Chương 159

Grigori đã đem nửa đại đội đánh
tan đoàn xe vận tải tuyến thứ nhất của trung đoàn Damursky. Tám chiến sĩ Hồng
quân bị chém chết. Bắt được bốn chiếc xe chở đạn và hai con ngựa chiến. Nửa đại
đội chỉ mất một con ngựa bị giết và một gã Cô-dắc bị xây xát không đáng kể.

Grigori rút về dọc theo sông Đông
cùng với bốn chiếc xe vừa cướp được, không bị ai đuổi theo. Thắng lợi làm trong
lòng chàng như mở cờ. Nhưng trong khi đó cuộc chiến trên ngọn gò đã đi đến chỗ
kết thúc. Ngay từ trước khi trận chiến mở màn, một đại đội kỵ binh của trung
đoàn Damursky đã vu hồi rất xa trên một con đường vòng mười vec-xta rồi
bất thình lình xuất hiện ở sau cái gò và tập kích vào những tên giữ ngựa. Toàn
bộ tình hình bị đảo lộn. Bọn giữ ngựa nhảy vội lên ngựa phi như bay từ dưới
chân bờ vách Đỏ lên, chỉ kịp trao ngựa cho một gã Cô-dắc. Trong khi đó số còn
lại đã thấy những lưỡi gươm sáng loà của các chiến sĩ Damursky lấp loáng trên
đầu. Nhiều gã coi ngựa không có vũ khí, thả ngựa chạy tán loạn.

Đại đội bộ binh sợ bắn nhầm quân
mình không thể nổ súng được. Chúng lao mình xuống bờ vách, ào ào như những hạt
đậu dốc ra từ trong một cái túi, rồi leo lên bên kia, bỏ chạy không còn hàng
ngũ gì nữa. Phần lớn bọn kỵ binh nhận được ngựa. Chúng đua nhau phi bạt mạng về
thôn, mạnh ai nấy thoát.

Lúc đầu, Petro vừa nghe thấy
tiếng kêu, quay đầu nhìn lại, thấy làn sóng kỵ binh ập tới chỗ bọn giữ ngựa,
bèn ra lệnh:

- Lấy ngựa! Bộ binh! Latysev?
Vượt sang bên kia bờ vách!

Nhưng hắn đã không kịp chạy đến
chỗ tên coi ngựa của hắn. Con ngựa của hắn được trao cho một thằng còn trẻ tên
là Andriuska Bakhlenov giữ. Andriuska cho ngựa phi nước đại đến trước mặt Petro
Hai con ngựa của Petro và Fedot Bodovskov chạy song song bên phải nó. Nhưng một
chiến sĩ Hồng quân mặc chiếc áo da thuộc màu vàng mở phanh đã phi ngựa như bay
tới bên cạnh Andriuska, quát to:

- Ông chẻ xác mày ra, lính tráng
gì mày!

Rồi vung thẳng cánh chém nó một
nhát. Nhưng phúc bảy mươi đời thằng Andriuska, trên vai nó lại lắt lẻo một khẩu
súng trường.

Đáng lẽ chém trúng cái cổ quấn
một chiếc khăn quàng màu trắng của nó, thanh gươm lại lượt đánh soạt theo nòng
súng, rít lên, bật khỏi tay người chiến sĩ rồi bay vụt lên không thành một
đường vòng cung. Con ngựa của Andriuska chạy đương hăng nhảy chồm sang bên
cạnh, phi vụt lên. Hai con ngựa của Petro và Bodovskov cũng vùng chạy theo…

Petro ối chà một tiếng, đứng sững
lại trong một giây, mồ hôi lập tức vã ra đầm đìa trên khuôn mặt tái mét. Hắn
quay đầu nhìn lại: chừng một chục gã Cô-dắc đang chạy về phía hắn.

- Chúng ta khốn mất rồi! -
Bodovskov kêu lên. Nỗi kinh hoàng làm mặt hắn méo hẳn đi.

- Xuống dưới bờ vách, anh em
Cô-dắc! Anh em, xuống bờ vách!

Petro cố tự chủ chạy tới bờ vách
trước tiên rồi mặc cho mình rơi tuột theo cái vách đứng cao ba mươi xa-gien.
Hắn bị vướng không biết vào cái gì nên chiếc áo lông bị rách toạc từ túi ngực
xuống tới gấu. Rồi hắn đứng chồm lên, rũ lắc toàn thần như một con chó. Những
tên Cô-dắc khác rơi ào ào từ phía trên xuống theo, vừa rơi vừa lộn nhào nom rất
man rợ. Cùng một lúc rơi xuống mười một tên, kể cả Petro là mười hai.

Trên kia tiếng súng vẫn đùng
đùng, vẳng xuống những tiếng người kêu, tiếng vó ngựa. Trong khi đó dưới chân
bờ vách những gã Cô-dắc vừa nhào xuống cứ ra sức rũ tuyết rũ cát trên mũ lông
một cách ngớ ngẩn, có gã xát những chỗ bị đau. Marchin Samin tháo qui-lát, thổi
phù phù vào cái nòng súng đầy tuyết. Thằng Manytkov con trai lão ataman thôn
đã qua đời, còn rất ít tuổi. Nó sợ hết hồn hết vía, run bắn người lên, nước mắt
ròng ròng hai bên má.

- Làm thế nào bây giờ? Anh Petro,
đưa chúng tôi chạy đi thôi? Chết đến nơi rồi… Chúng ta chạy đi đâu bây giờ?
Giời ôi, chúng nó giết anh em ta mất.

Petro lần theo lòng khe ra sông
Đông, hai hàm răng đập vào nhau lách cách. Những tên khác chạy lốc nhốc theo
hắn như một đàn cừu.

Petro cố hết sức giữ chúng lại:

- Đứng lại! Ta bàn nhau đã… Đừng
chạy! Chúng nó bắn theo đấy!

Hắn đưa tất cả bọn kia đến một
chỗ nước chảy hõm vào trong cái sườn vách toàn đất sét đỏ rồi cố giữ vẻ bình
tĩnh, lắp bắp đề nghị:

- Không xuống bên dưới được đâu.
Chúng nó đuổi theo anh em mình xa đấy… Phải ở lại đây… Tản vào các chỗ hõm… Ba
cậu chạy sang phía bên nầy… Chúng ta sẽ bắn lại! Nếu bị chúng nó bao vây ở đây
cũng có thể cố thủ được…

- Nhưng chúng ta nguy mất rồi! Bố
mẹ ơi! Anh em ơi! Các anh cho tôi ra khỏi chỗ nầy thôi? Tôi không muốn… tôi
không muốn chết! - Thằng Manytkov lông mày trắng từ nãy vẫn khóc thút thít bỗng
kêu rống lên.

Petro long hai con mắt Can-nứt
của hắn lên, bất thình lình tống một quả như trời giáng vào mặt Manytkov.

Thằng bé đổ cả máu mồm máu mũi,
đập lưng đánh bịch vào cái vách, làm đất lở cả xuống, hai chân lảo đảo, nhưng
không gào lên nữa.

- Làm thế nào mà bắn lại được? -
Samin nắm lấy tay Petro hỏi. - Có được bao nhiêu đạn? Hết đạn rồi còn đâu!

- Chúng nó sẽ thả lựu đạn xuống.
Anh em ta sẽ mất mạng cả?

- Hừ, không thế thì còn cách nào
nữa? - Mặt Petro bất thần lái xanh, nước bọt sùi cả ra mép dưới hàng ria. - Nằm
xuống! Tôi chỉ huy hay ai chỉ huy? Tôi bắn chết bây giờ?

Và quả thật hắn vung khẩu Nagan trên
đầu bọn Cô-dắc.

Cái giọng khe khẽ, rin rít của
hắn lựa như đã đem lại sức sống cho bọn kia. Bodovskov, Samin và hai gã Cô-dắc
nữa chạy sang phía bên kia cái khe, nằm xuống một chỗ hõm, còn những tên khác
bố trí bên cạnh Petro.

Mùa xuân, những dòng nước nâu nâu
đổ từ trên núi xuống đã vần đi những tảng đá thiên nhiên, để lại trong lòng khe
những cái hố lớn và làm lở lớp đất sét đỏ, đào trên vách khe những chỗ hõm sâu.
Bọn Cô-dắc vào núp trong các chỗ đó.

Gã Anchip con lão "Vua
nói phét" đứng khom khom bên cạnh Petro, khẩu súng trường lăm lăm trên
tay. Hắn cứ lẩm bẩm như nói sang:

- Thằng Stepan Astakhov kịp nắm
được đuôi con ngựa của nó còn mình thì không kịp… Bọn bộ binh đã bỏ mặc chúng
mình… Chúng mình nguy mất rồi, anh em ạ? Chúa nhìn thấy hết, chúng mình chết
mất…

Từ bên trên vẳng xuống tiếng chân
người chạy lạo xạo. Tuyết và đất vụn rơi lả tả xuống dưới khe.

- Chúng nó đấy rồi! - Petro nắm
lấy tay áo Anchip khẽ nói, nhưng gã kia cố giằng tay ra cho kỳ được, mắt đăm
đăm nhìn lên phía trên, ngón tay đặt trên cò súng.

Bên trên vẫn có thêm những người
đi tới sát bờ vách.

Chỉ vẳng xuống tiếng nói lao xao,
tiếng gọi ngựa.

"Chúng nó đang bàn bạc với
nhau" - Petro nghĩ thầm, và tựa như tất cả các lỗ chân lông trên người hắn
đều nở to ra, mồ hôi lại chảy ròng ròng trên lưng, trên cái khe hõm giữa ngực,
trên mặt hắn.

- Nầy các anh, leo lên đi! Đằng
nào chúng tôi cũng sẽ tiêu diệt hết các anh! - Bên trên có tiếng gọi to.

Tuyết rơi xuống đã nhiều hơn, nom
cứ như một dòng sữa trắng. Hình như có người đi tới gần bờ vách.

Một giọng khác cũng từ chỗ đó nói
một cách chắc chắn:

- Chúng nó đã nhảy từ chỗ nầy
xuống, vẫn còn vết chân đây nầy. Chính mắt tôi trông thấy mà.

- Petro Melekhov? Leo lên đi!

Trong giây phút, một nỗi vui mừng
mù quáng làm khắp người Petro nóng ran nhứ lửa đốt. "Trong bọn Đỏ làm gì
có đứa nào biết mình? Anh em mình đấy mà! Họ đã đánh lui bọn Đỏ rồi!"
Nhưng ngay lập tức, chính giọng nói ấy lại làm hắn khẽ run lên:

- Miska Kosevoi đang nói đây.
Chúng tôi đề nghị các anh đầu hàng đi thì hơn. Đằng nào cũng không thoát được
đâu?

Petro chùi cái trán ướt đẫm, trên
lòng bàn tay còn lưu lại một vệt mồ hôi hồng hồng những máu. Một cảm giác tê
dại thẫn thờ, mấp mé với trạng thái hôn mê bất tỉnh dần dần xâm chiếm lấy
Petro.

Tiếng kêu của Bodovskov vang lên
man rợ:

- Chúng tôi sẽ lên nếu anh hứa sẽ
thả chúng tôi. Bằng không chúng tôi sẽ bắn lại! Các anh cứ mà bắt?

- Chúng tôi hứa… - Bên trên lặng
đi một lát rồi có tiếng trả lời.

Với một cố gắng ghê gớm, Petro cố
rũ cái cảm giác tê dại như mơ ngủ. Trong mấy tiếng "chúng tôi sẽ thả"
hắn cảm thấy như có hàm một ý giễu cợt ngầm, bèn kêu lên bằng một giọng khàn
khàn:

- Lui về sau! - Nhưng chẳng còn
tên nào nghe hắn nữa.

Trừ tên Anchip trốn trong một chỗ
hõm, tất cả bọn Cô-dắc đều bám vào các mô đất, leo lên trên.

Petro leo lên cuối cùng. Như một
cái thai trong lòng người mẹ, một niềm ham sống thôi thúc mãnh liệt bên trong
hắn. Hành động theo lính tự vệ, hắn còn nhớ rằng phải tháo đạn trong ô chứa đạn
rồi mới bắt đầu leo lên cái vách đứng. Mắt hắn mờ đi, tim hắn nở to ra, chiếm
hết lồng ngực. Hắn cảm thấy tức thở, người nặng ra như trong một cơn ác mộng
thời thơ ấu. Hắn giật đứt những cái khuy trên cổ chiếc áo quân phục cổ chui, xé
rách cái cổ áo lót bẩn thỉu. Mồi hôi chảy xuống phủ nhoà cả mắt, hai tay hắn
trượt trên những mô đất lạnh buốt của cái vách đứng. Hắn thở khò khè bò lên cái
bãi nhỏ đã bị dẫm nát trên bờ khe rồi ném khẩu súng trường xuống đất, giơ hai
tay lên. Những tên Cô-dắc lên trước đã đứng lốc nhốc thành một đám. Miska
Kosevoi bước ra khỏi một đám rất đông những chiến sĩ bộ binh và kỵ binh của
trung đoàn Damursky, đi tới trước mặt hắn. Một chiến sĩ Hồng quân cũng cho ngựa
tới gần.

Miska đi tới sát Petro, khẽ hỏi,
nhưng mắt vẫn dán xuống đất:

- Đánh đấm thế đủ rổi à? - Anh
đứng yên một lát chờ câu trả lời rồi hỏi thêm, và vẫn nhìn xuống chân Petro -
Chỉ huy chúng nó à?

Môi Petro run bắn lên. Hắn nặng
nề đưa tay lên cái trán đẫm mồ hôi, cử chỉ nom mệt mỏi đến cùng cực. Hai hàng
lông mi vừa dài vừa cong của Miska rung rung, cái môi trên mọng mọng vểnh ngược
lên, trên đó còn lấm tấm những điểm nhiệt vì sốt rét. Khắp người Miska run lên
mạnh đến nỗi có cảm tưởng như anh không thể nào dứng vững được nữa, sắp ngã lăn
ra đến nơi. Nhưng bất thình lình anh ngước mắt lên rất nhanh, nhìn thẳng vào
tròng con mắt Petro, ánh mắt biến khác hẳn như muốn cắm sâu vào, rồi khẽ nói
rất nhanh:

- Cởi quần áo ra!

Petro hấp tấp cởi cái áo lông
ngắn, gấp lại rất cẩn thận và đặt xuống tuyết. Hắn bỏ cái mũ lông ra, tháo dây
lưng, cởi chiếc áo sơ-mi màu cứt ngựa, đặt tất cả lên tà áo lông rồi bắt đầu
tháo ủng, mặt mỗi lúc một nhợt nhạt.

Kotliarov xuống ngựa, bước tới
bên cạnh nhìn Petro. Anh nghiến chặt hai hàm răng, chỉ sợ mình khóc oà lên.

- Không cởi đồ lót, - Miska rùng
mình rồi khẽ nói và bỗng nhiên quát to giọng phá ra - Nhanh lên, cái thằng nầy?

Petro luống cuống vò đôi bít tất
len vừa tháo ở chân ra nhét vào ống ủng, đứng thẳng lên, bước hai bàn chân vàng
như nghệ từ trên chiếc áo lông ngắn ra mặt tuyết.

- Bác bạn đỡ đầu ơi! - Hắn gọi
Kotliarov, môi chỉ hơi mấp máy.

Kotliarov nín thinh nhìn tuyết
tan dưới hai bàn chân không của Petro.

- Bác bạn đỡ đầu Kotliarov ơi,
bác đã đỡ đầu cho con tôi…

- Bác, bác đừng xử tử tôi? -
Petro van xin, nhưng thấy Miska đã nâng khẩu Nagan lên tới
ngang ngực mình, hắn trợn tròn hai con mắt như sắp sửa nhìn thấy một vật gì
chói loà và rụt đầu lại, như muốn nhảy vụt lên.

Chưa nghe thấy tiếng súng, hắn đã
ngã ngửa ra như bị xô rất mạnh. Hắn cảm thấy như bàn tay Miska giơ lên đã nắm
lấy tim hắn và lập tức vắt hết máu trong đó. Lấn cuối cùng trong đời, Petro cố
đem hết sức lực, vất vả lắm mới phanh được cái cổ áo sơ-mi lót, để lộ vết đạn
dưới đầu vú bên trái. Một lát sau máu mới từ từ rỉ trong vết thương ra và sau
khi tìm thấy lối thoát, phụt lên phì phì, chảy xuống thành một dòng đen như
nhựa chưng.

Chương 160

Lúc trời rạng, đội trinh sát được
phái đến vách núi Đỏ trở về báo tin rằng chúng tiến đến địa giới trấn Elanskaia
cũng không phát hiện thấy Hồng quân và Petro Melekhov cùng mười gã Cô-dắc bị
chém nát còn nằm trên bờ cái vách đứng.

Grigori ra lệnh đem xe đi nhặt
xác chết rồi sang nhà Khristonhia nghỉ nốt đêm hôm ấy. Tiếng những người đàn bà
than khóc kể lể về người chết, tiếng khóc rất khó chịu của Daria đã đuổi chàng
ra khỏi nhà. Chàng ngồi bên cái lò sưởi trong nhà Khristonhia đến khi trời bình
minh, hút thuốc lá liên miên, và như sợ phải nhìn thẳng vào các ý nghĩ của
mình, sợ bị ám ảnh bởi nỗi nhớ thương Petro, chàng cứ luôn tay với lấy túi
thuốc. Chàng hít khói thuốc lá hắc hắc đến chướng cả bụng và nói với anh chàng
Khristonhia ngủ gà ngủ gật những chuyện đâu đâu.

Trời đã rạng. Từ tảng sáng tuyết
bắt đầu tan. Chừng mười giờ thì thấy hiện ra những vũng nước trên con đường đầy
phân bò ngựa.

Nước nhỏ giọt trên mái xuống.
Những con gà trống gân cổ gáy, cứ như trời đã sang xuân. Ở một chỗ nào đó con
gà mái cục tác bằng một giọng đơn điệu như trong một buổi giữa trưa oi bức.

Trong các sân gia súc, những con
bò mộng kiếm chỗ dãi nắng để sưởi và cọ mình vào những dãy hàng rào. Gió thổi
bay những đám lông rụng về mùa xuân trên những cái lưng màu gạch. Nồng nặc mùi
tuyết tan hắc hắc ngai ngái. Một con sẻ núi nhỏ xíu ức vàng vừa hót líu lo vừa
đung đưa trên một cái nhánh rụng hết lá của cây táo bên cạnh cổng nhà
Khristonhia.

Grigori đứng ở cổng nhìn lên gò
chờ những chiếc xe, chàng bất giác chuyển những tiếng hót líu nhíu cuả con sẻ
núi sang cách dùng tiếng người bắt chước mà chàng đã biết từ thời thơ ấu. Trong
một ngày trời trở ấm như hôm nay, con sẻ núi đang vui vẻ nói liến thoắng:
"Chữa cày đi! Chữa cày đi!" Nhưng Grigori biết rằng đến những ngày
băng giá, con chim sẻ đổi một giọng khác và sẽ ríu rít khuyên người ta một câu
đại khái nghe như "Đi ủng vào? Đi ủng vào!". Grigori chuyển tầm mắt
từ mặt đường sang con chim mùa đông đang nhảy tâng tâng. Con chim vẫn nhắc
không ngơi: "Chữa cày đi! Chữa cày đi!". Tự nhiên Grigori nhớ lại hồi
còn nhỏ, những lần chàng cùng Petro đi chăn gà tây trên đồng cỏ. Hồi ấy Petro
còn là một thằng bé có cặp lông mày trắng phếch, cái mũi hếch lên trời lúc nào
cũng bợt da. Hán bắt chước giọng gà tây rất đúng và chuyển tiếng gà kêu thành
tiếng nói tinh nghịch của trẻ con cũng rất giỏi.

Hắn nhại tiếng chíp chíp của một
con gà giận dữ kêu bằng một giọng rất cao: "Tất cả có ủng, mình tôi không!
Tất cả có ủng, mình tôi không?" Rồi lập tức trợn tròn hai con mắt, co
khuỷu tay, đi nghiêng người, bắt chước một con gà tây già: "Khù! Khù! Khù!
Khù! Ra chợ mà mua đôi ủng rách?" Những lần như thế bao giờ

Grigori cũng sung sướng cười như
nắc nẻ và cố nài anh nói thêm bằng tiếng gà tây hoặc diễn lại cái cảnh một ổ gà
tây non ríu rít rộn ràng như thế nào khi bới thấy dưới cỏ một vật gì đó, chẳng
hạn một miếng sắt hay một mảnh vải…

***

Chiếc xe đầu tiên đã xuất hiện ở
cuối phố. Một gã Cô-dắc đi bên cạnh. Tiếp theo là chiếc thứ hai, chiếc thứ ba.
Grigori lau nước mắt, xua nét cười bất ngờ đến với mình kèm theo những hồi ức
không đúng lúc và vội vã bước về cổng nhà mình. Trong giây phút đầu tiên khủng
khiếp nầy, chàng muốn ngăn không cho bà mẹ đau khổ đến điên dại lại gần chiếc
xe chở xác Petro. Gã Aleksey Samin đi bên cạnh chiếc xe đầu tiên, đầu không mũ.
Hắn dùng mẩu tay cụt áp chiếc mũ lông vào ngực, còn tay phải giữ cái dây cương
bện bằng lông đuôi ngựa. Con mắt của Grigori không dừng lại lâu trên mặt
Aleksey mà chuyển ngay xuống chiếc xe trượt tuyết. Marchin Samin nằm trên một
cái đệm rơm, mặt ngửa lên trời, đầy máu đọng.

Cái áo quân phục cổ chui màu xanh
lá cây cũng bê bết máu trên ngực và trên cái bụng lép kẹp. Chiếc xe thứ hai chở
thằng Manytkov với khuôn mặt bị chém nát rúc vào trong rơm. Nó rụt đầu rụt cổ
như người sợ lạnh, gáy bị một đường gươm lão luyện chém băng đi: tóc và những
miếng băng đen sì viền tròn khoảng xương sọ bị phạt ngọt.

Grigori đưa mắt nhìn chiếc xe thứ
ba. Chàng không nhận ra cái xác đó là ai, chỉ nhìn thấy một bàn tay với những
ngón tay trong như sáp ong, vàng khè vì khói thuốc lá. Bàn tay đó thõng từ trên
xe xuống, mấy ngón tay kéo lệt sệt trên lớp tuyết đang tan còn cong lại, giữ
nguyên cái dáng làm dấu phép trước khi nhận cái chết. Người chết mặc áo ca-pốt,
đi ủng, cả cái mũ cũng được đặt trên ngực. Chiếc xe thứ tư vừa tới nơi thì
Grigori nắm luôn lấy đoạn dây ở mõm con ngựa, dắt nó chạy nhanh vào trong sân.
Hàng xóm láng giềng, đàn bà và trẻ con ùa vào theo. Đám người đứng xúm đông xúm
đỏ bên thềm.

- Chính bác ấy đây rồi, Petro
Panteleevich, con người thân yêu của chúng ta đây rồi! Bác ấy không còn sống
trên cõi đời nầy nữa rồi! - Có người khẽ nói.

Stepan Astakhov bước vào cổng,
đầu không đội mũ. Cụ Grisaka và ba lão già nữa cũng không biết từ đâu mò tới.
Grigori ngơ ngác nhìn quanh.

- Chúng ta khiêng vào trong nhà
thôi.

Người đánh xe đã nắm lấy chân
Petro, nhưng đám người bỗng tránh ra, kính cẩn nhường một lối cho bà Ilinhitna
ở trong ngưỡng cửa bước ra.

Bà nhìn lên chiếc xe trượt tuyết.
Mặt bà tái nhợt như mặt người chết từ trán xuống tới má, mũi và xuống tận cằm.
Ông Panteley Prokofievich run rẩy xốc nách bà. Dunhiaska là người đầu tiên gào
lên. Lập tức khắp thôn có tới hàng chục chỗ khóc hoà theo. Daria mở cửa đánh
rầm, nhảy ra thềm, gục xuống chiếc xe trượt tuyết, đầu tóc rũ rượi, mặt sưng
húp.

- Anh Petro yêu quí! Anh Petro,
anh yêu của em! Đứng dậy đi anh? Đứng dậy đi anh.

Mặt Grigori tối sầm lại.

- Tránh ra, chị Daria! - Chàng
không còn lý trí nữa, quát lên bằng một giọng man rợ và không suy nghĩ phải
trái gì cả, đẩy luôn vào ngực Daria.

Ả ngã lăn xuống một đống tuyết.
Grigori ôm nhanh lấy dưới nách Petro, người đánh xe nắm lấy hai cổ chân không
còn giầy ủng, nhưng Daria vẫn bò lồm cồm theo lên thềm, nắm lấy hai bàn tay
đông cứng không thể co lại được nữa của chồng, hôn lấy hôn để.

Grigori đưa chân đạp ả ra và cảm
thấy rằng chỉ thêm một giây là mình hoàn toàn không làm chủ được mình nữa.
Daria mê man bất tỉnh, Dunhiaska giật mạnh hai tay Daria, áp đầu Daria vào ngực
mình.

Trong bếp có cái không khí chết
lặng của một nhà không có người kế tự. Petro nằm dưới đất, người nhỏ lại một
cách lạ lùng, cứ như đã bị phơi khô đét. Mũi hắn nhọn hoắt, hàng ria màu lúa
mạch sẫm lại, toàn khuôn mặt dài dài nom nghiêm khắc nhưng đẹp ra. Hai bàn chân
không giầy không ủng đầy lông lá thòi ra bên dưới hai sợi dây buộc ống quần.
Người hắn dần dần tan giá, nên bên dưới đã tụ lại một vũng nước hồng hồng. Các
xác chết ban đêm bị đông cứng càng ấm lại thì càng xông lên nồng nặc mùi máu
mặn mặn và mùi xác chết ngọt lợm như cúc thỉ xa.

Ông Panteley Prokofievich xuống
dưới hiên nhà kho bào những tấm ván làm săng. Mấy người đàn bà nhốn nháo ở
phòng trong bên cạnh Daria lúc nầy vẫn chưa tỉnh lại. Thỉnh thoảng từ trong đó
lại vẳng ra một tiếng nức nở the thé như hoá rồ, rồi một lát sau nghe thấy cái
giọng rủ rỉ thao thao như nước suối của bà mối Vasilixa sang "chia"
buồn. Grigori ngồi trước mặt anh, trên một chiếc ghế dài. Chàng vừa cuốn điếu
thuốc vừa nhìn khuôn mặt chung quanh đã vàng ệch của Petro, nhìn hai bàn tay
hắn với những cái móng tròn tròn đã xanh tím. Chàng cảm thấy rằng giữa mình với
thằng anh đã có một sự chia cách lạnh nhạt rất lớn. Lúc nầy Petro không còn là
người nhà nữa mà chỉ là một người khách qua chơi ít bữa và đã sắp tới lúc chia
tay. Hắn đang lãnh đạm nằm áp má xuống đất như chờ đợi một cái gì với một nụ
cười huyền bí ngưng đọng với hàng ria màu lúa mạch. Và sáng mai, vợ hắn và mẹ
hắn sẽ sửa soạn cho hắn vượt chặng đường cuối cùng.

Ngay từ chiều, mẹ hắn đã nấu cho
hắn ba nồi gang nước ấm, vợ hắn đã sắp sẵn cho hắn một bộ đồ lót sạch cùng với
cái quần đi ngựa và chiếc áo quân phục sạch nhất. Grigori, thằng em ruột của
hắn sẽ lau rửa cái thân hình trần truồng không biết thẹn và từ nay không thuộc
về hắn nữa. Người ta sẽ mặc những quần áo ngày hội cho hắn và đặt hắn lên một cái
bàn. Rồi Daria sẽ để vào hai bàn tay rộng bè bè, giá băng của hắn, hai bàn tay
hôm qua còn ôm ấp ả, cây nến đã từng chiếu sáng hai vợ chồng ả trong nhà thờ,
khi hai người đi quanh cái đài giảng đạo. Thế là gã Cô-dắc Petro Melekhov sẵn
sàng lên đường tới một nơi không bao giờ trở về thăm nhà xưa nữa.

"Anh chết ngay ở một nơi nào
bên Phổ còn hơn là ở đây, trước mắt mẹ già!" - Grigori thầm trách anh.
Chàng đưa mắt nhìn cái xác chết, bất giác tái mặt đi: một giọt nước mắt đang
chảy lăn tăn từ trên má Petro xuống hàng ria chảy xệ. Grigori thậm chí nhảy
chồm dậy, nhưng sau khi nhìn kỹ chàng thở dài nhẹ nhõm cả người: đó không phải
là một giọt nước mắt của người chết mà chỉ là cái bờm tóc của Petro tan băng
nhỏ giọt xuống trán, và giọt nước đã từ từ lăn xuống má.