Chương 8

XEROX VÀ LISA

♦

Giao diện người dùng đồ họa

♦

Sự ra đời của một ý tƣởng về dòng máy tính mới

Apple II đã đưa công ty từ việc hoạt động nhỏ lẻ trong nhà để
xe của Jobs lên đỉnh cao mới của ngành công nghiệp. Doanh số tăng trưởng ngoạn
mục, từ 2.500 chiếc máy tính năm 1977 lên 210.000 chiếc vào năm 1981. Jobs đã
làm việc không ngừng nghỉ, ông biết rằng Apple II không thể thành công mãi mãi,
và cho dù đã bỏ nhiều công sức để sản xuất và trình bày nó, từ dây nguồn đến
thùng máy tính, tất cả các sản phẩm tung ra đều được coi là kiệt tác của
Wozniak. ông cần sản phẩm của chính mình. Hơn nữa, ông muốn một sản phẩm, mà
theo lời ông, sẽ làm chấn động toàn cầu.

Ban đầu, Jobs hy vọng rằng Apple III sẽ thực hiện được sứ mệnh
đó. Nó sẽ có dung lượng bộ nhớ lớn hơn, màn hình sẽ hiển thị tám mươi ký tự
trên một hàng ngang thay vì bốn mươi ký tự, và sẽ giải quyết được vấn đề liên
quan đến chữ viết hoa và viết thường. Ấp ủ niềm đam mê thiết kế công nghiệp,
Jobs ấn định kích cỡ và hình dạng của vỏ máy. Bất kỳ ai có ý định thay đổi đều
bị ông từ chối, ngay cả việc các nhóm kỹ sư muốn bổ sung các chi tiết vào bảng
vi mạch. Kết quả là các bảng mạch thành phần có bộ nối kém và thường xuyên bị hỏng.
Khi Apple bắt đầu được bán vào tháng Năm năm 1980, nó đã thất bại. Randy
Wigginton, một trong những kỹ sư của Apple đã kết luận rằng, “Dòng máy tính
Apple III ra đời giống như một đứa trẻ được sinh ra sau những cuộc truy hoan,
khi mà tất cả mọi người đều không còn đủ tỉnh táo nhận thức. Và đứa trẻ bị coi
là đứa con hoang mà ai cũng phủ nhận: "Nó không phải là con tôi".”
Sau đó, Jobs tách mình khỏi Apple III và giận dữ bỏ đi với mong muốn tìm cách sản
xuất ra một thứ gì đó hoàn toàn khác biệt.

Đầu tiên, ông thích thú với ý tưởng về thiết bị màn hình cảm
ứng nhưng ròi lại thấy nản chí.

Trong một buổi trình diễn công nghệ, Jobs đến muộn, ông ngồi
không yên một lúc rồi quyết định ngắt giữa chừng bài thuyết trình của nhóm kỹ
sư với một câu nói có phần lỗ mãng: “Cảm ơn”. Họ cảm thấy bối rối và hỏi, “Có
phải ông muốn chúng tôi rời khỏi đây?”. Jobs nói đúng là như thế, sau đó quay
sang mắng mỏ những đồng nghiệp của mình rằng đừng có lãng phí thời gian của ông
như vậy.

Sau đó, ông và Apple đã tuyển dụng hai kỹ sư từ Hewlett-Packard
để “thai nghén” ra một dòng máy vi tính hoàn toàn mới. Cái tên mà Jobs chọn cho
dòng máy này có thể khiến cho ngay cả một vị bác sĩ tâm thần học trong trang
thái mệt mỏi nhất cũng phải ngạc nhiên và đọc đi đọc lại để kiểm chứng. Đó là
“Lisa”. Tất cả các máy tính khác đều được đặt theo tên của con gái người thiết
kế, nhưng Lisa là cô con gái mà Jobs đã bỏ rơi và thậm chí còn chưa hoàn toàn
thừa nhận là con gái ông. Andrea Cunningham, một nhân viên của hang Regis
McKenna đang phụ trách mảng quan hệ công chúng của dự án này thì nói rằng “Có
thể ông ấy làm như vậy vì cảm thấy có lỗi. Chúng ta phải tìm một cụm từ mà khi
viết tắt những chữ cái đầu của cụm từ này phải ra chữ Lisa. Như vậy, chúng ta
có thể khẳng định rằng dòng máy tính này không phải được đặt theo tên của cô bé
Lisa”.

Và cụm từ được cho là phù hợp nhất với đặc tính của chiếc
máy vi tính này là “Local integrated systems architecture” (cấu trúc hệ thống
tích hợp nội bộ). Mặc dù vô nghĩa nhưng cụm từ này được coi là lời giải thích
chính thức cho cái tên Lisa. Trong giới kỹ sư, họ thường cho rằng Lisa là viết
tắt của “Lisa: invented stupid acronym” (Lisa là một cụm từ viết tắt những chữ
cái đầu ngu xuẩn nhất được nghĩ ra). Nhiều năm sau, khi tôi hỏi Jobs về cái
tên, ông nhanh chóng thừa nhận rằng:

“Hiển nhiên tôi đã đặt nó theo tên của con gái tôi.”

Dòng máy tính Lisa được định giá 2.000 đô-la/chiếc vì có bộ
vi xử lý 16 bit thay vì 8 bit như ở Apple II. Không có “ma thuật” của Wozniak,
người vẫn đang âm thầm làm việc trên Apple II, nhóm kỹ sư đã chế tạo một chiếc
máy tính đơn giản với màn hình hiển thị ký tự văn bản truyền thống, không có khả
năng tăng cường bộ vi xử ý mạnh để chạy được những ứng dụng thú vị. Jobs bắt đầu
mất kiên nhẫn với sự nhàm chán này.

Tuy nhiên, một lập trình viên đã truyền cho dự án này chút sức
sống, đó là Bill Atkinson, ông ấy là một nghiên cứu sinh ngành khoa học thần
kinh, người cũng đã từng sử dụng chất kích thích. Khi được mời đến làm việc cho
Apple, ông ấy đã từ chối. Nhưng sau đó, khi Apple gửi cho ông chiếc vé máy bay
không hoàn lại tiền thì ông quyết định sử dụng nó và cho Jobs cơ hội thuyết phục
ông. Trong một cuộc nói chuyện dài ba tiếng đồng hồ, Jobs nói: “Chúng tôi đang
kiến tạo tương lai. Hãy thử tưởng tượng anh đang lướt ngay trước mũi những con
sóng lớn. Cảm giác đó thật phấn chấn biết bao. Còn giờ, hãy tưởng tượng anh
đang bơi chó ở cuối con sóng đó, thì tất nhiên là chẳng có gì thú vị để nói cả.
Vì vậy, hãy làm việc với chúng tôi và chúng ta sẽ cùng chinh phục thế giới.” Và
Atkinson đã đồng ý ở lại.

Với mái tóc bờm xờm và bộ râu rủ, Atkinson trông rất sống động
và hài hước. Ông có một chút sự tài tình, khéo léo của Woz lẫn khát khao chế tạo
ra những sản phẩm tuyệt diệu của Jobs.

Nhiệm vụ đầu tiên của Atkinson là lập trình một ứng dụng để
theo dõi một danh mục đầu tư chứng khoán bằng cách truy vấn tự động vào hệ thống
dịch vụ của Dow Jones, lấy bảng giá cổ phiếu niêm yết và trả lại kết quả. “Tôi
phải viết ứng dụng đó thật nhanh bởi vì có một bài quảng cáo về Apple II trên tạp
chí đã đưa ra hình ảnh một ông chồng đang đứng ở bàn ăn trong bếp nhìn màn hình
Apple, lúc đó đang hiển thị bảng niêm yết giá cổ phiếu.

Và cô vợ thì đang tươi cười rạng rỡ với anh ta. Nhưng chương
trình đó trên thực tế chưa có, vì vậy, tôi cần viết nó.”

Sau đó, Atkinson đã chế tạo phiên bản lập trình bằng ngôn ngữ
Pascal, một ngôn ngữ cao cấp hơn cho Apple II. Jobs phản đối điều này vì cho rằng
BASIC là tất cả những gì Apple II cần, nhưng ông cũng cho Atkinson cơ hội: “Vì
thấy anh rất tha thiết với việc này nên anh cho ông sáu ngày để chứng minh là
tôi đã sai”. Atkinson đã làm được và sau đó Jobs đã rất coi trọng ông.

Tính đến mùa thu năm 1979 thì Apple đang “gây giống” ba chú
ngựa để kế nhiệm sự thành công của Apple II. Trong đó có dòng Apple III yểu mệnh
và dự án dòng máy tính Lisa, một kế hoạch đã sớm làm Jobs thất vọng. Và đâu đó
ngoài tầm quan sát của Jobs, ít nhất là trong lúc đó, có một dự án chìm đang được
một nhân viên đa tính cách tên là Jef Raskin, vị giáo sư đã từng giảng dạy Bill
Atkinson thực hiện. Dự Ấn này hướng tới dòng máy tính giá rẻ, phục vụ số đông
giống như các thiết bị gia đình; tất cả đều được khép kín trong một thiết bị,
bao gồm màn hình, bàn phím, hệ thống vận hành, phần mềm và có một giao diện thiết
kế đồ họa đẹp mắt. ông cố gắng hướng sự chú ý của tất cả các đồng nghiệp ở
Apple sang một trung tâm nghiên cứu mang tính đột phá ở ngay Palo Alto, nơi đã
mở đường cho những ý tưởng như thế này.

Xerox PARC

Trung tâm nghiên cứu Palo Alto của tập đoàn Xerox, viết tắt
là Xerox PARC, được thành lập năm 1970 với mục đích là tạo ra sân chơi lớn cho
những ý tưởng số. Với mong muốn tạo điều kiện tốt hơn hoặc cũng có thể là tệ
hơn, trung tâm này được đặt an toàn ở một nơi tránh xa những áp lực về tiền bạc
của trụ sở Xerox ở Connecticut cách đó hơn 4.800 km. Trong số các nhà chiến lược
của Xerox phải kể đến nhà khoa học Alan Kay, người có hai câu châm ngôn mà Jobs
rất tâm đắc là: “Cách tốt nhất để dự đoán tương lai là hãy tạo ra nó” và “Những
ai nghiêm túc với việc viết phần mềm thì nên tự chế tạo ra thiết bị phần cứng của
chính mình.” Kay có ý tưởng phát triển một chiếc máy vi tính cá nhân nhỏ gọn có
cái tên mỹ miều là “Dynabook” mà một đứa trẻ cũng có thể sử dụng dễ dàng. Vì vậy,
các kỹ sư của trung tâm Xerox PARC đã bắt đầu thiết kế một hệ kiến trúc đồ họa
có giao diện thân thiện đối với người sử dụng bằng việc thay thế tất cả dòng lệnh
DOS khiến cho màn hình máy tính trở nên thật đáng sợ. Màn hình máy tính sẽ hiển
thị được nhiều dạng văn bản cũng như tệp dữ liệu một lúc. Và bạn có thể sử dụng
chuột máy tính để định vị và chọn dữ liệu mình muốn.

Giao diện người dùng đồ họa (graphical user interface - GUI,
phát âm là “gooey”) được đơn giản hóa bằng một khái niệm mới do các kỹ sư ở
Xerox ARC phát minh, có tên là kỹ thuật ảnh nhị phân (bitmapping). Cho đến nay,
hầu hết các máy tính đều sử dụng công nghệ này. Khi bạn gõ một ký tự trên bàn
phím, máy tính của bạn sẽ phát những ký tự đó trên màn hình, thông thường là dưới
dạng những đốm sáng có màu xanh của chất lân tinh (phốt pho) trên nền tối. Do
có giới hạn số lượng ký tự, con số và biểu tượng sử dụng nên máy tính sẽ không
mất quá nhiều thời gian để viết lệnh mã hóa và xử lý để cho ra kết quả cuối
cùng. Trong hệ thống kỹ thuật ảnh nhị phân, mỗi một pixel trên màn hình được điều
khiển bởi hệ thống dãy số nhị phân (bit) trong bộ nhớ máy tính.

Để đáp lại lệnh và hiển thị ra ký tự trên màn hình máy tính,
nhiệm vụ của máy tính là định nghĩa từng pixel một là điểm sáng hay điểm tối, đối
với màn hình màu thì sẽ có màu gì. Việc này có thể tốn khá nhiều công sức nhưng
cho phép đa dạng hình ảnh đồ họa, kiểu phông chữ và chế độ hiển thị màn hình đẹp
đáng ngạc nhiên.

Giao diện đồ họa và công nghệ ảnh nhị phân đã trở thành những
đặc tính đáng chú ý của dòng máy tính nguyên mẫu của Xerox, giống như chiếc máy
Alto cùng với ngôn ngữ lập trình định hướng đối tượng của nó tên là Smalltalk.
Jef Raskin cho rằng đó là những đặc điểm nổi bật của dòng máy tính tương lai.
Vì vậy, ông ấy đã thúc giục Jobs và những người đồng nghiệp của mình ở Apple đến
tham quan và tìm hiểu Xerox PARC.

Raskin gặp phải khó khăn là Jobs coi ông như một nhà lý luận
không thể chịu đựng nổi, hay sử dụng chính xác từ của Jobs là “một tên đầu đất
khó ưa”. Vì vậy Raskin đã nhờ Atkinson, người đứng ở đầu bên kia của chiến tuyến
trong ranh giới định nghĩa về một tên đầu đất và một thiên tài của Jobs, cố gắng
thuyết phục Jobs chú ý tới những gì đang xảy ra ở Xerox PARC. Nhưng Raskin
không biết rằng Jobs đang nghiên cứu một thương vụ lớn hơn nhiều. Quỹ đầu tư mạo
hiểm của Xerox muốn tham gia vào việc phân chia cổ phần và nâng vốn lần hai của
Apple vào mùa hè năm 1979. Jobs đã đề nghị: “Chúng tôi sẽ cho phép phía công ty
ông đầu tư 1 triệu đô-la vào Apple nếu ông chia sẻ dữ liệu nghiên cứu mà các
ông có được ở PARC.” Và Xerox đã chấp nhận chuyển giao cho Apple công nghệ mới
của họ và ngược lại, mua 100.000 cổ phần của Apple với giá 10 đô-la/cổ phiếu.

Vào thời điểm Apple cổ phần hóa một năm sau đó, số cổ phần
mà Xerox mua với giá 1 triệu đô-la trước đó đã có giá trị 17,6 triệu đô-la.
Nhưng Apple là người được lợi hơn trong thương vụ trao đổi này. Jobs và đồng
nghiệp của mình đã đến tham quan công nghệ của Xerox PARC vào tháng 12 năm 1979
để xem họ trình diễn một cách đầy đủ hơn về công nghệ của họ. Larry Tesler là một
trong số những nhà khoa học ở Xerox phụ trách thuyết trình về công nghệ cho các
vị khách quý. ông hòi hộp khi trình bày về công trình mà những người chủ của
ông thậm chí chưa bao giờ đánh giá cao nó.

Người có trách nhiệm thuyết trình khác, Adele Goldberg, lại
lo sợ rằng công ty của bà dường như đang sẵn sàng cho đi thứ báu vật quý giá nhất.
“Việc này thật là ngu xuẩn, hoàn toàn ngu xuẩn và tôi cố gắng tìm mọi cách để
Jobs biết được ít nhất có thể”, bà nói.

Goldberg có cách của mình trong buổi giới thiệu tóm tắt đầu
tiên. Jobs, Raskin và trưởng nhóm phát triển Lisa - John Couch được dẫn tới sảnh
chính, nơi Xerox Alto đã được xếp sẵn ở đó.

Goldberg kể rằng, “Đó là một buổi trình diễn nằm trong tầm
kiểm soát. Chúng tôi chỉ giới thiệu của một vài ứng dụng, chủ yếu là ứng dụng xử
lý văn bản.” Jobs không hài lòng nên ông gọi điện thẳng đến trụ sở của Xerox
yêu cầu được giới thiệu nhiều hơn nữa.

Và Jobs được mời quay lại Xerox vài ngày sau đó. Lần này,
ông mang theo một “đội quân” đông đảo hơn nhiều, bao gồm cả Bill Atkinson và
Bruce Horn, một lập trình viên của Apple, người đã từng làm việc tại Xerox
PARC. Họ đều biết mình đang tìm kiếm cái gì. Goldberg kể, “Khi đến công ty, tôi
nghe thấy có rất nhiều tiếng ồn và tôi được thông báo rằng Jobs cùng rất nhiều
lập trình viên của ông đang ở trong phòng hội nghị.” Một trong những kỹ sư của
Goldberg lúc đó đang cố gắng giúp họ giải trí với màn trình diễn sâu hơn về
chương trình xử lý văn bản. Nhưng Jobs càng ngày càng mất bình tĩnh, ông hét lớn:
“Hãy dừng việc diễn cái trò vớ vẩn này lại ngay!” Và một số nhân viên của Xerox
túm tụm lại trao đổi với nhau và quyết định cởi mở hơn một chút nữa nhưng thật
chậm rãi. Họ thỏa thuận rằng Tesler có thể trình bày về Smalltalk, một ngôn ngữ
lập trình của Xerox nhưng chỉ là bản chưa được phân loại. Người đội trưởng nói
với Goldberg rằng, “Nó sẽ lòe được Jobs vì ông ta chẳng bao giờ biết được rằng
đây không phải là bản chính thức.” Nhưng họ đã mắc phải sai lầm lớn. Atkinson
và những người khác đã nghiên cứu kỹ những tài liệu công bố của Xerox PARC nên
họ có thể biết chính xác là phiên bản họ đang được trình diễn không phải là
phiên bản đầy đủ như được miêu tả. Jobs gọi điện ngay cho giám đốc của Quỹ đầu
tư mạo hiểu Xerox phàn nàn về sự việc này. Ngay lập tức, trụ sở chính của công
ty ở Connecticut đã gọi điện về Xerox PARC ra chỉ thị rằng Jobs và nhóm của ông
phải được giới thiệu về mọi thứ một cách chính xác và đầy đủ nhất. Goldberg
đùng đùng tức giận bỏ đi.

Cuối cùng, khi Tesler chỉ cho Apple thấy vấn đề cốt lõi nằm
dưới những bí ẩn công nghệ của Xerox, họ đã thật sự kinh ngạc. Atkitson nhìn chằm
chằm vào màn hình, tiến lại kiểm tra từng pixel một cách gần nhất và gần tới mức
Tesler có thể nghe thấy hơi thở từ trong cổ họng của ông.

Jobs quay sang trao đổi với mọi người và vẫy tay một cách
thích thú. Tesler kể lại, “Jobs đứng lên ngồi xuống nhiều quá khiến tôi không
biết ông ấy có thực sự theo dõi hết buổi trình bày của tôi hay không nhưng sự
thật là ông ấy đã nghe hết, và không ngừng đặt ra cho tôi những câu hỏi. Ông ấy
bày tỏ sự cảm phục của mình đối với từng bước trong bài thuyết trình của tôi.”
Jobs liên tục nói rằng ông ấy không thể tin rằng Xerox chưa cho triển khai kinh
doanh công nghệ này. ông hét lớn:

“Các bạn đang ngồi trên một mỏ vàng. Tôi không thể tin nổi rằng
Xerox đã không tận dụng nó!” Buổi thuyết trình về Smalltalk chỉ ra ba điểm đáng
kinh ngạc. Một là cách thức những chiếc máy vi tính kết nối với nhau; hai là
cách thức ngôn ngữ lập trình định hướng đối tượng hoạt động. Nhưng Jobs và đồng
nghiệp của ông ít chú ý tới hai điều này hơn bởi vì họ hoàn toàn bị ấn tượng bởi
điểm thứ ba: giao diện đồ họa được tạo bởi kỹ thuật mã hóa ảnh nhị phân. Jobs
nói:

“Dường như tấm màn che mắt tôi đã được vén lên. Tôi có thể
nhìn thấy tương lai của công nghệ chế tạo máy tính.”

Sau khi cuộc gặp gỡ hơn hai tiếng tại Xerox PARC kết thúc,
Jobs lái xe đưa Bill Atkinson quay trở lại văn phòng của Apple tại Cupertino. Vừa
lái xe, ông ấy vừa suy nghĩ và thảo luận, ông ấy hét lên: “Chính là nó, Bill.
Chúng ta phải làm được nó”, nhấn mạnh từng từ một. Đó là sự đột phá mà Jobs
đang tìm kiếm: mang máy tính tới khách hàng với những thiết kế đẹp mắt và kinh
tế nhất như những thiết kế nhà của Eichler và tiện dụng như những thiết bị đẹp
mắt trong phòng bếp.

Jobs hỏi Atkinson “Anh nghĩ chúng ta sẽ mất bao lâu để hoàn
thành nó?” Atkinson đáp lại: “Tôi không rõ lắm, có thể sáu tháng.” Đó là sự ước
lượng thời gian hơi điên rồ một chút nhưng có tính khả quan và cũng là một động
lực thúc đẩy chúng ta.

“Những nghệ sĩ vĩ đại là những người có khả năng đánh cắp ý
tưởng” Việc Apple “đột kích” Xerox PARC đôi khi được miêu tả là một trong những
phi vụ “trộm cắp” lớn nhất trong lịch sử ngành công nghệ. Jobs cũng có lúc tán
thành quan điểm này một cách đầy tự hào. Có lần ông nói rằng “Picasso có một
câu nói rất hay „người nghệ sĩ giỏi là người có khả năng sao chép, còn người
nghệ sĩ vĩ đại thì phải có khả năng đánh cắp ý tưởng" - và chúng tôi luôn
luôn cảm thấy hổ thẹn rằng mình đã từng là những kẻ đánh cắp những ý tưởng tuyệt
vời đó.” Một đánh giá khác cũng được Jobs đồng tình là: những gì được tiết lộ
không phải là sự ăn cắp ý tưởng của Apple mà là do sự lóng ngóng, vụng về của
Xerox thì đúng hơn. Jobs nói về công tác quản lý của Xerox như sau: “Họ có cái
đầu của một chiếc máy sao chép nhưng không có một ý tưởng nào về những gì một
chiếc máy tính có thể làm được. Họ chỉ túm lấy sự thua trận từ chiến thắng vĩ đại
nhất trong lịch sử công nghệ máy tính. Xerox đáng nhẽ có thể sỡ hữu toàn bộ
ngành công nghiệp máy tính này.”

Cả hai cách đánh giá này đều có phần đúng nhưng điều đáng
quý hơn không chỉ nằm ở đó.

Theo T.s. Eliot thì ẩn trong những đánh giá đó là cái bóng giữa
nhận thức và sáng tạo. Trong lịch sử của các cuộc cách tân, những ý tưởng mới
chỉ là một vế của phương trình, vế còn lại quan trọng hơn là hành động.

Jobs và đội ngũ kỹ sư của ông đã cải tiến một cách đáng kể ý
tưởng về giao diện đồ họa mà họ chứng kiến ở Xerox PARC, và đặc biệt, sau đó họ
có thể thực thi chúng theo cách mà Xerox không bao giờ có thể đạt được. Có thể
lấy ví dụ như, chuột của Xerox có ba phím bấm, phức tạp và có giá 300 đô-la,
thêm vào đó lại không thể cuộn để di chuyển một cách trôi chảy, dễ dàng. Một
vài ngày sau chuyến viếng thăm lần thứ hai tới Xerox PARC, Jobs đã tới một công
ty thiết kế công nghiệp ở gần đó tên là IDEO và nói với một trong những thành
viên sáng lập của công ty này, Dean Hovey, rằng ông muốn có một mẫu thiết kế
đơn giản với một phím bấm duy nhất với chi phí chỉ 15 đô-la. Và Jobs không quên
nhấn mạnh thêm: “Tôi muốn nó có khả năng sử dụng trên phoomica và chiếc quần
jean của tôi”. Và Hovey đã đồng ý làm theo.

Sự cải tiến này không chỉ nằm ở từng chi tiết nhỏ mà là một sự
thay đổi toàn bộ khung ý tưởng. Con trỏ chuột của Xerox PARC không thể sử dụng
để di chuyển một cửa sổ trên màn hình.

Các kỹ sư của Apple đã phát minh ra giao diện mà người dùng
không chỉ kéo cửa sổ lệnh và tệp tin đến bất kỳ nơi nào mong muốn mà thậm chí
còn kéo thả được vào các thư mục tài liệu. Hệ thống Xerox yêu cầu bạn lựa chọn
lệnh theo thứ tự để thực hiện, từ việc thay đổi kích thước cửa sổ cho đến thay
đổi đuôi tệp tin. Trong khi đó hệ thống Apple chuyển màn hình thành các thành
phần trực quan cho phép bạn chạm trực tiếp, thao tác bằng tay, kéo thả và sắp đặt
lại mọi thứ. Các kỹ sư của Apple làm việc tương tác cùng lúc với nhà thiết kế,
dưới sự giám sát hàng ngày của Jobs với mục tiêu cải tiến màn hình giao diện với
các biểu tượng thú vị và những bảng tùy chọn với hiệu ứng chìm khi lựa chọn, mở
tệp tin hoặc thư mục chỉ với một thao tác nhấn đúp chuột.

Sự việc sẽ không như thế nếu các nhà quản lý Xerox không phớt
lờ những phát minh của các nhà khoa học của mình ở PARC. Trên thực tế, họ đã cố
gắng đầu tư vốn vào nó, và trong quá trình đó, họ chứng minh được rằng lý do tại
sao việc thực thi cũng quan trọng không kém với việc đề ra một ý tưởng tốt. Năm
1981, ngay trước khi dòng máy Apple Lisa và Macintosh được tung ra, Xerox đã giới
thiệu dòng máy Xerox Star với những đặc tính nổi trội: thiết kế giao diện đồ họa
thân thiện cho người dùng, chuột, màn hình hiển thị theo phương thức phân giải ảnh
nhị phân, lựa chọn các cửa sổ lệnh và tùy chỉnh các khung cửa sổ trên màn hình.
Nhưng những thiết kế đó có vẻ rườm rà, bất tiện (phải mất một vài phút để người
dùng lưu tệp tin) và chi phí quá cao (được chào bán với giá 16,595 đô-la tại hệ
thống cửa hàng bán lẻ); bên cạnh đó, nó lại nhắm chủ yếu tới đối tượng văn
phòng có khả năng kết nối mạng. Thế nên việc triển khai những chiếc máy tính
này hiển nhiên là thất bại với sản lượng chỉ 30.000 máy được bán ra.

Jobs và đội của ông tìm đến một nhà phân phối của Xerox ngay
khi nó được chào bán.

Nhưng ông đánh giá chiếc máy tính này của Xerox vô giá trị
và nói với đồng nghiệp của mình rằng họ không nên dành chừng ấy số tiền để mua
một chiếc máy tính như vậy. Ông nhớ lại, “Chúng tôi như trút đi được mối lo và
cảm thấy nhẹ nhõm vô cùng. Chúng tôi biết họ đã làm không đúng, nhưng chúng tôi
thì có thể làm được với mức giá cạnh tranh và thấp hơn rất nhiều.” Một vài tuần
sau đó, Jobs gọi điện cho Bob Belleville, kỹ sư thiết kế phần cứng trong đội
phát triển Xerox Star.