Chương 111

Buntruc vừa mở mắt ra lần đầu thì
bắt gặp ngay hai con mắt đen láy của Anna long lanh sau những giọt nước mắt và
trong nét cười.

Anh đã bất tỉnh và mê sảng ba
tuần liền. Đã ba tuần liền, anh đi lang thang trong một thế giới khác, hư ảo,
không sờ thấy được. Đến chiều ngày hai mươi tháng Chạp anh mới tỉnh lại. Anh
đăm đăm nhìn mãi Anna bằng cặp mắt nghiêm nghị, mung lung như qua một lớp sương
mù, cố nhớ lại tất cả những chuyện có dính dáng tới Anna, nhưng chỉ hồi tưởng
được một phần. Trí nhớ của anh đã kém đi nhiều, không chịu tuân theo ý muốn của
anh nữa, và vẫn còn cố chôn giấu rất nhiều điều ở một nơi nào sâu kín.

- Cho tôi uống nước… - Vẫn như
trước, tiếng nói của chính anh cứ vẳng tới tai anh như từ một nơi xa xôi nào,
nhưng anh thấy thế lại lấy làm thích thú. Buntruc mỉm cười.

Anna vội chạy bổ đến với anh. Một
nụ cười dè dát, cố ghìm lại, làm cho toàn thân Anna như sáng bừng lên.

- Để em cầm cho anh uống, -
Buntruc đờ đẫn vươn tay về phía cái ca, nhưng Anna gạt tay anh ra.

Buntruc phải cố gắng đến run cả
người mới ngẩng được đầu lên, uống vài ngụm rồi mệt quá, lại nằm vật xuống gối.
Anh nhìn sang bên cạnh giờ lâu, muốn nói không biết câu gì, nhưng cuối cùng sự
mệt mỏi lại chiếm phần thắng, và Buntruc lại thiu thiu.

Và cũng như lần đầu, lúc tỉnh dậy
điều anh nhìn thấy trước tiên vẫn là cặp mắt hốt hoảng của Anna chằm chằm nhìn
mình, rồi sau đó anh mới nhìn thấy cái ánh sáng vàng như nghệ của ngọn đèn và
cái vòng tròn màu trắng chiếu từ ngọn đèn lên khoảng trần nhà ghép bằng ván
mộc.

- Anna, lại đây em.

Anna bước tới, nắm lấy tay anh.
Buntruc nắm lại tay Anna một cách yếu ớt để trả lời.

- Anh thấy trong người thế nào?

- Lưỡi của người khác, đầu óc của
người khác, hai chân cũng vậy, còn tuổi thì như đã hai trăm, - Anh cố rặn ra
nói từng tiếng, lặng đi một lát rồi hỏi - Tôi bị thương hàn à?

- Vâng, thương hàn.

Buntruc đưa mắt nhìn khắp căn
phòng, thều thào hỏi:

- Đây là đâu thế?

Anna hiểu ra câu hỏi, mỉm cười:

- Chúng ta đang ở Sarysin!

- Thế còn em… tại sao lại ở đây?

- Chỉ có một mình em ở lại với
anh. - Rồi tựa như để bào chữa cho mình hoặc cố tránh không muốn đả động tới
một ý nghĩ mà hai người chưa nói ra, Anna vội nói tiếp - Không thể nào bỏ mặc
anh cho người khác trông nom được. Đồng chí Abramxon và các đồng chí khác trong
đảng uỷ có bảo em trông nom cho anh… Anh xem đấy, thế là bất ngờ em có dịp được
săn sóc cho anh.

Anh đưa mắt và khẽ động đậy bàn
tay cám ơn Anna.

- Krutogorov đâu?

- Qua Voronez đi Lugansk rồi.

- Georgkian?

- Ôi anh tưởng tượng, được không…
bị thương hàn chết mất rồi.

- Chao ôi!

Hai người lặng đi một lát như để
tưởng nhớ người đã khuất.

- Em đã lo cho anh quá. Vì anh ốm
quá nặng, - Anna khẽ nói.

- Còn Bogovoi?

- Tất cả các đồng chí, em chẳng
còn gặp ai nữa. Một số đã đi Kamenskaia. Nhưng thôi, anh hãy nghe em, anh nói
quá nhiều có hại không? Mà anh có muốn ăn sữa không?

Buntruc lắc đầu ra ý không muốn.
Anh phải cố gắng lắm mới điều khiển nổi cái lưỡi để hỏi thêm:

- Abramxon đâu?

- Đã đi Voronez từ tuần trước
rồi.

Buntruc cựa quậy rất khó khăn,
đầu óc anh quay lộn, máu dồn lên hai con mắt đến là nhức. Cảm thấy trên trán
mình có một bàn tay mát mát, anh mở mắt ra. Một câu hỏi làm tình làm tội anh:
trong lúc mê man chẳng biết gì như thế, ai đã giúp mình trong lúc ỉa đái bẩn
thỉu? Chẳng nhẽ chính là Anna? Má anh hơi ửng đỏ, anh hỏi:

- Chỉ có một mình em trông nom
cho tôi thôi à?

- Vâng, một mình em.

Buntruc quay mặt vào trong tường
lẩm bẩm:

- Nhục nhã cho chúng nó… Cái bọn
khốn kiếp! Mặc cho một mình em chịu đựng.

Di chứng của bệnh thương hàn đã
ảnh hưởng đến thính giác: Buntruc trở nên nghểnh ngãng. Bác sĩ do Ban chấp hành
Đảng bộ Sarysin cử đến bảo Anna rằng chỉ khi nào bệnh khỏi hẳn mới có thể bắt
đầu chữa tai cho anh được. Buntruc lấy lại sức khoẻ rất chậm chạp. Anh trở nên
phàm ăn một cách lạ lùng nhưng Anna rất nghiêm khắc giữ đúng mức ăn qui định.
Chỉ vì thế mà giữa hai người đã xảy ra những sự va chạm.

- Cho tôi ít sữa nữa đi. -
Buntruc cố nài.

- Không thể thêm được nữa.

- Tôi van em đấy, lấy ra đi Anna!
Sao lại thế, em muốn tôi chết đói à?

- Anh Ilia, tất nhiên tự anh cũng
biết rằng em không thể nào cho anh ăn quá mức qui định được.

Buntruc giận quá không nói gì
nữa, chỉ quay mặt vào tường thở dài, giờ lâu cứ im như thóc; Anna rất thương
Buntruc, rất đau khổ, nhưng vẫn phải cương quyết không nhượng bộ. Một lát sau
anh quay lại van lơn, mặt mày nhăn nhó, vì thế nom càng đáng thương:

- Không cho tôi được ít bắp cải
muối à? Thôi, em Anna yêu quý, cho tôi ăn đi! Em cũng phải nể tôi một chút chứ!
Có hại ấy à? Bọn bác sĩ nói xằng đấy thôi?

Trước thái độ cương quyết từ chối
của Anna, có lần Buntruc nói rất tệ, xúc phạm cả Anna:

- Cô không có quyền làm tình làm
tội tôi như thế? Tôi sẽ tự gọi lấy bà chủ nhà, sẽ xin bà ấy vậy? Cô là một
người phụ nữ không có lương tâm, một con người đáng ghét! Thật đấy, tôi đã bắt
đầu căm ghét cô rồi.

- Em làm con sen con đòi, chịu
cực chịu khổ để hầu hạ anh, anh đền bù lại như thế là tốt nhất rồi phải không?
- Anna không nhịn được nữa.

- Tôi có xin cô ở lại với tôi
đâu? Cô trách mắng tôi về chuyện nầy thì thật là tội. Cô lợi dụng ưu thế của
cô. Thôi cũng được… Không cần cho tôi ăn gì nữa? Cứ mặc cho tôi chết… Lòng
thương của cô quả là vĩ đại!

Môi Anna đã run lên, nhưng Anna
vẫn nhẫn nhục, không nói gì nữa. Anna tha thứ cho Buntruc, cố chịu đựng hết
thảy.

Chỉ một lần, sau một trận đấu
khẩu đặc biệt gay gắt vì Anna từ chối không cho Buntruc ăn thêm một miếng bánh
nướng, Buntruc quay ngoắt đi, Anna cảm thấy tim mình thắt lại vì kịp nhìn thấy
một giọt nước mắt long lanh trong mắt anh:

- Anh thật là con nít! - Anna kêu
lên.

Nói xong Anna chạy vào bếp, mang
ra cả một đĩa bánh đầy.

- Thôi anh ăn đi, ăn nữa đi, Ilia,
anh yêu quí! Thôi được rồi, anh đừng bực mình nữa nhé! Anh cầm lấy miếng nầy
đi, vừa chín tới đấy! Anna run run nhét miếng bánh vào tay Buntruc.

Buntruc cảm thấy rất đau khổ, đã
định thôi không ăn nữa, nhưng cuối cùng không nhịn được, bèn chùi nước mắt,
ngồi dậy cầm lấy chiếc bánh. Một nụ cười nhận lỗi thoáng hiện trên khuôn mặt
gầy rộc, lổm xổm bộ râu mềm loăn xoăn. Anh vừa đưa mắt vẻ như xin lỗi, vừa nói:

- Tôi còn tệ hơn cả đứa con nít
nữa là khác… Em xem: chỉ thiếu chút nữa là tôi khóc oà lên…

Anna nhìn cái cổ ngẩng ra một
cách lạ lùng, nhìn bộ ngực hom hem sâu hõm giữa hai tà áo sơ-mi mở phanh, nhìn
hai bàn tay chỉ có da bọc xương của Buntruc, rồi một niềm yêu thương thắm thiết
chưa từng cảm thấy bao giờ bất thần làm rung động cả tâm hồn Anna, và lần đầu
tiên Anna đặt lên cái trán vàng khô của Buntruc một cái hôn giản dị và âu yếm.

Mãi hai tuần sau Buntruc mới có
thể đi lại trong phòng mà không cần đến sự giúp đỡ của người khác, nhưng hai
chân khẳng khiu như cây sậy chỉ muốn gãy gập xuống. Buntruc tập đi lần thứ hai.

- Xem nầy, Anna, tôi đi được đây
nầy! - Buntruc thử đi nhanh một cách thoải mái, nhưng hai chân không đương nồi
sức nặng của thân thể, sàn nhà dưới hai bàn chân như muốn trượt đi đâu mất.

Buntruc nhìn thấy chỗ nào gần
nhất có cái gì vịn được là phải nắm ngay lấy, miệng cười toe ra như ông già,
làn da trên hai gò má xanh bóng chỗ thì căng ra, chỗ thì nhăn nhúm lại. Anh
cười một thôi một hồi, tiếng cười già nua run run, cuối cùng cười mãi mệt lử,
lại nằm vật ra giường.

Chỗ hai người ở rất gần bến tàu.
Đứng trong cửa sổ nhìn ra có thể trông thấy mặt sông Vonga trải rộng, đầy
tuyết, khu rừng xám xám hình bán nguyệt rộng bát ngát bên kia sông và những nét
mềm mại của cánh đồng gợn sóng đằng xa. Anna đứng rất lâu bên cửa sổ suy nghĩ
về cuộc sống kỳ dị của mình, một cuộc sống vừa trải qua một bước ngoặt lớn.
Bệnh tật của Buntruc đã làm cho hai người trở nên thân thiết lạ lùng.

Đầu tiên, khi mới đưa Buntruc
vượt được một chặng đường vừa dài vừa gian khổ đến được Sarysin, Anna đã cảm
thấy nặng nề, cay đắng đến phát khóc. Lần đầu tiên trong đời Anna phải nhìn
thẳng vào mặt trái của sự tiếp xúc với một người thân yêu một cách sát sạt và
trần truồng như thế. Nàng nghiến răng thay đồ lót cho Buntruc, chải chấy trên
cái đầu nóng như lửa, vần cái thân nặng như đá và rùng mình lén nhìn với cả một
niềm kinh tởm cái thân hình đàn ông trần truồng và gầy rộc của anh. Nhìn cái vỏ
đùm bên ngoài một sinh mệnh yêu quí lúc nầy chỉ còn thoi thóp chút hơi nóng.
Ruột gan Anna nôn nao cả lên, Anna thấy tởm lợm quá, nhưng sự bẩn thỉu bên
ngoài không làm hoen ố chút nào cái tình cảm vẫn còn giữ được rất sâu sắc, rất
bền vững của Anna. Theo mệnh lệnh không thể cưỡng lại được của tình cảm ấy,
Anna đã học được cách vượt qua đau khổ và do dự. Và Anna đã vượt qua. Cuối cùng
chỉ còn lòng thương và nguồn tình yêu nằm ở một chỗ rất sâu trong lòng thấm đần
ra ngoài rồi bật lên sôi sục.

Có một lần tự nhiên Buntruc hỏi:

- Sau tất cả những chuyện vừa qua
em thấy tôi đáng ghét lắm… có phải không?

- Đó là một sự thử thách.

- Thử thách gì? Sức chịu đựng à?

- Không, tình cảm.

Buntruc quay đi và mãi không thể
giữ nổi cho môi mình khỏi run.

Hai người không nói thêm gì về
chuyện ấy nữa. Bất cứ lời nào cũng thừa và nhạt nhẽo.

Đến giữa tháng Giêng hai người từ
Sarysin đi Voronez.

Chương 112

Chiều ngày mười sáu tháng giêng,
Buntruc và Anna về đến Voronez. Hai người ở lại đây hai ngày rồi lại đi
Minlerovo vì hôm ra đi bỗng có tin Uỷ ban quân sự cách mạng sông Đông đã chuyển
đến đây cùng với các đơn vị trung thành với nó phải rút khỏi Kamenskaia dưới áp
lực của quân Kaledin.

Minlerovo rất đông người, quang
cảnh bận bịu túi bụi. Buntruc ở lại đấy vài tiếng đồng hồ, rồi vừa thấy có
chuyến xe lửa là đi Glubokaia ngay. Ngày hôm sau anh nhận quyền chỉ huy đội
súng máy và sáng ngày hôm sau nữa đã có mặt trong trận chiến đấu chống chi đội
của Chernechev.

Sau khi Chernechev bị đánh bại,
hai người bất ngờ phải chia tay nhau. Một buổi sáng, Anna ở bộ tư lệnh về, vẻ
mặt sôi nổi nhưng hơi buồn.

- Anh có biết không, đồng chí
Abramxon có mặt ở đây đấy. Đồng chí rất muốn gặp anh. Ngoài ra còn một tin nữa,
hôm nay em phải lên đường rồi.

- Đi đâu bây giờ? - Buntruc ngạc
nhiên.

- Đồng chí Abramxon, em và vài
đồng chí nữa sẽ đi Lugansk làm công tác tuyên truyền.

- Cô bỏ chi đội à? - Buntruc hỏi
giọng lạnh nhạt.

Anna vừa cười vừa áp khuôn mặt
nóng bừng bừng vào má anh:

- Anh có thú nhận như thế nầy
không: anh buồn không phải vì em rời bỏ chi đội mà vì em rời bỏ anh? Nhưng cũng
chỉ một thời gian thôi. Em tin rằng trong công tác tuyên truyền em sẽ là một
người có ích hơn là gần anh. Có lẽ em làm công tác tuyên truyền thì hợp với
chuyên môn hơn là làm xạ thủ súng máy đấy… - Nói đến đây Anna đảo con mắt lên
một cách tinh quái, - Dù em đã được học tập công việc súng máy ấy dưới sự chỉ
đạo của một vị chỉ huy giàu kinh nghiệm như Buntruc.

Chẳng mấy chốc Abramxon cũng tới.
Vẫn là con người sôi sục nhiệt tình, thích hành động và không lúc nào chịu ngồi
yên một chỗ như xưa. Vẫn đám tóc trắng lấp loáng trên cái đầu bọ hung, đen như
bôi nhựa chưng. Buntruc thực tình cảm thấy sung sướng được gặp anh.

- Khỏi hẳn rồi à? Tuyệt lắm? Bọn
mình mang Anna đi đây. - Rồi anh nheo mắt ra ý đã biết hết mọi chuyện giữa hai
người - Cậu không phản đối chứ? Cậu không phản đối chứ? Phải, phải… Phải, phải…
Tuyệt lắm? Mình đặt câu hỏi như thế vì hình như ở Sarysin hai cô cậu đã thân
với nhau rồi thì phải.

- Tôi cũng chẳng giấu là cũng có
lấy làm tiếc vì phải chia tay với Anna, - Buntruc nhăn nhó gượng cười.

- Lấy làm tiếc à? Như thế cũng đã
là nhiều rồi đấy… Anna, cô đã nghe thấy chưa.

Abramxon đi đi lại lại trong
phòng, tiện tay nhặt từ cái rương lên một cuốn sách đầy bụi của Garin
Mikhailovsky^[210] rồi
như chợt nhớ ra điều gì, anh bắt đầu chia tay ra về.

^[210]  (1852
- 1906), một tác giả tiến bộ người Nga. (N.D)

- Cô sắp xong chưa, Anna?

- Đồng chí đi trước đi. Tôi xong
ngay đây. - Anna trả lời sau cái bình phong.

Anna thay đồ lót xong bước ra với
chiếc áo quân phục cổ chui màu ka-ki của lính có thắt dây lưng, hai túi ngực
phồng phồng, và vẫn cái váy đen vá vài chỗ nhưng sạch bong. Bộ tóc rất nặng vừa
mới gội bồng lên, thòi cả ra ngoài cái khăn bịt đầu. Anna mặc áo ca-pôtvào
và vừa thắt dây lưng vừa hỏi (cái vẻ hào hứng vừa nãy lúc nầy đã tan biến đâu
mất, giọng Anna khàn đi, nghe như van lơn):

- Hôm nay anh sẽ tham gia trận
tấn công à?

- Tất nhiên là có rồi? Em cũng
biết rằng anh chẳng chịu bó tay ngồi yên.

- Em van anh… Anh hãy nghe em,
phải cẩn thận mới được? Anh sẽ vì em mà làm như thế chứ? Đồng ý nhé? Em để lại
thêm cho anh một đôi bít tất len đấy. Anh cố giữ đừng để bị cảm lạnh, đừng để
chân bị ngâm nước đấy. Đến Lugansk em sẽ viết thư về cho anh.

Mặt Anna không hiểu sao tự nhiên
bạc màu đi. Lúc chia tay, Anna thú nhận.

- Anh xem đây, em rất đau buồn vì
phải xa anh. Đầu tiên khi đồng chí Abramxon rủ em đi Lugansk, em rất phấn khởi,
nhưng bây giờ em lại cảm thấy rằng không có anh, ở đấy cũng như không có người.
Chẳng cần nói nhiều, tình cảm lúc nầy là không cần thiết, chỉ bó chân bó cẳng…
Nhưng thôi, dù sao cũng tạm biệt anh!

Hai người chia tay nhau một cách
gần như lạnh nhạt, nhưng Buntruc hiểu nguyên nhân của điều đó đúng như đáng
phải hiểu: Anna sợ mất đi cái vốn quyết tâm còn lại.

Buntruc ra tiễn chân Anna, Anna
cắm đầu cắm cổ bỏ đi, hai vai đưa đi đưa lại một cách hối hả. Buntruc đã định
gọi Anna, nhưng anh nhận thấy rằng lúc chia tay, trong hai con mắt mờ đi nhìn
hiêng hiếng của Anna có một ánh ướt ướt, vì thế anh cố tự chủ, làm vẻ sảng
khoái kêu lên.

- Anh mong rằng chúng mình sẽ lại
gặp nhau ở Rostov!
Giữ sức khoẻ nhé, Anna!

Anna quay đầu lại một cái rồi rảo
bước hơn.

Sau khi Anna đi rồi, Buntruc cảm
thấy mình cô quạnh khủng khiếp Buntruc từ ngoài phố quay vào trong phòng, nhưng
lại lập tức nhảy phắt từ trong ấy ra như phải bỏng… Trong đó mỗi đồ vật đều
nhắc nhở sự có mặt của Anna, cái gì cũng còn lưu chút hơi thừa của Anna: nầy
chiếc khăn tay bỏ quên, nầy cái túi dết của lính bộ binh, nầy cái ca bằng đồng,
tất cả các thứ đó đều đã được bàn tay của Anna đụng đến.

Buntruc đi lang thang trong trấn
đến tối, trong lòng có một cảm giác canh cánh chưa từng cảm thấy bao giờ. Anh
thấy như trong người mình vừa bị cắt đi mất một cái gì và mình không thể nào
quen với trạng thái mới nầy được. Anh ngơ ngác nhìn vào mặt những chiến sĩ
Cô-dắc và Xích vệ nhận ra được vài người và nhiều người cũng nhận ra anh.

Khi đến một chỗ, có một chiến sĩ
Cô-dắc giữ anh lại, chiến sĩ nầy đã ở cùng một đơn vị với Buntruc trong cuộc
chiến tranh chống Đức.

Anh ta lôi Buntruc về chỗ anh ta
ở, mời Buntruc đánh bài. Một nhóm Xích vệ thuộc chi đội Petrov và vài chàng
thuỷ binh mới được điều tới đây đang ngồi quanh một chiếc bàn chơi bài tính
điểm. Họ đập quân bài đen đét giữa một làn khói thuốc lá mù mịt. Họ vò loạt
soạt những tờ giấy bạc Kerensky, văng tục, la hét một cách hết sức vô tư lự.
Buntruc đang cần có không khí để thở, vội bỏ ra ngoài.

Buntruc được cứu thoát khỏi tâm
trạng của anh nhờ trận tấn công mà một giờ sau anh phải tham gia.