CHƯƠNG 15 - PHẦN 2

Thầy Phillips
chẳng đoái hoài gì đến Gilbert.

“Ta rất tiếc khi
thấy một học sinh của ta lại tỏ ra nóng nảy và hằn học như thế,” ông nói bằng
giọng nghiêm trang cứ như thể đã là học sinh của ông thì phải diệt
trừ mọi cảm xúc xấu xa khỏi trái tim của những con người trần tục bé nhỏ không
hoàn thiện. “Anne, lên trên bục đứng trước bảng đen cho đến hết buổi chiều.”

Anne thích một
cây roi hơn hình phạt này nhiều, bị phạt như thế khiến tâm hồn nhạy cảm của con
bé run lên như bị roi quất. Con bé thực hiện mệnh lệnh với khuôn mặt trắng
bệch, nghiêm trang. Thầy Phillips lấy phấn viết lên bảng phía trên đầu nó:
“Anne Shirley vô cùng nóng tính. Anne Shirley phải học cách kiềm chế sự nóng
nảy của mình” và rồi đọc lên to đến nỗi ngay cả học sinh lớp một chưa biết đọc
cũng có thể hiểu được.

Anne đứng đó cho
đến tận cuối buổi chiều, trong đầu chỉ lởn vởn mỗi chuyện này. Con bé không
khóc mà cũng không cúi đầu. Cơn giận vẫn bừng bừng trong tim và chính nó đã
giúp Anne chống chọi được cảm giác xấu hổ cực độ. Với ánh mắt giận dữ và hai má
đỏ gay, con bé đối diện với cái nhìn cảm thông của Diana, cái gật đầu phẫn nộ
của Charlie Sloane và nụ cười ma mãnh của Josie Pye. Về phần Gilbert Blythe,
con bé thậm chí còn không thèm liếc mắt. Nó sẽ không bao giờ nhìn
cậu ta nữa! Nó sẽ không bao giờ nói chuyện với cậu ta nữa!

Khi buổi học kết
thúc, Anne ngẩng cao mái đầu tóc đỏ sải bước ra về. Gilbert Blythe cố gắng bắt
kịp nó ở cổng.

“Mình vô cùng xin
lỗi đã chế giễu mái tóc của bạn, Anne,” cậu ta thì thầm hối hận. “Mình xin lỗi
chân thành mà. Đừng giận nữa nhé.”

Anne cau có lướt
qua, không nhìn lại mà cũng chẳng có vẻ gì đã nghe thấy. “Ôi, sao cậu có thể
làm vậy được, Anne?” Diana hổn hển nói trong lúc cả hai bước xuống đường, giọng
nửa trách móc nửa ngưỡng mộ. Diana cảm thấy mình sẽ không bao
giờ cưỡng lại nổi lời năn nỉ của Gilbert.

“Mình sẽ không
bao giờ tha thứ cho Gilbert Blythe,” Anne nói kiên quyết. “Và thầy Phillips
cũng đánh vần tên mình thiếu chữ e. Một cái gì đó rắn đanh lạnh lẽo đã len lỏi
vào tâm hồn mình, Diana.”

Diana không hề ý
thức được Anne nói gì nhưng con bé hiểu là có chuyện rất khủng khiếp.

“Cậu không nên để
tâm chuyện Gilbert giễu cợt tóc cậu,” con bé xoa dịu. “Sao nào, cậu ấy chọc
ghẹo tất cả lũ con gái mà. Cậu ấy cười tóc mình vì nó quá đen. Cậu ấy gọi mình
là con quạ cả chục lần rồi; mà trước đây mình chưa bao giờ nghe cậu ấy xin lỗi
vì bất cứ chuyện gì.”

“Bị gọi là quạ và
bị kêu là cà rốt thì khác nhau nhiều lắm chứ.” Anne nói vẻ kiêu hãnh. “Gilbert
Blythe đã làm mình tổn thương một cách vô cùng đau khổ, Diana.”

Có lẽ nếu chẳng
có chuyện gì khác xảy ra thì sự cố này đã trôi qua mà không có thêm đau khổ nào
nữa. Nhưng một khi đã bắt đầu xảy ra thì mọi chuyện lại cứ thế mà tiếp diễn.

Học trò Avonlea
thường dành giờ nghỉ trưa hái quả trong khu rừng vân sam trên ngọn đồi ở phía
bên kia cánh đồng cỏ lớn của ông Bell. Từ chỗ đó chúng có thể để mắt đến căn
nhà của Eben Wright, nơi thầy giáo chúng thường lui tới. Hễ nhác thấy thầy
Phillips từ đó bước ra là chúng sẽ chạy ngay đến trường; nhưng vì khoảng cách
đó dài gấp ba lần con đường của ông Wright nên chúng thường về trễ chừng ba
phút, thở hổn hển không ra hơi.

Ngày hôm sau thầy
Phillips bổng nổi hứng muốn lặp lại kỷ luật và tuyên bố trước khi về nhà ăn
trưa rằng khi nào quay lại, ông muốn thấy tất cả học trò đã ngồi sẵn ở ghế. Ai
đến trễ sẽ bị phạt.

Tất cả lũ con
trai và một vài đứa con gái vẫn ra khu rừng nhỏ của ông Bell như
thường lệ, hoàn toàn chỉ định ở đó đủ lâu để “hái một chút”. Nhưng khu rừng quá
quyến rũ và những quả vân sam vàng thật hấp dẫn, hái quả xong rồi chúng lại thơ
thẩn lang thang; và như thường lệ thứ đầu tiên kéo chúng trở lại với ý thức về
thời gian thấm thoát thoi đưa là tiếng hét của Jimmy Glover vọng xuống từ ngọn
thông cổ thụ, “Thầy tới”.

Những đứa con gái
đang ở trên mặt đất khởi hành đầu tiên và xoay sở về trường vừa kịp giờ, không
sớm hơn được giây nào. Lũ con trai, còn phải vội leo trên cây xuống, về muộn
hơn; và Anne, không hái gì cả mà vui vẻ lang thang tận cuối rừng, nửa người
chìm trong đám dương xỉ, khẽ hát một mình, đầu đội một vòng hoa lưu ly gạo cứ
như thể con bé là một vị thần hoang dã nào đó của những chốn tối tăm, là người
cuối cùng quay về. Tuy nhiên Anne có thể chạy nhanh như một con hươu; cuộc đua
tốc độ đã dẫn đến một kết quả quái quỷ là con bé bắt kịp đám con trai ở cửa và
bị đám đông xô đẩy tràn vào lớp đúng lúc thầy Phillips đang treo mũ.

Nỗ lực cải tổ
ngắn ngủi của thầy Phillips thế là đi tong; ông không muốn phạt cả tá học sinh;
nhưng để giữ lời hứa thì cần phải làm gì đó nên thầy nhìn quanh tìm vật hy sinh
và ánh mắt rớt trúng con bé Anne lúc này vừa mới ngồi xuống ghế, hơi thở hổn
hển và vòng hoa loa kèn bỏ quên còn lủng lẳng một bên tai, làm cho con bé có
một dáng vẻ vừa ngông nghênh vừa nhếch nhác.

“Anne Shirley, vì
trò có vẻ rất thích đánh bạn với cánh con trai nên chiều nay chúng ta sẽ chiều
theo cái thú đó của trò,” ông nói giọng mỉa mai. “Bỏ hoa ra khỏi tai rồi ngồi
xuống cạnh Gilbert Blythe đi.”

Những đứa con
trai khác cười khúc khích. Diana, mặt trắng bệch vì thương cảm, kéo vòng hoa ra
khỏi tóc Anne và giật giật tay con bé. Anne nhìn chằm chằm vào ông thầy như hóa
đá.

“Trò có nghe tôi
nói gì không, Anne?” thầy Phillips hỏi nghiêm khắc.

“Có ạ, thưa
thầy,” Anne nói chậm rãi, “nhưng con không nghĩ là thầy thực sự có ý đó.”

“Ta đảm bảo với
trò là ta có ý đó,” - vẫn với cái nhếch mép mỉa mai mà tất cả lũ trẻ, đặc biệt
là Anne, căm ghét. Nó động chạm đến lòng tự ái của bọn chúng. “Làm theo lời ta
ngay đi.”

Trong một thoáng
trông Anne có vẻ như sẽ không vâng lời. Rồi, nhận ra làm vậy cũng chẳng ích lợi
gì, con bé kiêu hãnh đứng dậy, băng qua hai lối đi, ngồi xuống cạnh Gilbert
Blythe và vùi mặt vào hai cánh tay để trên bàn. Ruby Gillis, người thấy được
đúng khoảnh khắc khuôn mặt gục xuống đó, đã kể với mấy đứa khác trên đường về
nhà rằng con bé “thật sự chưa thấy cái gì như vậy - nó quá trắng với những đốm
đỏ kinh khiếp bên trên”.

Với Anne, đây
dường như dấu chấm hết cho mọi thứ. Bị phạt một mình trong khi cả tá đứa khác
cũng phạm tội, như thế cũng đủ tệ rồi; bị bắt ngồi kế một đứa con trai lại càng
tệ hơn; nhưng đứa con trai đó mà là Gilbert Blythe thì thật nhục nhã và tổn
thương đến mức không chịu nổi. Anne cảm thấy mình không thể chịu
đựng được, có cố gắng cũng không nghĩa lý gì. Trong con bé sôi sục cảm giác xấu
hổ, giận dữ và nhục nhã.

Lúc đầu những học
sinh khác còn nhìn ngó, xầm xì, cười khúc khích và huých tay nhau. Nhưng vì
Anne chẳng chịu ngóc đầu lên còn Gilbert thì mải mê làm toán như thể tất cả tâm
hồn cậu đều đặt vào đó và chỉ đó mà thôi, nên chúng nhanh chóng quay lại công
việc của mình và Anne bị lãng quên. Khi thầy Phillips kết thúc giờ học lịch sử,
Anne được phép ra ngoài; nhưng Anne không nhúc nhích, còn thầy Phillips, lúc
này đang viết mấy vần thơ “Tặng Priscillia” trước khi tập hợp lớp, thì trầm tư
suy nghĩ về một giai điệu nào đó mà mãi ông vẫn không nắm bắt được và không mảy
may nhớ đến con bé. Nhân lúc không ai chú ý, Gilbert lấy từ dưới bàn mình ra
một cái kẹo nhỏ hình trái tim hồng bên trên có hàng chữ màu vàng “Bạn thật ngọt
ngào,” rồi luồn nó xuống dưới tay Anne. Anne lập tức đứng dậy, nhón chiếc kẹo
hồng bằng mấy đầu ngón tay, ném nó xuống sàn, dùng gót giày nghiền thành bột,
rồi trở lại vị trí cũ mà không thèm hạ cố liếc Gilbert đến một cái.

Khi tan trường,
Anne về bàn của mình, hùng hổ lấy ra tất cả mọi thứ trong đó, sách và bảng
viết, bút và mực, thánh kinh và sách số học, đặt chúng thành chồng gọn gàng
trêm tấm bảng vỡ của mình.

“Cậu mang tất cả
những thứ này về nhà làm gì hả Anne?” Diana muốn biết, ngay khi cả hai ra đến
đường cái. Con bé mãi không dám hỏi câu đó.

“Mình không trở
lại trường nữa,” Anne nói.

Diana há hốc
miệng nhìn Anne chằm chằm để xem con bé có nói thật không.

“Liệu bác Marilla
có để cậu ở nhà không?” nó hỏi.

“Bác ấy sẽ phải
đồng ý,” Anne nói, “Mình sẽ không bao giờ đến trường gặp người
đàn ông đó nữa.”

“Ôi, Anne!” Diana
trông như thể sắp khóc đến nơi. “Mình nghĩ cậu thật tàn nhẫn. Mình biết làm gì
đây? Thầy Phillips sẽ bắt mình ngồi cạnh con nhỏ Gertie Pye kinh khủng đó -
mình biết thầy sẽ làm thế vì nó vẫn đang ngồi một mình. Trở lại đi mà, Anne.”

“Mình hầu như có
thể làm bất cứ chuyện gì vì cậu, Diana,” Anne nói buồn bã. “Mình sẽ để bản thân
bị phanh thây trăm mảnh nếu điều đó tốt cho cậu. Nhưng chuyện này thì mình
không thể, nên xin đừng đòi hỏi chuyện đó. Cậu đang giày vò tâm hồn nhỏ bé của
mình đấy.”

“Cứ nghĩ về tất
cả những chuyện vui mà cậu sẽ bỏ lỡ đi,” Diana van vỉ. “Chúng ta sẽ xây căn nhà
mới đáng yêu nhất bên dòng suối, và tuần sau chúng mình sẽ chơi bóng mà cậu lại
chưa bao giờ chơi bóng, Anne. Cực kỳ sôi động đấy. Rồi chúng ta sẽ học một bài
hát mới - đến giờ Jane Andrews vẫn đang tập hát; tuần sau Alice Andrews sẽ đem
đến một quyển sách mới của Pansy và chúng ta sẽ đọc to từng chương bên dòng
suối. Mà cậu biết cậu thích đọc truyện thành tiếng thế nào rồi đấy, Anne.”

Không có gì lay chuyển được Anne. Lòng con bé đã quyết. Nó
sẽ không đến trường của thầy Phillips nữa; nó nói vậy với bà Marilla khi về đến
nhà.

“Nói nhảm,” bà Marilla gạt đi.

“Không nhảm chút nào,” Anne nói, nhìn thẳng vào Marilla với
đôi mắt nghiêm trang, đầy trách cứ. “Bác không hiểu sao, bác Marilla? Con đã bị
sỉ nhục.”

“Sỉ nhục cái gì chứ! Ngày mai con sẽ đến trường như thường
lệ.”

“Ôi, không.” Anne lắc đầu nhẹ nhàng. “Con sẽ không trở lại
đâu, bác Marilla. Con sẽ học bài ở nhà, sẽ ngoan ngoãn hết mức và sẽ hoàn toàn
im lặng nếu cần. Nhưng con sẽ không trở lại trường đâu, con bảo đảm với bác như
vậy.”

Bà Marilla nhìn thấy điều gì đó tựa như một sự bướng bỉnh
không khoan nhượng toát ra từ khuôn mặt nhỏ bé của Anne. Bà hiểu sẽ không dễ gì
đánh bại được sự bướng bỉnh đó; nhưng ngay lúc này bà sáng suốt xử trí bằng
cách không nói thêm gì nữa. “Tối nay mình sẽ chạy xuống hỏi ý kiến Rachel,” bà
nghĩ. “Lý luận với Anne bây giờ chẳng có nghĩa lý gì. Con bé kích động quá và
mình biết một khi đã muốn thì nó sẽ cứng đầu vô cùng. Theo mình phân tích được
qua lời kể của con bé thầy Phillips giải quyết chuyện này hơi cực đoan. Nhưng
mình không bao giờ được nói thế với nó. Mình chỉ cần qua nói chuyện với Rachel
thôi. Chị ấy đã cho mười đứa con đến trường và chắc hẳn phải biết gì đó về
chuyện này. Đến giờ này thì chắc chị ấy cũng đã nghe được toàn bộ câu chuyện
rồi.”

Bà Marilla thấy bà Lynde đang ngồi đan len một cách cần cù
và vui vẻ như mọi khi.

“Chắc chị biết tôi đến vì chuyện gì rồi,” bà nói, hơi đỏ
mặt.

Bà Rachel gật đầu.

“Vì vụ lùm xùm của Anne ở trường, tôi nghĩ vậy,” bà nói,
“Trên đường đi học về, Tillie Boulter đã ghé vào kể cho tôi nghe chuyện đó.”

“Tôi không biết phải làm gì với con bé,” bà Marilla nói. “Nó
tuyên bố sẽ không quay lại trường nữa. Tôi chưa từng thấy đứa trẻ nào khích
động như vậy. Từ khi con bé đến trường tôi đã biết thể nào rồi cũng có rắc rối
mà. Tôi đã biết là mọi chuyện diễn tiến quá suôn sẻ đến mức chẳng thể nào kéo
dài mãi được. Con bé nhạy cảm quá. Lời khuyên của chị là gì, Rachel?”

“Được rồi, vì cô đã hỏi ý kiến của tôi, Marilla.” Bà Lynde
nói giọng thân tình - Bà Lynde rất thích được hỏi ý kiến - “Trước mắt tôi sẽ
phiên phiến cho nó một chút, tôi sẽ làm như vậy. Tôi tin là thầy Phillips sai
rồi. Dĩ nhiên, cô cũng biết là không được nói vậy với đám trẻ. Dĩ nhiên hôm qua
ông ấy đúng khi phạt con bé vì tội nổi nóng. Nhưng hôm nay thì khác. Mấy đứa
khác bị trễ lẽ ra cũng phải chịu phạt như Anne, vậy đó. Và tôi không tán thành
chuyện phạt lũ trẻ bằng cách cho con gái ngồi kế con trai. Không đúng đắn chút
nào. Tillie Boulter thật sự giận dữ. Con bé hoàn toàn đứng về phía Anne và nói
tất cả học sinh khác cũng vậy. Anne có vẻ ảnh hưởng rất lớn tới chúng theo một
kiểu nào đó. Tôi chưa bao giờ nghĩ con bé có thể hòa nhập tốt vậy.”

“Vậy chị thật sự nghĩ tôi nên để nó ở nhà à?” bà Marilla nói
giọng ngạc nhiên.

“Ừ. Tôi sẽ không nói chuyện trường học với nó nữa cho tới
khi nó tự nhắc đến. Cứ vậy đi, Marilla, chỉ cần trên dưới một tuần là con bé sẽ
nguội xuống rồi sẵn sàng tự nguyện quay trở lại, vậy đó, còn nếu cô bắt nó đến
trường ngay, có trời mới biết con bé sẽ nổi điên nổi khùng lên thế nào nữa và
làm mọi chuyện càng rắc rối thêm thôi. Thêm một chuyện chi bằng bớt một chuyện,
ý tôi là vậy. Thật ra con bé sẽ không bỏ lỡ quá nhiều thứ nếu không đến trường
đâu. Thầy Phillips cũng chẳng phải thầy giáo tốt. Cái kiểu ưu tiên của ông ta
gây nhiều gièm pha rồi, ông ta bỏ bê đám nhỏ để đổ hết thời gian vào mấy học
trò lớn mà ông ta định cho vào trường Queen. Ông ta sẽ chẳng thể dạy với dỗ
thêm năm nào được nếu chú ông ta không phải ủy viên ban quản trị - ủy
viên duy nhất, chỉ vì ông chú đó dắt mũi được hai người còn
lại, vậy đấy. Tôi dám nói rằng chẳng biết nền giáo dục trên cái đảo này rồi sẽ
trôi về đâu.”

Bà Rachel lắc đầu quầy quậy như muốn nói nếu bà là người duy
nhất đứng đầu hệ thống giáo dục của tỉnh thì mọi vấn đề chắc hẳn sẽ được điều
hành tốt hơn.

Bà Marilla nghe theo lời khuyên của bà Rachel bà không nói
thêm lời nào với Anne về chuyện trở lại trường nữa. Con bé học bài ở nhà, làm
việc vặt, chơi với Diana trong ánh chạng vạng đỏ tía của mùa thu giá lạnh;
nhưng khi gặp Gilbert Blythe trên đường hay chạm mặt trong trường học Chủ nhật,
nó đi lướt qua cậu ta với vẻ khinh bỉ lạnh lùng không hề lay chuyển bất chấp mong
muốn xoa dịu hiển nhiên của thằng bé. Kể cả những nổ lực hòa giải của Diana
cũng vô hiệu. Anne rõ ràng đã quyết tâm căm ghét Gilbert Blythe đến tận cuối
đời.

Tuy nhên, càng ghét Gilbert thì con bé càng yêu Diana, với
tất cả tình yêu từ trái tim bé nhỏ nồng nàn vốn yêu ghét đều mãnh liệt như nhau
của nó. Một tối, khi bà Marilla mang một giỏ táo từ vườn vào nhà thì thấy Anne
đang ngồi bên cửa sổ phía Đông, khóc nức nở trong ánh chiều tà.

“Giờ thì chuyện gì nữa đây, Anne?” bà hỏi.

“Đó là vì Diana” Anne nức nở như mưa rào giữa hạ. “Con yêu Diana quá, bác Marilla. Con
không thể sống thiếu bạn ấy. Nhưng con biết rất rõ là khi chúng con lớn lên
Diana sẽ lấy chồng rồi bỏ con mà đi. Ôi, con phải làm gì đây? Con ghét chồng
bạn ấy - con ghét tên đó khủng khiếp. Con đã tưởng tượng hết mọi chuyện - đám
cưới và mọi thứ - Diana mặc váy trắng như tuyết, đeo mạng che mặt, trông xinh
đẹp lộng lẫy như một bà hoàng; còn con làm phù dâu, mặc một chiếc váy tay phồng
cũng rất đáng yêu, có tay phồng nhưng ẩn dưới khuôn mặt tươi cười là một trái
tim tan vỡ. Và rồi Diana buộc phải tạm biệt...t...t...t...” Đến đây Anne suy
sụp hoàn toàn và khóc lóc thảm thiết với nỗi đau khổ càng lúc càng tăng.

Bà Marilla
vội quay đi chỗ khác hòng giấu khuôn mặt đang co rúm lại của mình; nhưng chẳng ích
gì; bà đổ sụp xuống chiếc ghế gần nhất và vỡ òa ra trong một trận cười ngặt
nghẽo bất thường đến nỗi ông Matthew, đang ở tận phía bên kia sân, cũng phải
dừng lại ngạc nhiên. Đã bao giờ ông nghe thấy bà Marilla cười thế chưa?

“Được rồi, Anne Shirley,” Marilla nói ngay khi có thể mở
miệng được, “nếu con muốn rước phiền vào thân thì vì Chúa con cứ việc rước. Ta
phải thấy là con có trí tưởng tượng đấy, chắc chắn rồi.”