1.

YEHONALA

Bắc Kinh, năm đó, vào tháng tư dương lịch 1852, tức
là tháng ba năm Nhâm Tuất, năm thứ 208 triều đại nhà Mãn Thanh, xuân đã qua, về
tháng này, tiết trời như mùa đông, ngọn gió thổi theo thứ cát vàng, mịn như
phấn, ở sa mạc Gobi. Cát phủ một lớp đầy trên đường phố, ngọn gió thổi, cát bốc
cao, xoáy ốc, lọt vào các nhà, phủ đầy trên mặt bàn ghế, tủ, giường, lọt vào
các nấp quần áo, chỗ nào cũng đầy cát, bụi bặm. Cát như thấm khô nước mắt trẻ
con, lọt vào các nếp nhăn người già.

Ở phố Hàng Thiếc, trong ngôi nhà người kí thủ (người
quản cầm cờ) Muyanga, người Mãn Châu, cát lọt vào trong nhà, nhiều hơn mọi nhà,
vì những cánh cửa sổ hở hếch, hai cánh cửa ra vào, chốt cửa bằng gỗ đóng không
được kín.

[Chúc bạn đọc sách vui vẻ tại www.gacsach.com - gác nhỏ cho người yêu sách.]

Sáng hôm đó, gió thổi rít từng hồi, cánh cửa cọt
kẹt, đánh thức Lan dậy. Lan là con gái đầu lòng, cha mất sớm, nàng ở với chú
ruột là Muyanga. Nàng ngủ chung một chiếc giường rộng với người em gái. Cát rắc
trên đầu, trên mặt, gối đệm, chiếc chăn màu đỏ, phủ đầy cát vàng, ngả sang màu
nâu. Nàng sẽ sàng tụt xuống giường, để yên cho em ngủ, hai bàn chân nàng giẫm
lớp nhớp trên cát, nàng thấy bực mình khó chịu, lẩm bẩm nói: “Mới hôm qua nhà
cửa quét dọn sạch sẽ, lau chùi, hôm nay lại đầy cát bụi, mất công lau
quét.”

Lan, một thiếu nữ có sắc đẹp phi thường, lộng lẫy,
yêu kiều, người nàng mảnh dẻ, lưng ngay ngắn, nom ra có vẻ cao lớn. Gương mặt
nàng lồng lộng, sáng như gương Thợ Tạo khéo tô điểm, vẽ những nét rất đều đặn,
mũi dọc dừa, miệng tươi như hoa, chúm chím thật hợp với khuôn mặt. Mắt nàng
trông thật đẹp, cặp mắt nhung, to và sáng, lòng đen lánh trên nền trắng trong
sáng.

Trong sắc đẹp kiều diễm đó, trời lại phú cho nàng
một tài trí thông minh khiến Lan càng đẹp bội phần. Với điệu nghiêm trang, vững
vàng, lại quả cảm, người ta nhận thấy trong cử chỉ, ngôn ngữ nàng như có nội
lực thu hút.

Trong ánh sáng bình minh vẩn đục, đầy cát bụi, nàng sẽ
sàng thay xiêm áo rất nhanh, vén tấm màn vải bông xanh che cửa, đi ngang gian
phòng khách vào trong nhà bếp. Trên lò đất, một chiếc nồi sắc lớn đang bốc hơi
ngùn ngụt. Lan bảo u già:

- Lư Mã hôm nay dậy sớm thế?

Giọng nói nhỏ nhẹ, đầm ấm, chưa bao giờ nàng nói lớn
tiếng, nàng có tinh thần tự chủ.

Đứng sau bếp lò, một giọng nói run run, vọng
ra:

- Tôi không ngủ được cô ạ. Không biết khi cô đi rồi
thì chúng tôi sẽ ra sao?

Lan mỉm cười:

- U đừng lo, không ai thèm chấm đến tôi đâu. Sakota
người chị họ tôi còn đẹp gấp mấy tôi.

Ngồi xuống sau bếp lò, Lư Mã vơ vét từng cọng rơm,
ngọn cỏ, tiếp củi khô vào bếp, giữ ngọn lửa cho cháy đều, ở đây nhiên liệu rất
hiếm.

- Cô yên chí, tôi chắc thế nào cô cũng được trúng
tuyển.

Lư Mã, người đàn bà già, nét mặt tuy buồn tẻ, song
lời nói có vẻ chắc chắn, cả quyết. Một người đàn bà Tàu, thấp, nhỏ, lưng gù, mặc
bộ quần áo vải lông xanh, vá chằng vá đụp, hai bàn chân bé, cát bụi bám vào khe
các vết nhăn trên khuôn mặt cằn cỗi, nhăn nhúm. Mái tóc hoa râm, cũng đầy cát,
đôi lông mày, vành môi trên cũng dính đầy cát.

- Nhà này vắng bóng cô một ngày cũng không được.
Công việc gì của cô Hai, cô cũng ôm đồm làm hết cả. Cô hai thế mà đoảng, đời thuở
con gái chưa biết cầm chiếc kim thế nào. Lại còn hai ông anh cô, đi giày gì mà
hư phá, mỗi tháng một đôi. À này, người anh họ cô, Nhung Lữ (Jung Lu), thế nào
nhỉ? Tôi nghe như cô đã đính hôn với cậu ta từ hồi còn nhỏ?

- Phải rồi, hai đứa chúng tôi đã đính ước từ khi
chúng tôi còn nhỏ.

Nàng nói rất nhỏ nhẹ nhàng, êm ái. Nàng bưng chiếc
chậu thau, đặt lên bàn, lấy chiếc gáo sắc múc nước nóng trong nồi trên bếp lò,
đổ vào chậu. Nàng rút chiếc khăn mặt màu xám, móc trên chiếc đinh đóng ở tường,
nhúng vào chậu nước. Nàng vò khăn, vắt nước, lau mặt, cổ kì cọ hai bàn tay. Một
mảnh gương treo trên tường, nàng ngắm nhìn khuôn mặt trái xoan ửng hồng, nước
da mịn màng, đôi mắt tuyệt đẹp, to, đen lánh. Chị em bạn gái thường nhật vẫn
tấm tắc khen nàng có đôi lông mày cong vút, đôi mắt nhung bồ câu. Nàng làm như
không để ý nghe nhưng trong lòng nàng chăm chú, nghe không sót một câu những
lời người ngoài trầm trồ khen ngợi.

Mụ vú già vẫn chăm chú nhìn nàng, mụ nói, giọng khàn
khàn như người rên:

- Tôi thường vẫn nói số cô khác người lắm, cả gầm
trời không ai có cái số đó. Cứ nhìn hai con mắt cô cũng thấy. Số trời đã định,
phải tuân lệnh Thiên tử. Bao giờ cô lên ngôi Hoàng hậu, cô hãy nhớ giúp đỡ
chúng tôi nhé?

Nàng mỉm cười, nói:

- Tốt số, bất quá cũng chỉ là một cung phi như trăm
ngàn người khác.

- Ông Trời đã sắp đặt rồi cô ơi.

Mụ nói giọng cả quyết, chắc nịch, mụ móc chiếc khăn
mặt vào chiếc đinh ở tường, bưng chậu nước đem đổ ra ngoài.

- Cô trang điểm, sửa soạn đi thì vừa, cậu Nhung Lữ
sáng nay đến sớm. Nghe như cậu ta nói, hôm nay đến nhà mình sớm đem sắc chỉ
triệu thỉnh của cô.

Lan không nói gì, trở về phòng. Em nàng còn ngủ,
ngưới bé nhỏ, nằm gọn trong chăn, chiếc chăn chỉ hơi phồng lên một chút. Sẽ
sàng, giũ mớ tóc dài đen lánh, lấy mảnh lược gỗ chải đầu, xức dầu thơm, quấn
tròn hai mớ tóc dài để rũ trên vừng trán, mỗi một mớ tóc nàng gài một chiếc
bông hạt trai có mấy chiếc lá nhỏ bằng cẩm thạch.

Vừa trang điểm xong, nàng nghe có tiếng chân Nhung
Lữ ở phòng bên và có tiếng gọi tên nàng. Lần thứ nhất, nghe tiếng gọi, nàng làm
thinh không trả lời ngay. Cả hai là người Mãn Châu, không theo tục lệ cổ của
người Hán, trai gái từ mười lăm tuổi trở lên không được giao du, tiếp xúc. Lúc
nhỏ hai người chơi đùa cùng nhau, lâu dần thân thiết đến đính ước hôn nhân. Bây
giờ Nhung Lữ làm chưởng quản vệ lâm quân canh gác ở cẩm thành, vì bận công vụ,
ít khi lui tới nhà Muyanga. Tuy vậy những ngày tết nhất, giỗ chạp, Nhung Lữ vẫn
có đến. Hôm đầu năm Tết Nguyên Đán ngưới Hán (người Trung Quốc) hắn có nhắc với
nàng về cuộc hôn nhân giữa hai người.

Không nhận lời mà cũng không từ chối, nàng cười trả
lời:

- Việc đó, anh phải thưa với chú em.

- Nhưng chúng mình có phai ai xa lạ, cùng trong
quyền tộc.

- Vẫn hay thế, nhưng việc gì cũng phải giữ lễ, có
tôn ti mới được.

Mấy câu đàm thoại, nàng thường vẫn hồi tưởng
đến.

Nàng vén bức rèm nom thấy chàng đứng giữa nhà, vóc
người cao lớn, vạm vỡ đường bệ. Vào lúc khác, chàng bỏ chiếc mũ tròn, bộ quân
phục có gắn huy hiệu miếng thiêu hình con cáo màu đỏ sẫm, có khi chàng cởi cả
chiếc áo mặc ngoài, nhưng hôm nay, chàng làm như một người khách lạ, vẫn giữ bộ
nhung phục, cầm ở tay một gói nhỏ bọc lụa vàng.

Thoáng nhìn, nàng nhận ra ngay gói sắc chỉ. Chàng bắt
được mắt nàng nhìn cái gói đó. Cũng như thường lệ, cả hai cảm thông ý nghĩ của
nhau. Nhung Lữ nói:

- Em có nhận ra tờ sắc chỉ không?

- Có ngu mới không biết.

Hai người nói năng rất tự nhiên, vì đã quen biết nhau
từ lâu, không cần phải giữ ý tứ, khách sáo. Hắn nhìn thẳng vào hai mắt Lan
hỏi:

- Ông Muyanya đã dậy chưa em?

- Anh còn lạ gì, ông ngủ đến trưa mới dậy.

- Nhưng hôm nay, ông phải dậy sớm, ông làm giám hộ,
thay mặt cha em, kí nhận lãnh sắc chỉ.

Nàng quay đầu vào trong nhà, gọi:

-Lư Mã ơi, chị đánh thức chú tôi dậy nói Nhung Lữ
đem sắc chỉ đến, ông kí nhận. Nhung Lữ còn phải trở về dinh.

Mụ già thở dài:

- Ôi Chà!

Lan giơ tay nói:

- Đưa sắc chỉ em coi nào!

Nhung Lữ lắc đầu nói:

- Sắc chỉ gởi lên ông Muyaga có phải gởi cho em đâu
mà đòi xem.

Nàng buông tay xuống, nói:

- Em chẳng cần phải xem cũng biết. Chín hôm nữa, em
phải đến trình diện ở hoàng cung, cùng với chị Sakota.

Dưới đôi lông mày đậm, hai con mắt đen lánh của
Nhung Lữ chớp chớp loé sáng như tia chớp giữa trời đêm.

- Người nào đã “hớt” với em sớm thế?

Nàng xoay hai con mắt đen tròn, nửa khuất bởi hai
hàng mi dài và cong.

- Người Hán không có gì là họ không biết. Hôm qua,
em ra phố gặp một bọn hát rong. Họ điễn vở tuồng “Nàng phi của Hoàng đế”, vở
tuồng cổ, họ sữa đổi lại đôi chút. Trong vở tuồng nói ngày 20 tháng 06, Thiên
tử sẽ tuyển chọn tất cả trinh nữ. Không biết năm nay, bọn chúng em có bao nhiêu
người tất cả.

- Sáu chục.

Nàng giương to cặp mắt như hai viên ngọc mã não,
dưới hàng mi dài, đen:

- Em chắc thế nào em cũng chiến thủ khoa.

Giọng Nhung Lữ trầm trầm, bình tĩnh, tự nhiên. Mấy
lời nói đó như thấm vào tâm hồn Lan, như có một mãnh lực tiên tri.

- Mà, ví dù em có được như thế, anh lúc nào cũng
phải ở cạnh bên em đó. Anh chẳng phải là em họ của anh là gì?

Hai người nhìn nhau một lúc, như quên hết cả hiện
tại, ngoại cảnh. Với giọng nói chân thành, hắn nói:

- Anh định đến đây xin ông giám hộ cho em làm vợ
anh. Giờ đây, sự thể thế này, anh không biết nghĩ thế nào.

- Có thể nào cưỡng được lệnh của vua không, hở
anh?

Nàng quay mặt nhìn chỗ khác, dáng điệu mềm mại, uyển
chuyển, nàng bước lại phía chiếc bàn lớn bằng gỗ mun, kê sát tường. Trên tường
treo bứt tranh vẽ núi Vu Sơn, trên mặt bàn, hai bên có hai cây nến đồng, ở giữa
bày một lọ hoa lan vàng tươi. Nàng khẽ nói:

- Sáng nay lan vàng nở, là một điềm cát tường, rất
tốt.

Nhưng Lữ có ý không bằng lòng, nói:

- Lúc này, đối với em, cái gì cũng là điềm tốt
cả.

Nàng quay mặt về chàng, hai con mắt đen lóng lánh, nguýt
chàng, nói:

- Nếu em được tuyển trạch, được phục vụ Hoàng thượng
chẳng phải là một bổn phận sao? Nàng đưa mắt nhìn xuống, nói tiếp, giọng rất êm
dịu:

- Nếu không được tuyển lựa, em sẽ là vợ anh, phải
không anh?

Lư mã trở ra, liếc nhìn hai khuôn mặt trẻ đứng đó,
mụ nói:

- Thưa cô, ông đã dậy rồi. Ông nói ông ăn sáng ở
trong phòng, xin mời ông Nhung Lữ vào chơi, ông còn chờ.

Mụ nói xong đi trở vào, trong bếp đã có tiếng động
nồi niêu, cả nhà đã thức dậy. Hai đứa trẻ nô đùa, cãi cọ ở sân ngoài. Lan nghe
tiếng em ở trong phòng gọi ra, giọng nhõng nhẽo:

- Chị Lan ơi! Chị Lan. Em thấy người khó chịu. Em
nhức đầu, chị Lan ơi!

Nhưng Lữ nói, có ý châm chọc:

- Tên gì tên là Lan, nghe con nít hết sức.

Nàng giẫm chân, mắt nguýt dài, nói:

- Lan cũng là một tên chứ sao? Còn đứng đấy làm gì?
Thôi anh đi cho được việc, em cũng còn lo phân sự của em.

Nói xong, nàng quay phắt người đi liền. Nhung Lữ
nhìn theo, tấm màn cửa vén lên, nàng đi khuất vào trong nhà. Hồi nãy, trong lúc
nàng tức Nhung Lữ, lòng nàng đã quyết định. Nàng sẽ đến hoàng thành dự cuộc
tuyển trạch. Suốt bao nhiêu ngày, nàng suy nghĩ, lưỡng lự, một là làm vợ Nhung
Lữ, rồi làm mẹ một đàn trẻ, chắc là nhiều lắm, vì hai người yêu nhau tha thiết,
lòng xuân phơi phới; hai là một cung phi ở lầu son, gác tía, gấm vóc phủ phê,
ăn toàn cao lương, mĩ vị. Nàng biết chàng thiết tha yêu nàng, nhưng càng ôm một
hoài bão, một mộng tưởng, muốn có một địa vị cao sang, quyền uy, hơn là làm vợ,
làm mẹ, thế gian thường tình. Nàng mơ ước cái gì? Nàng đã biết hôm nay có sắc
chỉ, triệu thỉnh dự cuộc tuyển trạch vào cung.

Sáng ngày 21 tháng 06, nàng bừng mắt tỉnh dậy, ngơ
ngác thấy mình nằm trong hoàng cung ở cẩm thành. Cái ý nghĩ đầu tiên xuất hiện
trong óc cũng như chiều hôm qua trước khi đi ngủ:

“Hiện nay ta ở trong hoàng thành.”

Đêm đã qua, ngày đã sáng, một ngày trọng đại nàng
thầm mong ước, từ khi còn nhỏ, từ ngày nàng thấy người chị lớn của Sakota ở nhà
bước chân đi, không thấy trở về, để làm một cung tần. Đào hoa bạc mệnh, nàng đã
chết yểu khi được lên ngôi Hoàng hậu. Cha mẹ nàng và cả họ hàng cũng không nhìn
thấy mặt cho đến ngày nàng lìa bỏ cuộc đời. Trong khi dó Lan vẫn sống, sống cho
đến ngày nay.

Chiều hôm qua, ở nhà ra đi, mẹ nàng đã ân cần, dặn
bảo, khuyên nhủ con: “Khi tuyển trạch, con đứng riêng rẽ. Con là một trinh nữ
như bao nhiêu người khác. Sakota, chị con, người bé nhỏ mảnh khảnh, Sakota là
em ruột của cố Hoàng hậu, thế nào chị ấy cũng được ưu đãi hơn con.” Lúc chia
tay, mẹ con đáng lẽ hàn huyên, nhưng mẹ nàng nét mặt nghiêm nghị chỉ căn dặn có
mấy lời, nàng nghe lời mẹ, ăn sâu vào tâm khảm.

Đến hôm đó, nàng không khóc, không như bao nhiêu
người khác, thút thít khóc, chỉ sợ được chấm đậu. Nàng cũng biết, như mẹ nàng
đã nói, nếu được tuyển lựa, không bao giờ được trở về với gia đình. Trường hợp
trúng tuyển, trước tuổi thành niên, nàng không có quyền trở về thăm nhà. Từ mười
bảy đến hai mươi mốt tuổi, bốn năm dài dằng dặc, phải xa nhà, xa cha mẹ họ hàng
sống thui thủi, cô đơn. Nhưng, đối với nàng, sao lại cô đơn? Cô đơn hoạ chăng
nàng nghĩ đến ý trung nhân Nhung Lữ. Nhưng nàng còn phải nghĩ đến Hoàng đế,
nàng có bổn phận phải phụng sự.

Đêm cuối cùng ở nhà, nàng bồn chồn không sao ngủ
được. Sakota cũng vậy, không sao chợp mắt được. Trong đêm tối thanh vắng, Lan
nghe có tiếng chân người đi, nàng đoán chắc là chị Sakota.

- Lan ơi! Chị thấy sợ quá, cho chị nằm chung với.

Lan đẩy em vào trong, em nàng ngủ mê mệt, lấy chỗ
cho Sakota nằm.

Sakota chui vào trong chăn, người nàng rét run, chân
tay lạnh ngắt.

Sakota nằm co quắp, sát người cạnh Lan, mền mại ấm
áp, mồm lẩm bẩm hỏi:

- Em không sợ à?

- Không. Có gì mà lo. Em không hiểu chị lo cái gì? Chị
có nhớ không, chị cả ngày trước cũng được trúng tuyển.

Sakota xì xào nói:

- Nghe nói chị ấychết ở trong cung. Chị ấy sung
sướng gì đâu. Những nhớ nhà cũng đủ chết. Rồi cả chúng mình cũng vậy.

- Chị khỏi lo, bất cứ lúc nào, bất cứ ở đâu, em cũng
ở bên cạnh chị.

Nói rồi, nàng vòng hai cánh tay mạnh mẽ, ôm Sakota
gọn vào lòng. Sakota băn khoăn, hỏi:

- Thế ngộ hai chi em mình không được lựa cùng một
hạng thì sao?

Sự thắc mắc đó đã đúng như vậy. Hai chi em bị phân
tách, không cùng chung một hạng. Khi các trinh nữ diện trình trước Hoàng Thái
hậu, trong số sáu chục người, bà tuyển lựa được hai mươi tám người. Sakota, vì
là em ruột của cố Hoàng hậu, được đứng hàng nhất, đệ nhất đẳng, còn Lan tụt
xuống hàng ba, đệ tam đẳng.

Hoàng Thái hậu đã nhận xét, phán quyết rất công
minh: “Ta xem con nhỏ (Yehonala) có tư cách, nếu không có gì trở ngại ta có thể
xếp vào đệ nhị hạng, vì không thể xếp vào đồng hạng, đệ nhất hạng với người chị
họ hắn, là con dâu ta hiện nay ở dưới suối vàng. Ta tạm xếp vào đệ tam hạng để Hoàng
thượng không để ý đến nó.”

Lan nghe mấy lời phán quyết của Hoàng Thái hậu, nàng
làm ra vẻ nhũn nhặn, phục tùng. Nàng được xếp cùng các trinh nữ khác thuộc đệ
tam hạng, lúc này nàng nhớ lại lời khuyên nhủ của mẹ khi ở nhà ra đi. Mẹ nàng
là một người khôn ngoan, có chí khí, nghị lực.

Có tiếng oang oang trong gian phòng rộng lớn của các
thiếu nữ đang ngủ, tiếng nói của tổng giám thị có trọng trách trông nom, trang
điểm cho các thí sinh được trúng tuyển.

- Các cô dậy đi thì vừa, để sửa soạn, trang điểm.
Chúc các cô gặp nhiều may mắn.

Nghe tiếng gọi, mọi người tuân theo răm rắp, duy có
Lan vẫn nằm yên như không nghe thấy gì, nàng định tâm không làm theo như mọi
người. Nàng nhất định đứng riêng biệt. Nàng trùm chăn kín, hé mắt nhìn, thấy
bọn thiếu nữ rét run, bọn nữ tì đến săn sóc. Ở về mạn Bắc, mới hết xuân sang hạ,
buổi sáng trời còn rét. Những chiếc chậu gỗ đầy nước nóng hơi bốc ngùn
ngụt.

Bà tổng giám thị ngồi chễm chệ trên chiếc ghế bằng
tre, người có vẻ nặng nề, nét mặt nghiêm khắc, vẫn quen cách xua nay: Nhất hô,
bách ứng. Bà dõng dạc, ra lệnh:

- Mọi người đi tắm. Tất cả thiếu nữ trút hết xiêm y,
vào nhà tắm.

Bọn nữ tì phục vụ, tắm rửa, kì cọ, xát xà bông thơm…
tắm xong, họ lấy khăn bông mềm, lau người cho thật khô.

Bà tổng giám thị khám xét rất kĩ, hết người này đến
người khác. Đột nhiên, bà la lớn:

- Ô hay! Trong số sáu chục có hai mươi tám người
được tuyển lựa, sao tôi thấy có hai mươi bảy. Bà đọc to tên từng người trong
bản danh sách cầm ở tay. Người nào thấy xướng tên mình, vội vã trả lời. Đến tên
người cuối cùng không thấy có tiếng thưa.

Bà lại gọi to một lần nữa “Yehonala”. Đó là tên đảng
tộc của Lan. Trước khi Lan đi, chú nàng cũng là người giám hộ, gọi nàng vào văn
phòng, lấy tư cách thay cha nàng, ông nhắn nhủ, khuyên bảo.

Nàng đứng trước mặt ông, ông ngồi trong chiếc ghế
bành, người ông to, béo, ngồi chật cả chiếc ghế, ông mặc chiếc áo màu thanh
thiên. Ông khuyên răn, dạy bảo nàng kĩ càng. Ông rất tốt, tính dễ dãi, tuy vậy
nàng không thích vì ông rất ghét người nào lười biếng.

- Giờ đây cháu sắp lên đường vào trong hoàng thành
phục vụ quân vương, cháu phải bỏ cái tên Lan ở nhà. Cháu lấy cái tên tộc đảng
Yehonala.

Bà tổng giám thị hét to:

- Yehonala đã trốn rồi hay sao?

Một nữ tì thưa:

- Thưa bà, cô ta vẫn còn nằm trên giường.

Bà giám thị, nét mặt hằm hằm, rít răng, nói:

- Nó hãy còn ườn xác trên giường à? Nó vẫn còng ngủ
à?

Người nữ tì đến giường nàng, nhìn rồi thưa:

- Vâng, cô ấy hãy còn ngủ.

Bà giám thị hét lên:

- Con này to gan thiệt. Lôi nó dậy. Tung chăn lên.
Véo cho nó một cái thật đau.

Người nữ tì tuân lệnh “thi hành” đúng “chỉ thị”,
Yehonala giả đò như mới thức dậy, mở mắt ngơ ngác nhìn. Nàng nói giọng còn ngái
ngủ:

- Cái gì thế, véo người ta đau quá.

Nàng ngồi bó gối trên giường, hai tay ôm má. Nàng
húng hắng ho, cất giọng nói rất êm dịu như tiếng chim bồ câu non:

- Ta làm sao lại ngủ quên được nhỉ?

Câu nói vớ vẩn như chọc gan bà giám thị, bà tức quá,
nói to:

- Tôi hỏi cô có biết lệnh của Hoàng thượng không?
Hai giờ nữa, các cô phải có mặt ờ hành lai điện Thái Hoà. Các cô liệu mà phấn
son, trang điểm. Hết ngày giờ rồi, phải nhanh nhẩu lên.

- Yehonala phải đi tắm rửa sạch sẽ, xức dầu thơm,
mặc xiêm y chải chuốt, chải đầu, quấn tóc…

Yehonala nghe bà nói, làm ra vẻ hững hờ, không để ý,
ngồi yên không nhúc nhích, lấy bàn tay che mồn ngáp, lẩm bẩm nói một
mình: “Ngủ đã quá. Giường, đệm ở đây êm ái thật, có phần ấm áp hơn ở nhà.”

Bà giám thị cười khẩy, nói:

- Kể chị nhận xét giỏi thật, nằm êm ái thích nhỉ.

Nàng tụt xuống giường, đặt hai bàn chân mạnh mẽ, rắn
rỏi xuống nền gạch. Tất cả thiếu nữ là người Mãn Châu nên hai bàn chân không bị
bó như người đàn bà Hán.

Bà giám thị thúc giục:

- Các cô liệu mau mau lên thì vừa. Trễ rồi.

Yehonala trả lời, kéo dài giọng:

- Vâ… âng.

Tuy mồm nói vâng nhưng nàng vẫn làm ra vẻ uể oải,
đủng đỉnh, không có vẻ gì vội vàng, nhanh nhẹn. Khi người nữ tì đến cởi xiêm y
cho nàng, nàng mặc nhiên không chịu nhúc nhích. Khi vào bồn nước nóng tắm, hai
bàn tay nàng buông thõng không chịu kì cọ mặc cho con nữ tì làm hết.

Con nữ tì khẽ bảo nàng:

- Cô cũng phải giúp tôi để tắm rửa, sửa soạn cho cô
chứ?

Yehonala giương to đôi mắt đen lánh nhìn người nữ tì,
nói rất ngây thơ:

- Ý chị muốn bảo tôi làm gì?

Không ai có thể biết, nhà nàng làm gì có con hầu,
đầy tớ, chỉ có một mụ Lư Mã nấu cơm, việc lớn, việc nhỏ nàng phải làm lấy
hết.

Yehonala phải tự tắm lấy, không những thể còn phải
tắm rửa cho hai em trai và một em gái. Nàng phải giặt giũ quần áo cho các em.
Khi em còn nhỏ, phải đỡ me, nàng địu em, buộc sau lưng, đi chợ mua dầu, mua
rau… đỡ mẹ.

Hồi ở nhà, nàng thích nhất đi đâu gặp gánh hát chèo
rong, đứng lại coi, họ diễn những tích tuồng đó. Ông Muyanga cũng cho nàng học
với các con ông, ông nuôi một ông đồ ở nhà. Tiền ông cấp dưỡng cho mẹ con nàng
chỉ đủ ăn tiêu, may vá.

Ở đây, trong hoàng cung, hết thảy mọi thứ đều lộng
lẫy, nguy nga. Nàng đưa mắt nhìn gian phòng rộng lớn. Ánh nắng ban mai xuyên
qua những khuôn cửa sổ chiếu vào óng ánh nhưng rui rầm trên trần nhà sơn son
thiếp vàng, lại thêm những xiêm y của các mĩ nữ cung tần, thật muôn màu với màn
cửa. Trên tường treo những tấm tranh thuỷ mặc, những bức liễn viết những châm
ngôn trên lụa bạch. Mùi dầu xức, mùi xà phòng thơm, làm không khí trong phòng
ngột ngạt.

Yehonala đột nhiên cảm thấy những sự lộng lẫy, xa
hoa rất hợp với tính nàng.

Bà tổng giám thị nói:

- Bây giờ nên cho họ ăn uống trước, còn thừa thời
giờ mới chải đầu, vấn tóc. Ngần ấy cái đầu cũng mất ít nhất một giờ mới chải
chuốt xong.

Bọn nữ tì trong bếp bưng ra các món ăn. Bọn trinh nữ
ít người đụng đũa đến. Các cô hồi hộp, trống ngực đánh như trống làng hộ đê,
nhiều cô đã rơm rớm nước mắt muốn khóc. Bà giám thị giận lắm, mặt bà hầm hầm bà
hét to:

- Làm sao mà khóc. May ra được Thiên tử chấm đến, có
làm sao mà phải sụt sịt khóc.

Bọn thiếu nữ vẫn than thân, trách phậm. Một cô vừa
khóc, vừa nói. “Tôi muốn được ở nhà”. Cô khác thở dài, nghẹn ngào nói: “Tôi
không mong được trúng tuyển.”

Bọn con gái không biết kiêng nể, sợ hãi, nói năng
bừa bãi làm bà giám thị tức quá, hai hàm răng nghiến ken két, bà nói:

- Thật phỉ nhổ! Xấu hổ quá! Xấu hổ quá!

Trong tất cả bọn, chỉ có một mình Yehonala vẫn ung
dung bình tĩnh như thường, nàng đi đứng rất uyển chuyển, tự nhiên. Khi nhà bếp
bưng ăn lên, nàng ngồi vào bàn ăn uống rất ngon lành.

Bà giám thị thấy thế cũng phải ngạc nhiên, bà không
hiểu nó có ý chọc tức bà hay nó thật tình. Bà nói to:

- Thực tình tôi chưa thấy một người nào lại gớm ghê,
“chì” như nhà cô này.

Nghe bà bình phẩm mình, Yehonala mỉm cười, tay phải
cầm đũa, chống khuỷu tay lên mặt bàn, nói rất tự nhiên, ngây thơ như một đứa
trẻ nhỏ:

- Món ăn nấu khéo, ngon. Nhà mình nấu dở “ẹc” không
được như thế này.

Bà giám thị muốn tỏ ra hài lòng, bà nói:

- Ít nhất cũng được một người biết điều như nhà cô
này.

Tuy bà khen thế, nhưng một lúc sau bà quay đầu bảo
con nữ tì:

- Mày nhìn con mắt của con nhỏ đó kìa, con này độc
dữ lắm không phải thứ hiền.

Người nữ tì nhìn Yehonala một lúc, quay mặt, nheo
mắt gật gù bảo bà giám thị:

- Bà nhận xét đúng, lòng dạ cô này ghê lắm, một thứ
cọp cái.

Đúng Ngọ, bọn thái giám đến dẫn cả bọn đi, đi đầu là
thái giám chưởng quản An Đắc Hải. An Đắc Hải, người cao ráo “bảnh trai”, còn
trẻ, mặc chiếc áo dài màu xanh nhạt, chiếc dây lưng bằng lụa đỏ thắt ngang ở
bụng, mặt nhẵn thín, mũi quặp xuống như mũi diều hâu, hai mắt đen.

Với vẻ rất tự nhiên, hắn ra lệnh cho bọn con gái đi
diễu qua trước mặt hắn. Hắn làm như một ông vua con, ngồi chễm chệ trên chiếc
ghế bành bằng gỗ mun, chạm trổ. Hắn ngồi ngắm bọn người diễu qua trước mặt,
không lộ một vẻ gì thích thú mà còn có vẻ khinh khỉnh. Cạnh hắn trên mặt chiếc
bàn lớn có bản danh sách, một ngọn bút lông và một nghiên mực.

Đứng nép sau bức màn cửa màu đỏ, Yehonala để ý quan
sát người thái giám. An Đắc Hải chấm một vết son vào bảng danh sách tên những
người đã được gọi và đi diễu qua. Người thái giám hô to:

- Thiếu một người.

Yehonala vội vàng trả lời:

- Có tôi đây. Nàng đủng đỉnh tiến ra, đầu cúi, mặt
ngoảnh đi chổ khác nói rất khẽ, cố lắng tai nghe cũng vị tất nghe được.

Bà tổng giám thị nói lớn:

- Người này kì khôi nhất, ả có thái độ lạ lắm. Sáng
nay mọi người dậy cả, ả vẫn yên chí ngủ. Giục giã bảo ả tắm rửa, mặc quần áo, ả
không chịu mó tay làm một việc gì. Giục mãi ả mới hơi nhúc nhích. Ăn thì lại
nhất, xơi hết ba chén cơm đầy, ăn uống thô tục như một mụ nhà quê. Tôi e con
này trí lực kém lắm, ngu si đần độn.

An Đắc Hải, dõng dạc đọc thật to bản lí lịch, đính
kèm theo bản danh sách: “Yehonala, con gái lớn của viên cố kì thủ (Port
Etendard) tên Thiệu, ở với người chú ruột Muyanga cũng làm chức kì thủ. Nàng
được ghi danh ở Bắc cung từ hai năm nay khi mới mười lăm tuổi. Bây giờ tuổi mười
bảy.”

Hắn đọc xong, ngẩng đầu lên nhìn Yehonala đứng trước
mặt, đầu cúi, mắt nhìn xuống chân. Hắn hỏi:

- Có phải đúng cô không?

- Phải, đúng.

Viên chưởng quản thái giám ra lệnh:

- Tiến lên.

Hắn ngoảnh cổ, bảo bọn này đến hành lang, đứng chờ ở
đó. Khi nào Thiên tử cho vào bệ kiến, tôi sẽ đích thân đưa bọn đó vào trước
thềm rồng.

Bọn thiếu nữ đứng chờ ở đó suốt bốn tiếng đồng hồ.
Có bọn nữ tì đi kèm theo, họ cằn nhằn, gắt gỏng các cô làm nát nhầu xiêm y hay
làm rối mớ tóc quấn. Thỉnh thoảng có cô xoa lại phấn ở mặt hay tô lại đôi môi
cho đỏ. Trong bốn tiếng đồng hồ chầu chực, các cô được phép ra ngoài và uống
nước hai lần.