Chương 113

Sau khi Kaledin chết đi, trấn
Novocherkask trao chính quyền cho viên tướng Nadarov, ataman viễn
chinh của Quân khu sông Đông, ngày hai mươi chín tháng Giêng, bọn đại
biểu Cơ-rúc họp và cử hắn làm ataman nhiệm
mệnh của Quân khu. Đến họp Cơ-rúc chỉ có một phần nhỏ không
đáng kể của số đại biểu, phần lớn đại diện cho các trấn hạ du thuộc các khu miền
Nam. Cơ-rúc lần
nầy lấy tên là "Cơ-rúc nhỏ". Có được sự ủng hộ của Cơ-rúc,
Nadarov tuyên bố động viên tất cả các tráng đinh từ mười tám đến năm mươi,
nhưng người Cô-dắc cực chẳng đã mới cầm vũ khí dù có những lời hăm doạ và dù có
những đội vũ trang được phái đến các trấn để lấy quân.

Hôm Cơ-rúc nhỏ ở
Novocherkask bắt đầu làm việc, trung đoàn Cô-dắc sông Đông số 6 của tên tướng
Krasnosekov ở mặt trận Rumani kéo về theo đội hình hành quân, dưới quyền chỉ
huy của tên trung tá Tachin. Ngay từ Ekaterinoslav, trung đoàn nầy đã phải vừa
chiến đấu vừa hành quân để chọc thủng vòng vây Bolsevich.

Nó đang bị đánh mạnh ở
Piachikhatca, Mezevaia, Medvedvyi Kurgan và nhiều nơi khác, nhưng vẫn về được
tới nơi, quân số gần trọn vẹn, với toàn bộ sĩ quan.

Trung đoàn nầy đã được đón tiếp
rất long trọng. Sau lễ cầu kinh ở quảng trường Nhà thờ lớn, Nadarov khen ngợi
các binh sĩ Cô-dắc đã giữ kỷ luật, đảm bảo trật tự rất tốt và đã mang vũ khí về
bảo vệ sông Đông.

Chẳng bao lâu trung đoàn được
điều ra mặt trận, đóng ở gần trấn Xulin, nhưng hai ngày sau Novocherkask đã
nhận được những tin chẳng lành: do ảnh hưởng của tuyên truyền cổ động
Bolsevich, trung đoàn đã tự động rời bỏ mặt trận, từ chối không chịu bảo vệ
chính quyền Quân khu.

Cơ-rúc hoạt động một
cách uể oải. Mọi người đều đã cảm thấy trước kết cục của cuộc đấu tranh chống
lại quân Bolsevich.

Nadarov vốn là một viên tướng
cương nghị và sôi nổi, nhưng suốt thời gian cuộc họp, hắn cứ chống tay ngồi
yên, một bàn tay đặt lên trán, như đang đau khổ suy nghĩ về một vấn đề gì.

Thế là mấy tia hi vọng cuối cùng
cũng tan nốt thành mây khói.

Những trận chiến đấu đã diễn ra
ầm ầm gần Chikhoreskaia. Đã có phong thanh là thiếu uý Cô-dắc Artomonov chỉ huy
Hồng quân đang từ Sarysin tiến về phía Rostov.

Lenin ra lệnh cho mặt trận miền Nam chiếm Rostov
ngày, hai mươi ba tháng Hai.

Sáng ngày hai mươi hai chi đội
của tên đại uý Chernov tiến vào Rostov.
Hắn đã vừa bị Xivéc đánh lui vừa bị những người dân Cô-dắc trấn Glunovskaia bắn
từ hậu phương.

Chỉ còn lại một đường hành lang
mỏng manh, vì thế Kornilov hiểu rằng nếu ở lại Rostov thì không phải không nguy hiểm, nên
hắn đã ra lệnh rút lui về trấn Olginskaia. Suốt ngày hôm ấy, anh em công nhân ở
Temerich nã súng vào nhà ga và vào các đội tuần tiễu của bọn sĩ quan. Trước khi
trời hoàng hôn, từ trong thành phố Rostov
quân của Kornilov tiến ra với dội hình hành quân dày đặc.

Nó vươn dài qua sông Đông như một
con trăn đeo béo núc rồi ngoằn ngoèo trườn về phía Arxai. Những đại đội chỉ còn
lại rất ít quân tiến rất vất vả trên lớp tuyết vừa ẩm vừa xốp. Loáng thoáng
những chiếc áo ca-pôt đính khuy bóng nhoáng của bọn học sinh
trung học và những chiếc áo ca-pôt của bọn học sinh trường
thực nghiệm, nhưng bọn sĩ quan bộ binh vẫn chiếm đa số. Các trung đội do những
tên đại tá và đại uý chỉ huy. Đi trong hàng là bọn Yunkevà sĩ quan,
cấp bậc từ chuẩn uý tới đại tá. Dân chạy nạn lốc nhốc đi sau cơ man nào xe vận
tải. Họ là những nhân vật danh tiếng, đã có tuổi, mặc những chiếc áo bành tô
kiểu thành thị, đi giày cao su. Bọn phụ nữ oặn oẹo trên những đôi giầy cao gót,
chạy lon ton bên những chiếc xe, chốc chốc lại sút chân xuống lớp tuyết sâu.

Tên đại uý Evgeni Litnhitki đi
trong một đại đội của trung đoàn Kornilov. Cùng hàng với hắn có gã thượng uý
Starobensky, một tên sĩ quan tại ngũ rất chững chạc, trung uý Bogachev của
trung đoàn "grenada"^[211] Panagorisky
mang tên Suvorov và tên đại tá Lovichev một viên sĩ quan đơn vị chiến đấu già
sóc, miệng móm sạch không còn chiếc răng nào, người đầy lông đỏ như một con cáo
già.

^[211] Dịch
nghĩa là trung đoàn ném lựu đạn thường dùng để chỉ những đơn vị ưu tú. (N.D)

Bóng tối sau lúc hoàng hôn mỗi
lúc một dầy. Trời rét ngọt. Một ngọn gió ẩm ẩm mằn mặn thổi dai dẳng từ cửa
sông Đông tới.

Evgeni nhìn vào mặt những tên
đang vượt đại đội của hắn, nhưng hai chân vẫn dẫm không sai bước, rất quen
thuộc trên lớp tuyết đã bị nghiền vụn. Đi bên lề đường có đại uý Nezenchev chỉ
huy trung đoàn Kornilov và đại tá Kutepov trước kia là trung đoàn trưởng trung
đoàn ngự lâm Preobrazensky. Thằng cha nầy mở phanh áo ca-pôt mũ cát-két hất
ngược ra sau gáy.

- Ngài trung đoàn trưởng! - Lão
trung tá Lovichev hất rất lẹ khẩu súng trường lên vai, gọi tên Nezenchev.

Kutepov quay mặt lại, một khuôn
mặt dài như mặt bò với vầng trán rộng, hai con mắt đen rất xa tinh mũi và bộ
râu xén vòng như hình cái xẻng. Nghe tiếng gọi, Nezenchev đưa mắt nhìn qua vai
Kutepov.

- Ngài bảo đại đội một tăng thêm
lốc độ hành tiến cho! Vì đi như thế nầy mà chết cóng thì cũng chẳng có gì lạ.
Hai chân chúng tôi sũng nước cả mà lại hành quân với tốc độ như thế nầy…

- Chẳng còn ra thể thống gì nữa!
- Starobensky cất cái giọng oang oang như tiếng kẻng, hắn vốn hay to tiếng.

Nezenchev cứ đi qua, không trả
lời. Hắn đang tranh cãi không biết vấn đề gì với tên Kutepov. Một lát sau tướng
Alekseev vượt đại đội của Evgeni. Gã xà ích đánh một cặp ngựa huyền béo núc,
đuôi tết. Dưới vó ngựa, tuyết bắn tung từng đám ra chung quanh.

Gió làm cho mặt Alekseev đỏ rực
lên với hai hàng ria và cặp lông mày đựng đứng trắng loá. Lão kéo chiếc
mũ cát-két xuống tận tai, tay trái đưa lên túm lấy cổ áo vì
lạnh. Bọn sĩ quan mỉm cười đưa mắt nhìn theo khuôn mặt mà tất cả mọi người đều
quen.

Con đường bị dẫm nát dưới hàng
ngàn bước chân. Thỉnh thoảng lại có những váng nước vàng vàng loang ra. Hành
quân đến là cực, chân bước trơn như mỡ, nước thấm qua cả ủng. Evgeni vừa đi vừa
lắng nghe những mẩu chuyện nói lao xao phía trước. Một tên sĩ quan mặc áo da
trắng, đội chiếc mũ lông Cô-dắc của lính, nói giọng nam trung.

- Ngài thấy không, trung uý?
Rodianko, chủ tịch Duma Quốc gia, già như thế mà cũng phải đi bộ.

- Nước Nga đang đi con đường
Gôngôta^[212] -
Một gã cố nói đùa, vừa nói vừa ho sặc sụa và nhổ ra một bãi đờm.

- Gôngôta… con đường nầy chỉ khác
một điều không có đá giăm mà có tuyết, hơn nữa tuyết ẩm cộng với cái lạnh quỷ
quái nầy.

- Các ngài có biết bọn mình sẽ
nghỉ đêm ở đâu không?

- Ở Ekaterinoda.

- Bên Phổ chúng tôi cũng đã có
lần hành quân thế nầy.

- Không biết vùng Kuban sẽ đón tiếp chúng ta như thế nào đây? Thế nào nhỉ?
Tất nhiên tình hình ở đấy cũng có khác.

- Ngài có thuốc lá hút không nhỉ?
- Tên trung uý Golovachev hỏi Evgeni.

Hắn tháo găng tay vải thô không
có ngón, tiếp lấy điếu thuốc, cảm ơn rồi hỉ mũi và chùi ngón tay vào tà
áo ca-pôt như một tên lính:

- Ngài trung uý, ngài đã tập quen
được những thói bình dân ấy rồi à? - Lão đại tá Lovichrep mỉm cười hóm hỉnh.

- Không muốn tập quen cũng không
được. Còn ngài… hay là ngài còn tích trữ được một tá khăn tay?

^[212]  Một
ngọn núi nhỏ ở Jeruzalem, nơi Giêsu bị đóng đinh câu rút. (N.D)

Lovichev không trả lời. Những que
băng nhỏ xanh xanh rủ xuống trên hàng ria hoa râm, đỏ như râu ngô. Thỉnh thoảng
lão lại sịt mũi, nhăn mặt vì cái lạnh lọt vào trong tà áo ca-pôt bị
gió thốc lên.

"Thành phần tinh hoa của
nước Nga". - Evgeni nghĩ thầm, trong lòng hắn đau nhói khi hắn nhìn những
hàng quân và phần đầu của đội hình hành quân bị cắt ra từng đoạn đang tiến
ngoằn ngoèo trên đường.

Vài tên phi ngựa qua, trong số đó
có cả Kornilov. Hắn cưỡi một con ngựa cao giống Donesk, cái áo lót lông ngắn
xanh lá cây nhạt có hai cái túi chéo hai bên cùng với chiếc mũ lông trắng nhấp
nhô rất lâu trên đầu các hàng quân. Các tiểu đoàn sĩ quan tiễn đưa hắn bằng
những tiếng "hu-ra" gầm lên dồn dập.

- Tất cả những chuyện nầy kể ra
cũng chẳng sao, nhưng lại còn gia đình… - Lovichev húng hắng ho theo kiểu người
già rồi liếc nhìn Evgeni như tìm kiếm sự đồng tình - Gia đình tôi còn ở lại Smolensk… - Lão nhắc lại.
- Còn có vợ tôi và một đứa con gái, chưa đến tuổi lấy chồng. Nó vừa tròn mười
bảy hôm Nô-en… Ngài thấy thế nào, đại uý?

- Vâ-â-âng…

- Ngài cũng có gia đình chứ? Ở
Novocherkask à?

- Không, tôi là dân Quân khu sông
Đông. Tôi còn có ông cụ thân sinh.

- Tôi không được biết hai mẹ con
nó hiện nay thế nào… ở đấy không có tôi thì sẽ ra sao đây. - Lovichev nói tiếp.

Starobensky ngắt lời lão, giọng
bực bội:

- Ai mà chẳng có gia đình để lại?
Thưa ngài trung tá, tôi không hiểu ngài sụt sịt như thế để làm gì? Người đâu mà
kỳ quặc! Còn chưa kịp rời khỏi Rostov…

- Starobensky! Ngài Piot
Petrovich! Ngài đã dự trận chiến đấu ở gần Taranroc có phải không? - Cách mấy
hàng phía sau có người hỏi với lên.

Starobensky quay lại, mặt đầy vẻ
bực bội, một nụ cười rầu rĩ trên môi.

- À Ngài Vladimir Georgievich,
may mắn sao ngài lại ở cùng trung đội với chúng tôi? Mới điều động à? Ngài ở
đấy có chuyện không vừa ý với ai thế? Ái chà… phải, chuyện ấy cũng dễ hiểu
thôi… Ngài hỏi về chuyện Taranroc à? Vâng, tôi có tham gia… nhưng có chuyện gì
thế? Hoàn toàn đúng là như thế… cậu ấy bị giết rồi.

Evgeni thẫn thờ mặc cho những lời
trao đổi vẳng đến tai mình. Hắn còn đang hồi tưởng lần hắn ở Yagonoie ra đi, về
bố, về Acxinhia. Nỗi buồn nhớ bất thần ập tới tim hắn làm hắn cảm thấy như tắt
thở. Hắn vừa uể oải cất bước vừa nhìn những cây súng trường lắp lưỡi lê ngả
nghiêng phía trước, nhìn những cái đầu đội mũ lông, mũ cát-két hay
mũ ba tai ngật ngưỡng theo nhịp chân, bụng bảo dạ: "Trong lúc nầy, mỗi
người trong năm nghìn tay súng nầy, năm nghìn kẻ bị xua đuổi nầy đều đang sôi
sục căm thù, đang phẫn nộ đến cùng cực như mình. Bọn khốn kiếp, chúng nó dồn
mình ra khỏi nước Nga và còn đang muốn dẫm chết mình ở đây. Nhưng cứ chờ xem!
Rồi Kornilov sẽ lại đưa chúng ta tiến vào Moskva!". Trong giờ phút nầy hắn
hồi tưởng lại chuyện Kornilov đến Moskva và hân hoan sống lại ngày hôm ấy trong
ký ức.

Ở một chỗ nào đó gần đấy, phía
sau, có lẽ ở cuối đại đội, có một đại đội pháo đang tiến. Tiếng ngựa hí, tiếng
những cỗ xe pháo chạy long sòng sọc, và cả mùi mồ hôi ngựa đưa từ phía đó lên.
Ngửi thấy cái mùi thân thuộc và ngây ngất đó, Evgeni vội quay đầu lại. Một tên
chuẩn uý còn trẻ cưỡi ngựa đi đầu nhìn hắn mỉm cười như với một người quen.

***

Tập đoàn quân tình nguyện đã tập
trung ở khu vực trấn Olginskaia trước ngày mười một tháng Ba. Kornilov chần chừ
chưa tiến quân vì hắn còn chờ tên ataman viễn chinh của Quân
khu sông Đông là tướng Popop tới Olginskaia. Popop vốn đã rút lui khỏi
Novocherkask về những cánh đồng cỏ ở bên kia sông Đông với chi đội của hắn gồm
1600 tay gươm, 5 khẩu pháo và 40 khẩu súng máy nặng.

Sáng ngày mười ba, Popop đi ngựa
đến Olginskaia, cùng đi có viên trưởng ban tham mưu của hắn là tên đại tá
Sidorin và vài viên sĩ quan Cô-dắc hộ vệ.

Đến cái bãi cạnh ngôi nhà
Kornilov ở, hắn cho ngựa đứng lại rồi bám chặt lấy mũi yên và nặng nề đưa một
chân qua yên ngựa.

Gã liên lạc vội chạy tới đỡ hắn
xuống. Tên Cô-dắc nầy còn trẻ, có bộ mặt ngăm ngăm, món tóc đen xoã trước trán
và hai con mắt sắc như mắt con te te. Popop quẳng dây cương cho hắn rồi từ tốn
bước lên thềm. Sidorin và mấy tên sĩ quan kia xuống ngựa, đi theo vào.

Bọn lính hầu dắt những con ngựa
qua cửa hàng rào vào trong sân.

Trong khi tên lính hầu có tuổi,
khoèo chân, đeo những túi thóc lên cổ ngựa, thì tên tóc đen, mắt như con te te
kia, đã kịp lân la làm quen với người đầy tớ gái của chủ nhà, một cô gái má đỏ
hây hây, đầu chít một chiếc khăn đan đỏm dáng, cặp chân không bít tất thọc
trong đôi ủng cao su cao ống. Hắn rỉ tai cô ả không biết câu gì làm cô ả phá
lên cười rồi lạch bạch chạy qua mặt hắn về phía nhà kho, hai chân vừa đi vừa
trượt trên những vũng nước.

Popop bước vào trong nhà. Hắn đã
có tuổi, coi vẻ oai phong lẫm lẫm. Vào đến phòng ngoài, hắn cởi áo ca-pôt trao
cho một tên lính hầu rất nhanh nhẹn, treo cái roi ngựa lên mắc áo rồi sỉ mũi ầm
ầm.

Tên lính hầu đưa hắn và Sidorin
vào trong phòng họp. Sidorin vừa đi vừa vuốt tóc.

Các viên tướng được mời tới họp
hội nghị đều đã tụ tập đầy đủ.

Kornilov đã ngồi vào bàn, hai
khuỷu tay tì lên tấm bản đồ mở rộng. Alekseev ngồi ngay ngắn bên phải hắn, mặt
mới cạo, tóc bạc phơ, người những xương cùng xẩu. Denikin long lanh cặp mắt
thông minh nhìn cứ như chọc vào người ta, đang nói không biết những gì với
Romanovsky. Lucomsky vuốt râu thủng thẳng đi đi lại lại trong phòng, nom mặt
hắn hơi có chút giống Denikin, Markov đứng bên khung cửa sổ trông ra sân, nhìn
những tên lính hầu Cô-dắc đi đi lại lại bên mấy con ngựa và cười đùa với cô
người làm.

Sau khi chào hỏi xong, hai nhân
vật mới đến ngồi vào bàn.

Alekseev hỏi vài câu không có ý
nghĩa gì lắm về đường đi và cuộc rút lui khỏi Novocherkask. Kutebov bước vào,
cùng đi với hắn có vài viên sĩ quan tại ngũ được Kornilov mời đến họp.

Popop ngồi xuống, vẻ mặt bình
thản đầy tự tin. Kornilov nhìn thẳng vào mặt hắn hỏi:

- Tướng quân làm ơn cho biết quân
số chi đội ngài có bao nhiêu?

- Một ngàn rưởi tay gươm, một đại
đội pháo, bốn mươi khẩu súng máy nặng có đủ xạ thủ.

- Tất nhiên ngài đã được biết các
hoàn cảnh bắt buộc Tập đoàn quân tình nguyện rút khỏi Rostov. Hôm qua chúng tôi có họp một cuộc hội
nghị. Đã thông qua quyết định đi Kuban, hướng
tiến quân là Ekaterinoda. Hiện đang có những chi đội tình nguyện hoạt động
chung quanh thành phố đó. Chúng ta sẽ tiến quân theo đường nầy… - Kornilov di
chiếc bút chì chưa gọt nhọn trên bản đồ, nói giọng hấp tấp hơn - Vừa đi vừa thu
hút dân Cô-dắc Kuban và đánh tan các đại đội Xích vệ tìm cách gây trở ngại cho
cuộc tiến quân của chúng tôi các chi đội nầy đều nhỏ bé, thiếu tổ chức và không
có sức chiến đấu hắn nhìn vào hai con mắt của Popop lúc nầy đang đem chi đội
của ngài liên hợp với Tập đoàn quân tình nguyện và cùng với chúng tôi tiến tới
Krasnodar. Phân tán lực lượng là điều không có lợi cho chúng ta.

- Tôi không thể làm như thế được!
- Popop tuyên bố đốp luôn, như đinh đóng cột.

Alekseev hơi ngả người sang phía
hắn.

- Xin ngài cho phép hỏi vì sao
thế?

- Vì tôi không thể nào bỏ lãnh
thổ Quân khu sông Đông để đi tới một vùng nào đó ở Kuban.
Chúng tôi sẽ chặn địch ở vùng phía bắc sông Đông, chúng tôi sẽ ở lại trong khu
qua mùa đông^[213] để
chờ các sự kiện xảy ra. Chúng ta chưa phải lo đến những hành động tích cực của
quân địch vì không phải ngày một ngày hai mà băng tan ra. Không riêng pháo binh
mà cả kỵ binh cũng không thể nào vượt qua sông Đông. Mà trong khu vực qua mùa
đông, rơm rạ và lúa mì đã được chuẩn bị hoàn toàn đầy đủ. Chúng tôi có thể phát
triển hoạt động du kích bất cứ lúc nào và về bất cứ hướng nào.

^[213]  Mùa
hè những người Cô-dắc chăn nuôi đuổi bò ngựa đi ăn rong đến mùa đông lại dồn về
một nơi nhất định để qua vụ rét. (N.D)

Với vẻ tự tin rất nặng đồng cân,
Popop kể những lý lẽ cự tuyệt lời đề nghị của Kornilov. Hắn lấy lại hơi xong,
thấy Kornilov có vẻ muốn nói gì thêm, bèn lắc đầu một cách gàn bướng:

- Tôi xin phép nói nốt… Ngoài các
điều đó ra còn có một yếu tố khác đặc biệt quan trọng mà ban chỉ huy chúng tôi
phải lính tới là tinh thần binh sĩ Cô-dắc của chúng tôi - Hắn giơ một bàn tay
trắng hếu, béo múp, ngón tay trỏ đeo một chiếc nhẫn vàng ăn lẳn vào trong thịt,
đưa mắt nhìn tất cả mọi người một lượt rồi hơi cất cao giọng nói tiếp - Nếu
chúng tôi chuyển hướng tiến quân sang Kuban, chi đội sẽ có thể đứng trước nguy
cơ tan rã. Có thể là binh sĩ Cô-dắc sẽ không chịu đi. Không thể quên một hoàn
cảnh là thành phần thường bị và kiên định nhất của tôi là binh sĩ Cô-dắc, mà
tinh thần chúng nó thì hoàn toàn không được vững vàng như các đơn vị của các
ngài đâu. Chúng nó chỉ là những con người không có ý thức. Chúng nó sẽ không
đi, có thế thôi. Còn như mạo hiểm để có thể mất toàn bộ chi đội thì đó là việc
tôi không thể nào làm được, - Popop nói rành rọt từng tiếng rồi lại ngắt lời
Kornilov - Xin ngài thứ lỗi cho, tôi đã trình bày để ngài rõ quyết định ấy. Tất
nhiên phân tán lực lượng là điều không có lợi cho chúng ta, nhưng tình hình đã
phát triển đến nước nầy thì chỉ còn có thể có một lối thoát mà thôi. Xuất phát
từ những sự cân nhắc mà tôi vừa nói lên, tôi cho rằng Tập đoàn quân tình nguyện
đừng đi Kuban nữa thì hợp lý hơn. Tinh thần
dân Cô-dắc Kuban đã gây cho tôi một mối lo
ngại không phải là nhỏ. Các ngài hãy cùng với chi đội sông Đông tiến về các
đồng cỏ bên kia sông Đông, ở đấy Tập đoàn quân có thể lợi dụng thời gian nghỉ
ngơi để lấy lại sức, bổ sung quân số cho tới mùa xuân bằng những cán bộ tình
nguyện mới ở nước Nga tới…

- Không! - Kornilov kêu lên. Mới
hôm qua hắn còn ngả theo ý kiến tiến quân tới các đồng cỏ bên kia sông Đông và
khăng khăng bác bỏ ý kiến ngược lại của Alekseev. - Tiến quân tới khu vực qua
mùa đông thì chẳng có nghĩa gì cả. Chúng tôi có khoảng sáu ngàn quân…

- Nếu nói đến vấn đề cung cấp
lương thực thì thưa quan lớn, tôi dám đảm bảo với ngài rằng khu vực qua mùa
đông sẽ không để chúng ta phải mong mỏi một điều gì hơn nữa. Ngoài ra ở đấy
ngài sẽ còn có thể lấy một số ngựa của các trại chủ chăn nuôi tư để biến một
phần Tập đoàn quân của ngài thành kỵ binh. Ngài sẽ có những cơ may mới để tiến
hành vận động chiến ở vùng đồng nội. Các ngài đang cần phải có kỵ binh, mà binh
chủng nầy Tập đoàn quân tình nguyện lại chẳng có nhiều gì cho lắm.

Kornilov đưa mắt nhìn Alekseev.
Hôm nay hắn có thái độ đặc biệt săn đón ân cần đối với Alekseev. Rất có thể là
hắn đang hoang mang về vấn đề chọn hướng tiến quân và đang tìm kiếm sự ủng hộ
của một kẻ có uy tín. Alekseev rất chăm chú lắng nghe.

Viên tướng già nầy vốn quen giải
quyết mọi vấn đề một cách ngắn gọn, đến nơi đến chốn và rành rọt. Hắn trình bày
các ưu điểm của hướng tiến quân về Ekaterinoda bằng vài câu cô đọng rồi kết
luận:

- Tiến quân theo hướng nầy chúng
ta sẽ có thể phá vòng vây Bolsevich một cách dễ dàng nhất và có thể tập họp các
chi đội hiện đang hoạt động ở gần Ekaterinoda.

- Nhưng nếu không thành công thì
sao, thưa ngài Mikhail Vasilievich? - Lucomsky hỏi thêm một cách dè dặt.

Alekseev nhai nhai cặp môi, đưa
bàn tay lên bản đồ.

- Ngay trong trường hợp giả thiết
là không thành công, chúng ta vẫn còn có khả năng tiến thẳng tới Kavkaz và cho
Tập đoàn quân phân tán chiến đấu.

Romanovsky ủng hộ ý kiến của
Alekseev. Markov nói chen vào vài câu có phần nóng nảy. Đã gần như không còn có
gì cãi lại được các lý lẽ chắc nịch của Alekseev, song những lời phát biểu của
Lucomsky đã làm cho cán cân trở lại thăng bằng.

- Tôi ủng hộ kiến nghị của tướng
quân Popop. - Hắn tuyên bố rồi thủng thẳng lựa lời. - Việc hành quân về Kuban sẽ kèm theo với những khó khăn rất lớn, các khó
khăn ấy chúng ta không thể ngồi đây mà tính trước được đâu. Trước hết chúng ta
sẽ phải vượt qua đường sắt hai lần…

Tất cả những kẻ có mặt trong hội
nghị đều trố mắt nhìn theo hướng ngón tay Lucomsky, Lucomsky kiên quyết nói
tiếp:

- Bọn Bolsevich sẽ không bỏ lỡ cơ
hội đón tiếp chúng ta một cách xứng đáng, chúng nó sẽ điều những đoàn xe lửa
thiết giáp tới. Chúng ta lại có một đoàn xe tải nặng nề và hàng lô thương binh.
Tất cả những thứ đó chúng ta sẽ không thể bỏ lại được và sẽ là một gánh nặng
hết sức lớn lao đối với Tập đoàn quân, trở ngại không cho chúng ta đẩy nhanh
tốc độ hành tiến. Ngoài ra tôi không hiểu vì sao lại có ý tin tưởng rằng dân
Cô-dắc Kuban sẽ có thái độ hữu nghị đối với
chúng ta? Theo gương dân Cô-dắc sông Đông hình như họ cũng đang ngả theo chính
quyền Bolsevich rồi thì phải. Trước những tin đồn như thế, chúng ta phải cực kỳ
thận trọng, và phải có một mức độ hoài nghi rất lớn, một sự hoài nghi lành
mạnh. Dân Kuban cũng đang mắc cái chứng đau mắt hột Bolsevich và quân đội Nga
trước kia đã truyền lại… Họ có thể có thái độ thù nghịch đối với chúng ta. Để
kết luận, cần phải nói dứt khoát rằng ý kiến của tôi là tiến về phía đông, về
vùng đồng cỏ, và từ đó uy hiếp bọn Bolsevich sau khi tích luỹ được lực lượng.

Được đa số các tướng lĩnh dưới
quyền ủng hộ, Kornilov quyết định tiến về phía tây Velikoniazirskaia, vừa hành
quân vừa bổ sung ngựa cho thành phần không chiến đấu của Tập đoàn quân rồi từ
đấy quay sang Kuban. Hắn tuyên bố kết thúc hội nghị, trao đổi vài câu với Popop
rồi chia tay với viên tướng nầy một cách lạnh nhạt và trở về phòng riêng.
Alekseev bước ra theo hắn.

Đại tá Sidorin trưởng ban tham
mưu chi đội sông Đông bước ra thềm, đinh thúc ngựa lách cách. Hắn cất cái giọng
oang oang, gọi bọn lính hầu một cách thích thú:

- Ngựa đâu?

Một gã trung uý Cô-dắc còn trẻ,
có bộ râu màu nhạt, xốc gươm bước qua những vùng nước, đi tới bên thềm. Hắn
đừng lại trước bậc cuối cùng khẽ hỏi:

- Tình hình thế nào, thưa ngài
đại tá?

- Khá lắm? - Sidorin khẽ trả lời,
coi bộ hết sức cao hứng. - Ông lão nhà chúng ta đã từ chối không đi Kuban. Chúng ta sẽ ra đi ngay.

- Ngài đã sẵn sàng chưa, Itvarin?

- Bẩm xong rồi, chúng nó đang dắt
ngựa tới!

Mấy tên lính hầu lên ngựa rồi dắt
ngựa tới. Gã có cái bờm tóc đen và hai con mắt đen như mắt te te liếc nhìn
thằng bạn của nó.

- Con bé có hay không hử? - Nó
vừa hỏi vừa phì cười.

Tên có tuổi trả lời với một nụ
cười dè dặt:

- Cũng như cái vảy hắc lào trên
con ngựa thôi.

- Song nhỡ nó gọi cậu thì sao?

- Thôi đi, đồ ngu xuẩn. Hôm nay
là ngày ăn chay cơ mà!

Itvarin, gã sĩ quan trước kia
cùng đơn vị với Grigori Melekhov nhảy lên con ngựa mông xuôi, trán hói, mũi
trắng của hắn, rồi ra lệnh cho bọn lính hầu:

- Ra phố.

Popop và Sidorin chào từ biệt một
viên tướng nào đó rồi bước xuống thềm. Một tên lính hầu giữ ngựa, giúp cái chân
của ông tướng tìm thấy bàn đạp. Popop vung cái roi ngựa xấu xí kiểu Cô-dắc, cho
con ngựa chạy nước kiệu nhỏ. Mấy gã lính hầu, Sidorin và bọn sĩ quan rướn người
trên bàn đạp, hơi ngả về phía trước, cho ngựa chạy theo.

Tập đoàn quân tình nguyện hành
quân hai chặng thì tới trấn Metrechinskaia. Đến đấy Kornilov nhận được những
tin tình báo bổ sung vì khu vực qua mùa đông. Thấy các tin đó không có lợi, hắn
bèn triệu tập bọn chỉ huy các đơn vị chiến đấu tuyên bố quyết định đã được
thông qua về việc tiến quân đi Kuban.

Một tên sĩ quan liên lạc được
phái đến chỗ Popop mang theo bản kiến nghị thứ hai về việc liên hợp. Tên sĩ
quan liên lạc nầy về đến khu vực Staro-Ivanovsky thì đuổi kịp tập đoàn quân.
Câu trả lời của Popop mà hắn mang về vẫn như cũ: Popop cự tuyệt kiến nghị đó
một cách lễ phép nhưng lạnh nhạt. Hắn viết rằng hắn không thể thay đổi quyết
định và tạm thời hắn cứ ở lại khu Xansky.