Chương 161

Theo quyết định của tên tư lệnh
liên quân các lực lượng của vùng Đông Thượng, Grigori Melekhov được bổ làm
trung đoàn trưởng trung đoàn trấn Vosenskaia. Chàng chỉ huy mười đại đội Cô-dắc
đi Karginskaia. Bộ tư lệnh đã ra lệnh cho chàng là trong bất kỳ hoàn cảnh nào
cũng phải đánh tan chi đội Likhachev và đuổi chi đội đó ra khỏi địa giới Quân
khu để có thể phát động tất cả các thôn ven sông Tria thuộc hai trấn
Karginskaia và Bokovskaia.

Ngày mồng bảy tháng Ba, Grigori
cho bọn Cô-dắc xuất phát.

Tuyết trên gò đã tan, lộ trần
những khoảng đất đen sì. Chàng đứng trên đó nhìn tất cả mười đại đội tiến qua
trước mặt mình. Bên cạnh con đường, chàng nghiêng nghiêng người ngồi trên yên
với cái lưng gù gù tay ghìm chặt dây cương, giữ con ngựa đang hăng máu. Các đại
đội của các thôn ven sộng Đông: Datky, Olsansky, Merkulov, Gromkovsky,
Semenovsky, Rubinsky, Vodiansky, Lebirgi, Eric lần lượt tiến qua trong đội hình
hành quân hàng dọc.

Grigori đưa găng tay lên vuốt
hàng ria đen, phập phồng cái mũi diều hâu, âm thầm gườm gườm nhìn theo từng đại
đội dưới hai hàng, lông mày vươn rộng như cánh chim. Hàng ngàn vó ngựa bê bết
những bùn nhào đi nhào lại lớp tuyết nhão nâu nâu. Trong khi cưỡi ngựa qua,
những gã Cô-dắc quen biết cũ mỉm cười với Grigori. Khói thuốc lá lập lờ tầng tầng
lớp lớp và tan dần phía trên những chiếc mũ lông. Những con ngựa bốc hơi ngùn
ngụt.

Grigori đi vào đại đội cuối cùng.
Tiến được chừng ba vec-xta thì gặp trinh sát của đại đội. Gã hạ sĩ chỉ huy đội
trinh sát cho ngựa chạy tới trước mặt Grigori:

- Bọn Đỏ đang rút lui trên con
đường đi Trucarin!

Chi đội Likhachev không nhận
chiến. Nhưng Grigori đã điều ba đại đội Cô-dắc vòng ra vu hồi rồi đem các đại
đội còn lại đánh thốc lên, vì thế ngay ở Trucarin Hồng quân đã bắt đầu vứt bỏ
những xe vận tải và những hòm đạn. Ở chỗ đầu con đường vào Trucarin, một đại
đội pháo của chi đội Likhachev sa lầy dưới sông bên cạnh một ngôi nhà thờ nhỏ
bé, tiều tụy. Các chiến sĩ coi ngựa chặt đứt dây thắng, phi ngựa qua khu rừng
nhỏ quanh thôn, về Karginskaia.

Quân Cô-dắc không phải chiến đấu
gì cả, vượt liền mười lăm véc-xta từ Trucarin đến Karginskaia. Ở bên phải một
chút, phía sau Yaxenovka, trinh sát địch có lần bắn vào các đội trinh sát của
trấn Vosenskaia, nhưng tất cả chuyện đánh đấm chỉ đến thế rồi thôi. Bọn Cô-dắc
đã bắt đầu nói đùa. "Chúng ta sẽ tiến thẳng tới Novocherkask cho mà
xem!"

Việc chiếm được đại đội pháo làm
Grigori mừng rơn. "Đến những cái khoá hậu chúng nó cũng chẳng kịp
phá", - chàng nghĩ thầm, có ý coi khinh. Mấy khẩu pháo sa lầy đã được dùng
bò kéo lên. Các pháo thủ được lập tức tuyển ngay trong các đại đội. Mỗi khẩu
pháo có hai cặp ngựa kéo, khẩu nào cũng có một cỗ ngựa dự bị. Một nửa đại đội
được chỉ định đi kèm với đại đội pháo làm nhiệm vụ yểm hộ.

Đến lúc trời hoàng hôn bọn Cô-dắc
bôn tập chiếm được trấn Karginskaia. Một phần chi đội Likhachev bị bắt làm tù
binh cùng với ba cỗ pháo cuối cùng và chín khẩu súng máy nặng. Số chiến sĩ Hồng
quân còn lại đã kịp cùng với Uỷ ban cách mạng Karginskaia chạy qua các thôn
theo hướng trấn Bokovskaia.

Suốt đêm mưa tầm tã. Đến gần sáng
thì các khoảng đất trũng và các khe núi đều đầy nước. Đường sá không đi lại
được nữa, mỗi vũng nước đều là một cái bẫy. Tuyết sũng nước đi sụt đến mặt đất.
Ngựa luôn luôn trượt chân, người thì mệt nhoài.

Hai đại đội dưới quyền chỉ huy
của tên thiếu uý Ermakov Kharlampi được Grigori phái đi truy kích quân địch rút
lui, đã bắt được gần ba chục chiến sĩ Hồng quân bị rớt lại trong hai thôn nằm
sát nhau Latysevsky và Vitlogudovsky. Đến sáng thì tù binh bị giải về
Karginskaia.

Grigori ở ngôi nhà rất lớn của
một lão nhà giàu địa phương tên là Kargin. Tù binh bị dồn vào sân để trình diện
với chàng, Ermakov vào phòng Grigori, chào chàng:

- Đã bắt được hai mươi bảy tên
Đỏ. Cần vụ đã dắt ngựa đến cho đồng chí rồi. Đồng chí có ra bây giờ không?

Grigori thắt dây lưng ra ngoài
áo ca-pôt, tới trước gương chải lại mái tóc xoã dưới chiếc mũ lông
rồi mới quay lại nhìn Ermakov:

- Chúng ta ra đi thôi. Lập tức
xuất phát ngay. Chúng ta sẽ tổ chức một cuộc mít-tinh ngoài quảng trường rồi
lên đường.

- Cần gì phải mít-tinh! - Ermakov
nhún vai mỉm cười. - Không có mít-tinh anh em cũng đã lên ngựa cả rồi. Đấy,
đồng chí xem kìa? Chẳng phải là anh em Vosenskaia đã kéo đến đây rồi hay sao?

Grigori nhìn qua cửa sổ. Vài đại
đội đang tiến qua thành hàng tư, đội ngũ rất nghiêm chỉnh. Các chiến binh đều
như được lựa chọn, ngựa thì được chải chuốt như trong một cuộc duyệt binh.

- Ở đâu đến thế nầy? Quỉ quái nào
lôi chúng nó ở đâu về thế nầy? - Grigori sung sướng lắp bắp và vừa chạy ra vừa
đeo gươm.

Ermakov đuổi kịp chàng ở cổng.

Ra đến cửa hàng rào thì tên đại
đội trưởng đại đội đầu tiên cũng vừa đi tới. Hắn cung kính giữ bàn tay trên mép
chiếc mũ lông, không dám chìa tay ra bắt tay Grigori.

- Đồng chí là đồng chí Melekhov?

- Chính tôi. Đồng chí ở đâu đến
thế?

- Xin đồng chí nhận cho chúng tôi
gia nhập đơn vị của đồng chí. Chúng tôi xin sát nhập với các đồng chí. Đại đội
của chúng tôi vừa thành lập đêm hôm qua. Đây là đại đội của thôn Likhovidov,
còn hai đại đội kia là của thôn Grachev, thôn Ackhipovka và thôn Vaxilevka.

- Đồng chí hãy đưa anh em Cô-dắc
ra quảng trường. Ngoài ấy sắp họp mít-tinh ngay bây giờ.

Gã cần vụ (Grigori lấy Prokho
Zykov làm cần vụ) dắt ngựa đến cho chàng, thậm chí giữ hộ cả bàn đạp. Gần như
không chạm vào mũi yên và bờm ngựa, Ermakov nhảy thoắt lên yên với cả cái thân
hình xương xương rắn chắc như rèn bằng thép. Hắn cho ngựa bước tới và vừa sửa
lại tà áo ca-pốt trên yên bằng một động tác quen thuộc, vừa
hỏi:

- Tù binh giải quyết như thế nào
bây giờ?

Grigori ngả hẳn người trên yên
xuống thật sát mặt Ermakov, cầm lấy một cái khuy trên áo ca-pốt của hắn… Trong
con mắt của chàng tóe ra những tia hung hung, nhưng dưới hàng ria, môi chàng
vẫn mỉm cười, nụ cười tuy có phần man rợ, nhưng dù sao cũng vẫn là một nụ cười.

- Ra lệnh giải đi Vosenskaia.
Hiểu chưa? Nhưng đừng cho chúng nó đi quá nấm kurgan kia? -
Chàng vung chiếc roi ngựa về phía nấm kurgan rồi thúc ngựa.

"Món đầu tiên bắt chúng nó
trả cho Petro". - Chàng vừa nghĩ thầm vừa cho ngựa chạy nước kiệu và hình
như không có lý do gì, tự nhiên quất cho con ngựa một roi vào mông, hằn lại một
con lươn trắng trắng.

Chương 162

Hôm xuất phát từ Karginskaia để
tiến về hướng Bokovskaia, Grigori đã chỉ huy tới ba ngàn rưởi tay gươm. Bộ tư
lệnh và ban chấp hành quân khu đã phái liên lạc mang mệnh lệnh và chỉ thị đuổi
theo chàng. Một trong những tên phụ trách bộ tư lệnh đã viết thư riêng cho
Grigori, đề nghị với chàng bằng một giọng hoa hòe hoa sói:

"Đồng chí Grigori
Panteleevich rất kính mến! Chúng tôi có được nghe những lời đồn đại quỷ quyệt
nói rằng đồng chí đã tàn sát tù binh Hồng quân một cách hung bạo. Hình như theo
lệnh của đồng chí, ba mươi tên Hồng quân mà Kharlampi Ermakov bắt được ở gần
Bokovskaia đã bị tiêu diệt, tức là bị chém gần hết. Trong số những thằng tù
binh kể trên, nghe nói có một tên chính uỷ vô danh tiểu tốt, tên nầy có thể rất
có lợi cho chung ta trong việc điều tra lực lượng của chúng nó. Đồng chí thân
mến, đồng chí hãy huy bỏ cái lệnh không bắt tù binh đi. Một lệnh như thế sẽ có
hại cho chúng ta một cách ghê gớm. Hình như chính anh em Cô-dắc cũng đã phải
kêu ca trước một sự tàn nhẫn như thế, và lo rằng cả bọn Đỏ cũng sẽ chém tù binh
và triệt hạ thôn xóm của chúng ta. Các tên cán bộ chỉ huy, đồng chí cũng cứ để
sống và cho giải vể. Chúng ta sẽ nhẹ nhàng khử chúng ở Vosenskaia hay
Kazanskaia. Nhưng đồng chí lại chỉ huy các đại đội của đồng chí tiến quân như
Tarat Bunba trong cuốn tiểu thuyết lịch sử của nhà văn Puskin^[261],
lại tiêu diệt tất cả dưới ngọn lửa, lưỡi gươm và làm anh em Cô-dắc lo lắng.
Mong đồng chí nghĩ lại đừng giết tù binh nữa, mà giải về cho chúng tôi. Sức
mạnh của chúng ta chính là nằm trong điểm vừa nêu trên đây. Ngoài ra, chúc đồng
chí mạnh khỏe. Xin gửi tới đồng chí lời chào kính mến và mong tin thắng trận
của đồng chí…"

^[261] "Tarat
Bunba" là một tác phẩm của Gôgôn chứ không phải của Puskin. (N.D)

Bức thư đó Grigori chưa đọc hết
đã xé vụn, ném xuống chân ngựa. Còn bản mệnh lệnh của Kudinov:

"Tức tốc phát triển thế tấn
công về phía nam, khu vực Kruchenki - Axtakhovo - Grekovo. Bộ tư lệnh thấy cần
phải liên hiệp với mặt trận của cánh "Kadet". Nếu không, chúng ta sẽ
bị bao vây và bị đánh bại mất".

Thì chàng vẫn ngồi trên yên, viết
trả lời:

"Tôi tấn công về hướng
Bokovskaia, truy kích quân địch đang tháo chạy. Còn như Kruchenki thì tôi không
đi, mệnh lệnh của anh tôi coi là hồ đồ. Mà tôi thì tấn công vào Axtakhovo làm
gì? Ở đó ngoài gió và bọn khô-khon, sẽ chẳng có gì khác đâu".

Sự trao đổi giấy tờ chính thức
giữa chàng và trung tâm phiến loạn đến đây thì chấm dứt. Các đại đội được biên
chế thành hai trung đoàn tiến tới Konkov, một thôn tiếp giáp với trấn
Bokovskaia.

Grigori còn liên tiếp dành được
thắng lợi quân sự thêm hai ngày liền. Sau khi cường tập chiếm được trấn
Bokovskaia, rồi mạo hiểm tiến về Krasnokurskaia, chàng đã đánh tan một chi đội
nhỏ chặn đường mình, nhưng các tù binh bị bắt đã được chàng cho giải về hậu
phương, chứ không ra lệnh chém nữa.

Ngày mồng chín tháng Ba, chàng
chỉ huy hai trung đoàn tiến tới làng Trixchiakovka. Hồi ấy bộ tư lệnh Hồng quân
đã cảm thấy hậu phương bị uy hiếp nên có điều vài trung đoàn và vài đại đội
pháo về đối phó với quân phiến loạn. Các trung đoàn Hồng quân kéo tới gần
Trixchiakovka thì chạm trán với các trung đoàn của Grigori. Trận chiến đấu kéo
dài chừng ba giờ. Grigori sợ bị lọt vào trong một "cái túi", bèn rút
các đơn vị của chàng về Krasnokurskaia. Nhưng trong trận chiến đấu sáng ngày
mồng mười tháng Ba, quân Cô-dắc trấn Vosenskaia đã bị các chiến sĩ Hồng quân
Cô-dắc vùng sông Khop đánh cho bò lê bò càng. Trong khi tấn công và phản công,
người dân sông Đông, đã giáp chiến với người dân sông Đông và họ đã chém giết
nhau một trận không tiếc tay. Sau khi mất con ngựa của chàng trong trận,
Grigori đã kéo hai trung đoàn ra khỏi cuộc chiến đấu, rút về tới Bokovskaia với
cái má bị chém toạc.

Chiều hôm ấy chàng hỏi cung một
tù binh là dân vùng sông Khop. Một người Cô-dắc đã đứng tuổi, sinh quán ở trấn
Chepikinskaia đứng trước mặt chàng với hai hàng lông mày trắng phếch, bộ ngực
hẹp và một cái băng đỏ rách bươm dính trên cổ áo ca-pốt. Anh ta sẵn
lòng trả lời các câu hỏi nhưng nụ cười có vẻ miễn cưỡng và ngượng nghịu.

- Hôm qua đã có những trung đoàn
nào tham gia chiến đấu?

- Trung đoàn Cô-dắc số ba mang
tên Stenka Radin của chúng tôi. Hầu như toàn trung đoàn là gồm những anh em
Cô-dắc ở quân khu Khopsky; trung đoàn năm Damursky, trung đoàn kỵ binh số mười
hai và trung đoàn sáu Mchensky.

- Dưới quyền chỉ huy chung của
ai? Nghe nói là Kichvitze ^[262]chỉ
huy có phải không?

- Không, chi đội hợp nhất là do
đồng chí Domnhit chỉ huy.

- Đạn dược của các anh có nhiều
không?

- Nhiều vô kể.

- Còn pháo?

- Có lẽ tám khẩu.

- Trung đoàn bị điều từ đâu về!

- Từ các thôn của trấn
Kamenskaia.

- Có được nói rõ là điều đi đâu
không?

^[262]  (1894
- 1919) - Một nhà cách mạng Bolsevich, anh hùng Liên Xô hồi nội chiến, hy sinh
trong chiến đấu ngày 11-2-1919. (N.D)

Người chiến sĩ Cô-dắc ngập ngừng
một lát nhưng rồi cũng trả lời.

Grigori muốn tìm hiểu về tinh
thần các binh sĩ vùng sông Khop, bèn hỏi:

- Các binh sĩ Cô-dắc bàn tán với
nhau những gì?

- Họ nói là không muốn đi…

- Trong trung đoàn có biết rằng
chúng tôi khởi nghĩa chống cái gì không?

- Làm thế nào mà biết được?

- Thế tại sao không muốn đi!

- Các ngài cũng là dân Cô-dắc mà!
Vả lại chúng tôi đã chán ngấy chiến tranh rồi. Ngài cũng biết rằng chúng tôi đã
đi theo Hồng quân từ đầu cho tới bây giờ.

- Anh có thể chiến đấu ở bên
chúng tôi được không?

Người Cô-dắc kia nhún hai cái vai
hẹp:

- Ý ngài muốn thế nào thì muốn?
Chứ tôi thì không muốn đâu…

- Thôi đi ra. Chúng tôi sẽ cho về
với vợ… Có lẽ nhớ lắm rồi phải không?

Grigori nheo mắt nhìn theo người
tù binh Cô-dắc đi ra rồi gọi Prokho. Chàng hút thuốc giờ lâu, chẳng nói chẳng
rằng, mãi mới bước tới bên cửa sổ, lưng quay về phía Prokho và thản nhiên ra
lệnh:

- Ra bảo anh em là cái thằng tôi
vừa hỏi cung ấy, nhẹ nhàng đưa nó ra vườn đi. Cô-dắc mà theo Hồng quân thì tôi
không bắt làm tù binh. - Grigori xoay hai gót ủng mòn vẹt, quay phắt lại. - Lập
tức lôi nó ra mà… Đi đi!

Prokho đã ra ngoài. Grigori đứng
lại một phút, mân mê bẻ những nhánh đẩu ngưu giòn giòn trên cửa sổ rồi lại bước
nhanh ra thềm.

Prokho đang thì thầm với mấy gã
Cô-dắc ngồi sưởi nắng dưới chân tường nhà thóc.

- Các cậu thả thằng tù binh ấy
ra. Cấp cho nó một giấy thông hành. - Grigori không nhìn mấy tên Cô-dắc, nói
xong trở vào trong phòng. Chàng đứng lại trước một cái gương cũ, khoát hai tay,
chính mình cũng chẳng hiểu mình nữa.

Chàng không thể nào tự trả lời
bản thân mình câu hỏi vì sao mình lại ra thềm và bảo thả người tù binh. Thật ra
lúc chàng nói: "Chúng tôi sẽ cho về với vợ… Thôi đi ra…", chàng đã
cười thầm với một cảm giác khoái trá tàn nhẫn, một cái gì gần như mãn nguyện hả
hê vì chính chàng cũng biết rằng mình sẽ lập tức gọi Prokho và ra lệnh hạ thủ
gã Cô-dắc vùng sông Khop nầy ngay trong vườn. Chàng có phần bực mình trước lòng
thương hại của mình. Cái tình cảm nó vừa đột nhập vào trong lòng chàng, dẫn
chàng tới chỗ thả kẻ địch, đó chẳng phải là một sự thương hại bản năng thì là
gì? Nhưng đồng thời chàng cũng cảm thấy trong người nhẹ nhõm… Sao lại thế nhỉ?
Chàng đã không tìm thấy cho mình câu trả lời ấy. Việc làm vừa rồi của chàng lạ
lùng hơn vì mới hôm qua chàng đã nói với bọn Cô-dắc: "Bọn mu-gích là kẻ
thù, song những thằng Cô-dắc hiện nay đang đi theo bọn Đỏ còn là những kẻ thù
nguy hiểm gấp đôi! Cũng như đối với một tên gián điệp, đối với một thằng Cô-dắc
bị bắt thì cách giải quyết rất là đơn giản: cho ngay về với ông bà ông vải,
không một hai gì cả".

Grigori đã ra khỏi nhà với mối
mâu thuấn nhức nhối, không sao giải quyết được ấy và cái ý thức vừa nảy sinh về
tính chất bất chính của sự nghiệp mà mình đang theo đuổi. Tên trung đoàn trưởng
trung đoàn sông Tria, một gã Cô-dắc cao lớn trước kia thuộc trung đoàn
Atamansky, bước tới trước mặt chàng với một khuôn mặt tủn mủn, chẳng có gì đặc
sắc, rất dễ phai nhoà trong trí nhớ. Cùng đi với hắn có hai tên đại đội trưởng.

- Lại mới có thêm viện binh được
điều tới đấy! Tên trung đoàn trưởng tươi cười nói. - Ba ngàn kỵ binh từ
Napôlov, từ sông Yablonevaya, từ Guxynka, ngoài ra còn có hai đại đội bộ binh
nữa. Đồng chí định đem dùng vào đâu bây giờ, đồng chí Panteley?

Grigori đeo khẩu Mauser hộp gỗ và
cái túi dết dã chiến rất đẹp tước được của Likhachev rồi ra sân. Trời nắng ấm.
Bầu trời cao và xanh như về mùa hè, và cũng như mùa hè, có những đám mây trắng
bông như lông cừu non đuổi nhau trôi về phía nam. Grigori cho gọi tất cả những
tên chỉ huy tới một cái ngõ để bàn bạc. Chừng ba mươi tên kéo đến, chúng ngồi tản
mác trên một dãy hàng rào đổ, truyền tay nhau một cái túi thuốc không biết của
tên nào.

Chúng ta sẽ xây dựng những kế
hoạch như thế nào đây? Sẽ dùng cách nào để khử mấy trung đoàn vừa dồn chúng ta
ra khỏi Trixchiakovka và sẽ tiến theo hướng nào bây giờ? - Grigori đặt vấn đề
rồi nhân tiện truyền đạt nội dung mệnh lệnh của Kudinov.

- Thế chúng nó có bao nhiêu quân
để đánh chúng ta? Đồng chí đã hỏi tù binh chưa? - Một tên đại đội trưởng nín
lặng một lát rồi Grigori kể tên các trung đoàn đang đánh nhau với mình và ước
lượng đại khái con số những tay gươm và tay súng của địch. Bọn Cô-dắc ngậm tăm
một lát. Trong một cuộc họp thì không thể nói ra những ý kiến ngớ ngẩn, chưa
đắn đo kỹ càng. Tên đại đội trưởng thôn Grachev cũng nói:

- Hãy hượm một lát, đồng chí Melekhov
ạ? Cho chúng tôi suy nghĩ cái đã. Đâu phải là chuyện vung gươm chém một nhát?
Đừng để xảy ra thua thiệt mới được.

Nhưng chính hắn đã là tên đầu
tiên phát biểu ý kiến.

Grigori chăm chú nghe tất cả. Ý
kiến mà phần lớn nói lên đều qui vào một điểm là dù trong trường hợp đánh đấm
có kết quả cũng đừng xông ra quá xa mà phải tiến hành một cuộc chiến tranh
phòng ngự. Những vẫn có một gã vùng sông Tria hết sức ủng hộ mệnh lệnh của tên
tư lệnh các lực lượng phiến loạn. Hắn nói:

- Chúng ta chẳng giậm chân mãi ở
đây làm gì. Đồng chí Melekhov hãy cứ dẫn chúng ta đến sông Dones. Các đồng chí
mất trí khôn cả rồi hay sao thế? Chúng ta chỉ có một dúm mà lại định một mình
đương đầu với cả nước Nga. Làm thế nào mà giữ vững được? Chúng nó đổ ập tới là
chúng ta bỏ mạng hết! Phải chọc thủng mà ra thôi! Đạn dược của chúng ta tuy chỉ
có rất ít, song vẫn có thể kiếm ra được. Phải tập kích một trận. Các đồng chí
quyết định đi thôi!

- Nhưng còn nhân dân thì làm thế
nào? Đàn bà, người già, con trẻ?

- Cứ để ở lại!

- Cái đầu anh kể ra cũng thông
minh đấy, nhưng nó lại được cắm trên cổ một thằng ngu!

Cho đến lúc nầy mấy tên chỉ huy
ngồi trên mép hàng rào vẫn rì rầm bàn tán với nhau về vụ cày mùa xuân sắp bắt
đầu, về chuyện nếu phải chọc thủng vòng vây thì công việc làm ăn sẽ như thế
nào.

Nhưng sau lời phát biểu của gã
Cô-dắc vùng sông Tria, tất cả đều nhao nhao. Cuộc họp lập tức có ngay cái không
khí sôi nổi của một đại hội thôn. Một gã Cô-dắc có tuổi, người thôn Napolov
giật giọng nói to hơn cả:

- Chúng ta sẽ không rời khỏi hàng
rào nhà chúng ta làm gì cả!

- Tôi sẽ là thằng đầu tiên dẫn
đại đội của tôi về thôn? Đánh nhau thì phải đánh ở ngay bên cạnh nhà, chứ không
phải là đi cứu mạng cho người khác!

- Anh đừng có chẹn họng tôi như
thế! Tôi thì nêu ý kiến bàn bạc, còn anh chỉ gân cổ gào lên!

- Nhưng có gì mà phải bàn!

- Cứ mặc cho Kudinov đi một mình
đến sông Dones!

Grigori chờ tất cả lặng đi rồi
mới nói ra những ý kiến quyết định, làm lệch hẳn cán cân của cuộc tranh luận:

- Chúng ta sẽ giữ mặt trận ở đây!
Nếu trấn Krasnokurskaia đi theo chúng ta thì chúng ta sẽ bảo vệ cả cho họ?
Không đi đâu cả.

Hội nghị bế mạc. Giải tán về đại
đội! Chúng ta sẽ xuất phát ra mặt trận ngay.

Nửa giờ sau, trong khi những đội
hình kỵ binh tuôn đi cuồn cuộn tưởng chừng không bao giờ hết qua các dãy phố,
trong lòng Grigori rạo rực một niềm sung sướng đầy kiêu hãnh: chàng đã từng
được chỉ huy một khối người lớn như thế nầy bao giờ đâu. Nhưng bên cạnh cái hân
hoan tự hào ấy, một nỗi lo lắng, đau khổ cũng nhức nhối nặng nề trong lòng:
không biết mình có thể chỉ huy cho đúng đắn được không? Tài năng của mình có đủ
để điều khiển hàng ngàn anh em Cô-dắc không? Trong tay mình không phải chỉ có
một đại đội, mà cả một sư đoàn. Liệu một anh chàng Cô-dắc ít chữ như mình có
thể nắm trong tay tính mạng của hàng ngàn con người và gánh vác cái trách nhiệm
nặng nề ghê gớm ấy được không? Nhưng điều chủ yếu mà mình đưa họ đi đánh ai cơ
chứ? Đánh lại nhân dân… Lẽ phải đang thuộc về ai đây?

Grigori nghiến răng nhìn theo
hàng ngũ chặt chẽ của các đại đội đã tiến qua. Trước mắt chàng, quyền lực không
còn có cái sức hấp dẫn ngây ngất của nó nữa mà đã mờ nhạt đi. Chỉ còn lại một
nỗi lo lắng, đau khổ nó đè nén chàng với một sức nặng không tài nào chịu nổi,
nó làm lưng chàng gù xuống.