29

SỨC ÉP TỪ SUKARNO

Chính
quyền Tunku đang trong tâm trạng không vui. Một điều gì đó quan trọng đã xảy ra
khi tôi đi vắng. Thỏa ước Malaysia ký ngày 1/8 đã gây ra những phản ứng chống
đối từ phía Indonesia và Philippines, cả hai cùng thèm muốn những lãnh thổ trên
Borneo. Ngày 24/9 Tunku đưa ra một lời cảnh báo cho Indonesia là đừng can thiệp
vào Malaysia – “chúng tôi mong những người khác không can thiệp vào công việc
của chúng tôi”. Đây là phản ứng đáp lại một tuyên bố của Ali Sastroamidjojo,
nguyên Thủ tướng Indonesia, rằng Jakarta sẽ vẫn không thờ ơ đối với sự thành
lập Liên bang Malaysia. Đây là lời bóng gió đầu tiên báo hiệu rắc rối đang hình
thành. Tiếp theo, Bộ trưởng Ngoại giao Philippines tuyên bố chủ quyền đối với
vùng Bắc Borneo, quả quyết rằng nước Cộng hòa Philippines là kẻ thừa kế hợp
pháp của tiểu vương Sulu, kẻ sở hữu lãnh thổ này, và rằng Bắc Borneo chưa bao
giờ được nhượng cho Anh – họ chỉ cho thuê nó thôi.

Chính
quyền Tunku gạt bỏ chuyện này. Nước Anh làm chủ những lãnh thổ này từ năm 1878,
và trong thời gian 100 năm, không ai thắc mắc về chủ quyền của họ đối với các
lãnh thổ này. Nhưng những gì ông ta nói về chúng tôi thì thật đáng lo ngại. Ông
ta nói với tổ chức Thanh niên UMNO rằng ông ta không cần Singapore, nhưng phải
nhập hòn đảo này vào Malaysia vì nếu không thì cộng sản sẽ cướp chính quyền ở
đó. Hiện ông ta lo sợ rằng nếu trong tương lai họ thành công trong việc này,
Singapore sẽ từ chối hợp tác với Liên bang và sẽ có “rắc rối lớn”. Sự lo ngại
của ông ta cũng dễ hiểu. Trong khi tôi ở Moscow, Barisan đã đưa ra một phân
tích về kết quả của cuộc trưng cầu dân ý, trong đó họ nói rằng mục tiêu trước
mắt của họ là lật đổ chính quyền PAP hiện thời trong cuộc tổng tuyển cử sắp
tới, và sau đó tiếp tục thắng cử để chiếm những ghế đại diện cho Singapore
trong nghị viện liên bang. Lim Chin Siong đi xa hơn, kêu gọi đảng tập hợp các
phe cánh tả và những lực lượng chống thực dân để từng bước giành lấy quyền điều
khiển chính quyền liên bang và đánh bại phe “Trục Anh và chính phủ Liên hiệp”.

Razak
đáp lại bằng cách cảnh báo dân chúng rằng họ cần phải cảnh giác trước những kẻ
thù của nền dân chủ, rằng Barisan hành động không phải vì quyền lợi thực sự của
họ, mà vì những kẻ mà lòng trung thành của họ đặt bên ngoài đất nước. Lim Chin
Siong trả đũa rằng nếu chính phủ Liên hiệp đương quyền tin vào nền dân chủ đại
nghị, nó phải chấp nhận quyền của phe đối lập được thay đổi chính phủ thông qua
tiến trình bầu cử. Sự hăng hái của Lim càng củng cố thêm lòng tin của Tunku,
Razak và Ismail rằng phải nhanh chóng kiểm soát tình hình này, rằng hiện cuộc
trưng cầu dân ý đã qua và vấn đề an ninh của Singapore sẽ trở thành trách nhiệm
của Kuala Lumpur.

Tại
một cuộc họp của Hội đồng an ninh nội chính được tổ chức tại Singapore vào ngày
8/9, một báo cáo chung từ những quan chức cảnh sát của Liên bang và Singapore
do Sở đặc vụ của chúng tôi đưa ra đã khuyên nên có một chương trình nhiều giai
đoạn nhằm chống lại cộng sản và những người thân cộng trước khi hợp nhất.
Razak, đại diện Malaysia thay cho Ismail, muốn hành động ngay không chút trì
hoãn.

Chin
Chye, đại diện cho tôi khi tôi tham dự Hội nghị Khối thịnh vượng chung ở
London, thì chống lại mọi hành vi nóng vội. Selkirk, đại diện cho Anh, ủng hộ
Chin Chye, nói rằng trong khi có một sự đe dọa, thì nó cũng không phải một đe
dọa đòi hỏi sự đàn áp bằng bạo lực. Razak bất mãn đến London để nài ép Duncan
Sandys về chuyện này. Sandys đã trả lời rằng ông ta muốn trì hoãn tiến hành đàn
áp cho đến khi định chế cho Malaysia được thảo luận xong tại Hạ viện Anh, mà
điều đó phải đến tháng 2 năm tới mới làm xong được. Ông ta phải cân nhắc đến
những phản ứng ở Anh, nơi ông ta tin rằng những vụ bắt giữ chắc chắc sẽ gây ra
làn sóng chỉ trích đáng kể.

Sau
khi Razak báo cáo chuyện này với Tunku, Malaysia triệu tập thêm một cuộc họp
Hội đồng an ninh nội chính vào tháng 10. Một lần nữa nó lại hoãn việc đưa ra
quyết định về chuyện bắt giữ. Mối quan tâm chính của PAP là củng cố những thắng
lợi đã đạt được và bảo đảm rằng Singapore sẽ không bị những tay lãnh đạo Malay
ở Kuala Lumpur thống trị và kiềm hãm. Tôi nhấn mạnh với Selkirk rằng tốt nhất
là chúng tôi hoãn các vụ bắt giữ cho đến khi hợp nhất xong. Tôi khẳng định với
Philip Moore rằng sẽ không có hành động trấn áp nào trước khi xảy ra cuộc bầu
cử chọn 15 đại biểu cho Singapore trong nghị viện liên bang. Tôi muốn Barisan
được tự do để tranh cử bởi vì nếu họ bị loại bỏ và không có mối đe dọa cộng sản
cụ thể, thì chính phủ Liên hiệp có thể chiếm được một số ghế đáng kể. Sau này,
Lord Lansdowne, Bộ trưởng Ngoại giao của chính phủ Sandys nhắc đến “tính thật
thà đáng ngạc nhiên” của tôi khi nói với ông ta rằng việc duy trì một nhóm nhỏ
những người thân cộng trong phe đối lập sẽ có lợi cho tôi. Quả thực là tôi có
những lý do riêng.

Tôi
đã đến gặp Tunku sau khi từ Moscow trở về và đã lưu lại vài ngày với ông ta.
Lời giải thích của tôi về chuyến viếng thăm Liên Xô đã xoa dịu ông ta, nhưng
tôi biết ông ta không hài lòng. Ông ta khó chịu với bất cứ ai có tư tưởng
riêng, sẵn sàng tranh luận và, nếu cần, có hành động độc lập. Thật sự, tôi
không phá hoại ông ta, nhưng tôi cũng không nghe theo ông ta, mà theo ông ta
điều đó có nghĩa là vâng lời ông ta. Ông ta và Razak đang hoạch định cho giai
đoạn sau khi Liên bang Malaysia được thành lập; bao gồm chuyện ai sẽ đứng đầu
Singapore để làm theo lệnh họ, và tôi có cảm giác rằng Tunku đang xóa tên tôi
khỏi danh sách những thuộc cấp biết vâng lời. Ông ta muốn có một ai đó biết
vâng lời và trung thành như Tan Siew Sin hoặc Lim Yew Hock. Cả ông ta lẫn Razak
đều thích Keng Swee, nhưng thậm chí cả Keng Swee cũng không tuyệt đối “an
toàn”. Ông ta quá trí thức và không dễ bị thuyết phục hay xúi giục.

Vì
thế mọi thứ không diễn ra thuận lợi, và sau một cuộc viếng thăm nữa đến Kuala
Lumpur vào giữa tháng 11, tôi nói với Moore rằng mối quan hệ giữa tôi và Tunku
ngày càng trở nên xấu hơn, những hành động của ông ta
cho thấy rõ rằng ông ta muốn loại bỏ tôi sau khi Liên bang Malaysia được thành
lập. Tại Singapore, Tan Siew Sin đang nỗ lực rất lớn để khôi phục lại vị thế
đối lập của MCA, và Razak thì đang ráo riết tìm kiếm những tay lãnh đạo trẻ
tuổi người Malay. Thâm hiểm hơn tất cả, Tunku yêu cầu tôi phóng thích Chua Hoe
Ann, lãnh tụ hội kín lớn nhất của người Hoa trên đảo này, kẻ mà chúng tôi đã
bắt giữ theo Pháp lệnh về các điều khoản tạm thời của Luật hình sự. Chua đã tổ
chức đám côn đồ tấn công những cán bộ trong các chi bộ của PAP trong kỳ bầu cử
trước, và tôi lo ngại cho an toàn cá nhân của họ trong những kỳ bầu cử kế, bởi
vì sau khi hợp nhất Tunku sẽ có quyền thả những tên tội phạm kiểu đó.

Tôi
đã nói với Selkirk rằng Tunku có ý định phục hồi Lim Yew Hock. Tunku đã đề nghị
rằng PAP đứng ngoài cuộc bầu cử bổ sung ở Sembawang, được tổ chức do cái chết
của Ahmad Ibrahim, để ứng viên của ông ta tranh cử với Barisan. Tôi bác bỏ ý
đó. “Cực kỳ ngớ ngẩn,” tôi nói với Selkirk. Ông ta hẳn phải đồng ý, vì ông ta
báo cáo lại với Sandys rằng Tunku đang mưu đồ một chính sách hủy diệt. Sandys
trả lời, đồng ý với Selkirk, rằng hiện tại tôi là một công cụ tốt nhất trong
việc cai trị đảo này.

Tôi
thể hiện lòng tin cậy với nước Anh vì tôi cần sự ủng hộ của họ, hay ít ra cũng
là sự trung lập của họ để thực hiện kế hoạch của tôi nhằm chứng minh với Tunku
rằng thật điên rồ khi cố tái lập một chính phủ Lim Yew Hock mà ông ta có thể
điều khiển. Tôi nói với Moore rằng tôi dự định gây cho Lim Yew Hock và chính
phủ Liên hiệp một thất bại nặng nề trong bầu cử ở Singapore để chứng minh với
Tunku và Razak rằng họ phải làm việc với PAP chứ không ai khác. Để đạt được
điều này, tôi có ý định tổ chức những cuộc bầu cử chọn 15 đại biểu Singapore ở
Nghị viện Liên bang ngay sau khi việc ký kết hiệp ước Malaysia ở London, vốn
được dự định tổ chức vào tháng 2, và trước khi nó được thực thi vào tháng
8/1963, khi chính quyền Tunku nắm quyền điều hành lực lượng cảnh sát. Tôi sẽ
lập ra 15 khu vực bầu cử bằng cách sáp nhập 51 khu vực hiện có thành từng nhóm
gồm 3 hoặc 4 khu vực. Tôi tin là UMNO sẽ chỉ có một ghế, và PAP có thể vượt hẳn
Barisan qua việc đạt được 8 hoặc thậm chí 9 ghế.

Tôi
nói với Moore rằng Razak và Tan Siew Sin không đạt được tiến bộ nào trong việc
xây dựng lực lượng cho chính phủ Liên hiệp ở Singapore. Họ đang lúng túng không
biết phải làm gì kế tiếp, nhưng rõ ràng họ có ý định chứng tỏ PAP không mạnh mẽ
gì cả. Chẳng hạn như tờ Straits Times đã đăng những nhận định
mà các tay biên tập báo biết là không thể chấp nhận được đối với chính phủ
Singapore, và điều này có thể chỉ có nghĩa là họ được sự ủng hộ chắc chắn từ
phía Tunku. Đó là một kiểu tuyên bố chiến tranh về phía họ, và tôi sẽ trả đũa
vào giờ phút thích hợp. Một lần nữa Kuala Lumpur muốn điều khiển đài phát thanh
và truyền hình địa phương, dù hai bên đã đồng ý rằng Singapore sẽ chịu trách
nhiệm về việc điều hành và những chương trình hàng ngày của các đài này. Mục
đích của họ là giới hạn năng lực chính trị của chính phủ, đặc biệt là trong
thời gian những cuộc bầu cử. Trong khi đó, Tan, quyết tâm chứng tỏ ai là người
có quyền quyết định về vấn đề tài chính, đã đòi hỏi Singapore phải trích từ thu
nhập của mình và đóng cho chính phủ Liên bang một tỉ lệ phần trăm cao hơn mức
đã được đồng ý. Ông ta đã tỏ ra rất khó thuyết phục trong khi đàm phán về việc
thành lập một thị trường chung, và một quyết định về thị trường này đã phải hoãn
lại trong khi các chuyên gia nghiên cứu vấn đề.

Khi
tôi gặp Lansdowne vào ngày 27/11, tôi nói một cách thẳng thắn về những vấn đề
tôi phải đối phó trong việc hợp nhất. Về việc thu thuế, Singapore hoàn toàn
chấp nhận tài chính là thuộc trách nhiệm của Liên bang, nhưng chúng tôi không
đồng ý rằng Kuala Lumpur sẽ thu thuế và giao phần của Singapore cho chúng tôi.
Singapore phải thu thuế và trích phần đóng góp cho Liên bang để nộp về Kuala
Lumpur, nếu không chúng tôi sẽ thấy mình bị loại ra ngoài. Về việc kiểm soát
thông tin và truyền thanh, đó là yếu tố cần thiết cho bất kỳ chính phủ nào, nếu
nó muốn giao tiếp với các công dân của nó. Trong tay của Liên bang, việc tiếp
cận những vấn đề về người Hoa sẽ thiếu nhạy cảm, chắc chắn sẽ đi vào những sai
lầm và gây thiệt hại về chính trị. Để minh họa, tôi đã kể lại chuyện Tunku đã
gây rắc rối cho mình thế nào ở Ấn Độ. Ông ta đã kết tội phía Trung Quốc là xâm
lược trong cuộc xung đột biên giới Ấn – Hoa năm 1962, lúc mà hoàn toàn chưa xác
định được bên nào phải bên nào trái. Chỉ đến khi có ai đó phân tích ảnh hưởng
bất lợi của việc này đối với người Hoa ở Malaysia thì ông ta mới thay đổi từ
ngữ và trình bày vấn đề này như một cuộc xung đột giữa Trung Quốc xã hội chủ
nghĩa và Ấn Độ dân chủ cộng hòa.

Sau
khi đề cập đến những điểm khác về cuộc tranh luận, tôi nói với Lansdowne rằng
trong lúc mối quan hệ riêng giữa tôi và Tunku còn tốt đẹp, về mặt chính trị,
ông ta muốn có một ai đó dễ sai bảo hơn cai trị Singapore. Sau đó tôi giải
thích dự định tổ chức những cuộc bầu cử để chọn 15 đại biểu trong nghị viện
liên bang. Ông ta lo lắng về hậu quả của việc này đối với Tunku. Tôi nói ông ta
sẽ không hài lòng, nhưng cho dù ông ta cảm thấy phật ý và thất vọng đến đâu,
ông ta sẽ hiểu ra rằng những kẻ do ông ta bảo trợ ở Singapore đã kết thúc về
mặt chính trị, và rằng ông ta không thể nào truyền sức sống cho họ dù ông ta có
hết lòng bảo trợ và công khai ủng hộ họ đến mức nào đi chăng nữa. Lansdowne cố
thuyết phục tôi cải thiện mối quan hệ của chúng tôi bằng cách nói chuyện một
cách thẳng thắn với Tunku về những vấn đề này. Tôi nói rằng tôi rất muốn như
thế, nhưng Tunku không phải là kiểu người có thể đấu tranh trực diện được, vì
các cuộc nói chuyện với ông ta thường bị biến thành những câu chuyện phiếm mập
mờ.

Ảnh
hưởng mà tôi tạo được với người Anh lúc này được phản ánh trong bản báo cáo
ngày 5/12 của Moore gởi cho Ian Wallace ở Văn phòng Thuộc địa:

“Kế
hoạch của ông ta về việc hợp nhất Singapore và Liên bang dựa trên việc tiền đề
là ông ta sẽ có một cách thu xếp hữu hiệu với Tunku trong đó chính phủ Liên
hiệp sẽ giữ nhiệm vụ bảo vệ an ninh nội chính ở Singapore trong khi PAP sẽ điều
hành chính phủ bang Singapore. Kế hoạch này giả định rằng Tunku sẽ sẵn lòng làm
việc với Lee.

Ông
ta rất muốn tổ chức bầu cử trước khi hiệp ước Malaysia được thi hành bởi vì ông
ta sẽ vẫn còn quyền điều hành trọn vẹn bộ máy chính quyền, đặc biệt gồm cả
ngành cảnh sát và truyền thanh… Lee nói rằng ông ta thích tổ chức bầu cử với sự
ưng thuận của Tunku hơn. Ông ta không muốn điều này trở thành một tuyên bố
chiến tranh chống lại Tunku nhưng ông ta xem nó như một sự cần thiết hoàn toàn
nhằm củng cố vị trí chính trị của chính ông ta và chứng minh rằng chính phủ
Liên hiệp không thể hy vọng gì việc giành được quyền hành ở Singapore. Nếu
Tunku không đồng ý việc bầu cử toàn Malaysia được tổ chức trước ngày 31/8/1963,
Lee cho là ông ta có thể tổ chức những cuộc bầu cử như thế theo pháp luật
Singapore và chúng sẽ có được tác động chính trị cần thiết cho dù hiệu lực pháp
lý của chúng có như thế nào đi nữa. Lee đã yêu cầu chúng ta hết sức kín đáo về
ý định tổ chức bầu cử của ông ta trước ngày 31/8/1963 và đặc biệt là không cho
bất kỳ ai trong Liên bang biết được vụ này…

Lee
nói rằng ông ta đánh giá rất cao những nỗ lực của ngài Lansdowne, ngài Selkirk
và những người khác nhằm thuyết phục Tunku rằng quyền lợi của ông ta nằm trong
việc hợp tác với PAP và ông ta cảm thấy rằng chúng ta đã làm được điều gì đó mà
bản thân ông ta không thể làm được. Đó là một nhiệm vụ khó khăn, đặc biệt đứng
trước sự ngờ vực có thể hiểu được của Tunku đối với Lee, nhưng niềm hy vọng tốt
nhất về một sự ổn định chính trị cho Singapore trong lòng Malaysia vẫn nằm
trong việc hai vị Thủ tướng có tiến đến một thỏa thuận hữu hiệu nào đó hay
không. Những giải pháp khác sẽ hoặc là một chính phủ Barisan Sosialis ở
Singapore hoặc, nếu như Barisan bị tiêu diệt do bắt bớ và trục xuất, một chính
phủ PAP với thái độ thù địch và một Lee Kuan Yew công khai nỗ lực giành lấy sự
ủng hộ mang tính dân tộc hẹp hòi của người Hoa trong thế đối lập với người
Malay ở Kuala Lumpur. Tôi không chắc chính phủ Liên bang có lường hết được
không về mức độ nguy hiểm của tình hình khi khả năng thứ hai có thể xảy ra. Họ
có thể cho rằng Lee Kuan Yew là một đồng sự vô cùng khó chịu; hầu hết người ta
đều nhận thấy như vậy; nhưng họ sẽ thấy ông ta còn nguy hiểm hơn nhiều nếu ông
ta là một đối thủ.”

Tôi
gặp may là người Anh hiểu và đồng tình với quan điểm của mình. Họ thấy rằng
cách Kuala Lumpur cai trị người Hoa tại Malaysia sẽ không hiệu quả ở Singapore.
Người Hoa ở Singapore sẽ không dễ bị bắt nạt,
họ đã quen với điều kiện sống tại một thuộc địa của Anh, họ chưa từng chịu sự
thống trị của người Malay, và mọi biện pháp vũ lực nhất định sẽ dẫn đến chống
đối bạo động. Và tôi cần sự ủng hộ của người Anh để hiến pháp bang Singapore
được công bố ở London thông qua một “Sắc dụ của Hội đồng tư vấn của Nữ hoàng”
theo một cách mà nó sẽ không ngăn tôi tổ chức những cuộc bầu cử chọn 15 đại
biểu.

Chỉ
ba ngày sau khi Moore gởi báo cáo đi, tình hình có thêm một chiều kích hoàn
toàn mới. Bất ngờ vào ngày 8/12, một cuộc nổi loạn nổ ra ở Brunei. Những người
nổi loạn có vũ trang tự xưng là Quân đội quốc gia Bắc Borneo, và tự tuyên bố có
lực lượng 30.000 người, đã chiếm lấy khu mỏ dầu Seria. Người Anh phản ứng ngay
lập tức. Hai đại đội lính Gurkhas và 300 lính Anh đáp máy bay đến Brunei, theo
sau là hai tiểu đoàn nữa. Binh lính nhanh chóng chiếm lại Seria, giết một số kẻ
nổi loạn và bắt giữ 500 người. Trong khi đó, một thanh tra cảnh sát Anh nhanh
trí đã tóm được nhóm nổi loạn đầu tiên trong sân quần vợt của ông ta, và giữ
được họ ở đó trước khi họ có thể gây thêm những rắc rối khác. Trong vòng 48
giờ, cuộc nổi loạn thất bại, và sau khi Seria được tái chiếm, các cuộc càn quét
bắt đầu.

Barisan
đưa ra một tuyên bố vào ngày hôm sau, sau khi có tin về cuộc nổi loạn, ca tụng
sự kiện đó như một cuộc nổi dậy của quần chúng chống lại chủ nghĩa thực dân
đáng được tất cả những người thực sự chống thực dân bày tỏ ủng hộ, và tuyên bố
rằng Singapore và chính phủ Liên bang sẽ bị lên án nếu như họ không chống lại
người Anh. Bày tỏ ủng hộ công khai với cuộc nổi loạn kiểu này là sai lầm thứ
hai trong hai sai lầm lớn của Lim Chin Siong. Sai lầm đầu tiên là ông ta đã gặp
lãnh tụ của họ, A.M. Azahari, ở Singapore hai ngày trước cuộc nổi loạn. Hăng
hái trước chuyện sắp xảy ra, Sở đặc vụ Malaysia đã bắt giữ 50 người, phần lớn
là người Hoa, trong đó có viên thư ký điều hành của đảng Partai Rakyat của Malaysia,
và Singapore bắt giữ ba thành viên địa phương của Partai Rakyat thân Barisan có
liên quan với tổ chức trên. Chúng tôi muốn hành động phối hợp với người Malay
để biểu hiện tình đoàn kết.

Tuy
nhiên, cuộc nổi loạn ở Brunei có những mối liên can sâu rộng hơn. Vào ngày
11/12, Tunku, tại nghị viện liên bang, đã nhắc tới sự ủng hộ tài chính mà
Azahari đã nhận được để tiến hành cuộc nổi loạn. Tunku nói nhân vật này đã có
những liên hệ mật thiết với một số người thuộc các nước láng giềng của
Malaysia. Ông ta muốn ám chỉ Indonesia, nơi tướng Haris Nasution, Bộ trưởng
Quốc phòng, đã tuyên bố rằng chính phủ của ông ta sẽ chú ý nhiều hơn nữa đến
những miền giáp với Bắc Borneo thuộc Anh sau cuộc nổi dậy ở Brunei, và viên chủ
tịch của Đảng Dân tộc (PNI) đã bày tỏ sự ủng hộ đối với Partai Rakyat ở Brunei.
Sự ủng hộ rõ ràng đến từ chính Sukarno.

Người
Anh hiểu rõ mối nguy hiểm đến từ việc này. Đối xử với Azahari đơn giản hơn
nhiều so với việc đối xử với những người đứng sau ông ta. Cao ủy Anh ở Brunei,
ngài Dennis White, tin rằng những người nổi loạn đã chắc chắn về sự giúp đỡ của
Indonesia, nếu không những lãnh đạo của họ đã không tấn công Limbang (một dải đất
chia Brunei làm hai) vì nó là một phần của Sarawak thuộc Anh và người Anh nhất
định sẽ trả đũa. Ông ta tin rằng Indonesia đã khuyến khích họ như một cách phá
hoại Malaysia, và trái với những bài báo mô tả cuộc nổi loạn như một hành động
khôi hài, tài tử, ông ta chỉ ra rằng nó đã thành công trong giai đoạn đầu dù
rằng nó thiếu chuẩn bị. Những kẻ nổi loạn đã chiếm giữ một số đồn cảnh sát và
cướp được nhiều vũ khí, họ chiếm nhà máy điện và cúp điện, họ cầm tù được thư
ký của Cao ủy Anh, và ở Limbang, bỏ tù viên trú sứ Anh, vợ ông ta và những
người Âu khác. Chỉ nhờ lính Gurkha và Anh đến nhanh chóng mới cứu vãn được tình
hình.

Vài
ngày sau khi Tunku nói lên những nghi ngờ của ông ta, Sukarno đã thừa nhận
những nghi ngờ đó khi nói rằng: “Những gì đang xảy ra ở đó (Brunei) không thể
tách rời khỏi cuộc đấu tranh của các lực lượng mới đang nổi dậy. Chúng tôi đứng
về phía những người đang đấu tranh,” và trong một buổi phát thanh trực tiếp từ
Jakarta sau đó vài ngày, ông ta đã kêu gọi dân Indonesia ủng hộ cuộc nổi loạn.
Ông ta nói những ai không ủng hộ được coi như phản bội lương tâm mình. Dân tộc
Indonesia sinh ra trong khói lửa và đã chịu bao đau khổ vì nền độc lập của họ.
Họ có lý khi đồng tình với những người đấu tranh cho tự do. Họ không giống các
dân tộc khác (ý nói Malaysia) giành được độc lập như một thứ quà tặng của thực
dân. Tunku trả lời bằng cách nêu ra rằng chính phủ Indonesia và các lãnh tụ
chính trị của nó đang làm những bài diễn văn hung hăng dù cuộc nổi loạn ở
Brunei đã kết liễu; mục đích của họ rõ ràng là xúi giục dân chúng ba vùng lãnh
thổ Borneo (thuộc Anh) chống đối chính phủ của họ, và điều này sẽ dẫn đến một
tai họa.

Kế
đó là một cuộc khẩu chiến, trong đó người Indonesia hưởng ứng theo những ngôn
từ hoa mỹ của nhà lãnh tụ của họ. Dùng các diễn văn và phương tiện truyền thông
để khơi dậy tình cảm công chúng và phát động những cuộc biểu tình là phần chủ
yếu trong chiến lược của Sukarno. Gần đây, chiến lược này đã tỏ ra hữu hiệu khi
Jakarta lên tiếng đòi lại West Irian (Tây New Guinea) từ tay Hà Lan, nhưng bây
giờ thì ông ta cần có một vấn đề khác cho công chúng quan tâm và tạm quên đi
tình hình kinh tế tồi tệ. Ngày 23/12, vài nghìn người đã tụ tập tại quảng
trường Merdeka ở Jakarta để đốt hai hình nộm, một hình người Tây phương, và một
hình người Malay đeo kính gọng sừng và đội nón songkok của người
Malay – chính là Tunku. Người Indonesia đang phát động một chiến dịch chống
Malaysia, ra vẻ để ủng hộ nền độc lập cho Brunei, Sarawak và Bắc Borneo.

Lim
Chin Siong cũng tham gia vào cuộc chiến ngôn từ này, nói rằng PAP đang làm hỏng
đi mối quan hệ giữa Singapore và Indonesia qua sự kiện cuộc nổi loạn Brunei
bằng cách phao tin rằng Jakarta đã ngầm xúi giục vụ nổi dậy này và có óc bài
Hoa. Chưa ai từng công khai nói điều này trước đó, và nó đã làm khối dân nói
tiếng Hoa sợ hãi. Dân chúng có thể cảm nhận ra rằng những lực lượng lớn đang
vận hành, rằng sự lựa chọn của Singapore nằm giữa việc gia nhập Malaysia và đi
theo Tunku, hoặc gia nhập một Indonesia bài Hoa và đối đầu với Đảng Cộng sản
Indonesia, một đồng minh về ý thức hệ của Barisan. Hơn nữa, cuộc nổi dậy bây
giờ đã cho các thành viên của Hội đồng an ninh nội chính một lý do chung để ra
tay hành động.