Chương VI

RẤT NHIỀU CUỘC CHIA TAY

Khi
những ngày ăn mừng cuối cùng đã kết thúc, những người bạn Hội Đồng Hành tính chuyện
trở về quê nhà. Frodo tới gặp Nhà Vua khi ngài đang ngồi cùng Hoàng hậu Arwen bên
đài phun nước; nàng hát bài ca về Valinor, trong khi Cây Trắng lớn dần và nở hoa.
Họ chào Frodo và đứng dậy đón cậu; Aragorn nói:

“Tôi
biết cậu tới đây vì chuyện gì, Frodo: cậu muốn trở về nhà mình. Người bạn thân thiết
ạ, quả là cây sinh trưởng tốt nhất ở miền đất tổ tiên; nhưng cậu sẽ luôn được chào
đón trên tất cả những miền đất phía Tây. Và dù đồng bào cậu cho đến nay ít khi thấy
mặt trong truyền thuyết về những người vĩ đại, giờ họ sẽ có tiếng tăm hơn nhiều
so với bất kể vương quốc rộng lớn nào mà nay không còn tồn tại.”

“Đúng
là tôi muốn trở về Quận,” Frodo nói. “Nhưng đầu tiên tôi phải tới Thung Đáy Khe.
Vì nếu có điều gì còn thiếu trong những ngày hạnh phúc đến thế này, thì ấy là tôi
nhớ Bilbo; và tôi rất buồn khi thấy bác ấy không đến giữa gia tộc Elrond.”

“Cậu
ngạc nhiên vì điều đó ư, Người Mang Nhẫn?” Arwen nói. “Vì cậu hiểu quyền năng của
vật giờ đây đã bị phá hủy; tất cả những gì có được nhờ quyền năng đó giờ đang dần
biến mất. Mà người bà con của cậu giữ nó lâu hơn cậu. Ông ấy giờ đã sống qua rất
nhiều năm, so với chủng tộc ông; và ông ấy đang chờ cậu, vì ông ấy sẽ không còn
bước vào hành trình dài nào nữa, trừ một chuyến đi duy nhất.”

“Vậy
tôi xin phép được sớm lên đường,” Frodo nói.

“Bảy
ngày nữa chúng ta sẽ đi,” Aragorn nói. “Bởi chúng tôi sẽ tiễn cậu một khúc đường
xa, tới tận đất Rohan. Trong vòng ba ngày nữa, Éomer sẽ trở lại đây đưa Théoden
về yên nghỉ tại đất Mark và chúng tôi sẽ đi cùng anh ấy để tỏ lòng tôn kính người
tử trận. Nhưng giờ trước khi cậu đi, tôi sẽ xác quyết lời Faramir đã nói với cậu,
và cậu được quyền tự do di chuyển trên toàn vương quốc Gondor, cũng như tất cả những
bạn đồng hành của cậu. Và nếu có món quà nào tôi có thể trao đi mà xứng đáng với
chiến công của các cậu, thì các cậu sẽ nhận được; nhưng các cậu có thể mang theo
bất cứ thứ gì mình muốn, và sẽ ra đi trong vinh dự và vận trang phục như những hoàng
thân của vương quốc này.”

Hoàng
hậu Arwen thì nói: “Có một món quà tôi sẽ trao cho cậu. Vì tôi là con gái Elrond.
Giờ tôi sẽ không đi cùng ông khi ông lên đường tới Cảng; bởi lựa chọn của tôi cũng
là lựa chọn của Lúthien, và cũng như người, tôi đã chọn cả phần ngọt ngào lẫn phần
cay đắng. Nhưng cậu sẽ đi thay tôi, Người Mang Nhẫn, bao giờ thời điểm đến, và nếu
lúc đó cậu mong vậy. Nếu những nỗi đau vẫn làm cậu tổn thương và kí ức về gánh nặng
đã mang vẫn nặng nề, cậu có thể đi tới phương Tây, cho tới khi tất cả thương tích
và mệt mỏi được chữa lành. Nhưng giờ hãy đeo thứ này để nhớ về Ngọc Tiên và Sao
Hôm, mà cuộc đời đã đan kết vào đời cậu!”

Và
nàng cầm lấy viên ngọc trắng như vì sao trên dây chuyền bạc trước ngực mình, đeo
vòng dây quanh cổ Frodo. “Khi kí ức về nỗi sợ hãi và bóng tối làm cậu sầu não,”
nàng nói, “nó sẽ trợ giúp cậu.”

Ba
ngày sau, đúng như Nhà Vua nói, Éomer đất Rohan ruổi ngựa tới kinh thành, đi cùng
chàng là một éored được lập từ những kị sĩ đáng quý nhất của Đất Mark. Chàng
được chào đón; và khi họ cùng ngồi bên bàn ở Merethrond, Đại Yến Sảnh, chàng kinh
ngạc khi chứng kiến sắc đẹp của những quý nương trước mặt mình. Trước khi lui về
nghỉ ngơi, chàng gọi Người Lùn Gimli và nói với gã: “Gimli con trai Glóin, rìu của
anh sẵn sàng ở đây chứ?”

“Không,
thưa bệ hạ,” Gimli nói, “nhưng tôi có thể nhanh chóng đi lấy, nếu cần thiết.”

“Anh
cứ cân nhắc đi,” Éomer nói. “Vì có vài lời xốc nổi về vị Phu Nhân khu Rừng Vàng
vẫn còn treo lại giữa chúng ta. Và giờ tôi đã tận mắt nhìn thấy bà rồi.”

“À,
bệ hạ,” Gimli nói, “thế giờ bệ hạ sẽ nói gì?”

“Than
ôi!” Éomer nói. “Tôi sẽ không nói rằng bà là người phụ nữ kiều diễm nhất trên đời.”

“Thế
thì tôi phải đi lấy rìu thôi,” Gimli nói.

“Nhưng
trước tiên tôi xin bào chữa thế này,” Éomer nói. “Nếu thấy bà giữa bất cứ bạn bầu
nào khác, hẳn tôi đã nói bất cứ điều gì anh muốn. Nhưng giờ tôi đặt Hoàng hậu Arwen
Sao Hôm lên trước, và về phần mình, tôi sẵn sàng đánh với bất cứ ai dám trái ý tôi.
Vậy tôi có cần đi lấy kiếm của mình không?”

Rồi
Gimli cúi rạp mình. “Không, về phần tôi thì bệ hạ đã được tha thứ rồi,” gã nói.
“Bệ hạ đã chọn Chiều Hôm; nhưng tình yêu của tôi lại dâng lên Ban Mai. Và trái tim
tôi dự báo nó sẽ sớm trôi qua vĩnh viễn.”

Cuối
cùng ngày khởi hành cũng tới, và một đạo quân lớn đẹp đẽ đã sẵn sàng rời kinh
thành lên đường về phương Bắc. Những vị vua của Gondor và Rohan tới Linh Thất vào
lăng mộ ở Rath Dínen, họ đưa Vua Théoden đi trên chiếc cáng vàng, đi qua kinh
thành trong im lặng. Rồi họ đặt cáng lên chiếc xe lớn với đoàn kị sĩ Rohan đứng
xung quanh, lá cờ của ông treo phía trước; và Merry, với vai trò hầu cận của Théoden,
đứng trên xe mang vũ khí của nhà vua.

Những
người khác trong Hội Đồng Hành được cung cấp ngựa đúng theo tầm vóc; Frodo và Samwise
đi bên Aragorn, Gandalf cưỡi trên lưng Scadufax, Pippin đi cùng những kị sĩ Gondor;
và Legolas với Gimli vẫn như trước cùng cưỡi con Arod.

Hoàng
hậu Arwen cũng có mặt trong chuyến đi đó, cả Celeborn và Galadriel với người của
mình, cùng Elrond và các con trai ông; các hoàng thân Dol Amroth và Ithilien, cũng
như nhiều chỉ huy và kị sĩ khác. Chưa vì vua nào của đất Mark được tháp tùng đông
đảo đến như Théoden con trai Thengel trên đường trở về quê hương mình.

Khoan
thai và yên bình, họ đi vào đất Anórien, tới khu Rừng Xám dưới bóng đồi Amon Dîn;
ở đó họ nghe thấy âm thanh như tiếng trống vang lên giữa những ngọn đồi, dù không
nhìn thấy sinh vật sống nào. Rồi Aragorn lệnh cho kèn đồng thổi; và lính hiệu lệnh
kêu lớn:

“Hãy
chú ý, Vua Elessar đã tới! Rừng Drúadan người trao vĩnh viễn cho Ghân-buri-Ghân
và nhân dân ông; và từ lúc này không con người nào được phép tiến vào nơi này mà
không được họ đồng ý!”

Rồi
tiếng trống vang rền, và lắng xuống.

*
* *

Cuối
cùng sau mười lăm ngày đi đường, linh xa chở Vua Théoden cũng đi hết những cánh
đồng xanh Rohan mà tới Edoras; ở đó tất cả đều nghỉ ngơi. Cung Điện Vàng được trang
hoàng những tấm trướng đẹp đẽ, tràn ngập ánh sáng, và chứng kiến bữa tiệc thịnh
soạn nhất kể từ những ngày đầu được xây lên. Sau ba ngày, Người đất Mark chuẩn bị
tang lễ cho Théoden; và ông được đặt nằm trong một ngôi nhà đá với vũ khí và nhiều
thứ đẹp đẽ mà ông từng sở hữu, và một gò đất lớn được đắp lên trên, phủ dưới những
miếng cỏ xanh và hoa vĩnh kí trắng. Và giờ ở đó có tám gò đất bên phía Đông Đồng
Mộ.

Rồi
những kị sĩ gia binh của Nhà Vua cưỡi bạch mã đi quanh gò mộ cùng hát bài ca về
Théoden con trai Thengel được Gléowine ca công của nhà vua sáng tác, mà từ đó về
sau ông không còn viết bài nào nữa. Tiếng hát chậm rãi của các kị sĩ làm rung động
trái tim cả những người không biết ngôn ngữ của họ; nhưng lời ca làm sáng lên ánh
mắt những người dân đất Mark khi lại nghe thấy từ xa tiếng vó ngựa phương Bắc rền
vang như sấm, và giọng Eorl hô lên trong trận chiến trên đồng Celebrant; và các
đời vua nối nhau tiếp tục, và tiếng tù và của Helm vang vọng giữa vách núi, cho
tới khi Bóng Tối kéo đến và Vua Théoden vùng lên thúc ngựa qua Bóng Đêm vào lửa
đỏ, và hi sinh oanh liệt vào đúng thời khắc mặt trời trở lại vượt ngoài mọi hi vọng,
lóe sáng trên đỉnh Mindolluin lúc bình minh.

Từ
ngờ vực, từ đêm đen, bước sang ban mai chớm rạng

người
phi đến giữa tiếng ca, kiếm tuốt trần trong ánh nắng.

Hi
vọng được người nhóm lại, hi vọng tiễn đưa cuối đường;

mặc
cái chết, mặc khiếp sợ, mặc định mệnh người vượt lên

từ
mất mát, từ đời sống, đi vào dài lâu vinh quang.

Nhưng
Merry đứng ở chân nấm mồ xanh cỏ mà khóc, và khi bài hát kết thúc, cậu đứng thẳng
dậy kêu lên:

“Théoden
Vương, Théoden Vương! Vĩnh biệt! Tôi đã coi người như cha mình, dù chỉ trong một
thời gian ngắn. Vĩnh biệt!”

Khi
việc an táng kết thúc, tiếng phụ nữ khóc đã ngớt, và Théoden rốt cuộc đã được ở
lại một mình trong mộ, mọi người tụ tập tới Cung Điện Vàng dự bữa tiệc lớn để khỏa
lấp nỗi bi thương, vì Théoden đã sống trường thọ và ra đi trong danh dự, không hề
thua kém những người vĩ đại nhất trong số tổ tiên mình. Và khi tới thời điểm theo
phong tục đất Mark, họ uống mừng kí ức về các vì vua, Éowyn Công chúa Rohan bước
lên trước, vàng rực như mặt trời và trắng muốt như tuyết, nàng dâng một ly rượu
rót đầy lên Éomer.

Rồi
một ca công đồng thời là bậc thầy tích truyện đứng dậy kể tên tất cả những vị Chúa
đất Mark theo thứ tự: Eorl Trẻ Tuổi; Brego người xây dựng cung điện; Aldor em trai
Baldor bĩ vận; Fréa, Fréawine, Goldwine, Déor, Gram; Helm, người ẩn mình trong hẻm
Helm khi đất Mark bị quân thù càn quét; và tới đó là hết chín nấm mồ phía Tây, vì
tới đó dòng vua đứt đoạn và tiếp theo đến những nấm mồ phía Đông: Fréalaf, con trai
em gái Helm, Léofa, Walda, Folca, Folcwine, Fengel, Thengel, rồi Théoden là người
cuối cùng. Và khi tên Théoden được nhắc đến, Éomer uống cạn ly. Rồi Éowyn sai người
phục vụ rót đầy ly cho mọi người, tất cả cùng đứng dậy uống mừng vị tân vương, kêu
lớn: “Kính mừng Éomer, Vua đất Mark!”

Cuối
cùng khi bữa tiệc đến lúc tàn, Éomer đứng dậy nói: “Đây là bữa tiệc tang của Đức
Vua Théoden; nhưng ta sẽ nói trước khi chúng ta ra đi về những tin tức vui mừng,
và người sẽ không tức giận nếu ta làm thế, bởi người đã luôn là người cha đối với
Éowyn, em gái ta. Xin hãy lắng nghe, hỡi tất cả khách của ta, những con người đẹp
đẽ từ nhiều vương quốc, chưa từng thấy trong cung điện này! Faramir, Quốc Quản vương
quốc Gondor cũng là Hoàng thân đất Ithilien, mong mỏi Éowyn, Công chúa Rohan trở
thành vợ ngài, và nàng đã hoàn toàn chấp thuận. Vì vậy họ sẽ hứa hôn trước mặt tất
cả các vị.”

Thế
rồi Faramir và Éowyn đứng ra trước nắm lấy tay nhau; tất cả mọi người ở đó đều hân
hoan uống mừng họ. “Như vậy,” Éomer nói, “tình hữu hảo giữa đất Mark và Gondor được
siết chặt bằng mối thâm tình mới, và tôi càng vui mừng hơn.”

“Anh
thật sự không phải là người keo kiệt, Éomer,” Aragorn nói, “vì anh đã trao cho Gondor
thứ đẹp nhất vương quốc mình!”

Rồi
Éowyn nhìn vào mắt Aragorn và nói: “Hãy chúc em niềm vui, thưa chúa công và người
chữa bệnh!”

Và
chàng trả lời: “Ta đã cầu mong niềm vui đến với em kể từ lúc ta thấy em. Trái tim
ta được chữa lành khi giờ đây nhìn em hạnh phúc.”

Bữa
tiệc kết thúc, những người phải ra đi chào từ biệt Vua Éomer. Aragorn cùng đoàn
kị sĩ, và người ở Lórien và Thung Đáy Khe đều chuẩn bị lên đường; nhưng Faramir
và Imrahil ở lại Edoras; Arwen Sao Hôm cũng ở lại cùng họ, và nàng chào tạm biệt
hai anh trai. Không ai chứng kiến cuộc gặp cuối cùng giữa nàng với Elrond cha nàng,
vì họ đi vào khu đồi nói chuyện rất lâu với nhau, và thật thấm thía là cuộc chia
tay của họ, vĩnh viễn kéo dài vượt qua cả những hồi kết của thế giới.

Cuối
cùng trước khi những người khách lên đường, Éomer và Éowyn tới gặp Merry, và họ
nói: “Giờ thì tạm biệt, Meriadoc người Quận và Holdwine đất Mark! Cầu cho cậu đi
đến chốn yên lành và sớm trở về trong sự chào đón của chúng tôi!”

Và
Éomer nói: “Những vì vua xa xưa hẳn sẽ ban cho cậu nhiều quà chất nặng xe không
chở xuể, thưởng cho chiến công của cậu trên đồng Mundburg; dù vậy cậu không chịu
lấy gì cả, như cậu nói, ngoài những vũ khí đã trao cho mình. Ta sẽ chấp nhận điều
này, bởi thực sự ta không có món quà nào xứng đáng công tích ấy; nhưng em gái ta
mong cậu nhận lấy thứ nhỏ bé này, để nhớ đến Dernhelm và tiếng tù và đất Mark khi
bình minh tới.”

Rồi
Éowyn trao cho Merry một chiếc tù và cổ xưa, nhỏ nhưng được làm tinh xảo từ bạc
tốt có dây đeo màu xanh; và người thợ đã khắc hình các kị sĩ phi nhanh thành một
đường vòng quanh thân tù, dẫn từ đầu thổi tới miệng; quanh miệng tù và còn chạm
những chữ rune mang phép lành.

“Đây
là vật gia truyền của gia tộc tôi,” Éowyn nói. “Nó được Người Lùn làm ra, lấy về
từ kho tàng của Rồng Scatha. Eorl Trẻ Tuổi mang tới đây từ phương Bắc. Ai thổi nó
trong cấp bách, sẽ khiến trái tim kẻ thù run sợ và mang đến niềm vui cho trái tim
bạn bè, họ sẽ nghe thấy và đến giúp người đó.”

Merry
nhận lấy chiếc tù và, bởi không có cách nào từ chối, và cậu hôn tay Éowyn; họ cũng
ôm lấy cậu, rồi tạm thời họ chia tay.

Giờ
những người khách đã sẵn sàng, họ uống chén rượu tiễn đưa, chia tay giữa những lời
chúc tụng và tình bằng hữu sâu sắc, cuối cùng họ đến hẻm Helm, nghỉ ngơi hai ngày
ở đó. Tại đây Legolas thực hiện lời hứa với Gimli, đi cùng gã thăm các Hang Động
Lấp Lánh; và khi họ quay về, chàng im lặng, chỉ nói rằng duy nhất Gimli có thể tìm
được lời phù hợp miêu tả chúng. “Trước nay chưa bao giờ một Người Lùn lại thắng
Tiên trong cuộc chiến ngôn từ,” chàng nói. “Vì thế chúng ta hãy tới Fangorn để cân
bằng lại ván này!”

Từ
Lòng Chảo Hẻm họ tới Isengard, thấy người Ent đang rất bận rộn. Tất cả vòng tường
đá đã bị đập đổ và dỡ bỏ, mảnh đất bên trong trở thành khu vườn toàn cây lớn lẫn
cây ăn quả, có một dòng suối chảy qua; nhưng ở chính giữa là một hồ nước trong,
và giữa hồ, tháp Orthanc vẫn sừng sững, cao và bất khả xâm phạm, một khối đá đen
phản chiếu trên mặt hồ.

Những
lữ khách ngồi một lúc tại nơi từng là cổng đá vào Isengard, nơi giờ đây hai cây
cao mọc lên như lính gác đầu con đường viền xanh dẫn về phía Orthanc; và họ kinh
ngạc nhìn lượng công việc đã hoàn thành, vậy mà không thấy sinh vật sống nào dù
xa hay gần. Nhưng ngay sau đó, họ nghe có tiếng hô lớn hoom-hom, hoom-hom,
rồi Cây Râu sải bước trên đường tới đón họ cùng với Cây Nhanh Nhảu bên cạnh.

“Chào
mừng đến với Vườn Bao Orthanc!” ông ta nói. “Ta biết các anh đang đến, nhưng ta
đang làm việc trên thung lũng; vẫn còn nhiều việc cần làm. Mà ta nghe được là các
anh cũng không ngồi rồi ở phía Nam và phía Đông; và tất cả những gì ta nghe được
đều tốt, rất tốt.” Rồi Cây Râu khen ngợi những chiến công của họ, có vẻ như ông
ta biết rất rõ; và cuối cùng, ông ta dừng lại nhìn Gandalf rất lâu.

“Chà
xem nào!” ông ta nói. “Anh đã chứng tỏ là người hùng mạnh nhất, và mọi nỗ lực của
anh đều có kết quả tốt đẹp. Giờ anh sẽ đi đâu? Và vì sao anh lại tới đây?”

“Để
xem công việc của các ông đến đâu rồi, bạn của tôi,” Gandalf nói, “và để cảm ơn
đã giúp đỡ chúng tôi trong mọi chuyện vừa tựu thành.”

“Hoom,
ừm, thế cũng phải lẽ,” Cây Râu nói; “vì chắc chắn người Ent đã đóng góp phần mình.
Không chỉ ở việc xử lí cái tên, hoom, cái tên sát cây đáng nguyền rủa từng
sống ở đây. Bởi có một cuộc tấn công lớn của đám, burárum, đám mắt-ác-tay-đen-chân-khòng-tim-sắt-vuốt-sắc-bụng-hôi-khát-máu,
morimaite-sincahonda, hoom, chậc, vì các anh là giống dân ưa vội vàng
và tên đầy đủ của chúng dài như hàng năm trời tra tấn, đám Orc sâu bọ đó; chúng
tràn qua sông Cả đi xuống từ phía Bắc và nhan nhản khắp quanh rừng Laurelindórenan,
nhưng chúng không vào được, nhờ những Đại Nhân đang ở đây.” ông ta cúi đầu trước
Lãnh Chúa và Phu Nhân Lórien.

“Và
cũng chính những sinh vật ghê tởm này đã gặp kinh ngạc không nhỏ khi đụng độ chúng
ta ở thảo nguyên, vì chúng chưa từng nghe nói về chúng ta; dù điều đó có lẽ dùng
với cả nhiều giống dân tử tế hơn. Và sẽ không nhiều tên còn nhớ chúng ta, vì không
nhiều tên trốn thoát mà sống sót, sông Cả đã xử lí nốt phần lớn những tên này. Nhưng
như thế cũng tốt cho các anh vì nếu chúng không gặp phải chúng ta, vua đồng cỏ sẽ
không thể đi xa, và dù có thể, hẳn ông ta cũng chẳng còn nhà mà về.”

“Chúng
tôi biết rõ,” Aragorn nói, “điều đó sẽ không bao giờ bị quên lãng tại Minas Tirith
hay Edoras.”

“Không
bao giờ là một từ quá dài, thậm chí cả với ta,” Cây Râu nói. “Ý anh là chừng
nào những vương quốc của các anh còn tồn tại; nhưng chúng sẽ phải tồn tại lâu dài
lắm thì người Ent mới thấy lâu dài.”

“Kỉ
Nguyên Mới đã bắt đầu,” Gandalf nói, “và trong kỉ nguyên này, rất có thể ta sẽ thấy
những vương quốc Con Người tồn tại lâu hơn ông đấy, Fangorn bạn của tôi. Nhưng giờ
hãy cho tôi biết: nhiệm vụ tôi giao cho ông thì sao? Saruman thế nào rồi? Ông ta
chán Orthanc chưa? Vì tôi không cho là ông ta sẽ nghĩ ông đã cải thiện phong cảnh
ngoài cửa sổ.”

Cây
Râu nhìn Gandalf hồi lâu, và theo ý Merry, với ánh mắt gần như tinh quái. “A!” ông
ta nói. “Tôi đã nghĩ anh sẽ hỏi chuyện đó mà. Chán Orthanc ư? Cuối cùng cũng đã
chán ngấy; nhưng hắn không chán tòa tháp của mình bằng chán giọng của tôi. Hoom!
Tôi đã kể cho hắn nghe những câu chuyện dài, hoặc ít nhất là dài theo ngôn ngữ của
các anh.”

“Vậy
vì sao ông ta lại chịu ở lại nghe? Ông đi vào Orthanc ư?” Gandalf hỏi.

“Hoom,
không, không vào trong Orthanc!” Cây Râu nói. “Mà là hắn ra cửa sổ lắng nghe, bởi
hắn không thể biết tin tức theo cách khác, và dù ghét những tin đó, hắn vẫn tham
lam nuốt lấy; và tôi thấy hắn đã nghe tất cả. Tôi cũng bổ sung nhiều điều hay ho
vào tin tức để hắn có cái mà suy nghĩ. Hắn đã trở nên rất mệt mỏi. Hắn luôn luôn
vội vàng. Đó là điều đã khiến hắn sụp đổ.”

“Tôi
nhận thấy thế này, Fangorn tốt bụng ạ,” Gandalf nói, “rằng ông rất cẩn thận nói
từng sống, đã chán, đã trở nên. Còn giờ thì sao? Ông ta chết rồi ư?”

“Không,
chưa chết, ít nhất như tôi được biết,” Cây Râu nói. “Nhưng hắn đi rồi. Phải, hắn
đi được bảy ngày rồi. Tôi thả hắn đi. Hắn chẳng còn gì mấy khi bò ra khỏi đây, còn
cái thằng giun quằn của hắn thì chỉ như cái bóng sắp tắt. Nào, đừng nhắc lại với
tôi, Gandalf ạ, rằng tôi đã hứa canh hắn an toàn; vì tôi vẫn nhớ. Nhưng nhiều chuyện
đã thay đổi kể từ khi đó. Và tôi canh hắn cho tới khi hắn an toàn, an toàn không
thể gây ra tai họa gì nữa. Anh nên biết rằng tôi ghét nhất phải giam vật sống trong
lồng, thậm chí cả những sinh vật loại đó tôi cũng không muốn giam giữ trừ phi cực
kì cần thiết. Một con rắn không nanh có thể bò đi bất cứ đâu nó muốn.”

“Có
lẽ ông nói đúng,” Gandalf nói; “nhưng tôi cho rằng con rắn này vẫn còn lại một răng
nanh, ông ta có nọc độc trong lời nói, và tôi đoán rằng ông ta đã thuyết phục được
ông, ngay cả ông, Cây Râu ạ, vì hiểu rõ điểm mềm yếu trong trái tim ông. Chà, giờ
thì ông ta đã đi rồi, và không cần phải nói thêm gì nữa. Nhưng giờ tháp Orthanc
cần trở lại với Nhà Vua, người có thực quyền với nó. Dù có lẽ ngài sẽ không cần
đến.”

“Cái
đó thì sau này mới biết,” Aragorn nói. “Nhưng tôi sẽ trao cho người Ent tất cả thung
lũng này để họ làm gì tùy ý, chừng nào họ canh chừng Orthanc không để ai vào mà
không được tôi cho phép.”

“Nó
khóa rồi,” Cây Râu nói. “Ta bắt Saruman khóa nó lại và nộp chìa cho ta. Cây Nhanh
Nhảu đang giữ.”

Cây
Nhanh Nhảu cúi thân như một cái cây quằn mình trong gió và trao cho Aragorn hai
chiếc chìa khóa lớn màu đen hình thù rắc rối, cùng treo vào một vòng sắt. “Giờ tôi
cảm ơn các ông một lần nữa,” Aragorn nói, “và chào tạm biệt, cầu mong khu rừng của
các ông lại sinh trưởng trong hòa bình. Khi thung lũng này trở nên rậm rạp, vẫn
có nhiều chỗ ở phía Tây rặng núi, nơi các ông từng bước đi rất lâu trước kia.”

Gương
mặt Cây Râu trở nên buồn bã. “Rừng có thể mọc,” ông ta nói. “Cây cối sẽ sinh sôi.
Nhưng người Ent thì không. Không có Enting.”

“Nhưng
có lẽ giờ đây sẽ có thêm hi vọng cho cuộc tìm kiếm của các ông,” Aragorn nói. “Những
vùng đất sẽ mở ra cho các ông về hướng Đông, những vùng đất từ lâu vẫn đóng kín.”

Nhưng
Cây Râu lắc đầu nói: “Phải đi xa quá. Ở đây giờ đây có quá nhiều Con Người. Nhưng
ta đang không biết phép tắc cư xử rồi! Các anh sẽ ở lại đây nghỉ ngơi chút chứ?
Có lẽ có vài người sẽ hài lòng được đi qua rừng Fangorn rút ngắn quãng đường trở
về nhà?” Ông ta nhìn Celeborn và Galadriel.

Nhưng
chỉ trừ Legolas, tất cả nói rằng giờ họ phải ra đi và lên đường, hoặc về phía Nam
hoặc về phía Tây. “Đi nào, Gimli!” Legolas nói. “Giờ nếu được Fangorn cho phép,
tôi sẽ đi thăm thú sâu trong Rừng Ent ngắm những loài cây không thể tìm thấy ở đâu
khác tại Trung Địa. Anh sẽ đi cùng tôi, hoàn thành lời hứa của mình; và cứ thế chúng
ta sẽ cùng nhau đi tiếp tới đất của người dân tôi ở rừng Âm U và xa hơn nữa.” Gimli
đồng ý, dù có vẻ gã không vui sướng lắm.