CHƯƠNG
26

Hercule
Poirot nói:

-
Bây giờ thì cậu thấy rồi nhé, những điều người ta nói dối tôi thì cũng có ích
giống như là sự thực vậy.

Peter
Lord nói:

- Mọi
người đều đã nói dối ông sao?

Poirot
gật đầu:

- Ồ,
đúng thế! Vì lý do này hay lý do khác, cậu hiểu đấy. Chỉ có một người đã coi sự
thực như là một bổn phận, lại rất nhạy cảm và thận trọng đối với bổn phận đó -
chính người ấy là người làm tôi bối rối, khó xử nhất.

Lord
nói nhỏ:

-
Elinor!

-
Đúng lắm. Bằng chứng đều chỉ rõ cô ta là kẻ phạm tội. Mà cô ta thì, với cái
lương tâm nhạy bén và kỹ lưỡng vốn có, lại không làm gì để xua tan sự công nhận
đó đi. Tự buộc tội mình về ý định, nếu không phải là về hành động, cô ta đã đi
đến chỗ gần như là buông bỏ một cuộc chiến đấu ghê tởm, bẩn thỉu và kháng hiện
trước tòa là có phạm tội, phạm một tội ác mà cô ta đã không phạm.

Lord
thở dài bực tức, nói:

-
Thực khó tin nổi.

Poirot
lắc đầu:

-
Không đâu. Cô ta tự kết tội mình - bởi vì cô ta tự xét xử mình theo một tiêu chuẩn
đòi hỏi nhiều hơn là cái chuẩn mà loài người bình thường vẫn dùng.

Lord
trầm ngâm nói:

-
Đúng vậy, cô ta là như thế.

Poirot
tiếp tục nói:

- Từ
cái lúc tôi bắt đầu điều tra, luôn luôn có cái khả năng rất mạnh là Elinor
Carlisle đã phạm tội ác mà cô ta bị cáo là đã phạm. Nhưng tôi đã làm tròn phận
sự của tôi đối với cậu, tôi đã khám phá ra rằng có thể có một sự lệ mạnh mẽ hơn
chống lại một người khác.

-
Bà Hopkins ư?

-
Thoạt tiên không phải là bà ta. Roderick Welman là người đầu tiên lôi cuốn sự
chú ý của tôi. Trong trường hợp của ông ta, chúng ta lại bắt đầu được nghe nói
dối. Ông ta bảo tôi là ông ta đã rời khỏi nước Anh ngày mồng 9 tháng bảy và trở
về ngày mồng một tháng tám. Nhưng bà Hopkins đã tình cờ kể lại rằng Mary
Gerrard đã đẩy lui sự tấn công của Roderick Welman một lần ở Maidensford “và một
lần nữa lúc cô ta gặp ông ta ở London”. Mary Gerrard (cậu đã cho tôi biết) đã
đi London vào ngày 10 tháng bảy - một ngày sau khi Roderick Welman rời khỏi
London. Mary Gerrard đã gặp gỡ Roderick Welman ở London vào lúc nào? Tôi phái
chú bạn ăn trộm kia “đi công tác”; và do xem xét giấy thông hành của Welman,
tôi khám phá ra rằng ông ta đã có mặt ở London ngày 25 đến 27 tháng bảy. Thế mà
ông ta đã chú tâm nói dối về việc đó.

-
Trong trí tôi đã luôn luôn có cái khoảng thời gian mà bánh xăng-uých bày trên
cái khay trong phòng kho và Elinor Carlisle đi xuống nhà săn. Nhưng sau đó tôi
nhận ra rằng trong trường hợp đó thì Elinor phải là nạn nhân người ta nhằm vào,
chứ không phải là Mary Gerrard. Roderick Welman có động cơ nào để giết Elinor
Carlisle không? Có chứ, một động cơ rất xác đáng. Cô ta đã làm di chúc để lại tất
cả tài sản cho ông ta; và nhờ khéo hỏi tôi đã khám phá ra rằng Roderick Welman
có thể đã biết được việc này.

Lord
nói:

-
Thế tại sao ông đã quyết định rằng ông ta vô tội?

-
Vì một điều nó dối nữa. Đó cũng là một điều nó dối ngớ ngẩn, dại dột, nhỏ bé chẳng
đáng kể gì. Bà Hopkins nói rằng bà ta đã bị xước da ở cổ tay do một cây hoa hồng,
bà ta đã bị gai đâm. Tôi đếm xem cây hồng đó, thì nó không có gai. Như vậy rõ
ràng là bà Hopkins đã nói dối - lời nói dối này quá ngớ ngẩn, hình như lạc lõng
nữa, đã khiến tôi đổ dồn chú ý vào bà ta.

-
Tôi bắt đầu ngạc nhiên về bà Hopkins. Cho đến lúc đó bà ta đã khiến tôi nghĩ bà
ta là một nhân chứng hoàn toàn đáng tin, từ trước đến sau lúc nào cũng phù hợp,
tuy có chiều hướng chống lại bị cáo nhưng cũng là tự nhiên thôi vì bà ta yêu mến
cô gái đã chết kia. Nhưng bây giờ, với cái lời nói dối ngớ ngẩn, lạc lõng đó
trong trí óc tôi, tôi suy xét rất kỹ về bà Hopkins và bằng chứng của bà ta, rồi
tôi nhận thấy một điều gì mà lúc trước tôi đã không đủ thông minh để thấy ra được.
Bà Hopkins đã biết một điều gì về Mary Gerrard mà bà ta rất muốn tiết lộ ra.

Lord
sửng sốt nói:

-
Lúc đó tôi nghĩ đó là đi vòng vo quanh quẩn?

- Bề
ngoài thì đúng là thế. Bà ta khéo làm ra bộ của người biết một điều gì mà sẽ
không nói ra. Nhưng khi tôi suy nghĩ kỹ thì thấy rằng mỗi tiếng bà ta đã nói là
đều đã được thốt ra với một mục đích đối ngược hẳn. Niềm tin ấy đã được xác nhận
hoàn toàn do cuộc trò chuyện của tôi với cô O’Brien. Bà ta đã dùng cô ta một
cách rất khôn khéo mà cô O’ Brien không hay biết gì cả.

-
Rõ ràng là bà Hopkins đã chơi đúng thể lệ qui định của mình. Tôi đem đối chọi
hai lời nói dối của bà ta và của Roderick Welman. Ông ta đã không thể giữ đúng
kế hoạch của mình là ở nước ngoài, và đã bó buộc phải về theo đuổi cô gái kia,
cô này có lẽ chẳng để ý gì đến mình. Thừa nhận điều đó có lẽ đã làm tổn thương
rất nhiều đến niềm kiêu hãnh của ông ta. Vì không có vấn đề là ông ta đã ở gần
nơi xảy ra vụ sát nhân hay biết điều gì về vụ đó, ông ta chủ trương là nên chống
trả ít nhất và tránh nỗi bực mình (đó là một nét riêng biệt nhất) bằng cách lờ
đi việc vội vã về thăm nước Anh mà chỉ kể rằng ông ta đã trở về vào ngày mồng 1
tháng tám khi nhận được tin về vụ sát nhân.

-
Còn về bà Hopkins, có thể hiểu lời nói dối của bà là hồn nhiên vô hại được
không? Càng nghĩ đến nó, tôi lại càng thấy nó có vẻ khác thường. Tại sao bà
Hopkins lại thấy cần thiết phải nói dối vì mình đã có một vết châm ở cổ tay?
Cái vết châm ấy có ý nghĩa gì?

-
Tôi bắt đầu đặt ra cho mình một số câu hỏi. Thuốc morphine bị mất kia đã thuộc
về ai? Bà Hopkins. Ai đã dùng thuốc morphine đó cho bà Welman? Bà Hopkins. Đúng
rồi, thế nhưng tại sao bà ta lại gợi sự chú ý về việc mất thuốc đó? Chỉ có thể
có một câu trả lời cho câu hỏi đó, nếu bà Hopkins đã phạm tội; vì vụ sát nhân
khác, vụ giết Mary Gerrard, đã được trù tính sẵn rồi, cái kẻ giơ đầu chịu báng
đã được lựa chọn rồi, nhưng cần phải cho thấy rằng kẻ giơ đầu chịu báng đó đã
có cơ hội có được thuốc morphine.

- Một
số sự việc khác rất ăn khớp. Bức thư nặc danh viết cho Elinor. Đó là để tạo nên
tình cảm xấu giữa Elinor và Mary. Cái ý tưởng rõ rệt là Elinor sẽ đến chống đối
lại ảnh hưởng của Mary đối với bà Welman. Roderick Welman cuồng nhiệt mê say
Mary, sự kiện này cố nhiên là một trường hợp hoàn toàn bất ngờ - nhưng đó là việc
mà bà Hopkins mau hiểu rõ giá trị. Đây là một động cơ hoàn toàn dùng dành cho kẻ
giơ đầu ra chịu báng kia, là Elinor.

-
Nhưng cái lý do gây ra hai tội ác kia là gì? Có thể có động cơ gì thúc đẩy bà
Hopkins trừ khử Mary Gerrard không? Tôi bắt đầu trông thấy một làn ánh sáng - vẫn
còn rất mờ nhạt. Bà Hopkins có ảnh hưởng lớn đối với Mary; một trong những cách
bà ta dùng ảnh hưởng đó là dụ cô gái kia làm di chúc. Nhưng di chúc ấy chẳng
đem lại lợi gì cho bà Hopkins cả. Nó làm lợi cho một người dì của Mary sống ở
Tân Tây Lan. Thế rồi tôi nhớ tới một lời nhận định tình cờ mà một người trong
làng đã nói với tôi. Người dì đó đã làm điều dưỡng trong bệnh viện.

-
Bây giờ làn ánh sáng kia không còn hoàn toàn mờ nhạt nữa. Cái kiểu mẫu - cái kế
hoạch của tội ác - đã trở nên rõ rệt. Bước tiếp theo thực dễ dàng. Tôi đến thăm
bà Hopkins một lần nữa. Cả hai chúng tôi đều đóng kịch tuyệt vời. Cuối cùng bà
ta đã để cho tôi thuyết phục và nói ra cái điều mà bấy lâu nay bà nhằm nói ra.
Chỉ có điều là, có lẽ bà ta nói ra điều đó hơi sớm hơn dự định. Nhưng cơ hội tốt
quá, nên bà ta không cưỡng lại nổi. Dù sao đi nữa, một lúc nào đó sự thực phải
lộ ra thôi. Vì thế, làm ra vẻ miễn cưỡng, bà đưa ra bức thư. Thế là, cậu ơi,
bây giờ không còn phải là phỏng đoán nữa. Tôi biết! Bức thư đó tố cáo bà ta.

Lord
nhăn mặt nói:

- Tố
cáo như thế nào?

- Cậu
ơi! Trên bìa thư đó có ghi hàng chữ: Gửi Mary - thư này gửi cho Mary sau khi
tôi chết. Nhưng cái ý chính của nội dung câu ấy cho thấy rất rõ rằng Mary
Gerrard sẽ không được biết sự thực. Cái chữ gửi (chớ không phải đưa cho) đề
trên phong bì cũng soi sáng rõ lắm. Bức thư đó không phải viết cho Mary
Gerrard, nhưng là cho một Mary khác. Đó là em gái của bà ta tên là Mary Riley, ở
Tan-tây-lan, là người mà Eliza Riley viết cho biết sự thực.

-
Bà Hopkins đã không tìm thấy bức thư đó ở nhà săn sau khi Mary Gerrard chết. Bà
ta đã có trong tay trong nhiều năm rồi. Bà ta đã nhận được thư này gửi đến ở
Tân-tây-lan sau khi chị bà chết.

Poirot
ngừng lại:

- Một
khi ta đã thấy được sự thực bằng con mắt của trí óc thì mọi điều còn lại đều dễ
dàng thôi. Bây giờ đi máy bay rất mau, cho nên một nhân chứng biết rõ Mary
Draper ở Tân-Tây-lan có thể có mặt tại phiên tòa.

Lord
nói:

-
Giả sử ông đã lầm; bà Hopkins và Mary Draper là hai người hoàn toàn khác nhau,
thì sao?

Poirot
lạnh lùng nói:

-
Tôi không bao giờ lầm cả.

Lord
cười vang.

Poirot
nói tiếp:

- Cậu
ạ, bây giờ tôi biết một điều nào đó về người đàn bà tên là Mary Riley hay Draper.
Cảnh sát Tân-Tây-lan đã không thể nào có được bằng chứng đầy đủ cho một vụ kết
tội, nhưng họ đã theo dõi bà ta trong một thời gian thì bà ta bỗng rời khỏi nước
này. Có một bệnh nhân của bà ta, một bà phu nhân già, đã để lại cho “bà điều dưỡng
Riley thân mến” một số tiền thừa kế rất nhỏ nhoi, cái chết của bà này đã gây
đôi chút bối rối cho bác sĩ chăm sóc bà. Ông chồng của Mary Draper đã bảo hiểm
nhân thọ cho mình, bảo đảm cho vợ một số tiền lớn khi mình chết đi; rồi cái chết
của ông ta xảy đến bất ngờ, kỳ quặc, khó hiểu. Không may cho bà ta, ông chồng
đã viết một cái séc cho hãng bảo hiểm, nhưng đã quên không gởi đi. Những cái chết
khác nữa có thể sẽ nằm la liệt ở trước cửa bà. Chắc chắn bà ta là một người đàn
bà tàn nhẫn, không biết ăn năn hối hận là gì.

-
Chúng ta có thể hình dung được là bức thư của chị bà ta đã gợi ra các khả năng
cho cái đầu óc đầy rẫy thủ đoạn của bà ta. Khi Tân-tây-lan đã trở nên quá nóng,
như người ta nói thế, không giữ nổi bà ta, thì bà ta đến xứ này tiếp tục hành
nghề dưới cái tên là Hopkins (tên của một đồng nghiệp cũ của bà ta ở bệnh viện
đã chết tại nước ngoài). Maidensford là mục tiêu của bà. Có thể là bà ta đã dự
định một cách tống tiền nào đó. Thế nhưng bà lão Welman không phải hạng đàn bà
để cho người ta hăm dọa tống tiền, thế nên bà điều dưỡng Riley, hay Hopkins, rất
khôn ngoan, đã chẳng dại gì mà thử làm việc đó. Chẳng có nghi ngờ gì là bà ta
đã điều tra và khám phá ra rằng bà Welman là một phu nhân giàu sụ, một vài tiếng
tình cờ nào đó của bà Welman có thể đã tiết lộ sự kiện là bà lão này đã không
làm di chúc.

-
Vì thế, vào buổi tối tháng sáu ấy, lúc cô điều dưỡng O’Brien kể lại cho bà bạn
đồng nghiệp là bà Welman đòi mời luật sư, thì bà Hopkins không chần chừ nữa. Bà
Welman phải chết mà không để lại di chúc cho người con gái bất hợp pháp của bà
được thừa hưởng tiền bạc. Bà Hopkins đã kết bạn với Mary Gerrard và đã có ảnh
hưởng lớn đối với cô gái này. Tất cả việc bà ta phải làm lúc bấy giờ là thuyết
phục cô gái làm di chúc để lại tiền của cho người em gái của mẹ nàng, bà ta đã
rất cẩn thận gợi ra cách viết tờ di chúc. Trong đó không đề cập gì đến quan hệ
thân thích, mà chỉ viết là “Mary Riley, em gái của Eliza Riley quá cố”. Một khi
tờ di chúc đó được ký rồi, thì Mary Gerrard đã đến ngày tận số. Bà ta chỉ còn
phải đợi một cơ hội thích hợp. Tôi nghĩ là, bà ta đã vạch ra phương pháp của một
tội ác, bằng việc dùng chất apomorphine để đảm bảo cái chứng cứ vắng mặt của
mình. Có thể là bà ta đã có ý định dụ Elinor đến nhà tranh của mình, nhưng khi
Elinor đi xuống nhà săn, mời cả hai người lên ăn bánh xăng-uých, thì bà ta tức
khắc thấy rằng một cơ hội rất tốt đã bày ra. Những điều kiện rõ rệt đến độ
Elinor trong thực tế chắc chắn phải bị kết tội.

Lord
chậm rãi nói:

- Nếu
không nhờ có ông, thì cô ta đã bị kết tội rồi.

Poirot
nói mau:

-
Không phải thế đâu, chính là cậu, cậu ạ. Cô ta phải cám ơn vì nhờ có cậu mà cô
ta được sống.

-
Tôi ấy ư? Tôi đã chẳng làm gì cả. Tôi cố gắng…

Chàng
ngừng sững lại. Poirot mỉm cười:

-
Thế nhưng, cậu đã cố gắng quá, phải không? Cậu đã sốt ruột, bồn chồn, bởi vì
theo cậu thì hình như tôi chẳng đi đến đâu cả. Cậu cũng lo sợ rằng, dù sao đi nữa,
có thể là cô ta có phạm tội. Và vì thế, cậu cũng rất phi lý, đã nói dối tôi.
Nhưng, cậu ơi, cậu đã không tinh khôn lắm về việc đó. Trong tương lai tôi
khuyên cậu hãy nên bám chặt vào bệnh sởi và bệnh ho gà, chớ đừng điều tra phát
hiện tội ác.

Lord
bừng đỏ mặt, nói:

-
Suốt thời gian đó… ông đã biết thế sao?

Poirot
nghiêm trang nói:

- Cậu
đã dắt tay tôi đến chỗ thưa trong bụi cây, rồi giúp tôi tìm ra cái hộp quẹt Đức
mà cậu vừa mới bỏ xuống đó. Đúng là trò trẻ con.

Lord
co rụt lại, lẩm bẩm:

- Đừng
nhắc đi nhắc lại mãi chuyện đó.

Poirot
nói tiếp:

- Cậu
trò chuyện với chú làm vườn, rồi đưa đẩy chú ta nói là đã trông thấy xe cậu đậu
trên đường, rồi sau đó cậu lại bắt đầu làm bộ cho là đó không phải là xe của cậu.
Rồi cậu chăm chú nhìn tôi để biết chắc là tôi có trông thấy rõ rằng hẳn đã có một
người nào, một người ngoại quốc đã có mặt tại đó buổi sáng hôm ấy.

-
Tôi thật là ngu xuẩn hết sức - Lord nói.

- Cậu
đã làm gì ở Hunterbury sáng hôm đó?

Lord
bừng đỏ mặt.

-
Chỉ là một hành động ngu ngốc thôi. Tôi… tôi đã nghe nói là cô ta xuống đây.
Tôi đi lên khu nhà để may ra có thể gặp được cô ta. Tôi không có ý định nói với
cô ta. Tôi… tôi chỉ muốn được gặp cô ta. Từ lối đi trong bụi cây, tôi trông thấy
cô ta trong phòng kho đang cắt bánh mì và phết bơ…

-
Đúng là cô nàng Charlotte với chàng thi sĩ Werther. Xin cậu cứ nói tiếp.

- Ồ,
chẳng có gì nói cả. Tôi lẻn vào trong bụi cây, đứng đó ngắm cô ta cho đến khi
cô ta đi.

Poirot
dịu dàng nói:

-
Có phải cậu đã yêu Elinor Carlisle ngay lần đầu gặp cô ta không?

-
Tôi cho là thế.

Im
lặng một lúc lâu.

Rồi
Lord nói:

- Ồ,
tôi cho là cô ta cùng Roderick Welman sau đây sẽ sống hạnh phúc.

Poirot
nói:

- Cậu
ơi, cậu chẳng nghĩ gì như thế đâu.

- Tại
sao không chứ? Cô ta sẽ tha thứ cho hắn về chuyện Mary Gerrard vừa rồi. Dù sao
thì đó cũng chỉ là hắn đã cuồng si say đắm mà thôi.

Poirot
nói:

-
Còn sâu xa hơn thế nữa. Đôi khi, có một vực thẳm ngăn cách quá khứ và tương
lai. Khi người ta đã bước đi trong thung lũng của bóng tối tử thần, rồi thoát
ra khỏi, vào trong ánh nắng - thì thế rồi, cậu ơi, đó là một cuộc sống mới bắt
đầu. Quá khứ sẽ chẳng giúp ích gì nữa.

Ông
đợi một phút rồi nói tiếp:

- Một
cuộc sống mới - đó là cái cuộc đời mà lúc này Elinor Carlisle đang bắt đầu - và
chính cậu đã đem lại cho cô ta cuộc đời đó.

-
Không đâu.

-
Có chứ. Chính cái quyết tâm của cậu, cái sự nài nỉ kiêu căng của cậu, đã bó buộc
tôi làm theo lời cậu yêu cầu. Bây giờ cô ta quay lại phía cậu với lòng biết ơn,
phải thế không? Cậu phải thừa nhận là thế chứ?

Lord
chậm rãi nói:

-
Đúng rồi, bây giờ - cô ta rất biết ơn. Cô ta yêu cầu tôi đến thăm cô ta… luôn.

-
Đúng thế, cô ta cần cậu.

Lord
hung hăng nói:

-
Không bằng cô ta cần hắn đâu.

Poirot
lắc đầu:

-
Cô ta chẳng bao giờ cần Roderick Welman cả. Cô ta đã yêu ông ta một cách đau khổ,
ngay cả tuyệt vọng nữa.

Lord
nghiêm mặt lại, dữ tợn, gay gắt nói:

-
Cô ta sẽ chẳng bao giờ yêu tôi giống như thế.

Poirot
nhẹ nhàng nói:

-
Có lẽ không giống thế đâu. Nhưng cô ta cần cậu, cậu ạ, bởi vì chỉ có cùng với cậu,
cô ta mới có thể bắt đầu lại cuộc đời.

Lord
không nói gì.

Poirot
rất dịu dàng:

- Cậu
không thể chấp nhận sự thật sao? Cô ta đã yêu Roderick Welman. Thì sao nào? Với
cậu, bây giờ cô ta có thể được hạnh phúc.

HẾT

 Thực
hiện bởi

nhóm
Biên tập viên Gác Sách:

freezeheart_6200
– xanhdatroi12 – auduong_yy

(Tìm
- Chỉnh sửa - Đăng)