34. Những đại sứ quán ở New Delbi

Thời gian ở Delhi của tôi là thời gian lận đận
vật lộn với các thể loại visa, chính vì vậy mà tôi có dịp lượn đủ các đại sứ
quán. Các đại sứ quán ở New Delhi tập trung chủ yếu ở Chanakyapuri, khu vực cao
cấp của thành phố. Bước vào khu vực này, bạn có cảm giác như đã bay khỏi sự ồn
ào náo nhiệt của Ấn Độ để đến với một khi yên tĩnh thanh bình nào đó ở New
Zealand vậy. Chanakyapuri nhiều công viên, bãi cỏ xanh rì, đường phố rộng rãi,
thoáng mát, nhà vườn xinh xắn, sang trọng. Người ta nói trông mặt mà bắt hình
dong, muốn biết đất nước như thế nào thì cứ lên đại sứ quán của nước đấy thì
biết.

Đại sứ quán Mỹ to, rộng uy nghi, từ tường cho
đến cổng sáng loáng màu kim loại. Bảo vệ, thanh chắn tầng không biết là sợ
khủng bố hay bản chất nước lớn phải thể hiện ra như thế.

Không phô trương như đại sứ quán Mỹ, đại sứ
quán Trung Quốc làm theo kiểu tầm ngầm tầm ngầm mà đấm chết voi. Sứ quán này
nằm khuất trong một góc, yên tĩnh nhưng bệ vệ, bao quanh bởi một bức tường gạch
to mà dày. Nằm tại Ấn Độ, nơi có nhiều người Tây Tạng đang tha hương, đại sứ
quán này là mục tiêu của không ít người biểu tình.

Đại sứ quán Pakistan lại cho người ta cảm giác
nơi đây đã thuộc về quá khứ. Cổng đóng im ỉm, tiếp dân ngày hai lần qua một ô
cửa sổ bé xíu, chăng lưới sắt, dính đầy mạng nhện. Cứ mỗi lần bác bảo vệ nhận
hồ sơ xong là đóng cửa, đi vào trong làm gì đó, rồi mở cửa trả lời. Lề đường
phủ đầy lá rơi, người trải chiếu nằm la liệt chờ đến lượt mình. Không cần đọc
tin, chỉ cần nhìn qua đại sứ quan này cũng biết quan hệ hai nước đang vô cùng
căng thẳng. Tôi muốn đi Pakistan nhưng địa sứ quán bên này khăng khăng không
cho khách du lịch ở Ấn Độ nộp đơn. Tôi năn nỉ cũng không được vì vừa nhìn thấy
mặt tôi họ đã đóng sập cửa sổ.

Tôi thích đại sứ quán Iran ngay từ cái nhìn
đầu tiên. Nằm khuất sau hàng cây xanh mướt, đại sứ quán Iran không phô trương
nhưng vẫn hút hồn với nhưng họa tiết trang trí đậm chất nghìn lẻ một đêm, trần
nhà mái vòm kiến trúc Hồi giáo. Đây là một trong hai điểm dễ xin visa Iran
nhất, điểm còn lại là lãnh sự quán Iran ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Nổi bật nhất và cũng thu hút nhiều tranh luận
nhất trong số tất cả các địa sứ quán ở đây là đại sứ quán Bỉ. Một trong những
điều làm đau đầu những người chấp bút tranh luận là kiến trúc sư trưởng của tòa
nhà này, Satish Gujral, thậm chí còn không là một kiến trúc sư, mà là một nhà
điêu khắc. Với những hình khối kỳ lạ, đại sứ quán này mang hơi hướng một bức
tượng điêu khắc khổng lồ. Những tháp tròn dạng Disneyland mang lại cho nơi đây
bầu không khí vui vẻ, cởi mở không giống như những gì người ta vẫn hình dung về
một đại sứ quán.

Nhưng không đâu bằng với đại sứ quán Việt Nam
mình.

Nhìn thấy dòng chữ tiếng Việt khắc ngay ngắn
“Việt Nam”, tự nhiên tôi nao nao có cảm giác như về nhà vậy. Đại sứ quán Việt
Nam xinh xắn và ấm cũng với vườn hoa phía trước. Mấy hôm trước, một người bạn
hỏi tôi có lên gặp đại sứ Việt Nam ở đây không, tôi cười bảo mình phận dân đen,
có việc gì mà gặp. Rồi hôm trước tìm thông tin mấy đại sứ quán, tự nhiên thấy
đại sứ quán mình ở ngay gần đấy, tôi lấy số gọi. Sau mấy giây lúng túng ban
đầu, tôi giới thiệu mình là một người Việt tha hương muốn lên chào các bác. Bác
Tuấn bảo khi nào lên đến nơi gọi cho bác. Bác hết sức ngạc nhiên khi thấy tôi
chỉ là một con bé trẻ măng. “Trẻ hơn cả con gái bác”, bác bảo. Tôi phải nói
mãi, nói mãi bác mới tin là tôi đang đi một mình. Tôi kêu với bác là mình thèm
đồ ăn Việt, bác mời tôi về ăn cơm với gia đình bác (ha ha ha, mình cũng thủ
đoạn ghê).

Có lẽ chỉ có đại sứ quán Việt Nam mới thân
thiện và nhiệt tình như thế. Sau này khi tôi kể với những người bạn nước ngoài
của tôi, mọi người mới bảo đố ai tự nhiên lên đại sứ quán Mỹ, châu u hay Israel
làm quen rồi lại còn được mời về nhà ăn nữa đấy.

35. Diwali

Tôi ở Delhi hai tuần, phần vì lận đận lo visa,
phần vì bị ngộ độc thực phẩm phải ở nhà suốt. Delhi là một thành phố khá thú vị
để ghé thăm. Tôi thích nhất khu phố cở quanh Qutb complex – khu đền thời đạo
Hồi đầu tiên và lớn nhất của Ấn Độ, nhưng giờ đây hầu hết chỉ còn là đống đổ
nát. Xung quanh đây là hàng chục con phố nhỏ xíu bày bán đủ các loại hàng quà,
lúc nào cũng tấp nập người đi lại. Sau này khi đi nhiều hơn rồi, tôi nhận ra
đây là nét đặc trưng của phố cổ Hồi giáo. Những người đàn ông mặc áo chùng
trắng, những người phụ nữ vấn khăn trùm mặt, những quán thơm nức mùi biryani,
mùi cà ri thịt cừu, mùi kebap, mùi paneer… Nhưng đây không phải là một thành
phố mà tôi muốn sống. Là thủ đô, nơi lưu giữ những giá trị truyền thống, Delhi
vẫn có những nét cứng nhắc, khó gần, không có sự cởi mở, cuồng nhiệt mà tôi
thích ở Mumbai.

Cuộc sống ở đây cũng bình bình. Những ngày
không bị đau, tôi bắt metro đi vào thành phố. Hệ thống metro của Delhi cũng như
nhiều công trình đồ sộ của thành phố này, đã được nâng cấp, cải thiện đón chào
Commonweath Games 2010 (Đại hội thể thảo khối thịnh vượng chung). Hệ thống này
tuy không dài và phủ khắp được như hệ thống metro của Singapore, nhưng cũng
hiện đại không thu kém gì. Duy chỉ có một điều, một vấn đề cố hữu của tất cả các
thành phố lớn của Ấn Độ: metro lúc nào cũng đông chặt người. Cũng may, phụ nữ
được hai khoang riêng nên không sợ bị sàm sỡ.

Tôi cũng đã có kha khá bạn ở đây: một số người
bạn tôi quen qua CouchSurfing; một số tôi tìm thấy Blog của họ và lân la làm
quen; một số là bạn của bạn bè tôi ở những nơi khác giới thiệu; một số tôi tình
cờ gặp trên đường. Quen một cách tình cờ nhất phải kể đến anh chàng Vineet. Một
buổi tối khi tôi đang đi metro ở Delhi, một anh chàng người Ấn Độ bất chợt tiến
đến gần và hỏi rằng tôi là người Việt Nam à. Tôi không tin vào tai mình nữa. Ở
đây tất cả đều nghĩ tôi là người Trung Quốc. Nếu tôi có nói tôi là người Việt
Nam thì cũng phải lặp đi lặp lại mấy lần vì chẳng mấy ai nghe thấy cái tên Việt
Nam cả.

“Trời, anh không nghĩ em là người Trung Quốc
hả?”.

“Không, người Trung Quốc nhìn khác, người Việt
Nam nhìn khác. Bạn gái anh người Việt nên nhìn anh biết liền”.

Vineet khăng khăng bảo tôi chat với bạn gái
của anh trên Yahoo. Nhìn ảnh avatar bạn này, tôi thấy có gì đó quen quen nhưng
ảnh nhỏ quá không nhìn ra được. Chúng tôi nói chuyện một hồi, thì hóa ra đó là
cô bạn ngồi cạnh tôi hồi cấp hai. Chúng tôi mất liên lạc vì gia đình ấy chuyển
đi nơi khác, còn tôi chuyển lên Hà Nội học. Thế giới thật là nhỏ.

Tôi cũng kiếm cớ lên nhà bác Tuấn chơi để được
ăn cơm bác gái nấu. Bác gái là con gái Hà thành có khác, nấu ăn không chỉ ngon
mà còn đẹp. Tôi học mãi vẫn không học được cách làm đậu của bác. Đến nhà bác
chơi nhiều tôi được truyền cảm hứng để nấu đồ ăn Việt cho nhà Robinson. Chiều
hôm đấy chị Nga, con bác và bé Vân, đang học ở Delhi dẫn tôi đi chợ Thái mua
nguyên liệu. Tôi làm món gà kho gừng, đậu sốt cà chua và rau bắp cải xào tỏi.
Ai ngờ bạn Murdi cứ khăng khăng không chịu ăn món gà tôi làm vì bạn ấy kêu là
sống mặc dù mình đã kho hai mươi phút. Ở Ấn Độ, hầm vài tiếng cho mềm nhũn ra
mới được coi là chín. Cũng may là các bạn ấy còn thích hai món kia, chứ không
thì tôi đã thề là sẽ không bao giờ nấu ăn cho người Ấn Độ nữa.

Một lý do khác khiến tôi ở lại Delhi lâu như
vậy là vì tôi muốn chờ Diwali. Diwali, từ viết tắt của Deepavali – lễ hội ánh
sáng, là một trong những lễ hội quan trọng nhất của người theo đạo Hindu. Mỗi
ngày lễ của Ấn Độ đều có xuất xứ từ một huyền thoại gắn liền với các vị thần
của họ và Diwali không phải trường hợp ngoại lệ. Người theo đạo Hindu tổ chức
Diwali chào mừng chúa Rama đánh bại chúa quỷ Ravana để có thể trở về cùng nữ
thần Sita và Lakshman sau mười bốn năm lưu đày. Hai nơi đẹp nhất để chiêm
ngưỡng Diwali là Ayodhya, nơi sinh hạ của chúa Rama và sông Hằng, dòng sông thiêng
nhất trong đạo Hindu, khi người dân thả hàng nghìn ngọn đèn lấp lánh trôi sông.

Mặc dù có nhiều phiên bản khác nhau, nhưng các
huyền thoại về Diwali đều ca ngợi chiến thắng của thiện với ác. Ánh sáng Diwali
không chỉ thắp sáng ngôi nhà, mà còn thắp sáng trái tim mỗi con người, đưa
chúng ta đến với sự thật và hy vọng. Ánh sáng Diwali còn tượng trưng cho ánh
sáng của tri thức, xua đuổi sự ngu dốt che phủ bản chất thực sự của con người.

Trước đây, tết Diwali kéo dài cả năm ngày với
mỗi ngày kỷ niệm một sự kiện khác nhau. Ngày đầu tiên được gọi là Naraka
Chaturdasi, đánh dấu sự bại trận của quỷ Naraka dưới sức mạnh của chúa Krishna
và vợ Satyabhama. Trong ngày này ở phía nam Ấn Độ, người theo đạo Hindu sẽ dậy
sớm, tắm bằng dầu thơm và mặc quần áo mới. Amavasya, ngày thứ hai của Diwali,
là ngày thờ nữ thần Lakshmi, nữ thần của sự giàu sang, Amavasya cũng là ngày kỷ
niệm chúa Vishnu khi ngài trong hình hài một người lùn đã đánh bại bạo chúa
Bali và giam hắn xuống ngục. Trong ngày này chồng sẽ tặng quà cho vợ. Bali được
trở lại trái đất mỗi năm một lần, chính là ngày thứ ba của Diwali, để thắp hàng
triệu ngọn đèn xua tan bóng tối và sự ngu dốt, đồng thời lan truyền ánh sáng
của tình yêu và trí khôn. Ngày thứ tư được biết đến như Bhaiduj. Trong ngày
này, chị em sẽ mời anh em trai của mình đến nhà chơi. Thời gian gần đây, do bận
rộn công việc, người dân Ấn Độ chỉ tổ chứ Diwali trong một ngày. Năm nay,
Diwali rơi vào thứ sáu, ngày 05/11.

Trước Diwali cả tuần, Robinson đã chăng đèn
màu xung quanh nhà ganh đua với hàng xóm. Ánh đèn màu lấp lánh khắp nơi nơi
cùng với thời tiết Delhi lành lạnh khiến tôi có cảm giác như đang đón Noel vậy.
Công việc chuẩn bị thực sự bắt đầu từ ngày thứ năm khi Murdi dậy sớm cùng chị
giúp việc dọn dẹp nhà cửa. Sau đó, chị với tôi tỉ mẩn ngồi đổ dầu sáp, xếp bấc
nến vào những chén nhỏ làm bằng đất nung, được gọi là Diya để hôm sau đốt.
Chiều tối, Murdi dẫn tôi đi chợ mua kẹo, pháo với đồ ăn bởi Diwali chợ không mở
cửa. Karen được bố mẹ mua cho quần áo mới và Robinson cũng nằng nặc đòi mua cho
tôi luôn bởi theo truyền thống Diwali người lớn sẽ tặng quà cho trẻ nhỏ. Mặc dù
tôi không còn nhỏ tí nào. Murdi mua tặng tôi một chiếc váy Bô-hê-miêng màu đỏ
cực kỳ xinh. Tết Diwali không có giao thừa, nhưng mọi người rục rịch bắn pháo
hoa, nổ pháo từ đêm thứ năm. Cả Ấn Độ ngập tràn trong ánh nến, ánh đèn lung
linh. Tiếng trẻ em reo hò lẫn trong tiếng pháo nổ đùng đoàng. Ở đây chao ôi là
nhiều loại pháo. Pháo hoa đốt hai đầu, phóng vụt lên trên trời nở thành từng
chùm rực rỡ đủ màu sắc. Pháo chanki là những bánh xe lửa quay tít. Một loại
pháo khác thì phun trào lên như những ngọn tháp ánh sáng. Pháo hương đốt cầm
được trên tay. Rồi còn cả pháo tên lửa mà mỗi lần ai đó bắn, tôi lại nhắm mắt
cầu nguyện nó không rơi vào cửa sổ nhà mình. Sợ nhất là pháo tép, khong may xác
pháo bắn vào người là bỏng da rát thịt. Tối hôm đấy chúng tôi hốt hoảng vì một
quả pháo của chúng tôi rơi sang sân thượng nhà hàng xóm, không rõ rơi vào cái
gì mà nó bén lửa cháy. Nhà hàng xóm lại đi vắng nên chúng tôi không có cách nào
sang dập lửa được. Hốt hoảng, chúng tôi tính đến chuyện gọi cứu hỏa, may mà sau
khoảng mười phút, lửa tự tắt. Một điều nữa tôi cũng không thích là đêm hôm ấy
cả Delhi ngập trong khói thuốc. Tôi nghe bạn bè kể thì tết Diwali ở Mumbai năm
nay không vui như mọi năm, bởi Colaba - chợ pháo nhộn nhịp nhất Mumbai - phải
dẹp tiệm để đảm bảo an toàn cho chuyến thăm của Barack Obama.

Ngoài pháo, một mặt hàng khác bán cực kỳ chạy
trong Diwali là kẹo. Người Ấn Độ thích ăn kẹo, hễ có dịp gì vui là họ ăn kẹo mà
theo như lý giải của Robinson bạn tôi là bởi vì “kẹo mang lại cho họ may mắn”.
Chính vì thế, đốt pháo xong là mọi người kéo nhau xuống nhà ăn kẹo. Mỗi người
trong nhà thay phiên nhau nhét một viên kẹo to đùng vào miệng tôi, bắt tôi ăn
cả chứ không được cắn, bởi theo quan niệm của người Ấn nếu cắn rồi thì sẽ không
còn được may mắn nữa. Mỗi lần ăn kẹo là một lần được ôm chúc mừng Diwali.

Thứ sáu là ngày thăm hỏi họ hàng, bạn bè. Vợ
chồng Robinson dẫn tôi đi chúc Tết gia đình, hàng xóm. Nếu như quà chúc Tết ở
Việt Nam thường bao gồm bánh chưng, cân đường thì quà chúc Tết ở Ấn Độ nhất
định phải có một hộp kẹo. Đến nhà nào chúng tôi cũng lại được mời ăn kẹo, uống
trà; nhà nào sang hơn sẽ có cả nho khô, hạt điều. Cũng như pháo, kẹo ở Ấn Độ
hết sức đa dạng. Tôi ăn thử mỗi loại một chút thôi mà sau hôm đó cứ nhắc đến
kẹo là sợ.

Khởi đầu là một lễ hội mang tính tôn giáo,
Diwali đã phát triển trở thành một lễ hội đặc trưng của người dân Nam Á: từ Ấn
Độ cho đến Nepal, Sri Lanka, kéo dài sang cả Malaysia, Singapore. Diwali được
đánh dấu bằng đèn dầu Diya, kẹo, pháo, pháo hoa và quà tặng. Cũng như tết cổ
truyền ở Việt Nam, tết Diwali đánh dấu sự khởi đầu của một năm mới, khi hầu hết
các gia đình kinh doanh bắt đầu năm tài chính mới của mình vào ngày này. Nhiều
người Ấn Độ còn xem Diwali là cơ hội “đánh bạc”. bởi tương truyền ngày này, nữ
thần Parvati chơi xúc xắc với chồng và nói rằng: bất cứ ai đánh bạc trong
Diwali việc làm ăn sẽ thuận lợi.