Chương
2

Khi tên cướp biển
Phrăngxit Đrăc tấn công Riôacha ở thế kỷ XVI, bà tổ của Ucsula Igoaran đã quá
kinh ngạc trước tiếng chuông nhà thờ inh ỏi đổ hồi và tiếng đại bác chát chúa nổ
rền, đến mức quẫn trí ngồi vào một bếp than hồng. Những vết sẹo cháy đã làm cho
cụ trở thành một người vợ ăn bám suốt đời. Cụ chỉ có thể ngồi nghiêng một phía
dựa lưng trên những chiếc gối đệm và đi đứng kỳ dị, bởi thế chẳng bao giờ cụ đi
ra ngoài trước con mắt mọi người. Cụ từ bỏ mọi sình hoạt xã hội vì bị ám ảnh bởi
cái ý nghĩ người mình phả ra mùi khét khó chịu. ánh bình minh bắt gặp cụ ở
ngoài sân. Cụ không dám ngủ bởi nằm mộng thấy bọn người Anh cùng với những con
chó dữ tợn đã trèo qua cửa sổ phòng ngủ và làm cụ chết khiếp vì những cực hình
ghê rợn bằng những thanh sắt nung đỏ. Chồng cụ, một thương nhân người vùng
Aragông^[10],
đã có hai con với cụ, tiêu tốn một nửa cửa hàng để thuốc thang và mua vui cho vợ,
ngõ hầu làm giảm bớt nỗi sợ hãi. Cuối cùng, ông cụ bỏ nghề buôn, mang gia đình
đi sống ở một miền xa biển, trong một xóm những người dân Anhđiêng hiền lành ở
sâu trong núi. Tại đây cụ ông đã làm cho vợ một phòng ngủ không cửa sổ để bọn ướp
biển, trong những cơn ác mộng kia, không có lối nhảy vào.

^[10] Một vùng phía Tây Bắc nước Tây Ban Nha.

Tại xóm vắng này, trước
đó rất lâu có một nhà trồng thuốc lá người Âu, sinh ra trên châu Mỹ. Đó
là Đông^[11] Hôsê
Accađiô Buênđya người mà cụ tổ Ucsula cùng thành lập một tổ hợp sản xuất chỉ
trong một thượng ngắn đã có vốn to.

^[11] Tiếng tôn xưng: ngài, ông…

Vài thế ky sau, người
cháu của ông tổ kết hôn với cô cháu gái của ông tổ Aragông. Vì thế mà mỗi bận
Ucsula ra khỏi nhà theo tiếng gọi cuồng nhiệt của chồng mình, đã nhớ lại những
ngẫu nhiên xảy ra cách đây ba trăm năm, và nguyền rủa cái giờ mà tên cướp biển
Phrăngxit Đrăc tấn công Rioacha. Đó là cách đơn giản để giải phiền, bởi trên thực
tế họ đã gắn bó với nhau cho tới khi chết bởi mối liên hệ còn bền chặt hơn cả
tình yêu: đó là nỗi dằn vặt lương tâm chung cả hai người. Là anh em với nhau, họ
cùng lớn lên trong một xóm cũ mà các bậc tiền bối của mình, bằng lao động và
thuần phong mỹ tục, đã biến nó thành một cái làng tốt đẹp nhất trong số các
làng thuộc tỉnh này. Mặc dù cuộc hôn nhân của họ đã thấy trước một cách hiển
nhiên ngay khi trào đời, nhưng khi họ bộc lộ ý nguyện được lấy nhau thì cha mẹ
hai bên đã định ngăn cản. Các cụ sợ rằng hai con người khoẻ mạnh đó thuộc hai
dòng họ hàng thế kỷ đã có tình thâm giao sẽ phải sống trong tủi hổ vì sinh ra
những con kỳ đà. Trước họ đã có tấm gương tày liếp. Bà cô của Ucsula lấy ông chú
của Hôsê Accađiô Buênđya sinh ra một dứa con suốt đời mặc quần rộng thùng thình
và chết vì bệnh chảy máu sau khi đã sống một cuộc đời bốn mươi hai tuổi luôn
luôn trai tân, bởi vì y sinh ra và lớn lên với cái đuôi xoắn hình chiếc mở nút
chai ở cuối có một túm lông. Đó là một cái đuôi lợn mà y không bao giờ để cho bất
kỳ người đàn bà nào nom thấy. Và y đã phải trả giá bằng cả cuộc đời mình khi một
người làm nghề đồ tể dùng con dao phay chặt phắt luôn cái đuôi lợn ấy đi. Hôsê
Accađiô Buênđya với sự thanh thản của tuổi mười tám đã giải quyết vấn đề này bằng
một câu gọn lỏn: “Có đẻ ra lợn anh cũng cóc cần, miễn là biết nói”. Thế là họ
cưới nhau với tiệc tùng kéo dài ba ngày liền có pháo nổ và các ban nhạc giúp
vui. Từ đó trở đi, bọn họ sẽ hạnh phúc biết bao nếu như bà mẹ Ucsula không đe
doạ cô bằng tất cả những dị dạng đáng sợ của những đứa con sẽ sinh ra đến mức
cô không dám cho động phòng. Vì sợ người chồng vâm váp và ngang ngược sẽ cưỡng
dâm trong lúc mình ngủ, Ucsula, trước khi đi nằm, đã mặc một chiếc quần do bà mẹ
may cho. Đó là một chiếc quần vải gai được một hệ thống dây da chằng khéo làm
cho bền hơn với một chiếc khoá sắt to sụ đóng kín lại. Bọn họ sống như vậy
trong mấy tháng liền. Ban ngày, chàng đi chăn dắt những chú gà chọi của mình,
còn nàng cùng với mẹ ngồi thêu bên khung thêu. Ban đêm cô phải chống cự trong
vài giờ trước khát vọng cuồng nhiệt của chồng mà việc ấy dường như được làm là
để thay thế cho sự chung đụng xác thịt, cho tới khi linh cảm của dân chúng đánh
hơi thấy có một cái gì không bình thường đang xảy ra và họ liền tung tin đồn rằng
Ucsula sau một năm cưới chồng vẫn tiếp tục trinh tiết là do chồng cô bất lực.
Hôsê Accađiô Buênđya là người biết tin đồn sau cùng.

- Ucsula này, mình thấy
đấy, người ta đang đồn ầm lên. - Anh
bình tĩnh nói với vợ.

- Thây kệ họ nói. - Cô
nói. - Chỉ cần chúng ta biết với nhau rằng liều đó là không đúng sự thực.

Vậy là vợ chồng họ cứ
sống trong tình cảnh ấy trong khoảng sáu tháng nữa, cho đến một ngày chủ nhật
bi thương là ngày Hôsê Accađiô Buênđya đã thắng Pruđênxiô Aghila một trận chọi
gà. Giận dữ, điên tiết vì thấy máu con gà của mình, kẻ bị thua liền tách ra xa
Hôsê Accađiô Buênđya để mọi người trong sởi chọi gà có thể nghe được lời mình sẽ
nói:

- Tao mừng cho mày, -
anh ta gào. - Để xem xem cuối cùng con gà ấy nó có làm ơn cho vợ mày không nào.

Hôsê Accađiô Buênđya
nín thinh, ôm lấy gà mình. “Tôi sẽ trở lại ngay.” anh nói với mọi người, sau đó
anh nói với Pruđênxiô Aghila:

- Còn mày, liệu xác đấy,
hãy trở về nhà và cầm lấy vũ khí đi, kẻo tao sẽ giết mày.

Mười phút sau anh trở
lại với cây giáo sắc nhọn của ông nội mình. Ngay ở lối ra vào sởi chọi gà, nơi
có đến nửa làng đã tụ tập, Pruđênxiô Aghila đang đứng chờ. Anh ta không có thời
gian để tự vệ. Cây giáo của Hôsê Accađiô Buênđya được phóng đi với sức mạnh của
con bò tót và với đường bay chính xác của chính cây giáo do cụ Aurêlianô
Buênđya Thứ nhất phóng đi từng kết liễu những con hổ trong vùng, đã xuyên qua cổ
họng Pruđênxiô Aghila. Đêm ấy, trong lúc mọi người đang viếng tử thi ở ngoài sới
chọi gà thì Hôsê Accađiô Buênđya bước vào phòng ngủ giữa lúc vợ anh đang mặc
chiếc quần trinh tiết.

Huơ huơ cây giáo trước
mặt cô, anh ra lệnh: “Hãy cởi thứ đó ra.”

Ucsula không nghi ngờ
quyết định của chồng. “Mình sẽ phải chịu trách nhiệm về điều vừa xảy ra.” anh rền
rĩ nói. Hôsê Accađiô Buênđya cắm phập ngọn giáo xuống nền nhà.

- Nếu mình đẻ ra kỳ
đà thì chúng mình sẽ nuôi kỳ đà, - anh nói - Nhưng trong cái làng này sẽ không
có thêm những người hết vì tội lỗi của mình.

Đó là một đêm tháng bảy
đẹp trời, trăng thanh gió mát và bọn họ thức suốt đêm vần nhau trên giường cho
đến lúc rạng đông, không để ý tới gió lùa vào phòng mang theo tiếng than khóc của
gia quyến Pruđênxiô Aghila.

Đám tang này được liệt
hạng đám tang danh dự, nhưng hai người dằn vặt lương tâm. Có một đêm mất ngủ,
Ucsula ra sân ống nước, đã nhìn thấy Pruđênxiô Aghila đứng ngay bên cạnh chum.
Anh ta đứng đấy, xanh tái, vẻ rầu rĩ, đang muốn dùng ẵm rơm cọ bát để nhét vào
lỗ thủng nơi cổ họng. Cô không hãi nhưng mủi lòng thay. Cô trở vào phòng kể lại
cho chồng nghe điều mắt mình nhìn thấy nhưng anh không tin. “Những người chết
không đi ra khỏi phần mồ của mình.” anh nói. “Chẳng qua là chúng mình không chịu
nữa sự giày vò của lương tâm mình thôi”.

Hai đêm sau, Ucsula lại
nhìn thấy Pruđênxiô Aghila ở trong nhà tắm đang dùng bã lau lau vết máu đọng lại
ở cổ. Đêm khác cô lại thấy anh ta đang đi lại dưới trời mưa. Giận dữ trước việc
vợ mình nhìn thấy ma, Hôsê Accađiô Buênđya cầm giáo bước ra sân. Quả nhiên bóng
ma rầu rĩ đang đứng ở đấy.

- Cút mẹ mày đi? -
Hôsê Accađiô Buênđya gào lên. - Mày mà cứ lảng vảng ở đây ông sẽ giết?

Pruđênxiô Aghila
không đi, mà Hôsê Accađiô Buênđya cũng không dám phóng cây giáo. Từ đấy trở đi
anh không thể ngủ ngon giấc. Anh bị dằn vặt bởi chính nỗi buồn mênh mang của
người chết từ trong mưa nhìn anh, bởi chính nỗi thương cảm sâu sắc của người chết
đối với những người sống, bởi chính cơn khát của người chết lục khắp nhà để tìm
nước dấp bã lau. “Có lẽ anh ta đau khổ lắm.” Ucsula nói với chồng: “Anh ta quá
lẻ loi.”

Cô càng cảm động hơn
khi lần gần đây nhìn thấy bóng ma đang mở vung nồi bếp thì cô hiểu cái mà nó
đang tìm và kể từ lần ấy, cô đặt những tô nước ở khắp nhà cho nó. Một đêm nọ, bắt
gặp bóng ma đang rửa vết thương ở ngay trong phòng mình, Hôsê Accađiô Buênđya
không thể chịu được thêm nữa, đã nói:

- Được rồi, Pruđênxiô
ạ, - anh nói với bóng ma. - Chúng tôi sẽ đi khỏi làng mày, đi đến nơi xa nhất
mà chúng tôi có thể đi, và chúng tôi sẽ không bao giờ trở lại nữa. Bây giờ cậu
hãy đi đi, hãy thanh thản mà đi đi.

Đó là nguyên nhân bọn
họ vượt núi. Vài anh bạn của Hôsê Accađiô Buênđya, tất cả đều trai trẻ như anh,
náo nức với chuyến đi mạo hiểm này, đã thu dọn đồ đạc rồi mang chúng cùng với vợ
con để đi tới miền đất chẳng một ai đã hứa hẹn cho họ. Trước lúc khởi hành,
Hôsê Accađiô Buênđya đã chôn cây giáo ở ngay ngoài sân và lần lượt chặt cổ những
con gà chọi tuyệt vời của mình mà lòng anh đinh ninh tin rằng làm như thế sẽ an
ủi phần nào vong linh Pruđênxiô Aghila. Vật duy nhất mà Ucsula mang theo là một
chiếc rương trong đó đựng quần áo cưới một ít đồ ăn và một túi nhỏ đựng những đồng
tiền vàng của cha cô để lại. Đoàn người ra đi không đi theo một lộ trình nhất
đinh. Họ chỉ mải đi theo hướng ngược lại con đường dẫn tới Riôacha để không bỏ
lại một dấu vết nào và để tránh chạm mặt người quen. Đó là một chuyến đi kì dị.
Khi đoàn người đi được mười bốn tháng trời, với cái bụng quặn đau vì thịt khỉ
và canh rắn, Ucsula đẻ ra một chú bé với tất cả các bộ phận người của chú. Cô đẻ
rơi giữa đường ngay lúc nằm trên một chiếc võng hai người khiêng, bởi vì hai
chân cô xuống máu sưng vù lên mất cả hình thù, và các tĩnh mạch cứ phồng lên
như những vấp rộp. Những đứa trẻ thật đáng thương hại với cái bụng lép và đôi mắt
quầng thâm. Tuy vậy chúng lại tỏ ra dẻo dai hơn cha mẹ chúng trong chuyến đi
gian truân này, và trong phần lớn thời gian còn thích thú là khác. Một buổi
sáng nọ, sau gần hai năm ròng rã leo núi, họ là những người đầu tiên nhìn thấy
sườn phía tây của dấy núi. Từ trên đỉnh núi mù mây phủ họ nhìn thấy mặt nước bằng
bao la của một đầm lầy mênh mông trải tới tận bờ bên kia thế giới. Song chẳng
bao giờ họ gặp biển. Có một đêm, sau vài tháng lạc lối giữa những đầm nước, những
đã cách rất xa nơi cuối cùng họ gặp những người Anhđiêng trên con đường mình
đi, họ nghỉ lại bên bờ một con sông nhiều đá, nước trong như một dải pha lê
đông lạnh. Nhiều năm sau này, đại tá Accađiô Buênđya định theo con đường ấy để
đánh úp Riôacha và sau sáu ngày đi chàng hiểu rằng đó là một cơn điên. Tuy
nhiên, cái đêm họ nghỉ lại bên cạnh sông ấy, những người đồng hành của cha
chàng đều hoảng hốt như những người chết đuối không nơi bám víu, nhưng con số của
họ đã tăng thêm trong cả quá trình vượt núi và tất cả bọn họ quyết sống (dĩ
nhiên họ đã tìm cách) cho đến lúc đẩu bạc răng long. Đêm ấy Hôsê Accađiô
Buênđya nằm mộng thấy ở ngay nơi đó một thành phố đông vui với những ngôi nhà
có tường kính đã mọc lên. Ông hỏi đó là thành phố gì và ông được trả lời bằng một
cái tên chưa bao giờ nghe thấy, một cái tên chẳng có ý nghĩa gì nhưng nó cứ
vang đọng trong giấc mơ: Macônđô. Ngay ngày hôm sau, ông thuyết phục các bạn
mình rằng sẽ chẳng bao giờ bọn họ tìm thấy biển. Ông hạ lệnh cho họ phát quang
một vùng bên cạnh sông, nơi thoáng mát hơn và tại đó họ lập làng.

Trước hôm được biết
nước đá, Hôsê Accađiô Buênđya vẫn chưa hiểu được ý nghĩa của giấc mộng về những
ngôi nhà có tường kính. Sau hôm đó, ông những tưởng mình đã hiểu được ý nghĩa
sâu xa của nó. Ông nghĩ rằng trong một tương lai không xa người ta có thể sản
xuất hàng loạt các khối nước đá bằng vật liệu hết sức thông thường như nước lã,
và dùng chúng để xây dựng những ngôi nhà mới cho làng. Lúc đó Macônđô sẽ không
còn là một nơi nóng bức đến mức bản lề và chốt cửa bằng sắt cũng phải quăn lại
vì hơi nóng, và trở thành một thành phố quanh năm là mùa đông. Nếu như ông
không nôn nóng tiến hành xây dựng một nhà máy nước đá ngay là vì lúc ấy ông
đang hào hứng với việc dạy dỗ các con mình, trước hết là Aurêlianô, cậu bé ngay
từ đầu đã bộc lộ một năng khiếu đặc biệt về thuật làm vàng giả. Phòng thí nghiệm
lúc nào cũng sạch bong không một vết bụi. Giờ đây, rất bình tâm, không náo nức
trước điều kỳ ảo bằng việc xem lại những chỉ dân của Menkyađêt, ông cố tách
vàng của Ucsula ra khỏi thứ hợp chất đóng chóc lại ở đáy chảo. Cậu thanh niên
Hôsê Accađiô hầu như không tham gia công việc ấy. Trong khi cha cậu dốc toàn tâm
toàn sức vào công việc trong ống nghiệm thì cậu cả, vốn là người thực làm theo
ý mình, là người lớn trước tuổi, đã trở thành một chàng thanh niên lực lưỡng. Cậu
vỡ giọng. Mép cậu đã lún phún mọc đầy lông tơ. Một đêm nọ, Ucsula bước vào
phòng khi cậu đã cởi hết quần áo để đi ngủ. Bà thảng thốt cảm thấy vừa thẹn vừa
thương. Đó là người đàn ông, sau chồng mình, bà thấy khỏa thân, và y đã được
chuẩn bị chu đáo để vào đời và điều đó bà thấy không được bình thường. Lần thứ
ba, Ucsula hoài thai, và lại sống lại những nỗi lo âu thuở mới lấy chồng.

Vào thời ấy, có một
người đàn bà vui tính, ăn thô nói tục hay khơi chuyện, thường đến nhà, là người
vẫn hay làm giúp các việc vặt trong nhà và biết bói bài. Ucsula đem chuyện con
trai mình thổ lộ với thị. Bà nghĩ rằng cái cơ thể quá cỡ của con trai mình là một
sự không bình thường như cái đuôi lợn của người chú họ. Người đàn bà bật một
tràng cười ha hả vang vọng khắp nhà giống như một dòng thuỷ tinh ào chảy. Trái
lại, thị nói, “cậu cả sẽ là người hạnh phúc đấy, bà ạ”. Để khẳng định lời đoán
số, vài ngày sau thị mang tới nhà một cỗ bài, rồi sau đó, một mình lẻn vào kho
ngô ở gắn nhà bếp với Hôsê Accađiô và đóng chặt cửa lại. Thị điềm nhiên đặt cỗ
bài lên chiếc bàn thợ mộc cũ, rồi liến thoắng nói rặt những chuyện không đâu,
trong lúc đó chàng trẻ tuổi buồn chán hơn là thích thú ngồi bên cạnh thị chờ đợi.
Bỗng nhiên thị giơ tay lên ôm choàng lấy anh. “Ôi tuyệt quá!” Thị nói một cách thảng thốt vẻ chân thành, và đó là điều duy nhất thị có
thể nói được. Hôsê Accađiô cảm thấy gân cốt bủn rủn, sợ hãi và muốn khóc thét
lên. Người đàn bà không hề dặn bảo anh điều gì. Nhưng suốt đêm ấy Hôsê Accađiô
cứ lục tìm thị trong thứ mùi khói phả ra từ nách thị, và cái mùi ấy cứ bám lấy
da thịt anh. Anh muốn lúc nào cũng được ở bên cạnh thị, muốn thị là mẹ mình. muốn
rằng bọn họ, anh và thị không bao giờ sẽ ra khỏi kho ngô, muốn thị nói với mình
ôi tuyệt quá, muốn thị lại ôm lấy mình rồi nói ôi tuyệt quá. Một ngày nọ, anh
không thể chịu đựng thêm nữa và đã đến nhà thị để tìm thị.

Anh đến chơi nhà
không được tự nhiên lắm, ngồi đợi ở phòng khách, không nói không rằng. Trong thời
khắc ấy anh không thèm khát thị. Anh thấy thị hoàn toàn khác với hình ảnh mà
cái mùi của thị khêu gợi; lúc này thị như một người đàn bà khát. Anh uống cà
phê rồi từ biệt ngôi nhà ọp ẹp. Đêm ấy, trong nỗi sợ hãi do mất ngủ, anh lại da
diết khát khao thị, nhưng lúc ấy anh không yêu thị như lúc ở trong kho ngô mà
trái lại như trống cái buổi chiều ấy.

Mấy ngày sau, người
đàn bà đột ngột gọi anh đến nhà mình vào lúc thị đang ở nhà với bà mẹ. Thị lôi
anh vào buồng ngủ với cái cớ dạy anh chơi bài. Thế là thị tha hồ ôm anh, đến mức
anh mất cả khoái cảm sau cú ngây ngất ban đầu, rồi anh cảm thấy sợ nhiều hơn là
thích thú. Thị nũng nịu đòi anh phải đến tìm mình vào ngay đêm ấy. Anh đã trót
đồng ý nhưng khi đi ra anh mới hiểu rằng không thể đi được. Song đêm ấy, trên
cái giường nóng bỏng như than lửa, anh hiểu rằng cần phải đi tìm thị dù biết việc
đó là không thể làm được. Anh sờ soạng mặc quần áo, tai lắng nghe trong bóng tối
tiếng thở đều đều của cậu em, tiếng ho khan của cha mình ở phòng bên, tiếng hen
khò khè của đàn gà mái ở ngoài sân, tiếng muỗi vo ve, tiếng thình thình của con
tim mình đập và tiếng ồn ào của trời đất chưa bao giờ anh được nghe, rồi anh bước
ra con đường đang im lìm ngủ. Anh thành tâm mong muốn cửa đã được cài then hẳn
hoi chứ không chỉ khép lại như lời thị hứa với anh. Nhưng cửa vẫn chưa cài
then.

Anh lấy ngón tay khẽ
đẩy cánh cửa và thế là các bản lề rít lên cọt kẹt nghe vừa buồn vừa âm vang khiến
anh lạnh cả gáy. Kể từ lúc anh bước vào, bằng cách lách vai nhẹ nhàng để không
gây tiếng động, anh vẫn cảm thấy cái mùi ấy. Anh vẫn còn ở trong phòng khách là
nơi ba người em trai thị mắc võng ở những vị trì mà cho đến lúc này anh không
biết và trong bóng tối không thể xác định được, vậy là anh chỉ còn thiếu sờ soạng
mà bước vào, mà đẩy cánh cửa phòng và đi đến nơi ấy làm sao không bị nhầm giường
thì nằm. Anh tìm nó. Anh vấp phải dây võng mắc ở tầm thấp hơn là anh tưởng, và
cái người đàn ông đang ngáy khò khò cho đến lúc ấy vẫn đang mộng mị, nói vẻ tỉnh
khô: “Đó là ngày thứ tư”. Khi đẩy cánh cửa buồng ngủ anh đã không thể tránh được
cú vấp phải mép sàn nhà nhô cao.

Trong bóng đêm tối
đen như mực, bỗng nhiên, với một nỗi nhớ nhung không thể đừng được, anh hiểu rằng
mình đã hoàn toàn mất phương hướng. Trong phòng chật hẹp này có bà mẹ, cô em,
người chồng và ba đứa con của cô ta đang ngủ, và cả người đàn bà nữa, mà có lẽ
thị không đợi anh, cũng đã ngủ rồi. Có lẽ anh sẽ không lần theo cái mùi ấy nếu
như nó không nồng nặc khắp nhà. Cái mùi đàn bà ấy vừa có vẻ hư hư lại vừa có vẻ
thực thực như thể lúc nào nó cũng ở ngay trên làn da anh. Anh đứng im như thằng
phỗng trong một lúc lâu mà ngạc nhiên tự hỏi lòng mình đã làm thế nào để đi tới
cái vực thẳm trống trải này. Giữa lúc ấy có một bàn tay xoè rộng các ngón cũng
đang sờ soạng trong bóng tối, đã đụng phải mặt anh. Cái bàn tay ấy không ngạc
nhiên, vì dù không biết đích xác là anh, nó đang đợi anh.

Thế là anh tin cái
bàn tay ấy và trong trạng thái mệt mỏi đến kinh khủng, anh đã để cho nó lôi tuột
mình đến một chỗ không được tiện nghi lắm, là nơi nó lột truồng anh ra, nó mân
mê anh như mân mê củ khoai, nó vần anh sang bên trái lại xoay anh sang phải, là
nơi anh không ngửi thấy mùi đàn bà nữa mà chỉ thấy mùi nước đái quỷ, và là nơi
anh định nhớ lại gương mặt thị thì anh lại hình dung ra gương mặt bà Ucsula; rồi
anh hoang mang mà nhận ra rằng mình đang làm một việc mà từ lâu hằng mong muốn
nhưng chưa bao giờ nghĩ rằng trên thực tế sẽ có thể được làm, không hề biết
đang là nó như thế nào bởi không biết đâu là chân, đâu là đầu và cũng chẳng biết
chân ấy là của ai, đầu ấy là của ái và anh cảm thấy mình không thể chịu đựng được
hơn nữa trước cơn nhói biết nơi thận mình, trước cơn đau quắn nơi bụng mình,
anh đâm phát hoảng và cảm thấy nỗi khao khát chếnh choáng vừa muốn được chạy trốn
đồng thời vừa muốn được ở lại mãi mãi trong cái im lặng đầy thất vọng và cái cô
đơn đáng sợ hãi này.

Người đàn bà ấy tên
là Pila Tecnêra. Thị là một thành viên của đoàn người di cư đã lập nên làng
Macônđô, bị gia đình lôi đi leo để tách thị ra khỏi gã đàn ông từng cưỡng hiếp
thị vào lúc thị mới mười bốn tuổi, và theo đuổi thị đến năm thị hai mươi mốt tuổi,
nhưng không bao giờ quyết định công khai quan hệ cửa hai người trước công chúng
vì gã là con người sở khanh. Gã hứa sẽ theo thị đến cùng trời cuối đất, nhưng
ngay sau đó, khi vấn đề đã êm đẹp đâu vào đó, thị cứ mòn mắt chờ trông, bằng
cách đánh đồng gã với những người đàn ông cao lớn và cả với những người nhỏ bé
thấp lùn, với những người đàn ông tóc hung và cả những người tóc đen, đó là những
người mà quân bài hứa hẹn với thị rằng họ sẽ đến từ đường biển và từ đường bộ
trong ba ngày, ba tháng hoặc ba năm. Trong lúc chờ đợi, thị đã đánh mất độ săn
chắc của các bắp vế, độ căng phồng của bộ ngực, vẻ duyên dáng yểu điệu, nhưng
lúc nào thị cũng giữ được con tim luôn bốc lửa tình. Cuồng nhiệt trước trò mê
say ấy, đêm nào cũng vậy, Hôsê Accađiô đi tìm hơi thị bằng cách vượt qua cái mê
cung ấy. Có những khi gặp cửa đóng then cài, anh đã gõ cửa vài lần, vì biết rằng
đã có gan gõ lần thử nhất ắt phải gõ tới lần chót, và sau khi đã dai dẳng chờ đợi,
anh được thị mở cửa.

Ban ngày, thiếp đi vì
buồn ngủ, anh thầm ngậm nhấm khoái cảm đêm trước. Song khi thị bước vào nhà,
vui vẻ, hồn nhiên, vẻ bông lơn, thì anh chẳng phải mệt sức để che giấu nỗi mệt
mỏi của mình, bởi vì cái người đàn bà có tiếng cười giòn từng làm kinh động những
con bồ câu ấy rất mãn nguyện đã dạy cho anh biết thở thật sâu, biết giữ cho tim
không đập quá dồn dập và đã cho phép anh biết vì sao những người đàn ông lại sợ
chết đến thế. Anh quá mải mê suy tư đến nỗi không hiểu niềm vui tràn trề của tất
cả mọi người trước việc cha và em trai anh làm náo loạn cả nhà bằng cách loan
tin đã nung chảy được chất hợp kim và đã tách được vàng của Ucsula.

Quả nhiên, sau những
ngày làm việc cần cù đầy hứng thú, cha con Hôsê Accađiô Buênđya đã giành được kết
quả. Ucsula rất sung sướng, đến mức bà phải cảm ơn Thượng đế về phát minh của
thuật giả kim, trong lúc đó dân làng tụ tập trong phòng thí nghiệm và gia đình
mời họ xơi mứt ổi với bánh qui để mừng kỳ tích, Hôsê Accađiô Buênđya cho họ xem
cái nồi nấu kim loại với số vàng đã được lấy lại, làm như thể ông vừa chế được.
Sau khi cho mọi người xem khắp lượt, cuối cùng ông mang nó đến trước mặt đứa
con trai đầu lòng của mình, người trong thời gian gần đây hầu như không bước
chân vào phòng thí nghiệm. Đặt trước mắt anh thứ kim loại khô khốc và vàng óng,
rồi ông hỏi: “Con thấy thế nào?”. Hôsê Accađiô chân thành trả lời cha:

- Cái đồ cứt chó ấy
mà!

Cha anh liền vả một
cái tát trái vào miệng anh đến là đau, làm cho anh phải chảy máu và ứa nước mắt.
Đêm ấy Pila Tecnêra dán thuốc cao lên chỗ sưng, mò mẫm trong bóng tối tìm chai
rượu và bông và làm tất cả những gì thị muốn nhưng không làm anh khó chịu, để
yêu anh mà không làm anh đau đớn. Bọn họ trở nên thân thiết, chỉ ít phút sau,
không ai bảo ai, đã thầm thì to nhỏ nói chuyện với nhau:

- Anh muốn chỉ một
mình em bên anh, - anh nói, - một ngày gần đây, anh sẽ kể hết chuyện chúng mình
cho mọi người biết để kết thúc những trò vụng trộm luôn một thể.

Thị không định ngăn cản
anh.

- Thế thì rất hay. -
Thị nói. - Nếu chỉ có mình chúng mình với nhau thôi, chúng mình sẽ thắp đèn
sáng để nhìn nhau cho sướng và em có thể gào to tất cả những gì em thích không
còn lo một ai quấy rối, và anh sẽ thì thào bên tai em tất cả những lời tục tĩu
anh nghĩ ra được.

Buổi trao đổi này, nỗi
căm tức cha mình, và khả năng khẩn cấp của mối tình quá trớn, đã làm cho anh
thêm bạo dạn rồi đột ngột, anh kể tất cả cho em trai mình nghe.