạo thành sự phiền phức khá nghiêm trọng đối với tư
duy và quyết sách trong học tập, công tác và cuộc sống hằng ngày.

Nếu chúng ta đem những lo âu này vào công việc, thì sẽ có
những ảnh hưởng rất tiêu cực. Những công việc vốn có thể hoàn thành một cách dễ
dàng cũng trở nên vô cùng khó khăn. Đặc biệt là đối với những người lãnh đạo
tập thể, lo âu sẽ khiến cho toàn bộ môi trường làm việc biến thành khủng hoảng,
không người nào có thể tránh được.

Có một con yêu quái tên gọi là “tâm trạng”

Vậy công chúa Thiết Phiến và chứng lo âu có quan hệ với nhau
như thế nào Trong truyện kể rằng, chiếc Quạt Ba Tiêu của cô có thể quạt tắt
ngọn lửa rừng rực của Hỏa Diệm Sơn. Phiến có nghĩa là gió, là một đại trong tứ
đại “đất, nước, lửa, gió” trong Phật Giáo. Phật Giáo cho rằng, tứ đại là bốn
nguyên tố chủ yếu cấu thành mọi vật chất. Trong cơ thể con người, da thịt gân
xương thuộc Thổ, tinh huyết nước bọt thuộc Thủy, nhiệt độ cơ thể thuộc Hỏa, vận
động hô hấp thuộc Phiến. Phật Giáo cho rằng, cơ thể con người là sản phẩm tụ
hội nhân duyên của tứ đại, cũng do tứ đại tan ra mà tiêu biến, cho nên con
người không hề tồn tại một bản thể chân thực vì thế gọi là “tứ đại giai không”.

Chúng ta rất khó có thể dùng khái niệm vật lý để giải thích
tứ đại. Nói một cách đơn giản, đất đối ứng với thể rắn, nước đối ứng với thể
lỏng, gió đối ứng với thể khí, lửa đối ứng với nhiệt độ. Nhưng, loại đối ứng
này không phải là tuyệt đối, chính như quan hệ giữa con người với thế giới tự
nhiên, thông tin mà thế giới bên ngoài phát ra hướng đến chúng ta, ví dụ như
một nụ cười, chính là thuộc gió; cảm nhận của chúng ta đối với thế giới bên
ngoài, cảm thấy ấm áp chính là thuộc lửa. Cho nên, tứ đại của Phật Giáo trên
thực tế vượt qua phạm trù vật lý học.

Chiếc Quạt Ba Tiêu của công chúa Thiết Phiến quạt lên, tạo
nên một loại gió ưu điềm tĩnh, tự nhiên, nhất tâm bất loạn, còn bản thân công
chúa Thiết Phiến là một la sát có tên gọi “tình cảm”. Ngưu Ma Vương là một “tâm
linh” ngông cuồng không gì trói buộc được, công chúa Thiết Phiến là một loại
“tâm tình” bất định khó đoán, hai vợ chồng sinh ra đứa con là “phẫn nộ”, gia
đình này mỗi thành viên có một loại tính cách khác nhau và không thành viên nào
dễ ưa cả.

Nhưng “Muốn qua Hỏa Diệm sơn, phải cầu tiến Thiết Phiến”,
cho dù là Tôn Ngộ Không thần thông quảng đại cũng phải chấp nhận sự thực này,
đành phải đứng trước cửa hàng Ba Tiêu với tâm trạng thấp thỏm bất an đợi công
chúa Thiết Phiến.

Lần đầu tiên lãnh giáo sự lợi hại của Quạt Ba Tiêu

Ai ngờ công chúa Thiết Phiến vừa nghe nói có Tôn Ngộ Không
cầu kiến lập tức giống như que diêm rơi vào lò lửa, trong lòng bừng lên sự thù
hận, nghiến răng mắng: “Con khỉ khốn kiếp! Dám tìm đến động ta!” nói rồi mặc
giáp sắt lai nịt chỉnh tề, cầm cặp gươm hừng hực phẫn nộ xông ra cửa.

Tôn Ngộ Không vội vàng khom lưng thi lễ nói:

Tẩu tẩu, Lão Tôn làm phiền đến tẩu tẩu rồi!

Công chúa Thiết Phiến “hừ” một tiếng nói:

Ai là tẩu tẩu của ngươi.

Tôn Ngộ Không nói:

Lão Tôn và Ngưu Ma Vương là anh em kết nghĩa, Công chúa là
vợ của đại ca tôi, đương nhiên cũng là tẩu tẩu của Lão Tôn rồi.

Công chúa Thiết Phiến quát hỏi:

Con khỉ to gan kia, đã là anh em của Lão Ngưu, sao người lại
làm hại con ta?

Tôn Ngộ Không cười phân trần:

Tẩu tẩu hiểu lầm Lão Tôn rồi. Lúc đó vì con trai của tẩu
quyết ăn thịt sư phụ tôi, bắt sư phụ tôi. Lão Tôn cùng y quyết đấu cũng là hợp
tình hợp lý. Nay y đã làm Thiện Tài đồng tử trước giá của Quan Âm Bồ Tát, nhận
chính quả của Bồ Tát, tẩu sao lại có thể trách Lão Tôn được?

Công chúa Thiết Phiến nói:

Con ta tuy tiếng là Thiện Tài đồng tử, kỳ thực có khác nào
phạm nhân, sao lại không phải là ngươi hại nó?

Tôn Ngộ Không phân trần:

Bồ Tát dạy y quy tắc làm người, đương nhiên y sẽ chịu một số
ước thúc sao lại có thể giống như phạm nhân được?

Công chúa Thiết Phiến nói:

Ta không cần phải phí lời với ngươi, hãy mau chìa đầu ra để
ta chém mấy nhát! Nếu chịu được đau đớn thì ta sẽ cho người mượn Quạt Ba Tiêu;
nếu không chịu nổi, thì ta cho người đi gặp Diêm Vương!

Tôn Ngộ Không vẫn làm mặt tươi cười đáp:

Nếu tẩu tẩu chém mấy nhát mà có thể nguôi giận thì xin mời
tẩu tẩu cứ chém thật lực chỉ cần sau khi chém xong, nhất định phải cho ta mượn
Quạt Ba Tiêu.

Công chúa Thiết Phiến chẳng nói chẳng rằng, hai tay giương
bảo kiếm, nhằm trúng đầu Tôn Ngộ Không chém liên tiếp mấy nhát. Đầu Tôn
Ngộ Không cứng như sắt thép, không hề có chút thương tích nào, Công chúa Thiết
Phiến kinh hãi, quay đầu định đi.

Tôn Ngộ Không kêu lên:

Tẩu tẩu khoan hẵng đi! Tẩu vẫn chưa cho ta mượn Quạt Ba
Tiêu!

Công chúa Thiết Phiến nói:

Bảo bối của ta, sao có thể nói mượn là mượn được.

Tôn Ngộ Không “hừ” một tiếng quát:

Tẩu tẩu đã nuốt lời chớ trách Lão Tôn không khách khí!

Nói rồi rút gậy như ý dắt trên tai, nhảy đến khiêu chiến.
Công chúa Thiết Phiến vội vàng quay đầu giơ kiếm ra đỡ, gậy Như Ý của Tôn Ngộ
Không rất nặng, công chúa Thiết Phiến đương nhiên không phải là đối thủ, bèn
lấy Quạt Ba Tiêu từ trong miệng ra, phất một cái, chiếc quạt to dần quạt Tôn
Ngộ Không biến mất không tăm tích.

Tôn Ngộ Không giống như một chiếc lá khô bị cuồng phong cuốn
đi, bay bỗng trên không trung suốt một đêm, đến tận sáng sớm, phải cố gắng hết
sức để ôm lấy một tảng đá mới dừng lại được. Ngộ Không nhìn trái rồi nhìn phải,
thấy mình rơi xuống núi Tu Di. Ngộ Không than dài một tiếng nói: “Quả là một la
sát lợi hại! Một trận gió mà thôi Lão Tôn bay đến mấy vạn dặm!”

Bát phong xuy bất động, nhất thí quá giang lai

Nói đến sức mạnh của “gió” thi nhân triều Tống là Tô Thức đã
có sự thể hiện sâu sắc nhất. Đương thời ông nhậm chức ở Qua Châu, Giang Bắc,
cách chùa Kim Sơn ở Giang Nam
một con sông. Một hôm Tô Thức tự cho là mình đã tư trí chứng đắc bèn cao hứng
làm một bài thơ sai tiểu đồng qua sông giao cho Thiền sư Phật Ân trụ trì chùa
Kim Sơn ấn chứng. Bài thơ viết:

Đành lễ Bậc Giác ngộ.

Hào quang chiếu vũ trụ.

Tám gió thổi chẳng động.

Ngồi vững tòa sen vàng.

“Bát phong” là gì? Từ trên mặt chữ có thể thấy, nghĩa là tám
phía gió thổi đến. Còn trong quan niệm của Phật Giáo đó là tám loại gió tình
cảm là lợi, suy, hủy, sự, xứng, cơ, khổ, lạc.

Cái gọi là lợi chính là thứ mà sĩ, nông, công, thương hàng
ngày đều phải vất vả giành lấy, thiên hạ nhộn nhịp, đều vì lợi mà đến, thiên hạ
dập dìu, đều vì lợi mà đi. Bản chất con người là xu lợi mà tránh hại, điều đó
cũng không có gì đáng trách, nhưng điều đáng than là con người bị lợi che mắt
mà làm trái với đạo làm người.

Cái gọi là suy, cũng chính là suy vận, nói một cách dễ hiểu,
đó chính là nghịch cảnh. Nghịch cảnh rất dễ làm tiêu tan ý chí của mỗi người,
người có thể tự đứng lên được trong nghịch cảnh thì sẽ được người khác xem là
anh hùng.

Cái gọi là hủy và dự, chính là người khác phỉ báng và khen
ngợi bạn, thông thường chúng sẽ có ảnh hưởng xã hội nhất định đối với vòng quay
cuộc sống của bạn, cho nên nó có quan hệ đến vấn đề thể diện mà mọi người thường
nói đến.

Xứng và cơ, tức người khác tán dương hoặc nhạo báng trước
mặt bạn, người ta nói mấy câu dễ nghe bạn liền sung sướng phát điên, người ta
nói vài lời khó nghe bạn liền cảm thấy vô cùng ức chế.

Còn việc trốn tránh khổ nạn, theo đuổi hưởng lạc đều là điều
thường tình của con người, cũng là bản chất của con người. Cho nên mỗi người
trong chúng ta đều khó tránh khỏi sự sai khiến của tình cảm, một phút quá
khích, một phút hấp tấp hoặc một phút nóng giận sẽ có thể dẫn đến quyết định
sai lầm.

Thiền sư Phật Ân đọc bài thơ Tám gió thổi chẳng động của
Tô Đông Pha, liền cầm bút phê một chữ, bảo thư đồng mang về. Tô Đông Pha mở ra
xem, chỉ thấy trên đó phê một chữ “u” (đánh rắm) to tướng. Không ghìm nổi tức
giận. Tô Đông Pha lập tức bươn ba vượt sông sang chùa Kim Sơn để bắt tội
Phật Ân.

Gặp nhau ở bên sông, Đông Pha liền lớn tiếng trách: “Bài thơ
của tôi sai sót ở chỗ nào mà ngài lại phê vào hai chữ “đánh rắm” kia”. Thiền sư
Phật Ân liền cười xõa, nói: “Tám gió thổi không động” mà chỉ một cái “đánh rắm”
thôi đã vội vã sang sông rồi.”

Đến đây, Đông Pha mới chợt hiểu ra thẹn đỏ mặt. “Đánh rắm”
chính là “cơ” cũng chính là một trong “tám gió”. Một chữ “đánh rắm” của Phật Ân
có thể thổi được Đông Pha sang sông thì có thể thấy được sự lợi hại của “gió” ở
mức nào. Sau này có người đem câu chuyện này viết thành một câu đối:

Tám gió thổi chẳng động

Đánh rắm phải sang sông.