Chương III

Sophia đến trước nửa giờ cho chuyến xe lửa của cô. Cô cần mua
nước trà, và vài viên kẹo ngậm cho cổ họng, nhưng cô không thể kiên nhẩn chờ đợi
xếp hàng và nói tiếng Pháp. Dù cho cô có thể tự xoay sở khi sức khỏe tốt, chỉ cần
tinh thần xuống dốc hoặc linh cảm sắp sửa bệnh để đưa cô trở lại trú ẩn trong thế
giới trẻ thơ. Cô ngồi trên một băng ghế và gục đầu xuống. Cô có thể ngủ một chút.

Hơn một chút. Mười lăm phút trôi qua theo đồng hồ nhà ga. Bây
giờ có một đám đông tụ tập, rất nhiều người qua lại xung quanh cô, xe hành lý di
chuyển.

Khi cô vội vã đi về phía xe lửa, cô thấy một người đàn ông đội
một chiếc mũ lông thú như của Maksim. Một người đàn ông to lớn, trong cái áo khoác
sậm đen. Cô không thể nhìn thấy khuôn mặt của ông. Ông di chuyển xa cô. Nhưng đôi
vai rộng, cách đi len lỏi lịch sự nhưng kiên quyết của ông, làm cho cô nghĩ đến
Maksim rất nhiều.

Một chiếc xe chất đầy hàng hóa chạy qua giữa họ, và người đàn
ông biến mất.

Tất nhiên không thể là Maksim. Anh làm gì ở Paris? Anh đang vội
vã đi đến chuyến xe lửa hay buổi hẹn nào? Trái tim của cô bắt đầu đập một cách khó
chịu khi cô leo lên xe lửa và tìm chỗ ngồi bên cửa sổ. Nó đứng lại với lập luận
rằng phải có những phụ nữ khác trong cuộc sống của Maksim. Ví dụ như, có người phụ
nữ đó anh không thể giới thiệu Sophia được, khi anh từ chối mời cô đến Beaulieu.
Nhưng cô tin rằng anh không phải là một người đàn ông phô trương rắc rối. Càng không
phải cho những màn ghen tuông, nước mắt và quở trách của phụ nữ. Trong một dịp
trước đó anh đã nhấn mạnh rằng cô không có quyền nào, không có bám giữ nào ở anh.

Điều nầy chắc chắn có nghĩa là anh biết việc cô có bám giữ anh
bây giờ, và nhân phẩm của anh sẽ cảm thấy được nếu làm cô thất vọng.

Và khi cô nghĩ nhìn thấy anh cô vừa thức dậy ra khỏi một giấc
ngủ không lành mạnh không tự nhiên. Cô đã bị ảo giác.

Chuyến xe lửa bắt đầu lăn bánh với những tiếng rên rỉ và kêu
vang bình thường và từ từ rời xa mái nhà ga.

Cô đã từng yêu Paris thế nào. Không phải là Paris của Thị Xã,
nơi cô đã theo những mệnh lệnh phấn khích và đôi khi không thể hiểu nổi của Aniuta,
mà là Paris cô đã thăm viếng về sau, trong cuộc đời trưởng thành trọn vẹn của cô,
với sự giới thiệu đến các nhà toán học và tư tưởng chính trị. Ở Paris, cô đã tuyên
bố, không có những điều như sự nhàm chán hay trưởng giả hay thất vọng.

Sau đó, họ đã trao cho cô giải thưởng Bordin, họ đã hôn tay cô
và tặng cô những bài phát biểu và bó hoa trong những căn phòng hào phóng sáng chói
thanh lịch nhất. Nhưng họ đã đóng cửa lại khi đến lúc cho cô một công việc. Họ sẽ
không nghĩ gì hơn về điều đó mà như sử dụng một con khỉ có học. Những người vợ của
các nhà khoa học lớn chọn không gặp cô, hoặc mời cô đến nhà của họ.

Những bà vợ quan sát hàng rào chắn ngang, một quân đội không
khoan nhượng vô hình. Người chồng nhún vai buồn bã trước sự cấm đoán của họ, nhưng
cho họ những gì họ muốn. Người đàn ông mà não bộ thổi tan những khái niệm cũ vẫn
còn nô lệ người phụ nữ với cái đầu trống rỗng ngoài sự cần thiết của chiếc áo nịt
ngực chặt chẽ, thẻ gọi điện thoại, và buổi nói chuyện làm cổ họng người nghe đầy
mùi nước hoa mịt mù.

Cô phải ngưng bài kinh đầy oán giận nầy. Những người vợ ở Stockholm
mời cô đến nhà của họ, đến những buổi tiệc quan trọng nhất và những bữa ăn tối thân
mật. Họ ca ngợi cô và giới thiệu cô. Họ chào đón đứa con của cô. Cô có thể là một
người kỳ quặc nơi đó, nhưng cô là một kỳ quặc mà họ chấp nhận. Một cái gì đó giống
như con vẹt nói được nhiều thứ tiếng hoặc như một thần đồng có thể cho bạn biết
không do dự hoặc suy nghĩ về một ngày nào đó trong thế kỷ thứ mười bốn rơi vào ngày
thứ ba.

Không, thật là không công bằng. Họ đã tôn trọng những gì cô đã
làm, và đa số tin rằng nhiều phụ nữ hơn nữa phải noi theo và một ngày nào đó họ
cũng vậy. Và, tại sao cô hơi cảm thấy một chút nhàm chán bởi họ, khao khát những
đêm khuya và nói chuyện ngông cuồng. Tại sao cô thấy phiền là họ ăn mặc như vợ những
người truyền giáo hoặc như người Gypsies sống nay đây mai đó?

Cô đang ở trong một tâm trạng bị sốc, và đó là tại Jaclard và
Urey và người phụ nữ đáng kính mà họ không thể giới thiệu cô. Và với cơn đau cổ
họng và những cái khẽ rùng mình, chắc chắn là cô sẽ bị cảm nặng.

Dù thế nào cô cũng sắp sửa là một người vợ, và là vợ của một
người đàn ông giàu có và thông minh và thành công chắc chắn như vậy.

Xe nước trà đến. Nó sẽ giúp cổ họng của cô, mặc dù cô ước muốn
phải chi đó là trà của Nga. Mưa bắt đầu rơi ngay sau khi họ ra khỏi Paris, và bây
giờ mưa đã chuyển sang thành tuyết. Cô thích tuyết hơn mưa, cánh đồng màu trắng
hơn vùng đất tối và ẩm ướt, như mọi người Nga. Và nơi nào có tuyết hầu hết mọi người
nhận ra thực tế của mùa đông và dành nhiều biện pháp cẩn thận hơn để giữ cho ngôi
nhà ấm áp. Cô nghĩ đến nhà Weierstrass, mà cô sẽ ngủ đêm nay. Giáo sư và hai bà
em của ông không muốn cô ra khách sạn.

Nhà của họ luôn luôn thoải mái, với những chiếc thảm tối sậm
và màn cửa có tua nhiều và ghế bành sâu. Cuộc sống ở đó theo một nghi thức - nó
dành riêng cho việc học, đặc biệt là toán học. Rụt rè, các sinh viên nam thường
ăn mặc xấu, đi qua phòng khách để đến phòng học, từng người một. Hai chị em chưa
lập gia đình của giáo sư vui vẻ chào khi họ đi qua, nhưng hầu như họ không mong
đợi một câu trả lời. Họ bận rộn với việc đan hoặc vá hoặc móc thảm. Họ biết rằng
anh trai của họ có một bộ não tuyệt vời, rằng ông là một người đàn ông vĩ đại, nhưng
họ cũng biết ông cần phải ăn mận mỗi ngày, tại vì công việc ít vận động của ông,
rằng ngay cả ông không thể mang một chất len đẹp nhất trên người, bởi vì nó làm
cho ông dị ứng, rằng cảm xúc của ông bị tổn thương khi một đồng nghiệp quên không
đề cập đến công của ông trong một bài báo xuất bản (mặc dù ông giả vờ không để
ý, vừa trong câu chuyện vừa trong văn bản của ông, ca ngợi tỉ mỉ chính người đã
coi thường ông).

Hai bà em đó - Clara và Elisa - đã ngạc nhiên ngày đầu tiên Sophia
bước vào phòng khách của họ để đến phòng học. Người làm đưa cô vào đã không được
đào tạo để biết nhận diện, bởi vì những người trong nhà sống một cuộc sống thật
ẩn dật, cũng bởi vì những sinh viên đến đó thường nghèo nàn và không biết phép lịch
sự, do đó các tiêu chuẩn của hầu hết các nhà đứng đắn nhất không được áp dụng.
Mặc dù vậy, trong giọng nói của người làm có một chút do dự trước khi cô đưa người
phụ nữ bé nhỏ này với khuôn mặt gần như bị che khuất bởi một cái nón sậm tối và
người di chuyển một cách sợ sệt, giống như một người ăn xin xấu hổ. Hai chị em không
thể có một ý tưởng nào về tuổi thật của người nhưng kết luận - sau khi cô được đưa
vào phòng học - có thể đó là mẹ của một sinh viên, đến để mặc cả hoặc xin tiền học
phí.

"Ôi trời ơi," Clara kêu lên, bà suy đoán một cách sinh
động hơn, "Trời ơi, chúng tôi nghĩ rằng, chúng tôi vừa tiếp đón ở đây, có phải
là một Charlotte Corday không vậy?"

Tất cả chuyện nầy đã được kể lại cho Sophia về sau, khi cô đã
trở thành bạn của họ. Và Elisa thêm vào một cách khô khan, "May là anh của
chúng tôi không có ở trong phòng tắm. Và chúng tôi không thể đứng lên được để bảo
vệ anh bởi vì chúng tôi bị cuộn trong những chiếc khăn choàng cổ dài vô tận."

Họ đan những cái khăn choàng cổ cho những người lính ở mặt trận.
Đó là năm 1870, trước khi Sophia và Vladimir đáp chuyến đi dự định là chuyến học
tập của họ đến Paris. Thời buổi đó, họ sống chìm sâu trong những không gian khác,
của thế kỷ đã qua, họ rất ít chú ý đến thế giới mà họ đang sống, nên hầu như họ
không nghe nói gì về một cuộc chiến tranh hiện đại.

Weierstrass cũng không có một ý tưởng nào hơn hai bà em về tuổi
tác hay nhiệm vụ của Sophia. Về sau ông nói với cô rằng ông nghĩ cô là một cô giáo
đã sai lầm muốn sử dụng tên của ông, để thêm vào môn toán học trong các chứng chỉ
của cô. Ông suy nghĩ ông phải mắng người giúp việc, và các em, đã để cô đột nhập
vào làm phiền ông. Nhưng ông là một người đàn ông lịch sự và tử tế, cho nên thay
vì mời cô ra ngay lập tức, ông giải thích rằng ông chỉ nhận sinh viên cấp tiến thôi,
với những chứng chỉ được công nhận, và hiện giờ ông đã đủ số người mà ông có thể
điều hành. Sau đó, khi cô vẫn đứng yên - run rẩy - trước mặt ông, với chiếc mũ vô
duyên che mặt cô và hai bàn tay nắm chặt chiếc khăn choàng, ông nhớ lại phương pháp,
hoặc mưu kế, ông đã sử dụng một hoặc hai lần trước, để làm thất vọng một sinh viên
không đủ khả năng.

"Trong trường hợp của cô tôi có thể làm một điều,"
ông nói, "là đặt cho cô một loạt bài, và yêu cầu cô giải quyết và mang trở
lại cho tôi đúng một tuần lễ sau. Nếu tôi hài lòng với kết quả, chúng ta sẽ nói
chuyện lại."

Một tuần sau đó ông đã hoàn toàn quên cô. Tất nhiên là ông đã
dự kiến không bao giờ gặp lại cô. Khi cô đi vào phòng học của ông, ông đã không
nhận ra cô, có lẽ vì cô đã cởi ra chiếc áo choàng che dấu hình dáng mảnh mai của
cô. Cô có thể cảm thấy bạo dạng hơn, hoặc có lẽ thời tiết đã thay đổi. Ông không
nhớ cái nón - các bà em thì có - vì ông không để ý nhiều đến các vật dụng của phụ
nữ. Nhưng khi cô lấy ra các giấy tờ khỏi túi xách và đặt chúng xuống bàn làm việc
của ông, ông nhớ lại, và thở dài mang cặp kính vào.

Sự ngạc nhiên của ông thật tuyệt vời - ông cũng nhắc lại điều
này với cô một thời gian sau - khi thấy rằng mỗi một vấn đề đã được giải đáp, và
đôi khi một cách hoàn toàn nguyên thủy. Nhưng ông vẫn còn nghi ngờ cô, suy nghĩ
bây giờ có thể cô đã trình bày việc làm của người khác, có lẽ của một người anh
hay người yêu đang lẩn trốn vì lý do chính trị.

"Cô ngồi xuống," ông nói. "Và bây giờ cô giải
thích cho tôi từng giải đáp, từng bước được thực hiện."

Cô bắt đầu nói chuyện, nghiêng về phía trước, và chiếc mũ mềm
rơi xuống đôi mắt của cô, nên cô kéo nó ra và cho nó nằm trên sàn nhà. Những lọn
tóc của cô được tiết lộ, đôi mắt cô trong sáng, tuổi trẻ của cô, và sự hứng thú
run rẩy của cô.

"Được," ông nói. "Được. Được. Được." Ông
nói với một sự cân nhắc kỹ càng, cố gắng che đậy sự ngạc nhiên của ông, đặc biệt
là đối với các giải pháp mà phương cách xuất sắc nhất hơn cả chính ông.

Cô là một cú sốc đến với ông bằng nhiều cách. Cô rất nhẹ nhàng
và trẻ trung và háo hức. Ông cảm thấy ông phải làm cô dịu lại, giữ cô một cách cẩn
thận, giúp cô hiểu làm thế nào để điều khiển tràng pháo hoa trong não bộ của cô.

Cả đời ông - ông gặp khó khăn để nói ra điều này, như ông thừa
nhận, là luôn luôn cảnh giác khi quá hăng hái - cả đời ông, ông đã chờ đợi một sinh
viên như vậy đi vào phòng này. Một sinh viên sẽ thách thức ông hoàn toàn, không
những là người có thể đi theo những phấn đấu của tâm trí mình mà có lẽ còn bay xa
hơn nữa. Ông phải cẩn thận khi nói về những gì ông thực sự tin tưởng - rằng phải
có một cái gì đó giống như trực giác trong tâm trí của một nhà toán học bậc nhất,
một tia sét tỏa sáng để khám phá cái gì đó đã có từ lâu. Nghiêm ngặt, tỉ mỉ, người
phải như vậy, cũng như một nhà thơ giỏi.

Khi cuối cùng ông đã thố lộ tất cả điều này với Sophia, ông cũng
nói là có những người sẽ khựng lại ở từ ngữ, "nhà thơ", khi đề cập đến
khoa học toán học. Và những người khác, ông cho biết, sẽ nhảy lên chấp nhận khái
niệm một cách thật dễ dàng, để bảo vệ sự rối ren và lỏng lẻo trong suy nghĩ của
chính mình.

Như cô mong đợi, tuyết càng lúc càng nhiều hơn bên ngoài cửa
sổ khi họ di chuyển về hướng đông. Đây là một xe lửa hạng nhì, khá đơn giản, so
với chuyến xe cô đã lấy từ Cannes. Không có toa xe ăn, chỉ có bánh mì lạnh - vài
ổ nhét đầy nhiều loại xúc xích cay - có bán ở xe nước trà. Cô mua một ổ với đầy
pho mát to bằng một nửa chiếc giày ống và nghĩ cô sẽ không bao giờ ăn hết, nhưng
với thời gian cô cũng xong. Sau đó, cô lấy ra cuốn sách nhỏ của Heine, để mang lại
tiếng Đức trong tâm trí của cô.

Mỗi khi cô ngước mắt nhìn qua cửa sổ dường như tuyết rơi dày
đặc hơn, và đôi khi xe lửa chạy chậm, gần như dừng lại. Họ sẽ may mắn lắm đến được
Berlin vào lúc nửa đêm với tốc độ này. Cô ước rằng phải chi cô không để mình bị
thuyết phục không đến một khách sạn, thay vì đến nhà trên đường Potsdam.

"Tội nghiệp Karl sẽ vui biết bao nếu cô chỉ đến ở một đêm
dưới cùng một mái nhà. Anh vẫn nhớ đến cô như cô bé trước ngưỡng cửa nhà của chúng
tôi, mặc dù anh rất ngưỡng mộ những thành tựu và tự hào về sự thành công rực rỡ
của cô."

Đúng vậy sau nửa đêm cô đến bấm chuông. Clara đi ra, trong chiếc
áo choàng, bà đã cho người làm đi ngủ. Anh của bà - bà thì thầm nói - đã thức giấc
bởi tiếng ồn của xe taxi và Elisa đã đi giúp anh nằm lại và đảm bảo với anh sẽ gặp
Sophia sáng mai.

Từ ngữ "nằm lại" nghe có vẻ đáng lo ngại cho Sophia.
Bức thư hai chị em đã không đề cập gì ngoài một sự mệt mỏi nào đó. Và những bức
thư của Weierstrass không có một tin tức cá nhân nào, toàn nói về Poincaré và Weierstrass
– nhiệm vụ của ông đối với toán học trong việc làm sáng tỏ các vấn đề cho nhà vua
Thụy Điển.

Bây giờ Sophia nghe người phụ nữ lớn tuổi nói với một giọng hơi
kính cẩn hay lo sợ khi bà đề cập đến anh trai, bây giờ cô ngửi những mùi trước đó
quen thuộc và yên tâm nhưng đêm nay lại thoang thoảng cũ kỹ và ảm đạm của căn nhà,
cô cảm thấy nói giỡn như trước có lẽ không hợp thời nữa, rằng bản thân cô không
những mang lại không khí mát lạnh, mà còn sự nhộn nhịp của thành công, một khía
cạnh của năng lượng, mà cô gần như đã không biết, và cũng có thể một chút nản lòng
và phiền toái. Cô đã từng được chào đón với những cái ôm ấp và niềm vui vững mạnh
(một trong những kinh ngạc về hai chị em là họ có thể vừa vui vẻ vừa nghi thức)
họ vẫn còn ôm cô, nhưng với những giọt nước mắt ngấn trong đôi mắt mờ, và vòng tay
già run rẩy.

Và trong phòng của cô có nước ấm trong bình, có bánh mì và bơ
trên bàn ngủ.

Khi cô thay quần áo cô có thể nghe tiếng thì thầm lo âu yếu ớt
trong hành lang trên lầu. Có thể là về sức khỏe của người anh hoặc về chính cô hoặc
vì họ quên đậy bánh mì và bơ lại, mà có lẽ họ đã không để ý cho đến khi Clara dẫn
cô vào phòng.

Khi cô làm việc với Weierstrass, Sophia sống trong một căn hộ
nhỏ tối, hầu hết thời gian với Julia bạn của cô, học về hóa học. Họ không đi những
buổi hòa nhạc hoặc vở kịch - tài chánh của họ giới hạn và họ rất bận bởi công việc.
Julia đã đến một phòng thí nghiệm tư nhân, và cô đã nhận những ưu đãi mà một người
phụ nữ khó có được. Ngày qua ngày Sophia ngồi tại bàn viết của mình, không rời chiếc
ghế đôi khi đến lúc cần phải bật đèn lên. Sau đó, cô mới thư giãn ra và đi bộ, nhanh,
thật nhanh, từ đầu nầy qua đầu kia căn hộ - một đoạn đủ ngắn - có lúc cô bất chợt
chạy và nói lớn, bùng nổ một cách vô lý, do đó, bất cứ ai không biết cô nhiều như
Julia sẽ tự hỏi nếu tinh thần của cô được ổn định.

Weierstrass và bây giờ đến cô đều suy nghĩ bận tâm đến chức năng
đường vòng và Abel, và lý thuyết về chức năng phân tích căn cứ trên sự thể hiện
như một dãy vô hạn. Lý thuyết đặt theo tên ông cho rằng mỗi dãy vô hạn của thực
số giới hạn có một dãy hội tụ. Cô theo ông ở điểm nầy và sau đó thách thức ông và
thậm chí một lúc nào đó vượt qua phía trước ông, và như vậy họ tiến triển từ giáo
sư và học trò để trở thành đồng nghiệp toán học, cô thường là chất xúc tác cho những
nghiên cứu của ông. Nhưng mối quan hệ này mất nhiều thời gian để phát triển, và
tại những buổi ăn tối chủ nhật - mà cô được sẵn sàng mời vì ông đã đành những buổi
chiều chủ nhật cho cô - cô giống như một mối quan hệ trẻ, một người háo hức được
ông giám hộ.

Khi Julia đến cô cũng được mời, và hai cô gái được đãi ăn thịt
nướng và khoai tây sốt kem và bánh tráng miệng thật nhẹ và ngon làm đảo lộn tất
cả những ý tưởng của họ về món ăn Đức. Sau bữa ăn, họ ngồi bên lò sưởi và nghe Elisa
đọc. Cô đọc với tinh thần và biểu hiện thật linh động những câu chuyện của nhà văn
Thụy Sĩ Conrad Ferdinand Meyer. Văn học là điều giải trí hàng tuần, sau tất cả thú
đan và vá.

Vào dịp lễ họ có làm một cây Giáng Sinh cho Sophia và Julia,
mặc dù gia đình Weierstrass đã không bận tâm về điều này cả năm nay. Kẹo được bọc
trong giấy lấp lánh, và bánh trái cây và táo nướng. Họ nói cho trẻ em.

Nhưng chẳng bao lâu một bất ngờ khó chịu xảy đến.

Điều bất ngờ là Sophia, với hình ảnh thật của một cô gái trẻ
nhút nhát và thiếu kinh nghiệm, cô nên có một người chồng. Trong vài tuần đầu tiên
của khóa học, trước khi Julia đến, cô đã được đón rước ở cửa, vào tối chủ nhật,
bởi một người đàn ông trẻ, anh không được giới thiệu với gia đình Weierstrass và
bị nhầm lẫn là một người làm. Anh ta cao và không đẹp, với bộ râu mỏng màu đỏ, mũi
to, quần áo cẩu thả. Trong thực tế, nếu gia đình Weierstrass để ý hơn, họ sẽ nhận
ra là không có gia đình cao quý tự trọng nào - và họ biết Sophia từ đâu đến - mà
có một người làm nhếch nhác như vậy, và do đó anh ta phải là một người bạn.

Sau đó, Julia đến, và người đàn ông trẻ biến mất.

Một thời gian sau Sophia mới cho biết anh ta tên Vladimir Kovalevsky
và anh là chồng của cô. Anh đang học ở Vienna và Paris mặc dù anh đã có một bằng
cấp về luật và đang cố gắng để trở thành một nhà xuất bản sách giáo khoa ở Nga.
Anh lớn hơn Sophia nhiều tuổi.

Cũng ngạc nhiên không thua gì tin này là Sophia chỉ thông báo
cho Weierstrass mà không có nói với hai chị em. Trong gia đình họ là những người
từng có quan hệ với cuộc sống cho dù chỉ là trong đời sống của những người làm và
việc họ đọc khá nhiều chuyện giả tưởng. Nhưng Sophia không có gần gũi với mẹ hoặc
gia sư của mình. Những đàm phán của cô với ông Đại Tướng không phải luôn luôn thành
công nhưng cô tôn trọng ông ấy và nghĩ rằng có lẽ ông tôn trọng cô. Vì vậy, cô hướng
về người đàn ông trong nhà với một chuyện kín quan trọng.

Cô nhận ra chắc Weierstrass ngại ngùng - không phải lúc cô nói
với ông nhưng khi ông phải nói với hai bà em. Và còn nhiều chuyện nửa ngoài thực
tế Sophia đã có chồng. Cô thực sự kết hôn một cách hợp pháp, nhưng đó là một Hôn
Nhân Trắng - một điều mà ông chưa bao giờ nghe nói đến, hai bà em cũng vậy. Chồng
và vợ không những không sống cùng một nơi, họ không sống chung với nhau gì cả. Họ
không kết hôn vì những lý do phổ thông được chấp nhận nhưng bị ràng buộc bởi lời
thề bí mật của họ không bao giờ sống theo cách đó, không bao giờ.

"Hay thật?" Có lẽ Clara là người nói. Mot cách nhanh
nhẹn, thậm chí sốt ruột, để vượt qua thời điểm nầy.

Đúng. Và những người trẻ - phụ nữ trẻ - muốn đi du học bắt buộc
phải đi qua sự lừa dối nầy bởi vì không có người phụ nữ Nga nào chưa lập gia đình
có thể rời khỏi đất nước mà không có sự đồng ý của cha mẹ. Cha mẹ của Julia vui
mừng để cho cô ấy đi, nhưng cha mẹ của Sophia thì không.