3

Một
đám đông, phần lớn gồm đàn bà, vây quanh nhà thờ sáng trưng. Những người không
vào được bên trong, xô đẩy chen chúc nhau ngoài cửa sổ, vừa cãi cọ vừa thỉnh
thoảng liếc nhìn vào trong qua song sắt. Hơn hai chục cỗ xe đậu thẳng hàng dọc
đường phố dưới sự trông coi của cảnh sát. Một sĩ quan cảnh sát, choáng lộn
trong bộ đồng phục, đứng gần cửa ra vào, bất chấp cả trời lạnh. Luôn luôn có
những cỗ xe ngựa mới đến và khi là những bà mình đầy hoa, vén gấu xiêm áo lòa
xòa lên, khi là những ông kính cẩn ngả mũ lưỡi trai hoặc mũ dạ, đi vào nhà thờ.
Trong nhà thờ, hai chùm đèn treo cùng tất cả nến đặt trước những tượng thánh
đều đã được thắp lên. Bàn thờ rực rỡ vàng trên nền đỏ, những nét chàm vàng trên
tượng thánh, chất bạc của giá đèn và giá nến, gạch lát nền nhà, những tấm thảm,
những lá cờ phía trên hội hát, bậc thềm lầu giảng, những sách giảng kinh đã cũ
và đen nhẻm, những khăn quàng và áo thụng làm lễ, tất cả đều tràn ngập ánh
sáng. Bên phải, trong đám đông những lễ phục và cà vạt trắng, những triều phục
và lụa là, những nhung và đoạn, những mớ tóc và hoa chồng chất, những bả vai và
cánh tay trần cùng găng tay dài: một tiếng xì xào nho nhỏ và sôi nổi truyền đi,
vang lên một cách kì lạ dưới vòm mái cao. Mỗi lần cửa mở ra khẽ rít lên, tiếng
xì xào lại ngừng bặt và mọi người đều quay về phía đó, hi vọng trông thấy cô
dâu chú rể đi vào. Nhưng cửa mở ra hơn chục lần rồi, và mỗi lần, chỉ là một ông
khách hoặc một bà khách đến muộn, đi sang bên phải nhập bọn với bạn hữu, hoặc
một bà đứng xem đã đánh lừa hoặc phỉnh được viên sĩ quan cảnh sát xiêu lòng cho
vào xem và rẽ sang trái lẩn vào đám đông. Họ hàng thân thuộc và kẻ hiếu kì đều
trải qua mọi giai đoạn chờ đợi. Đầu tiên, người ta đoán cô dâu chú rể chỉ lát nữa
sẽ tới, nên không chút bận tâm về sự chậm trễ. Rồi họ bắt đầu liếc nhìn ra cửa
mỗi lúc một nhiều hơn, tự hỏi hay là đã xảy ra việc gì. Cuối cùng, thấy sự chậm
trễ đó trở nên rầy rà, họ hàng cùng bạn hữu bên làm ra vẻ không buồn nghĩ đến
cô dâu chú rể nữa mà mải mê trò chuyện. Cha chánh lễ như muốn nhắc mọi người
biết thời giờ của ông là quý giá, sốt ruột cất tiếng cho làm rung cả kính cửa
sổ. Hội hát đợi mãi chán chê, đành thử giọng hoặc xỉ mũi. Linh mục khi phái
người phụ lễ, khi phái bõ nhà thờ, luôn luôn cho dò xem tin tức và mỗi lúc càng
ló ra nhiều hơn ở cửa nách, mình vận áo chùng tím và thắt lưng thêu. Cuối cùng,
một bà xem đồng hồ và nói: “Thật lạ quá đi mất!”, và tất cả khách khứa đều lo
lắng, bắt đầu lên tiếng tỏ vẻ ngạc nhiên và bực mình: Một phù rể chạy đi nghe
ngóng tình hình. Trong khi đó, Kitti đã sửa soạn xong từ lâu, nàng mặc áo
trắng, chít khăn voan dài và vòng hoa cam trên đầu, đứng trong phòng khách đã
hơn nửa giờ cùng cô phù dâu và bà chị Lvova hoài công chờ đợi mà vẫn không thấy
phù rể đến báo cho biết chú rể đã tới nhà thờ. Trong lúc đó, Levin, mặc quần
nhưng không có cả gilê lẫn áo ngoài đang đi đi lại lại trong phòng khách sạn,
chốc chốc lại thò đầu ra cửa ngó dọc suốt dãy hành lang. Nhưng không thấy tăm
hơi người chàng đang chờ đợi đâu cả. Levin đành quay vào phòng, và vung tay vặc
với Xtepan Arcaditr đang bình thản hút thuốc.

- Đời
thuở nào lại có ai lâm vào hoàn cảnh vô lí như thế này không! - chàng nói.

- Ừ,
khỉ thật, - Xtepan Arcaditr mỉm cười an ủi, nói họa theo. - Nhưng chú cứ yên
tâm, họ sẽ mang đến ngay thôi.

-
Chắc gì đấy! - Levin cố nén giận nói. - Lại còn những cái áo gilê hở ngực khỉ
gió này nữa! Thật không thể chịu được! - chàng nói và ngắm chiếc yếm sơ mi đã
nhàu nát hết. - Ngộ nhỡ hòm rương của tôi đã đưa lên xe lửa cả rồi thì sao! -
chàng thất vọng thốt lên.

- Thì
chú mặc áo của tôi vậy.

-
Đáng lẽ tôi nên làm như thế từ nãy kia.

-
Phải, nhưng mang tiếng lố bịch thì rầy đấy... Chờ một lát, rồi sẽ ổn
thôi.

Đầu
đuôi câu chuyện là thế này: khi Levin hỏi đến quần áo, Kuzma bèn mang áo ngoài,
gilê và mọi thứ cần thiết đến.

- Còn
sơ mi đâu! - Levin quát hỏi.

- Sơ
mi à, thì cậu đang mặc trên người đấy thôi, - Kuzma trả lời với một nụ cười
thản nhiên.

Kuzma
không nghĩ tới việc dành ra một chiếc sơ mi sạch và sau khi được lệnh gói ghém
mọi thứ gửi đến nhà Trerbaxcaia mà ngay tối nay đôi vợ chồng trẻ mới cưới sẽ
rời khỏi, hắn đã đóng gói tất cả, trừ bộ lễ phục. Chiếc sơ mi, mặc từ sáng đã
nhàu nát và không thể
đi đôi với gi lê hở ngực theo thời trang mới nhất. Nhà Trerbaxcaia ở xa quá.
Chàng đã sai đi mua một chiếc mới. Gã đầy tớ trở về tay không: tất cả các hiệu
đều đóng cửa, hôm đó là chủ nhật. Lại sai đi tìm sơ mi của Xtepan Arcaditr:
nhưng nó lại rộng quá và ngắn quá. Cùng bất đắc dĩ phải cho người đến nhà
Trerbaxcaia mở tung hành lí ra. Người ta đang chờ chú rể ở nhà thờ, còn chú rể
thì như một con thú dữ nhốt trong cũi, loay hoay đi đi lại lại trong phòng,
thỉnh thoảng lại ngóng nhìn ra hành lang, hãi hùng tự hỏi không biết lúc này
Kitti đang tưởng tượng ra những gì, sau tất cả những chuyện lăng nhăng chàng đã
nói với nàng.

Cuối
cùng, Kuzma, tên thủ phạm, thở không ra hơi chạy bổ vào buồng với chiếc sơ
mi.

- Tôi
đến nơi thì vừa vặn đúng lúc. Họ đang khuân hòm rương đi rồi, - hắn nói.

Ba
phút sau, không thèm nhìn đồng hồ để khơi khơi lại cơn bực mình, Levin ba chân
bốn cẳng chạy vội ra hành lang.

-
Chạy thì ăn thua gì, - Xtepan Arcaditr mỉm cười nói và đủng đỉnh theo sau. -
Tôi đã bảo chú rồi sẽ ổn mà.

4

- Họ
đến rồi - Chú rể kia kìa! - Đâu, đâu? - Người trẻ hơn ấy à? - Còn cô dâu, khốn
khổ, cô ta mất cả hồn cả vía rồi! - người ta bàn tán trong đám đông khi Levin
đón cô dâu ở ngoài rồi cùng sánh đôi bước vào. Xtepan Arcaditr kể cho vợ nghe
nguyên nhân chậm trễ và các vị khách mỉm cười thì thầm truyền cái tin đó đi.
Levin không nhận thấy gì và không nhận ra ai cả. Chàng không rời mắt khỏi cô
dâu. Ai nấy đều bảo mấy hôm nay nàng xấu đi nhiều và dưới vành hoa, nàng càng
kém xinh hơn nhiều so với thường ngày. Nhưng Levin không cho là thế. Chàng ngắm
mái tóc bồng phủ khăn voan dài trắng và hoa trắng, ngắm cổ áo chun cao che kín
một cách trinh bạch hai bên cái cổ cao, mảnh, chỉ để hở một chút ở đằng trước,
ngắm vóc người thon thả lạ thường, và chàng thấy nàng đẹp hơn bao giờ hết,
không phải vì những hoa, voan, áo đặt may tại Pari đã tôn thêm chút gì cho sắc
đẹp, mà vì, mặc dầu dưới cái lộng lẫy chải chuốt của y phục, khuôn mặt xinh
tươi, cặp mắt, đôi môi vẫn giữ nguyên vẻ chân thực ngây thơ đặc biệt của nàng.

- Em
đã tưởng anh định chạy trốn rồi kia đấy, - nàng mỉm cười bảo chàng.

- Chuyện
xảy ra thật lố bịch đến nỗi anh xấu hổ không dám kể lại nữa! - chàng đỏ mặt trả
lời và quay lại phía Xergei Ivanovitr đang đến gần.

- Câu
chuyện áo sơ mi của chú thật hay ho quá nhỉ! - Xergei Ivanovitr mỉm cười, lắc
đầu nói với chàng.

-
Vâng, vâng. - Levin trả lời, không hiểu người ta bảo gì mình.

- Này
Coxtia, có vấn đề quan trọng phải giải quyết ngay bây giờ đây, - Xtepan
Arcaditr nói, vờ làm ra vẻ lo lắng: - vừa hay lúc này chú đã đủ tỉnh táo để
đánh giá đầy đủ tầm quan trọng của nó. Người ta hỏi tôi là thắp nến mới hay nến
đốt dở. Giá tiền chênh nhau là mười rúp, - ông tủm tỉm nói thêm. - Tôi quyết
định rồi, nhưng sợ chú không đồng ý.

Levin
hiểu đó là câu nói đùa nhưng không sao cười được.

- Thế
nào? Mới hay là đốt dở rồi? Vấn đề là ở đó.

- Mới,
mới!

- À!
Tôi rất hài lòng! Thế là giải quyết xong vấn đề, - Xtepan Arcaditr mỉm cười
nói. - Trong những trường hợp như thế này, người ta đâm ra ngốc nghếch một cách
lạ, - ông nói với Tsiricov trong lúc Levin quay lại cạnh cô dâu, sau khi ngơ
ngác nhìn ông.

- Chú
ý, Kitti, cô phải đặt chân lên thảm trước đấy nhé, - nữ bá tước Norxton theo
kịp họ và dặn. - Anh là bậy lắm đấy nhé! - bà quay lại bảo Levin.

-
Cháu có sợ không? Maria Dimitrievna, - một bà cô già hỏi.

- Em
có lạnh không? Mặt em tái đi. Khoan đã, cúi xuống tí! - bà Lvova nói và vòng
đôi cánh tay nõn nà, mỉm cười sửa lại vành hoa cài đầu cho cô em.

Doli
đến gần, muốn nói gì đó nhưng không thốt nên lời, òa khóc và ngay sau đó lại
rấm rứt cười. Kitti cũng nhìn mọi người bằng con mắt ngơ ngác như Levin. Trong
lúc đó, những người giúp lễ đã mặc xong áo lễ và linh mục, cùng thầy sáu đến
đứng cạnh giá để sách lễ, kê trước tiền đường bàn thờ. Linh mục quay lại phía
Levin và nói với chàng vài câu. Levin không hiểu gì cả.

- Anh
nắm lấy tay cô dâu và dẫn tới trước giá để sách lễ, - người phù rể nhắc chàng.

Hồi
lâu, Levin vẫn Cha hiểu người ta yêu cầu chàng phải làm gì. Mọi người nhiều lần
đến nhắc và đã định thôi không thèm can thiệp nữa vì chàng luôn cầm nhầm tay,
thì vừa may cuối cùng, chàng hiểu ra là phải cầm bàn tay phải cô dâu trong bàn
tay phải của mình mà không hề thay đổi tư thế. Cuối cùng, sau khi chàng hoàn
thành được cử chỉ theo yêu cầu, linh mục liền tiến lên vài bước và đứng lại
trước bàn giảng kinh. Đám họ hàng và bè bạn đi theo chàng trong tiếng nói rì
rầm và tiếng vạt xiêm kéo lê sột soạt. Có người cúi xuống sửa lại vạt xiêm cho
cô dâu. Trong nhà thờ im lặng đến nỗi nghe thấy cả tiếng nến nhỏ giọt. Linh
mục, một ông già thấp bé đội mũ, tóc bạc rẽ đôi rủ thành hai mái sau tai, rút
đôi bàn tay nhỏ bé nhăn nheo ra khỏi chiếc áo lễ dát bạc nặng trĩu, thân lưng
có một cây thánh giá vàng và giở Kinh thánh đặt trên giá sách lễ.

Xtepan
Arcaditr nhẹ nhàng bước đến gần linh mục ghé tai nói nhỏ mấy câu và đi xuống,
sau khi nháy mắt với Levin.

Linh
mục châm hai cây bạch lạp tết hoa, cầm nghiêng trong tay trái, cho từ từ nhỏ
xuống từng giọt và quay lại phía cô dâu chú rể. Đó chính là linh mục đã làm lễ
xưng tội cho Levin. Ông nhìn đôi thanh niên bằng cặp mắt buồn rầu, mệt mỏi, thở
dài, và rút bàn tay phải ra khỏi áo lễ, ban phước cho chú rể, rồi với một vẻ âu
yếm nâng niu, chụm ngón tay lại bên trên cái đầu cúi xuống của Kitti. Sau đó,
ông chìa đôi bạch lạp cho họ và cầm lấy bình hương, thong thả bước đi. “Phải
chăng đây là sự thực?”, Levin thầm nghĩ và quay lại nhìn cô dâu. Chàng nhìn
nghiêng một bên mặt nàng; thấy đôi môi và đôi hàng mi thoáng rung động, chàng
biết nàng cảm thấy cái nhìn của chàng. Nàng không nhúc nhích, nhưng bằng vào
thoáng lay động của cái cổ áo chun cao chờm lên tận đôi tai nhỏ hồng, chàng
thấy rõ nàng đang nén một tiếng thở dài trong lồng ngực, và bàn tay nhỏ đi găng
dài cầm nến bỗng run lên. Thế là mọi nỗi khích động như: chuyện sơ mi, việc tới
muộn, lời bàn tán của quan khách, nỗi bực mình của họ, hoàn cảnh lố bịch của
mình, tất cả vụt tan biến và chàng vừa vui sướng vừa lo sợ. Cha chánh lễ, một
người đẹp trai mặc áo thụng dạ dát bạc, tóc quăn chải sang hai bên đầu, đĩnh
đạc bước tới và, nhấc khăn quàng lễ lên bằng một cử chỉ quen thuộc, dừng lại
trước mặt linh mục. “Xin Chúa ban phước lành cho chúng tôi!” Những tiếng trang
trọng nối nhau từ từ vang lên, rung động bầu không khí. “Lạy Chúa chúng tôi, ơn
Chúa bây giờ và đời đời chẳng cùng!”. Linh mục già vẫn đang tìm một đoạn nào đó
trong sách lễ, cất giọng thánh thót và từ tốn cầu tiếp. Rồi hòa thanh bát ngát
du dương của hội hát đứng khuất không ai trông thấy, bỗng nổi lên tràn ngập
khắp nhà thờ, từ cửa sổ vọng tới vòm mái, lớn dần, rồi ngập ngừng và tắt dần.
Người ta cầu nguyện, như thường vẫn cầu nguyện cho sự đời đời yên nghỉ trên thiên
đàng, cho sự rỗi linh hồn, cho Thánh vụ viện, cho Hoàng đế; người ta cũng cầu
nguyện cho cả Conxtantin và Ecaterina, những bầy tôi của Chúa đã kết hôn hôm
nay. “Cầu Chúa ban cho họ sự thương yêu toàn vẹn, sự bằng yên và ơn cứu trợ của
Người”, cả nhà thờ như phả ra tiếng cầu nguyện của cha chánh lễ. Levin lắng
nghe những lời đó và lấy làm ngạc nhiên. “Cứ như họ đoán được đích thị mình
đang cần sự cứu giúp vậy!”, chàng tự nhủ, nghĩ tới những nghi hoặc và lo sợ mới
đây. Mình biết những gì nào? Không có sự cứu giúp thì liệu mình có thể làm gì
được trong cái công việc ghê gớm này? Chàng nghĩ thầm. “Chính lúc này là lúc
mình đang cần sự cứu giúp.”

Khi
thầy sáu cầu kinh xong, linh mục cầm quyển sách quay về phía đôi thanh niên:

“Lạy
Chúa hằng có đời đời - linh mục đọc bằng một giọng thánh thót dịu dàng - Người
đã kết liền những kẻ xa cách trong sự yêu mến bền vững, Người đã ban phước lành
cho Ixaac và Reberca được phần thưởng Người đã hứa. Xin Người hãy ban phước
lành cho tôi tớ Người là Conxtantin và Ecaterina, và giữ vững lòng tin của họ
trên con đường lành. Bởi vì Chúa là nguồn của mọi sự yêu mến và thương xót và
chúng tôi cả tiếng nguyện rằng: Sáng danh Đức Chúa Cha, Đức Chúa Con và Đức
Chúa Thánh thần bây giờ, và hằng có và đời đời chẳng cùng!”. “Amen”, hội hát vô
hình lại dịu dàng hát nguyện theo.

“Chúa
đã kết liên những kẻ xa cách trong sự yêu mến bền vững.”

“Những
lời đó thật sâu sắc và đáp ứng đúng biết bao với điều ta cảm nghĩ trong những
giây phút thế này! Levin thầm nghĩ. Không biết nàng có cảm thấy như mình
không?”. Và khi quay lại, chàng bắt gặp cái nhìn của nàng. Bằng vào ánh mắt đó,
chàng đoán nàng cũng có cảm giác giống mình. Nhưng chàng đã lầm: nàng hầu như
không hiểu gì và cũng không để ý đến lời cầu nguyện đó ngay cả lúc trao nhẫn
cho nhau. Nàng không thể nghe và hiểu những lời đó: quá lớn lao là cái tình cảm
duy nhất đang tràn ngập tâm hồn nàng mỗi lúc một mãnh liệt. Tình cảm đó là niềm
vui trước sự hoàn tất mỹ
mãn của cái điều xảy ra trong thâm tâm nàng từ tháng rưỡi trước đây và trải sáu
tuần nay, nó đã làm nàng hết đau khổ lại sướng vui. Cái ngày mà trong phòng
khách nhà nàng ở phố Acbat, nàng lặng lẽ trong chiếc áo dài nâu đến bên Levin
và trao thân gửi phận cho chàng, ngay đó và giờ phút đó, trong tâm hồn nàng đã
xảy ra sự đoạn tuyệt hoàn toàn với tất cả cuộc đời dĩ vãng, và một cuộc đời
khác hoàn toàn mới mẻ và xa lạ đã bắt đầu, trong khi bề ngoài cuộc sống cũ vẫn
tiếp tục. Sáu tuần lễ đó là giai đoạn sung sướng nhất và quằn quại nhất của đời
nàng. Tất cả cuộc đời, tất cả ước muốn và hi vọng của nàng đều tập trung vào
người đàn ông khó hiểu đó; và một tình cảm còn khó hiểu hơn thế khi thì thu hút
lúc lại đẩy ra, ràng buộc nàng với anh ta, tuy nhiên nàng vẫn tiếp tục sống như
cũ. Sống cuộc đời cũ, nàng đâm sợ chính bản thân, kinh sợ sự dửng dưng hoàn
toàn đối với tất cả quá khứ của mình: đối với mọi vật, mọi thói quen, mọi người
đã từng yêu nàng và đến nay vẫn còn yêu nàng, đối với bà mẹ âu sầu vì sự lãnh
đạm đó, với ông bố dịu dàng và âu yếm mà nàng yêu quý hơn mọi thứ trên đời. Khi
thì nàng sợ hãi sự dửng dưng đó, lúc lại vui thích về cái điều khiến nàng có
tâm trạng đó. Nàng không nghĩ ngợi hoặc mong muốn gì hơn ngoài cuộc sống với
người đàn ông đó, nhưng cuộc đời mới vẫn chưa bắt đầu, thậm chí nàng cũng không
sao hình dung rõ ràng nó ra thế nào. Chỉ còn cách chờ đợi... khiếp sợ và vui
sướng trước cái mới mẻ, xa lạ. Giờ đây, trong giây lát nữa thôi, mọi sự phấp
phỏng, mập mờ, hối hận đã vì từ bỏ cuộc sống cũ, tất cả sắp chấm dứt và cái mới
mẻ sẽ bắt đầu. Cái mới đó không thể không khủng khiếp vì nó còn bất định; nhưng
dù khủng khiếp hay không thì sự thay đổi cũng đã hoàn thành trong nàng từ sáu
tuần lễ trước đây rồi; giờ phút này chỉ là sự thừa nhận cái đã xảy ra trong nội
tâm nàng từ lâu rồi. Linh mục trở lại gần giá sách lễ, loay hoay mãi mới rút
được chiếc nhẫn con của Kitti và xỏ vào đốt đầu ngón tay đeo nhẫn của Levin.
“Đầy tớ của Chúa là Conxtantin đã kết hợp với nữ tì của Chúa là Ecaterina.”
Rồi, sau khi xỏ chiếc nhẫn lớn hơn vào ngón tay nhỏ nhắn hồng hồng của Kitti,
ngón tay mảnh dẻ đến đáng thương, linh mục nhắc lại những lời đó. Cô dâu chú rể
đã nhiều lần cố hiểu cho ra những việc phải làm, nhưng bận nào cũng nhầm lẫn và
linh mục phải nói nhỏ nhắc họ sửa chữa. Cuối cùng, sau khi làm xong mọi việc
phải làm và ban phước lành cho họ bằng đôi nhẫn, ông trả chiếc nhẫn lớn cho
Kitti và chiếc nhẫn nhỏ cho Levin, họ lại nhầm lẫn và hai bận liền đổi nhẫn cho
nhau mà vẫn không đạt kết quả mong muốn. Doli, Tsiricov và Xtepan Arcaditr bước
ra khỏi đám quan khách để giúp họ. Đám đông hơi nhộn nhạo lên, có tiếng rì rầm
và những nụ cười tủm tỉm, nhưng cô dâu chú rể vẫn giữ vẻ mặt xúc động và trang
trọng: chẳng những thế, khi nhầm tay, hai người lại càng trang nghiêm và trầm
mặc hơn, đến nỗi, lúc khẽ nhắc họ là người nào lại đeo nhẫn người nấy, nụ cười bất
giác biến khỏi môi Xtepan Arcaditr. Ông thấy bất cứ vẻ giễu cợt nào đều có thể
xúc phạm đến họ. “Chúa tôi là nguồn mọi sự, đã dựng lên giống đực và giống cái,
linh mục đọc kinh sau lễ trao nhẫn. Người đã làm cho kẻ nam có được kẻ nữ đỡ
đầu và duy trì nòi giống đời đời. Người đã hứa và ban truyền chân lí cho tổ phụ
chúng tôi, được Người chọn làm tôi tớ từ đời này sang đời khác, xin Người hãy
đoái thương đầy tớ Người là Conxtantin và nữ tì Người là Ecaterina, chứng giám
cho họ kết hợp làm một trong đức tin, trong sự hòa thuận, sự thật và sự thương
yêu...”. Levin càng cảm thấy rõ tất cả những ý nghĩ về hôn nhân, mơ tưởng về
tương lai của mình đều là chuyện trẻ con và ở đây, có một cái gì đó mà từ xưa
tới nay chàng chưa hiểu và lúc này lại càng khó hiểu hơn bao giờ hết khi nó trở
thành chuyện của chính mình; ngực chàng rộn lên nức nở và những giọt lệ không
nén được trào lên khóe mắt.