Hà Lan:

Sông nước Amsterdam

Tôi đến Hà Lan phần nào mỏi mệt hơn
sau một tuần rong ruổi ở Ý và Bỉ. Hôm đầu tiên đến, anh bạn thân người Anh
Alastair và tôi phần nào bị shock vì Amsterdam hoang dại quá. Tưởng
chừng như tất cả những hippie râu dài, quần áo xộc xệch trên khắp thế giới đều
hội tụ về đây.

Gần như ở mỗi khu phố đều có người
đến chào bán cocaine, những câu lạc bộ cho dân “gay” nhan nhản khắp nơi và
đường phố đầy những khách du lịch ngoại hình “bất hảo”. Tuy nhiên, chỉ sau một
ngày, tôi nhận ra nếu tránh xa khu phố đèn đỏ,
Amsterdam vẫn thật đẹp, thật thơ với những khoảng xanh, những góc phố tĩnh
lặng, và đáng yêu nhất vẫn là những sông nước êm đềm với những cây cầu hẹp và
những con thuyền rẽ nước bơi.

Ngược
dòng lịch sử, cái tên Amsterdam bắt nguồn từ cộng đồng ngư dân tên
Aemstelredamme, nghĩa là con đập chắn dòng sông Amstel, có từ thế kỉ 13 ở Hà
Lan. Amsterdam phát triển hàng hải rất nhanh và đến cuối thế kỉ 15 đã thống trị
giao thương vùng biển Baltic, chỉ đến hai thế kỉ sau mới nhường chỗ cho Pháp và
Anh vì không đủ nguồn lực. Amsterdam vẫn còn những cảng
biển Hoorn hay Enkhuizen nhộn nhịp tàu bè, nhưng dòng sông Amstel
thanh bình xanh ngắt với những hàng cây rợp bóng ngày nay phục vụ du lịch nhiều
hơn hàng hải.

Hà Lan
là nước duy nhất nằm dưới mực nước biển nên cả đất nước đều rất bằng phẳng,
không có đồi núi trùng điệp như những nước láng giềng châu Âu khác. Amsterdam như nằm
trên một vòng tròn, hiếm đường phố nào hoàn toàn là một đường thẳng, xe điện đi
trên phố phải qua rất nhiều khúc ngoặt, ai không quen rất dễ say xe. Ngày thứ hai ở đây, tôi thích thú
khi nhìn những bảng chỉ đường thấy rẽ trái hay rẽ phải cũng đều có thể đến cùng
một điểm: Nhà ga trung tâm chẳng hạn. Quả thật ngộ.

Và một
đặc điểm nữa của thủ đô này mà ai cũng dễ dàng nhận thấy:
ở Amsterdam đâu cũng gặp kênh đào và sông nước trong trẻo nên thơ.
Không gì bằng thong thả đi bộ dọc theo những quán cà phê vỉa
hè Amsterdam hai bên bờ kênh với những ánh nắng lọc qua tán cây rơi
lốm đốm xuống đường, những chiếc xe đạp lười biếng dựa trên thanh sắt cầu ngủ
trưa chờ chủ. Khi Alastair và tôi đi trên xe điện từ ga Amstel về chợ hoa, tình
cờ nhìn thấy ngoài cửa xe cây cầu rộng bắc qua con sông dài được những tia nắng
hoàng hôn dát vàng lấp loáng. Chúng tôi vội vã xuống ngay bến tiếp theo để đi
bộ ngược lại, ngắm nhìn mặt trời chậm rãi biến vào mây và thuyền gỗ xuôi ngược.

Một
trong những điều thú vị nhất đối với du khách Amsterdam vẫn là được
ngồi trên một trong những con tàu lớn từ từ rẽ nước. Từ đó đi ngang qua những
ngôi nhà có đầu hồi đủ hình dạng độc đáo và những cây cầu thấp đến nỗi thật khó
tin tàu có thể chui qua được. Những con kênh hẹp đến nỗi dễ làm cảm giác tàu sẽ
đụng vào bờ khi quay đầu nhưng thuyền trưởng người “Hà Lan bay” vẫn rất khéo
léo điều khiển tàu xuôi dòng thành phố.

Ngày
cuối cùng ở Amsterdam, tôi gọi điện cho anh bạn người Hà Lan, Walter, đang sống
ở Utrecht nhưng sinh ra ở Amsterdam và rất rành về thành phố này. Quả thật,
người địa phương biết những góc nhìn đẹp mà khách du lịch không dễ nhận ra: anh
dẫn hai đứa tôi đến quảng trường Nieuwmarkt (Chợ Mới), nơi tàu thuyền từng neo
lại bốc dỡ hàng vào thời hoàng kim của hàng hải Hà Lan. Vùng phía Nam quảng
trường trước đây hoàn toàn là nước, sau thế kỉ 16, chính phủ lấp một phần sông
Amstel để tạo thành khu phố cho những người Do Thái từ Tây Ban Nha và Bồ Đào
Nha sang.

Mùa hè
năm nay châu Âu rất nóng và Hà Lan cũng không ngoại lệ. Bốn tháng trước đây có
cô bạn ở cùng phòng qua Amsterdam lúc nhiệt độ âm hai mươi độ C và tuyết rơi
dày đặc nhưng những ngày này nắng vàng tràn ngập khắp nơi và nhiệt kế báo ba
tám độ C, nóng như những ngày hè ở Sài Gòn. Chúng tôi đi bộ dọc theo
Raamgracht, một trong những con kênh yên bình và đẹp nhất ở đây. Những ngôi nhà
dưới bóng râm nở đầy hoa hồng thơm ngát, mở ra con đường Ververstraat hẹp với
những kiến trúc xưa và nay hòa hợp cạnh nhau. Chỉ sau mười phút vừa đi bộ vừa ngắm cảnh đã ra đến
Jodenbreestraat, nơi chúng tôi tình cờ xem một buổi biểu diễn tập võ nghệ thuật
Hà Lan rất hào hứng bên cầu. Phía tay trái cầu, rất dễ nhận ra một ngôi nhà
thật đẹp hơi nghiêng một bên, dân địa phương đang lười biếng vừa uống bia vừa
sưởi nắng bên những chiếc bàn kê sát bờ kênh trong một buổi trưa chủ nhật rảnh
rỗi.

Bên kia
đường là ngôi nhà mà danh họa Rembrant từng sống và làm việc. Cạnh đó là một
ngôi nhà mang tên “kỉ niệm Hà Lan”, nơi du khách vào xem một cuốn phim tư liệu
dài nửa giờ về những cối xay gió, hoa tulip và kênh đào với mong muốn tạo hiệu
ứng như thật. Đến đoạn hoa tulip nở, nước hoa được xịt vào phòng tạo mùi thơm
thoang thoảng; lúc con đập bị vỡ trên màn hình, nhiệt độ trong phòng giảm xuống
đột ngột và những tia nước bắn vào khán giả. Đó là những gì tôi đọc được trong
sách và Walter bảo khách du lịch nào chỉ có vài tiếng đồng hồ ở Amsterdam nhưng
muốn biết hết về Hà Lan mới vào đó, còn nếu có đủ thời gian thì tự mình khám
phá cảnh thật vẫn hay hơn nhiều.

Dân Hà
Lan vẫn truyền miệng câu nói tự phê: Rotterdam (trung tâm kinh tế với cảng biển
và nhiều công ty lớn) làm ra tiền, The Hague (thành phố với trụ sở Chính Phủ Hà
Lan và nhiều đại sứ quán) nghĩ ra cách dùng tiền vào việc gì, còn Amsterdam xài
tiền. Thủ đô Hà Lan có những khu phố sáng đèn nhộn nhịp 24/24, những quán cà
phê, nhà hàng mở cửa thâu đêm hầu hết chỉ dành cho những ai trên mười tám hoặc
hai mươi mốt tuổi nên dân châu Âu mỗi lần nghĩ đến một địa điểm ăn chơi thỏa
sức là nghĩ ngay đến Amsterdam.

Riêng
mình, tôi nhớ đến Amsterdam với hình ảnh những người dân thân thiện
và mến khách, sẵn sàng dừng lại chỉ đường khi thấy bạn có vẻ lơ ngơ dù bạn chưa
kịp hỏi. Đặc biệt ai cũng nói tiếng Anh lưu loát khác hẳn những nước láng giềng
kiêu hãnh như Pháp, Đức, Bỉ, Thụy Sĩ…; thêm nữa là hình ảnh những cô gái Hà Lan
không mặc đồ miền quê quàng khăn đi vắt sữa mà xinh xắn trong áo thun hai dây
và váy cotton mùa hè, đạp xe qua những cây cầu làm ai cũng phải ngoái nhìn hoặc
những anh chàng Hà Lan giống nhau, cao lớn, tóc vàng, mắt xanh và có khuôn mặt
hơi ngồ ngộ như con nít rất dễ nhận ra so với người nước khác.

Và tôi
cũng nhớ đến Amsterdam với sông nước êm đềm lặng lẽ chảy qua cầu từ
bao thế kỉ trước, nay vẫn tiếp tục chảy níu chân tôi không muốn về…