Mùa khô, Đồng trơ gốc rạ. Chỉ những bờ ruộng, những gò đất là còn sót lại ít ngọn cỏ xanh.

Nước lại càng hiếm. Nước chạy trốn vào lung vào đìa sâu trong Đồng Tháp Mười. Nước chạy lên chót vót ngọn cây thốt nốt xa tít bên kia biên giới.

Còn lại giữa nắng cháy đồng không, hai đứa trẻ dắt trâu đi lượm những cọng cỏ xanh.

Những con trâu gặm cỏ như cậu bé háu đói liếm đĩa. Như cô bé xí xộn cúi nhặt những hạt cườm mới chạy trốn khỏi chuỗi cườm vừa đứt chỉ. Như người mẹ chân chỉ kéo lê cái thúng giạ mót lúa nông trường. Như người cha xốc vác, chống cái thùng vòi, bước trong đám sình, hôi cá sót lại sau đám tát đìa...

Trâu ngoan ăn để chiều lòng Sót và Mót, hai anh em ruột, mồ côi cha mẹ, đi chăn trâu mướn kiếm cơm ăn. Hai anh em ngồi chịu trận giữa đồng. Không bóng cây, không cầu, không quán. Chỉ có tấm khăn rằn che chung hai mái đầu khét nắng. Và nắng mới khủng khiếp làm sao. Lại thêm lửa đốt đồng xa gần bốn bên...

Trời nhá nhem, hai đứa theo trâu về làng. Mót là em gái, được về nhà ăn ngủ với ngoại, lo cho ngoại. Sót là anh trai phải ngủ lại với trâu

Sót lùa trâu vào chuồng. Xuống kinh tắm qua quít rồi mò xuống bếp kiếm cơm. Cơm còn nóng, lại thêm mùi mắm kho sực nức. Sót vừa đưa chén cơm lên thì nghe tiếng bà chủ nói vọng xuống:

- Sót à, muỗi dữ lắm, nhớ buông mùng cho trâu rồi hãy ăn nghe con

Sót nuốt nước miếng, dạ ran rồi buông chén đũa chạy ra chuồng trâu. Em giăng cái mùng lớn phủ kín năm con trâu to đùng. Công việc giờ mới thiệt hết. Sót lại vào bếp. Cái bụng vừa no thì đôi mắt díp lại.

Sót ra thềm gạch bông ngoài hiên chui vô nóp. Với người chăn trâu nhà nghề như Sót, cái nóp vừa là giường, vừa là chiếu, vừa là mền, vừa là mùng. Và Sót ngủ ngon lành!

Chỉ những con trâu là khó ngủ, suốt đêm lắc sừng, đập đuôi như áy náy về một điều gì đó.

CHUYỆN NĂM DẦN

Bà Mụ Cọp

ở Nam Bộ, những người làm nghề đỡ đẻ được gọi là mụ. Xã Bình Hàng Tây vùng Đồng Tháp Mười có bà mụ giỏi nghề, lại nhân từ, một tay bà sanh giúp không biết bao nhiêu người nơi vùng đất còn hoang vu này.

Một hôm đã lên giường, nghe tiếng đập cửa rầm rầm, bà mụ lên tiếng hỏi. Không thấy trả lời, chỉ nghe rên rỉ. Cho là có người chuyển dạ, đau tới không nói được nữa, bà mụ vội mở cửa ra.

Ngoài sân không ai hết, chỉ có một con cọp, lớn gần bằng con trâu mộng, nằm phủ phục, nhìn bà bằng đôi mắt phản chiếu ánh đèn dầu, sáng quắc. Bà mụ sợ quá, xỉu liền. Khi tỉnh lại, bà thấy mình nằm bên một con cọp cái có chửa, đang vật vã đòi sang. Cạnh đó, cọp đực vừa tời rước bà đi, nằm hiền lành như một con chó nhà. Chung quanh rừng rậm lọc ánh trăng mờ tỏ.

Máu nghề nghiệp làm bà mụ hết sợ, bắt tay ngay vào việc giúp con cọp mẹ sinh ra một bầy cọp, năm con, nhỏ như mèo. Sau khi nhà cọp đã mẹ tròn con vuông rồi, hết việc chôn nhau cắt rún, lại thấy bên mình toàn cọp là cọp, bà mụ khiếp sợ, xỉu lần nữa!

Lần này tỉnh lại, bà mụ thấy, mình đang nằm bên cửa nhà mình, bà con lối xóm xúm lại, người cạo gió, người đổ thuốc, nngười đốt sưởi... Thấy toàn người quen thân bà mụ mới lần lần kể lại chuyện xảy ra. Lúc đầu không ai tin, nhưng khi nhìn thấy mờ mờ trên cườm tay bà những vết răng, vết vuốt, thì ai nấy tròn mắt, vừa mừng, vừa sợ thay cho bà.

Đúng lúc ấy, một con vật lớn, nhảy như rơi từ trên trời xuống. Mọi người hốt hoảng ù té chạy, tưởng lại có cọp rừng chuyển dạ đẻ.

Nhưng con vật kia nằm bất động. Thấy vậy, mọi người hoàn hồn, trở lại coi, thì ra đó là một con heo rừng đã bị vật chết, trên mặt còn chi chít những dấu cọp vồ. Chắc là con heo lễ, vợ chồng cọp tạ ơn bà mụ ân nhân. Mọi người xả thịt heo ăn mừng. Bà mụ có tên mụ Cọp từ đấy.

Đó là chuyện ngày xửa ngày xưa rồi, nhưng cho tới hôm nay, về Bình Hàng Tây người ta vẫn được gặp cháu, chắt, gọi bà mụ Cọp là cố, là sơ gì đó. Cháu chắt bà mụ cọp đã có người theo nghề tổ tiên, học tới bác sĩ thú y, phòng hờ một đêm nào đó cọp lại gõ cửa thì đỡ phần lung túng



Có một nhà văn cầm bút mà chẳng biết viết gì. Ông đành buông bút, tháo kính và tiện tay cúi nhặt một cọng thun vai vo viên ném ngay dưới chân ông. Nhà văn vừa nhìn ra dòng kênh Nhiên Lộc trôi lười nhác ngay bên nhà mình, vừa vân vê cọng thun cho đỡ buồn tay. Cọng thun bỗng bật dậy, thẳng đứng. Hóa ra, đó chính là một con rắn vừa vỡ trứng, chỉ nhỏ như một nén bút, một sợi tóc, cũng ngóc đầu, thè lưỡi như mọi con rắn thứ thiệt khác,.

Cho là mình vừa bắt được một câu chuyện hay, nhà văn vội vàng cất con rắn ấy vào lọ mực Pắc-ke trong suốt, đã hết mực từ lâu và đổ nước lã vào đấy, để con rắn bơi lội cho ông nhìn ngắm.

Nhà văn chưa kịp nhìn ngắm thì một nhà thơ tới rủ ông đi chơi. Ông đành nút lọ mực lại, đặt trên cái bàn chung của cả nhà, kê trước màn hình ti vi, rồi theo nhà thơ tớ một quán rượu rắn.

Cho tới khi truyền hình bắt đầu chiếu phim 101 con chó đốm, nhà văn của chúng ta vẫn ch. Chỉ có cậu bé lớp ba, con của nhà văn dán mắt ngồi xem. Mẹ cậu từ buồng ngủ, lệnh cho cậu phải sắp xếp sách vở, bút thước cho xong mới được coi tiếp. Thế là vừa coi 101 chó đốm vẫy đuôi, vừa đút sách vở vào cặp, vừa bơm mực vào bút. Cho nên, lẽ ra phải mở lọ mực tím của mình, cậu lại mở lọ mực rắn của ba và cắm ống mực xuống đó.

Khuya lắm nhà văn mới về tới nhà mình. Ông đưa lọ mực rắn ra soi dưới ánh đèn thì lạ chưa, con rắn đã biến mất, chỉ còn một thứ nước màu phớt tím được nút kỹ. Nhà văn suy nghĩ ngay ra một cốt truyện thần thông biến hóa bắt đầu từ một con rắn bị nhốt trong lọ mực. Ông tính viết liền, nhưng lại không có rắn làm mẫu cho việc miêu tả, đành buông bút một lần nữa và ngủ.

Sáng hôm sau, nhà văn quên mất cốt truyện đã nghĩ. Còn cậu bé nọ đến lớp bằng cây bút hút đầy mực rắn. Cậu mở nắp bút, đặt ngòi bút trên giấy trắng và nhìn lên bảng đen. Đến khi cố xuống, cậu tròn mắt ngạc nhiên. Ngòi bút vẫn còn đứng yên mà trên trang giấy, lại đã có một đường mực tím uốn lượn, như có ai chữ đẹp lắm, vừa đặt bút kí vào đấy rồi biến mất.

Cậu học trò mê coi phim vẫn chưa biết đó là chữ ký của ai? Nhà văn thì vẫn chưa nghĩ ra con rắn tí hon biến đi đằng nào? Em nào biết, em nào nghĩ ra thì sau này, nếu không thành một trinh thám tài ba, cũng thành một nhà văn giàu trí tưởng tượng.