Phần V

Chương - 7 -

Chiến tranh đã đến kỳ ác liệt và chiến trường
đã lan gần đến biên giới Nga. Đâu đâu cũng chỉ nghe những lời nguyền rủa
Bonaparte, kẻ thù của nhân loại; trong các làng mạc người ta tuyền dân quân và
tân binh, và từ chiến trường đưa về những tin tức trái ngược nhau bao giờ cũng
sai lạc, thành thử được mỗi người thuyết minh lại một cách.

Từ năm 1805 đời sống của lão công tước
Bolkonxki, của công tước Andrey và của công tước tiểu thư Maria đã thay đổi
nhiều.

Năm
1806, lão công tước được bổ nhiệm làm một trong tám vị tổng tư lệnh dân quân
trong toàn nước Nga lúc bấy giờ.

Tuy tuổi đã già và sức khỏe đã suy yếu rất
nhiều, nhất là trong thời gian ông tưởng con trai mình đã tử trận, lão công
tước vẫn cho rằng mình không có quyền từ chối một nhiệm vụ mà chính hoàng đế đã
giao phó. Hướng hoạt động mới mẻ này cổ vũ ông và làm cho ông khỏe khoắn ra.
Ông luôn luôn đi kinh lý trong ba tỉnh dưới quyền ông cai quản. Ông chấp hành
những nhiệm vụ của mình một cách cẩn thận đến câu nệ, nghiêm khắc đến tàn nhẫn
đối với các thuộc hạ, và thân hành kiểm tra, đôn đốc công việc cho đến những
chi tiết nhỏ nhặt nhất. Công tước tiểu thư Maria không học toán với ông cụ như
trước nữa và chỉ vào phòng làm việc của cha vào buổi sáng cùng với người vú em
và tiểu công tước Nikolai (như ông nội cậu vẫn gọi), những khi lão công tước ở
nhà. Tiểu công tước Nikolai ở với người vú già, những khi lão công tước ở nhà.
Tiểu công tước Nikolai ở với người vú của cậu và bảo mẫu Xavisna trong phần tư
thất trước kia của công tước phu nhân, và ngày ngày tiểu thư Maria giành phần
lớn thời giờ để ngồi trong gian phòng của đứa cháu nhỏ, cố hết sức thay thế
người mẹ của đứa bé. Cô Burien cũng tỏ ra rất yêu quý đứa bé, và tiểu thư Maria
nhiều khi phải hy sinh phần mình nhường cho người bạn gái hưởng cái thú được bế
ẵm và chơi đùa với chú thiên thần tí hon (như nàng vẫn thường gọi đứa cháu
nhỏ).

Trong ngôi nhà thờ Lưxye Gorư cạnh bàn thờ
Chúa, người ta đã dựng lên một cái điện thờ ở trên ngôi mộ của công tước phu
nhân nhỏ nhắn và đặt ở trong điện một pho tượng bằng cẩm thạch đem từ Ý về. Đó
là tượng một vị thiên thần có cái môi trên hơi cong lên một chút tựa hồ như sắp
mỉm cười, và có một hôm, khi công tước Andrey và công tước tiểu thư Maria ở
điện thờ ra, hai người bảo nhau không hiểu tại sao dung mạo của vị thiên thần y
có một cái gì gợi lại gương mặt của người đã khuất. Nhưng còn một điều kỳ lạ
hơn mà công tước Andrey không nói với em gái, là trong vẻ mặt của vị thiên thần
mà nhà nghệ sĩ đã vô tình thể hiện trên nét khắc, công tước Andrey nhìn thấy
chính những lời trách móc dịu dàng mà trước đây chàng đã đọc trên gương mặt của
vợ khi tắt nghỉ: "Tại sao anh nỡ để em đến nông nỗi này?"

Công tước Andrey về nhà được ít lâu thì lão
công tước chia gia tài cho con trai và cắt cho chàng thôn Bogutsarovo, một điền
trang lớn ở cách Lưxye Gorư bốn mươi dặm Nga. Một phần vì Lưxye Gorư gắn liền
với những kỷ niệm đau buồn, một phần vì công tước Andrey đã nhân dịp ấy đến
Bogutsarovo xây dựng nhà cửa và sống ở đây phần lớn thời gian.

Sau chiến dịch Austerlix, công tước Andrey đã
quyết định dứt khoát từ nay sẽ không bao giờ trở về quân đội nữa; thế rồi khi
chiến tranh bắt đầu và người nào cũng phải tòng quân, thì chàng lĩnh nhiệm vụ
tập trung dân quân dưới quyền cha chàng để khỏi gia nhập quân thường trực. Vai
trò của lão công tước và của con trai hâu như đã đảo ngược lại sau chiến dịch
1805. Được hoạt động của mình cổ vũ, lão công tước hy vọng rất nhiều ở chiến
dịch sắp tới; trái lại, công tước Andrey không tham dự vào chiến tranh, và mặc
dầu trong thâm tâm chàng rất tiếc điều đó, chàng vẫn chỉ thấy trước những kết
quả không hay.

Ngày
hai mươi sáu tháng hai năm 1807 lão công tước đi kinh lý trong vùng. Công tước
Andrey ở lại Lưxye Gorư như thường lệ mỗi khi cha chàng vắng mặt. Cậu bé
Nicôluska ốm đã ba ngày nay.

Những
người đánh xe đưa lão công tước lên tỉnh đã trở về, mang giấy tờ và thư từ cho
công tước Andrey. Người hầu phòng tay cầm những phong thư không tìm thấy công ở
trong phòng làm việc của chàng liền vào phòng tiểu thư Maria, nhưng vẫn không
thấy ở đấy. Người ta nói với y rằng công tước ở phòng chàng nuôi trẻ.

-
Mời đại nhân ra cho, Petrusa đã mang công văn về - Một người đầy tớ gái giúp
việc u già nói với công tước Andrey trong khi chàng run run, đôi mày nhíu lại,
đang nhỏ từng giọt thuốc vào trong cốc nước đầy đến một nửa.

-
Có việc gì thế? - Chàng hỏi, giọng cáu kỉnh, và bàn tay vụng về vô ý rót quá
một vài giọt thuốc vào trong cốc. Chàng hắt cốc nước xuống đất rồi gọi cốc
khác. Người đầy tớ gái bưng nước đến cho chàng.

Trong phòng chỉ kê một cái giường nhỏ của trẻ
con, hai cái hòm, hai cái ghế bành, một cái bàn lớn, một cái bàn con và một cái
ghế nhỏ của trẻ con mà công tước Andrey đang ngồi. Cửa sổ đều có rèm, và trên
bàn, một ngọn nến đang cháy dở, bên cạnh có dựng một quyển sách nhạc để tránh
ánh sáng khỏi hắt vào giường con.

-
Anh ạ - Công tước tiểu thư Maria đứng bên giường đứa bé nói với anh. - Anh nên
đợi một lát thì hơn, chốc nữa…

-
Ờ! Thôi xin cô, cô thì chỉ vớ vẩn, lúc nào cũng cứ đợi với chờ, đấy kết quá là
thế đấy, - Công tước Andrey nói, giọng thì thầm như có ý hằn học, hẳn là muốn
làm cho em gái bực mình.

-
Anh ạ, đừng đánh thức nó dậy thì hơn, thật đấy, nó mới thiếp đi được một lát. -
Công tước tiểu thư nói, giọng van lơn.

Công tước Andrey đứng dậy và cầm cái cốc rón
rén đến cạnh giường con.

-
Hay thôi đừng thức nó nữa? - Chàng nói, ngần ngại.

-
Tuỳ anh đấy, kể ra… em nghĩ rằng… thôi thì tuỳ anh… - Tiểu thư Maria nói, hình
như nàng đâm ra sợ sệt và hổ thẹn khi thấy ý kiến của mình đã thắng. Nàng chỉ
cho anh nàng thấy người đầy tớ đang thì thầm gọi chàng.

Đêm nay là đêm thứ hai cả hai người đều không
ngủ, lo săn sóc đứa bé đang lên cơn sốt, người nóng như sôi. Đã suốt hai ngày
nay, vì không tin ông thầy thuốc ở trong nhà, trong khi chờ đợi một bác sĩ mời
ở ngoài tỉnh về, họ đã thử dùng hết thuốc này đến thuốc khác. Mệt lả đi vì mất
ngủ và lo lắng, cả hai đều trút nỗi buồn bực lên nhau, trách móc, cãi vã lẫn
nhau.

-
Petrusa đã mang giấy tờ của cụ về, - Người đầy tớ gái nói thầm.

Công
tước Andrey bước ra.

-
Có việc gì thế? - Chàng hỏi gắt, và sau khi đã nghe những lời nhắn miệng của
lão công tước, nhận bức thư của ông và những phong thư khác, chàng quay trở lại
phòng trẻ.

-
Thế nào rồi? - Công tước Andrey hỏi.

-
Vẫn thế, anh chịu khó đợi một chút. Karl Ivanits vẫn nói là chỉ có giấc ngủ là
quý hơn cả. - Tiểu thư Maria thở dài nói thì thầm.

Công
tước Andrey đến bên đứa bé và sờ vào người nó. Nó nóng như hòn than.

-
Cô đem cái ông Karl Ivanits nhà cô đi đâu thì đi cho rảnh!

Chàng cầm cái cốc nhỏ thuốc và lại tiến đến
bên giường.

-
Đừng anh Andrey, - Tiểu thư Maria nói.

Nhưng
chàng cau mày nhìn nàng, vẻ giận dữ lại vừa đau khổ, là cầm cái cốc cúi xuống
sát đứa bé.

-
Nhưng tôi muốn thế. - Nào, tôi nhờ cô, cô cho nó uống đi.

Công tước tiểu thư Maria nhún vai, nhưng vẫn
ngoan ngoãn cầm lấy cái cốc và sau khi gọi người vú em lại, nàng bắt đầu cho
đứa bé uống thuốc. Đứa bé khóc thét lên và thở khò khè. Công tước Andrey cau
mày, giơ tay lên ôm đầu, bước ra khỏi phòng rồi ngồi xuống chiếc đi-văng đặt ở
phòng bên…

Tay chàng vẫn cầm tập thư. Như một cái máy,
chàng bóc các phong thư ra đọc. Lão công tước viết thư trên giấy xanh, chữ viết
rất to và nét chữ kéo dài, thỉnh thoảng lại dùng cổ tự để viết tắt. Bức thư như
sau:

"Ta vừa nhận được qua liên lạc viên
một tin rất đáng mừng đối với lúc này, nếu đó không phải là một tin sai lạc.
Đâu như Benrigxen đã đại thắng Buônapáctê ở gần Ailau. Ở Petersburg mọi người
đều ăn mừng và vô số phần thưởng đã được gửi đến cho quân đội. Mặc dù ông ấy là
người Đức, ta cũng có lời mừng ông ấy. Còn cái thằng cha thủ lãnh ở Kortsevo
một thằng Khandrilov nào ấy, thì thực ta không hiểu nó làm trò trống gì: mãi
đến giờ mà số quân bổ sung cũng như lương thực vẫn chưa được gửi đi. Con phải
phi ngựa đến đó ngay và nói với hắn rằng nếu trong tám ngày công việc không
xong thì ta lấy đầu. Còn về trận Proixich Ailau thì ta cũng đã nhận được một
bức thư của Petyenka. - nó có dự trận ấy. - Tất cả các tin tức đều xác thực.
Khi những kẻ không nên can thiệp không can thiệp vào, thì ngay đến một người
Đức cũng có thể đánh bại Buônapáctê. Nghe nói hắn bỏ chạy khá hốt hoảng. Con
phải nhớ lập tức phi ngựa đến Kortsevo và làm ngay điều ta đã dặn".

Công tước Andrey thở dài và bóc phong bì kia
ra. Đó là bức thư của Bilibin gồm hai tờ giấy viết chữ nhỏ. Chàng gấp bức thư
lại không đọc, rồi giở ra đọc một lần nữa bức thư của cha với câu cuối:

"Phi
ngựa đến Kortsevo và làm ngay điều ta đã dặn!"

"Không,
xin lỗi, bây giờ tôi không đi đâu cả, phải chờ thằng bé khỏi đã" - Chàng tự
nhủ rồi đến sát tiểu thư Maria vẫn ngồi bên giường và khe khẽ ru đứa bé.

"Nào,
thử xem ông cụ con viết cho mình những điều gì khó chịu nữa?" - Công tước
Andrey nhớ lại nội dung bức thư của cha. Ừ quân đội ta đã đánh thắng Bonaparte
chính trong lúc ta không tại ngũ. Phải, số phận như chế nhạo mình… Thôi cứ
mặc!" Và chàng bắt đầu đọc bức thư của Bilibin viết bằng tiếng Pháp. Chàng
đọc nhưng không hiểu được một nửa, chàng đọc chỉ là để quên đi một phút đừng
nghĩ đến cái điều đã bắt chàng suy nghĩ quá lâu, choán hết tâm trí chàng và làm
cho chàng khổ sở.