Phần Năm

1

Quận
công phu nhân Trerbaxcaia cho rằng không thể tổ chức lễ cưới trước tuần chay
được vì từ nay đến đó còn có năm tuần lễ, giỏi lắm cũng chỉ may xong một nửa số
quần áo cưới; nhưng bà đành nghe theo lí lẽ của Levin, chàng nhất quyết rằng
nếu đợi hết tuần chay thì muộn quá, vì một bà cô già của lão quận công
Trerbaxki ốm nặng, có thể chết bất cứ lúc nào và tang lễ ắt sẽ làm ngày cưới
càng chậm hơn. Do đó, bà quyết định chỉ cần may ngay một phần nhỏ quần áo cưới
và sẽ gửi số còn lại cho họ sau, bà bực mình với Levin vì không bao giờ chàng
có thể trả lời nghiêm chỉnh mỗi khi bà hỏi ý kiến. Cách thu xếp như vậy lại
càng tiện lợi vì ngay sau lễ cưới, đôi vợ chồng sẽ về quê ở và tại đó thì không
cần quá nhiều quần áo cưới. Levin vẫn luôn luôn ở trong trạng thái mê cuồng như
vậy, chàng thấy hình như bản thân mình và hạnh phúc hợp lại thành mục đích duy
nhất và chủ yếu của mọi sự vật trên đời, chàng không cần bận tâm đến việc gì,
mọi việc đều chu tất, và sẽ chu tất mà không cần chàng mó tay vào. Thậm chí,
chàng không có kế hoạch, mục đích nào hết, chàng phó mặc cho người khác, biết
rằng mọi cái rồi sẽ hoàn hảo cả. Ông anh Xergei Ivanovitr cùng Xtepan Arcaditr
và phu nhân bảo cho chàng biết những việc phải làm. Người ta nêu cái gì chàng
cũng đồng ý tuốt. Ông anh vay tiền cho chàng, phu nhân khuyên cưới xong nên rời
Moxcva, Xtepan Arcaditr mách nên ra nước ngoài. Chàng đồng ý hết. “Các ông bà
cứ tùy thích muốn làm
gì thì làm. Tôi đang sung sướng và dù các ông bà làm gì đi nữa thì hạnh phúc
của tôi cũng không vì thế mà lớn hơn hoặc giảm đi”, chàng thầm nghĩ. Khi nói
cho Kitti biết điều gợi ý của Xtepan Arcaditr, chàng rất ngạc nhiên thấy nàng
không đồng ý ra nước ngoài và thấy nàng đã có ý định dứt khoát về cách tổ chức
đời sống sau này của hai
vợ chồng. Nàng biết Levin có một công việc ưa thích ở nông thôn. Chẳng những
nàng không hiểu gì về công việc đó (chàng nhận thấy thế) mà còn không muốn hiểu
làm gì. Mặc dầu thế, nàng vẫn cho công việc của chồng có tầm quan trọng lớn.
Cho nên, nàng hiểu chỗ ở của hai người sẽ là nông thôn và không muốn ra nước
ngoài vì họ sẽ không sinh sống ở đó, mà muốn về nơi sẽ là nhà của hai vợ chồng.
Ý định dứt khoát đó
làm Levin ngạc nhiên. Nhưng vì thấy mọi cái đó đều không quan trọng, nên chàng
lập tức nhờ Xtepan Arcaditr về trang trại mình thu xếp thế nào tùy con mắt thẩm
mĩ của ông mà mọi người đều biết, làm như công việc chăm nom đó đương nhiên
thuộc về ông ta. [Chúc bạn đọc sách vui vẻ tại www.gacsach.com -
gác nhỏ cho người yêu sách.]

- Này, - Xtepan Arcaditr bảo
Levin lúc ở trang trại của chàng trở về, - sau khi chuẩn bị mọi thứ để đón cặp
vợ chồng trẻ, chú đã có giấy chứng nhận xưng tội chưa?

-
Cha, để làm gì?

-
Phải có thì mới cưới được.

- Ồ!
Ồ! - Levin kêu lên, - Dễ thường chín năm nay tôi chưa xưng tội. Tôi cũng không
hề nghĩ tới chuyện đó nữa.

-
Thật là đẹp nhỉ! - Xtepan Arcaditr vừa cười vừa nói, - thế mà chính chú đã cho
tôi là phần tử hư vô chủ nghĩa! Nhưng phải qua cái cầu đó mới được. Chú phải
làm lễ xưng tội đi.

- Bao
giờ thì làm lễ? Còn có bốn ngày nữa thôi.

Lần
này nữa Xtepan Arcaditr lại phải nhúng tay vào. Và Levin bắt đầu làm lễ xưng
tội. Đối với Levin, cũng như với tất cả những người không tin đạo nhưng vẫn tôn
trọng tín ngưỡng kẻ khác, phải có mặt và tham dự các buổi lễ là điều rất khổ
tâm. Giữa lúc tâm trạng hào hứng và xúc động, lại bắt buộc phải giả vờ như vậy,
chàng thấy không chỉ khổ tâm mà còn quá sức chịu đựng. Đang lúc thành công,
đang lúc hoan hỉ, chàng lại phải hoặc nói dối, hoặc nhạo báng chuyện thần
thánh. Chàng cảm thấy không đủ sức làm cả việc nọ lẫn việc kia. Nhưng, mặc dầu
chàng cố năn nỉ Xtepan Arcaditr xem có cách nào kiếm được tờ chứng nhận mà
không phải xưng tội, ông anh đồng hao vẫn khăng khăng không lay chuyển.

- Hai
ngày, đối với chú chẳng đáng kể và cũng không làm sao cả! Chú sẽ gặp một ông
già nhỏ bé dễ thương và rất láu cá. Ông ta có thể nhổ của chú một cái răng lúc
nào không biết. - Trong khi dự buổi lễ đầu tiên, Levin cố làm sống lại trong
lòng kỉ niệm về thứ tình cảm tôn giáo mãnh liệt đã xúc động chàng hồi mười sáu
mười bảy tuổi; nhưng chàng hiểu ngay làm thế chỉ phí công vô ích. Chàng cố coi
cái đó như một thứ lễ nghi không có ý nghĩa gì cả, như cái tập quán đi thăm
viếng vậy: nhưng chàng cảm thấy cũng chẳng kết quả gì hơn. Cũng giống như số
đông người cùng thời, đối mặt với tôn giáo, Levin thấy rất hoang mang. Chàng
không tin tôn giáo, nhưng đồng thời cũng không dám cả quyết rằng tất cả cái đó
là giả dối. Chàng vừa không tin vào ý nghĩa việc mình làm, lại vừa không thể
nhìn nó bằng con mắt dửng dưng, cho nên suốt thời gian đó, chàng luôn cảm thấy
bực bội và hổ thẹn. Chàng phải làm những việc mình không hiểu gì cả và một
tiếng nói nội tâm phê phán thái độ chàng là giả dối và đáng chê trách. Trong
buổi lễ, đôi lúc chàng lắng nghe những lời cầu nguyện, cố gán cho chúng một ý
nghĩa không đến nỗi trái với tư tưởng của mình và khi cảm thấy không hiểu gì và
không gạt bỏ được ý định phê phán, chàng liền gắng không nghe nữa và triền miên
trong những ý nghĩ, nhận xét cùng những hồi ức giễu qua đầu óc rõ mồn một vào
những lúc đứng chầu nhàn rỗi ở nhà thờ. Chàng dự lễ sớm, lễ chiều và cầu kinh
tối. Hôm sau, chàng dậy sớm hơn thường lệ và nhịn ăn lót dạ, đến nhà thờ hồi
tám giờ để cầu kinh sáng và xưng tội. ở nhà thờ chỉ có một người lính ăn xin,
hai bà già và các phụ giáo sĩ. Một người phụ lễ trẻ tuổi, lưng gồ lên hai cạnh
rõ mồn một dưới chiếc áo chùng thâm mỏng, tới gặp chàng và ngay sau đó đến gần
một cái bàn nhỏ kê cạnh tường, bắt đầu đọc kinh. Khi nghe y luôn miệng lắp đi
lắp lại mấy tiếng: “Lạy Chúa, thương xót chúng tôi!” và đọc vội quá đâm nhịu,
Levin cảm thấy tâm tình mình khép chặt như niêm phong kín, bất khả xâm phạm.
Đứng sau người phụ lễ, chàng không nghe và cũng không tìm hiểu xem y đọc gì,
chỉ tiếp tục suy nghĩ. “Bàn tay nàng xiết bao ý tình”, chàng nghĩ, nhớ tới tối
hôm trước. Hai người ngồi cạnh chiếc bàn kê ở góc nhà và không nói gì với nhau,
như hầu hết những lần gần đây; nàng đặt tay lên bàn, hết xòe ra lại nắm vào
đồng thời mỉm cười một mình về cái trò đó. Chàng nhớ là đã hôn bàn tay đó và
xem những đường nét chằng chịt trong lòng bàn tay hồng hồng. “Lại vẫn lạy Chúa
thương xót chúng tôi!”, Levin thầm nghĩ và làm dấu, vừa cúi xuống vừa ngắm động
tác mềm mại của lưng người phụ lễ cũng cúi xuống lúc đó. “Sau đó, nàng cầm tay
mình và xem kĩ vân tay: Bàn tay anh thật kì diệu; nàng đã nói với mình như vậy.”
Chàng nhìn bàn tay mình, rồi nhìn bàn tay ngắn ngủn của người phụ lễ. “Phải,
giờ thì sắp xong rồi. ờ, hình như hắn ta lại bắt đầu đọc lại thì phải, chàng tự
nhủ và lắng nghe lời cầu nguyện. Không, xong rồi. Hắn đang cúi rạp sát đất kia
kìa, đúng là xong rồi.” Sau khi kín đáo giấu vào trong ống tay áo lót lông tờ
giấy bạc ba rúp chàng dúi cho, người phụ lễ nói sẽ ghi tên cho chàng xưng tội
và y mạnh dạn nện gót đôi ủng mới vang vang trên sàn đá hoa của gian nhà thờ
trống rỗng, đi khuất vào sau bàn thờ Chúa. Lát sau, y thò đầu ra và làm hiệu
cho Levin đi theo. ý nghĩ Levin bắt đầu xáo động trong đầu óc, nhưng chàng gắng
xua đi. “Bằng cách này cách hay khác thì cũng sắp ổn thôi,” chàng tự nhủ và đi
về phía giảng đài. Chàng leo mấy bậc thềm và khi quay sang phải, liền thấy linh
mục. Đó là một ông già bé nhỏ, râu thưa lốm đốm hoa râm, đôi mắt hiền từ, mệt
mỏi. Đứng cạnh bàn giảng, ông đang giở quyển kinh. Ông khẽ cúi chào Levin và
lập tức cất giọng đều đều cầu nguyện. Cầu xong, ông phủ phục sát đất và quay
lại phía Levin.

- Đức
Chúa Kirixitô vô hình chứng giám lễ xưng tội của con, - ông vừa nói vừa chỉ cho
chàng chiếc thánh giá. - Con có tin vào tất cả những điều Giáo hội tông đồ răn
dạy ta không? - ông vừa nói vừa ngoảnh đi chỗ khác, không nhìn vào mặt Levin
nữa và chắp tay dưới chiếc khăn quàng làm lễ.

- Con
đã và đang nghi ngờ hết thảy, - Levin trả lời, bằng một giọng chính chàng cũng
thấy chối tai, rồi nín bặt.

Linh
mục chờ vài giây cho chàng nói thêm, rồi nhắm mắt lại, ông nói tiếp rất nhanh,
nhấn mạnh vào âm tiết “ơ” như kiểu nói của người vùng Vladimia.

-
Nghi ngờ là đặc tính của sự yếu đuối của con người, nhưng ta phải cầu xin Đức
Chúa lòng lành vô cùng giữ vững đức tin cho ta. Con đã phạm những tội lỗi gì
đặc biệt? - ông không ngừng lại, nói tiếp luôn, như không muốn để phí một phút.

- Tội
lỗi chính của con là hoài nghi. Con nghi ngờ hết thảy và hầu như lúc nào cũng
nghi ngờ.

-
Nghi ngờ là đặc tính của sự yếu đuối của con người, - linh mục nhắc lại. - Con
nghi ngờ cái gì là chính?

-
Nghi ngờ hết thảy. Đôi lúc, con nghi ngờ cả sự tồn tại của Chúa, - Levin miễn
cưỡng nói, hoảng lên vì câu nói sỗ sàng của mình. Nhưng lời Levin nói như không
hề tác động đến linh mục.

- Làm
sao lại có thể nghi ngờ sự tồn tại của Chúa được? - ông nói nhanh, thoáng mỉm
cười. Levin lặng thinh.

- Làm
sao con có thể nghi ngờ Đấng Sáng Thế được khi con hằng chiêm ngưỡng sự sáng
tạo của Người? - linh mục nói tiếp giọng đều đều. - Ai đã trang điểm vòm trời
bằng tinh tú? Ai đã phủ vẻ đẹp lên trái đất? Ai, nếu không phải là Đấng Sáng
Thế? - cha nói và nhìn Levin, lục vấn. Levin cảm thấy nếu đi vào tranh luận
triết học với linh mục thì quả không tiện, cho nên chàng chỉ trả lời trực tiếp
vào câu hỏi.

- Con
không biết, - chàng nói.

- Con
không biết à? Thế thì làm sao con có thể nghi ngờ Chúa đã sáng tạo nên tất cả,
- linh mục nói, vẻ ngạc nhiên pha lẫn vui thích.

- Con
chẳng hiểu gì cả, - Levin nói, đỏ mặt cảm thấy câu trả lời thật ngớ ngẩn, nhưng
cũng biết chả sao tránh khỏi ngớ ngẩn trong trường hợp như vậy.

- Con
hãy cầu Chúa cứu giúp con. Ngay cả các Cha thánh thần cũng hằng nghi ngờ và
hằng cầu Chúa giữ vững đức tin. Ma quỷ vốn đầy sức mạnh, ta phải chống lại nó,
không thể khuất phục. Hãy cầu nguyện đi, cầu nguyện đi, - cha vội nói và nhắc
đi nhắc lại.

Linh
mục nín lặng một lát, như suy nghĩ.

-
Hình như con định kết hôn với con gái lão quận công Trerbaxki là bổn đạo của
giáo phận và người con linh hồn của cha phải không? - cha mỉm cười hỏi thêm. -
Đó là một cô gái kiều diễm.

-
Vâng, - Levin trả lời, đỏ mặt thay cho cha. “Việc gì ông ta phải đặt câu hỏi
như vậy khi xưng tội?”, chàng nghĩ. Như để trả lời ý nghĩ của chàng, linh mục
nói:

- Con
đang sửa soạn kết hôn và có thể sẽ được Chúa ban cho con đàn cháu đống. Làm sao
con có thể dạy dỗ Được con cái nếu không thắng nổi cám dỗ của ma quỷ đang muốn
lôi kéo con vào vòng hoài nghi? - cha nói, giọng trách móc đầy vẻ nhân từ. -
Nếu con yêu con cái như một người cha tốt thì con sẽ không chỉ mong cho chúng
giàu có, sang trọng, danh giá, con còn muốn chúng được rỗi linh hồn và được
giáo dục tinh thần dưới ánh sáng chân lí. Có phải không? Con sẽ trả lời đứa bé
ngây thơ như thế nào khi nó hỏi: “Bố ơi, ai là người sinh ra tất cả những cái
làm con vui thích trên đời này: đất đai, sông nước, mặt trời, hoa cỏ?”. Con sẽ
không thể trả lời nó là: “Bố không biết!”. Con không thể không biết đến những
điều mà Đức Chúa Trời vì lòng từ bi vô cùng đã chỉ ra cho con thấy. Hoặc nếu
đứa bé hỏi: “Cái gì sẽ chờ đợi con sau khi chết?” Con sẽ nói thế nào, nếu không
biết gì cả? Con sẽ trả lời nó ra sao? Con sẽ bỏ mặc nó cho sự mê hoặc của thế
gian và ma quỷ chăng? Thế không được đâu! - Ông nói rồi ngừng lại, nghiêng
nghiêng đầu nhìn Levin bằng đôi mắt hiền từ. Lần này, Levin không trả lời nữa,
không phải vì muốn tránh tranh cãi, mà vì chưa ai hỏi chàng những câu như vậy.
Khi nào đến lượt con cái hỏi như vậy, chàng cũng còn chán thời giờ suy nghĩ
những câu trả lời thỏa đáng.

- Con
đang bước vào một giai đoạn của cuộc đời mà con phải lựa chọn lấy đường đi và
theo đúng đường đó, - linh mục nói tiếp. - Con hãy cầu Chúa cứu giúp và xá tội
cho con, - ông kết luận. - Đức Chúa Jesu Chrits lòng lành vô cùng sẽ xá tội cho
con... - và, đọc xong câu kinh xá tội, linh mục ban phước lành và cho chàng ra
về. Về tới nhà, Levin lấy làm sung sướng thấy cái chuyện phiền toái đó đã kết
thúc mà chàng không buộc phải nói dối. Hơn nữa, chàng còn mơ hồ giữ lại cái cảm
tưởng là những điều ông già bé nhỏ hồn hậu đó nói, không phải hoàn toàn ngớ
ngẩn như lúc đầu chàng tưởng và trong đó cũng có một cái gì đáng suy nghĩ kĩ.
“Tất nhiên không phải bây giờ, mà sau này kia”, Levin thầm nghĩ. Giờ đây, Levin
cảm thấy rõ hơn trước là tâm hồn chàng cũng có nhiều vùng tối tăm và vẩn đục,
và, đối với tôn giáo, chàng cũng có thái độ giống hệt cái thái độ chàng đã nhận
thấy và chê trách ở người khác, đặc biệt là ở ông bạn Xviajxki. Tối hôm đó,
Levin cùng vị hôn thê ở chơi nhà Doli, chàng rất hoan hỉ, và, để giải thích cho
Xtepan Arcaditr rõ, chàng ví tâm trạng phấn khởi đó với nỗi vui thích của một
con chó được dạy nhảy vòng, cuối cùng, sau khi hiểu và làm được cái trò người
ta đòi hỏi, nó mừng rỡ sủa khe khẽ rồi vẫy đuôi, nhảy tót lên bàn, lên thành
cửa sổ.

2

Ngày
hôm cưới, theo tục lệ (phu nhân và Daria Alecxandrovna đòi phải triệt để giữ
đúng mọi tục lệ), Levin không gặp cô dâu và ăn trưa ở khách sạn cùng ba gã chưa
vợ tình cờ tụ tập ở buồng chàng: Xécgây Ivanôvich, Catavaxov - một người bạn từ
hồi cùng học Đại học, hiện làm giáo sư khoa học tự nhiên, mà Levin bắt gặp
ngoài phố và kéo về chỗ mình - và Tsiricov, phù rể, thẩm phán hòa giải ở Moxcva
và là bạn săn gấu của chàng. Bữa ăn rất vui, Xergei Ivanovitr, đang lúc phởn,
rất khoái tính tình độc đáo của Catavaxov. Catavaxov thấy được coi trọng và có
người hiểu mình, lại càng thao thao bất tuyệt. Tsiricov cũng vui vẻ tiếp
chuyện.

-
Phải, - Catavaxov nói rề rà từng tiếng theo thói quen mắc phải khi dạy học, -
anh bạn trẻ Conxtantin Dimitrievic của chúng ta trước kia là một thanh niên đầy
khả năng. Đây là tôi nói đến người vắng mặt vì hiện nay gã trai đó không còn
nữa. Khi rời trường Đại học, anh ta ham mê khoa học, anh ta quan tâm đến con
người, còn bây giờ anh ta dùng một nửa khả năng để lừa dối mình và dùng nốt nửa
kia để biện hộ cho ảo tưởng đó.

- Tôi
chưa bao giờ gặp một kẻ thù địch hôn nhân nào kiên định như ông, - Xergei
Ivanovitr nói.

-
Không phải, tôi chỉ là một... người tán thành phân công lao động. Những người
không biết làm gì cả thì phải tái sản sinh nòi giống, còn người khác thì góp
phần vào mở mang trí tuệ và xây dựng hạnh phúc cho đồng loại. Đó là quan điểm
của tôi. Có vô số người muốn lẫn lộn hai thứ hoạt động đó, tôi không ở trong số
đó.

- Khi
nào được biết anh yêu ai thì tôi sẽ sung sướng biết mấy! - Levin nói. - Xin nhớ
mời tôi đến dự đám cưới anh nhé.

- Tôi
đã yêu rồi.

-
Phải, yêu cá mực chứ gì. Anh biết không, - Levin quay sang nói với anh trai, -
Mikhail Xemionitr viết một cuốn sách bàn về dinh dưỡng và...

-
Thôi đi, đừng có rắc rối tơ! Tôi viết gì mặc tôi. Nhưng quả thực tôi có mê cá
mực.

-
Điều đó không ngăn anh yêu đàn bà.

- Cá
mực không ngăn tôi yêu đàn bà, chính đàn bà mới ngăn tôi yêu cá mực.

- Tại
sao vậy?

- Rồi
anh sẽ thấy. Anh thích công việc đồng áng, săn bắn phải không, ấy đấy, rồi anh
sẽ thấy!

- Hôm
nay, Ackhip có đến thăm tôi. Ông ta bảo tôi ở Prunoie có vô số hươu và cả hai
con gấu nữa, - Tsiricov nói.

- Các
anh cứ đi săn, tôi không đi đâu.

-
Thấy chưa? - Xergei Ivanovitr nói. - Ngay từ giờ chú đã có thể vĩnh biệt cái
thú săn gấu rồi đấy. Vợ chú sẽ cấm.

Levin
mỉm cười. Chàng khoái cái ý nghĩ là vợ sẽ cấm đi săn gấu đến nỗi sẵn sàng mãi
mãi từ bỏ thú vui đó.

- Đi
săn hai con gấu này mà không có anh thì thật đáng tiếc. Anh còn nhớ cái lần vừa
rồi ở Khapilovo không? Chuyến săn này sẽ thú vị lắm đấy! - Tsiricov nói.

Levin
không muốn giải thích cho anh ta vỡ lẽ rằng bất cứ nơi nào không có Kitti đều
không thể có gì vui thú, vì thế nên chàng nín lặng.

-
Thật không phải vô cớ mà người ta đặt ra tục lệ từ biệt cuộc đời trai chưa vợ,
- Xergei Ivanovitr nói. - Dù hạnh phúc đến đâu, người ta vẫn luyến tiếc tự
do.

- Anh
cứ thú thực là muốn nhảy qua cửa sổ như chú rể của Gogol¹ đi!

1 Trong truyện “Đám cưới” của Nicolai Gôgôn, chú rể
đã nhảy qua cửa sổ và chạy trốn đúng lúc sắp ra nhà thờ.

- Tất
nhiên, nhưng không bao giờ anh ta chịu thừa nhận đâu, - Catavaxov nói và cười
phá lên.

- Nếu
thế thì cửa sổ mở rồi đấy... Chúng ta đi ngay Tve thôi. Ta có thể tìm thấy con
gấu cái trong hang. Ta sẽ đi chuyến tàu năm giờ, thật nhé? Còn ở đây, mặc họ
xoay xở với nhau. - Tsiricov mỉm cười nói.

-
Không, lạy Chúa chứng giám, - Levin mỉm cười nói, lòng tôi không hề luyến tiếc
tự do chút nào.

-
Nhưng bây giờ lòng anh đang rối như tơ vò nên còn thấy gì nữa, - Catavaxov nói.
- Hãy chờ nó lắng xuống một chút, rồi anh sẽ thấy.

-
Không, tôi thấy hình như ngoài tình cảm (chàng không muốn dùng chữ: tình
yêu)... và hạnh phúc, đáng lẽ tôi phải cảm thấy luyến tiếc tự do mới đúng, dù
chỉ một tí thôi... Trái lại, chính sự mất tự do đã đem lại cho tôi niềm vui
sướng này!

- Đây
là một trường hợp nguy kịch, - Catavaxov nói. - Chúng ta cạn chén chúc anh ta
hồi phục hoặc chúc anh ta nhìn thấy, dù chỉ là một phần trăm, những mơ ước của
anh ta được thực hiện. Thế cũng đã là một hạnh phúc chưa hề có trên đời này
rồi.

Sau
bữa ăn một lát, khách ra về để còn có thời giờ thay quần áo trước buổi hôn
lễ.

Còn
lại một mình và nhớ tới lời bọn chưa vợ, một lần nữa, Levin tự hỏi lòng mình có
chút nào luyến tiếc tự do không.

Chàng
mỉm cười tự đặt câu hỏi đó. “Tự do? Tại sao cần có tự do? Hạnh phúc đối
với mình là yêu thương, ao ước, là không có tư tưởng và khát vọng nào ngoài tư
tưởng, khát vọng của nàng, như thế nghĩa là thủ tiêu tự do... và đó là hạnh
phúc!”.

“Nhưng
liệu mình có biết được những tư tưởng, khát vọng, tình cảm của nàng không?”,
một tiếng nói đột nhiên thầm thì với chàng. Nụ cười biến khỏi đôi môi và chàng
triền miên mơ mộng sâu xa. Bỗng nhiên, một cảm giác kì lạ đến với chàng. Chàng
thấy khiếp sợ, nghi ngờ... nghi ngờ hết thảy. “Thế nhỡ nàng không yêu mình thì
sao? Nhỡ nàng lấy mình chỉ để có chồng? Nhỡ chính nàng cũng không hiểu việc
đang làm là thế nào? Chàng tự hỏi. Nàng có thể tỉnh ngộ, và mãi sau khi cưới
mới hiểu nàng không yêu mình, không thể nào yêu mình được.” Và những ý nghĩ xấu
nhất về Kitti vụt đến trong đầu chàng. Chàng ghen với Vronxki cũng mãnh liệt
như một năm trước đây, tựa hồ cái tối chàng gặp nàng với Vronxki mới xảy ra hôm
qua. Chàng ngờ nàng đã không nói hết với chàng. Chàng đứng phắt dậy. “Không,
không thể như thế được! Chàng tuyệt vọng tự nhủ. Ta sẽ tới nhà nàng; ta sẽ hỏi
nàng, ta sẽ nói với nàng một lần nữa: Chúng ta đang tự do; cứ giữ nguyên thế
này thôi có hơn không? Bất kể cái gì cũng còn hơn là đau khổ vĩnh viễn, còn hơn
là hổ thẹn, bội bạc!”. Đầy tuyệt vọng, đầy oán thù với toàn thể nhân loại, với
bản thân mình, với Kitti, chàng ra khỏi khách sạn và đến nhà Trerbaxki. Chàng
gặp nàng ở gian phòng trong cùng. Nàng ngồi trên một chiếc rương, đang cùng chị
hầu phòng chọn những áo dài đủ màu bày la liệt trên sàn, và lưng ghế tựa.

- A!
- nàng hớn hở vui sướng reo lên khi thấy chàng. - Mình đấy à, anh đấy à? (cho
đến hôm nay, nàng vẫn gọi chàng khi là “mình”, khi là “anh”). Em không ngờ anh
đến đấy! Em đang chọn những áo thời thiếu nữ để phân phát.

- À!
Tốt lắm! - chàng nói và nhìn chị hầu phòng, vẻ lầm lầm.

-
Duniasa, thôi chị đi ra, tôi sẽ gọi sau, - Kitti nói. - Mình làm sao thế? -
nàng hỏi, quả quyết gọi chàng là “mình”, lúc chị đầy tớ đã ra ngoài. Nhìn nét
mặt kì lạ, u uất và nhớn nhác của chàng, nàng bỗng hốt hoảng.

-
Kitti, anh rất đau khổ. Anh không chịu đựng được một mình nữa, - chàng nói
giọng tuyệt vọng, vừa dừng lại trước mặt nàng vừa nhìn nàng bằng đôi mắt cầu
khẩn. Chỉ nhìn nét mặt chân thực và đầy yêu thương của nàng, chàng đã thấy điều
định nói ra sẽ không đưa đến kết quả gì, tuy vậy chàng vẫn cần được chính nàng
xua tan nỗi lo sợ. Anh đến để nói với em rằng hiện giờ vẫn chưa muộn quá đâu.
Mọi cái vẫn còn cứu vãn được.

- Sao
kia? Em không hiểu gì hết. Mình làm sao thế?

- Anh
đã... điều này anh từng nói với em hàng trăm lần rồi và anh không thể gạt bỏ
khỏi tâm trí được... Anh không xứng với em. Em không thể thuận tình lấy anh
được: Hãy suy nghĩ đi. Em lầm rồi. Hãy suy nghĩ thật kĩ đi. Em không thể yêu
anh được... Nếu như... thà em nói thật ra với anh còn hơn, - chàng nói và không
nhìn nàng. - Anh sẽ đau khổ... Thiên hạ họ muốn nói gì thì nói... Bất kể cái gì
cũng còn hơn là đau khổ... Bây giờ, trong khi hãy còn kịp...

- Em
không hiểu gì cả, - nàng sợ hãi trả lời. - Mình muốn hối hôn à?

-
Phải, nếu em không yêu anh.

-
Mình phát điên rồi à! - nàng kêu lên, đỏ mặt tức giận. Nhưng vẻ mặt Levin thiểu
não đến nỗi nàng cố nén giận, và dọn đống áo xếp đầy trên ghế bành, nàng ngồi
xuống sát cạnh chàng. - Mình nghĩ những gì nào? Mình nói hết với em đi.

- Anh
nghĩ em không thể yêu anh được. Tại sao em lại có thể yêu anh được chứ?

-
Trời ơi, thế thì em biết làm thế nào bây giờ? - nàng nói và òa lên khóc.

- Ôi!
Anh đã làm gì thế này? - chàng kêu lên và quỳ xuống trước mặt nàng hôn khắp hai
bàn tay. Năm phút sau, khi phu nhân bước vào phòng thì hai người đã hoàn toàn
làm lành với nhau. Kitti không những quả quyết nói là yêu chàng, mà khi chàng
hỏi tại sao lại yêu, còn giải thích rõ nguyên do nữa. Nàng nói nàng yêu vì hoàn
toàn hiểu chàng, vì biết chàng yêu thích những gì và tất cả những cái chàng yêu
thích đều tốt cả. Và chàng thấy điều đó thật rõ như ban ngày. Khi phu nhân bước
vào, họ đang ngồi cạnh nhau trên chiếc rương, cùng chọn áo và bàn cãi, vì Kitti
muốn cho Duniasa cái áo nâu nàng mặc hôm Levin đến cầu hôn, còn chàng nằng nặc
đòi không được cho ai cái áo đó và bảo nàng cho Duniasa cái áo xanh nhạt.

- Sao
mà anh chả hiểu cái gì cả? Tóc nó nâu, cái áo đó không hợp... Em nghĩ cả rồi.

Khi
phu nhân đã biết tại sao chàng đến đây, bà liền nửa đùa nửa thật nổi giận và
đuổi Levin về thay quần áo, đừng có quấy rầy Kitti vì Saclơ chỉ lát nữa sẽ tới
làm đầu cho nàng.

- Nó
chẳng ăn uống gì cả, mỗi ngày một xấu đi, thế mà anh còn đến làm nó rối ruột vì
những chuyện không đâu, - bà nói.

-
Thôi con đi đi, đi đi. - Levin, ngượng ngùng nhưng yên tâm, trở về khách sạn.
Ông anh chàng, Daria Alecxandrovna và Xtepan Arcaditr, tất cả đều đã lễ phục
chỉnh tề, đang chờ để cầu phúc cho chàng với chiếc tượng thánh. Không còn thì
giờ đâu mà bỏ phí. Daria Alecxandrovna còn phải ghé qua nhà đón con trai đã
được uốn tóc và chải sáp để cầm tượng thánh đi trước cô dâu. Sau đó, lại phải
sai đánh xe đi đón phù rể, còn chiếc xe kia, sau khi đưa Xergei Ivanovitr, sẽ
quay trở lại khách sạn... Tóm lại, đủ mọi thứ lo. Có điều chắc chắn là không
thể chậm trễ được nữa vì lúc đó đã sáu rưỡi rồi. Cuộc lễ cầu phúc thiếu trang
nghiêm. Xtepan Arcaditr đứng cạnh vợ, điệu bộ hài hước, ông trang trọng cầm
tượng thánh, và sau khi bảo Levin phủ phục sát đất, liền cầu phúc cho chàng với
một nụ cười vừa hiền từ vừa giễu cợt và hôn chàng ba lần. Daria Alecxandrovna
cũng làm như vậy, bà đang vội đi và rối lên vì chuyện bố trí xe đi xe về.

- Bây
giờ ta phải làm thế này: anh sẽ đi đón phù rể bằng xe của ta, còn Xergei
Ivanovitr sau khi đến nhà thờ, xin ông vui lòng cho xe của ông quay lại đây.

- Xin
vâng, rất vui lòng.

- Còn
tôi, tôi sẽ đến ngay, sau đó cùng với Coxtia. Hành lí gửi đi cả chưa? - Xtepan
Arcaditr hỏi.

-
Rồi, - Levin trả lời và gọi Kuzma đến giúp chàng mặc quần áo.