BIỂU ÐỒ PHÁT TRIỂN CỦA TRẺ TRONG THÁNG THỨ 18

Phát triển về thể chất

Các phần cơ lớn

• Xuống cầu thang bằng cách bò lùi, nếu đi xuống cần có người giữ tay;

• Cúi xuống nhặt đồ ở dưới sàn mà không bị ngã;

• Kéo ghế đến giá để đồ và cố gắng leo lên;

• Cố gắng trèo ra khỏi giường;

• Đi rất nhanh nên đôi khi bị ngã;

• Chạy với dáng người đứng thẳng, đôi lúc bị ngã;

• Trèo lên ghế của người lớn rồi xoay người ngồi xuống được;

• Khi bắt bóng sẽ dùng cả hai cánh tay để bắt;

• Nhảy lên bằng cả hai chân;

• Cố gắng đá quả bóng nhưng vẫn chưa đá trúng.

Các phần cơ nhỏ

• Nhặt được những đồ nhỏ như hạt nho khô ra khỏi lọ hoặc hộp;

• Mở được mỗi lần 2 - 3 trang sách;

• Xếp hình được khoảng 3 - 4 tầng;

• Cầm bút chì vẽ những nét rối rắm.

Phát triển về ngôn ngữ

• Nói theo thành từ;

• Khi được hỏi sẽ nói và chỉ đúng các bộ phận trên cơ thể;

• Bày tỏ mong muốn bằng cách nói tên đồ vật mà mình muốn;

• Cố gắng hát các bài hát đơn giản;

• Biết dùng đại từ nhân xưng bằng cách xưng tên;

• Biết nói “chào”, “tạm biệt”, “cảm ơn”;

• Thích nghe nhạc và nhảy theo điệu nhạc;

• Nói và chỉ đúng những hình ảnh trong sách (đã từng nhìn thấy và nhớ được);

• Hiểu những câu hỏi đơn giản, bắt đầu nói được từ có hai âm tiết;

• Thích bắt chước cách đối thoại của người lớn nhưng không nói được thành câu.

Phát triển về tâm sinh lý

• Chưa thể chịu đựng được bất kỳ sự bực tức nào;

• Thích bắt chước các hành động của cha mẹ;

• Vẫn còn hơi sợ người lạ;

• Thích biểu diễn và thể hiện hành động ngộ nghĩnh cho mọi người trong nhà xem;

• Thích ôm và nghiện búp bê;

• Khăng khăng tự làm việc gì đó (thể hiện sự tự do và tự lập);

• Đôi khi sẽ tỏ ra giận dữ bởi sự mệt mỏi, tức giận và khó chịu;

• Thể hiện quyền sở hữu, không thích cho trẻ khác chơi đồ chơi của mình.

Phát triển về mặt xã hội

• Thu hút sự chú ý của người khác;

• Bắt đầu biết làm theo khi được yêu cầu hoặc nhờ vả;

• Phát hiện ra rằng một số việc làm của bản thân có ảnh hưởng tới người khác và học cách phản ứng của người lớn;

• Kéo, lôi, cấu, véo những trẻ cùng độ tuổi vì coi các bạn là đồ chơi;

• Nếu có vấn đề sẽ tìm người giúp đỡ;

• Nếu bị ai đánh thì sẽ đánh trả ngay lập tức;

• Thích dùng từ “không” với cha mẹ;

• Thích khoe, biểu diễn khi mới biết làm việc gì đó;

• Vẫn chưa hiểu việc chia sẻ;

• Bắt chước làm việc nhà và thích làm một vài việc nhỏ.

Phát triển về nhận thức và khả năng của các giác quan

• Đã nhớ được đồ vật nào là của ai;

• Thích khám phá trong tủ, ngăn kéo, giá đựng đồ, giỏ quần áo;

• Biết để ý sự vật trong một khoảng thời gian ngắn;

• Biết lấy que để khều đồ chơi nếu tay không với tới được;

• Cố gắng bắt chước người lớn cách sử dụng đồ dùng;

• Cầm bút chì tô tô vẽ vẽ;

• Có thể chơi trò ghép tranh đơn giản;

• Đã hiểu được ý nghĩa của từ “bây giờ” và “khoan đã”;

• Tô thành góc theo hình được.

Trò chơi và đồ chơi

• Thích chơi kéo, đẩy, lôi, ném…;

• Đứng ném và bắt bóng không bị ngã;

• Đặc biệt thích một số đồ chơi nào đó;

• Chơi điện thoại đồ chơi như thật, nghĩa là biết nó dùng để làm gì và bắt chước cách nói chuyện điện thoại của cha mẹ;

• Thích thú với việc chơi thổi bong bóng xà phòng hoặc bóng bay;

• Thích chơi những đồ chơi lắp ghép, cho vào lỗ như ghép tranh, hộp thả hình, miếng lắp ghép...;

• Thích chơi một mình hơn là chơi với những bạn cùng độ tuổi.

Lịch trình hàng ngày

• Cởi quần áo ra giỏi hơn mặc vào;

• Thích được cởi trần, cởi truồng đi khắp nhà;

• Bắt đầu biết tập đi vệ sinh đúng thời gian;

• Dùng thìa xúc thức ăn tương đối tốt;

• Thích cất dọn đồ đạc cho đúng vào chỗ của nó;

• Muốn tự làm mọi việc.

THÁNG THỨ 19

VẬN ÐỘNG VIÊN TÝ
HON

Trẻ 19 tháng tuổi liên tục vận động, ngoại
trừ lúc ngủ. Suốt cả ngày trẻ sẽ làm việc này việc khác, đi đến chỗ này, chạy ra
chỗ kia. Tại sao vậy? Nguyên nhân là vì trẻ rất khỏe mạnh và đã phát triển lên nhiều,
các hệ cơ trên cơ thể đều phối hợp làm việc một cách thành thục hơn rất nhiều so
với những tháng trước. Giai đoạn này cha mẹ nên cho trẻ được thoải mái, tự do vận
động, để giúp trẻ tự tin hơn vào bản thân.

Các phát triển chung

• Có tiến bộ trong việc sử dụng đôi tay.
Trẻ ở độ tuổi này biết dùng ngón tay trỏ và ngón tay cái để nhặt các vật nhỏ như
hạt nho khô, cúc áo... Song việc điều khiển cơ tay vẫn chưa thành thục, chính vì
vậy trẻ làm những công việc tỉ mỉ không được tốt lắm. Việc nắm, cầm, thả được thực
hiện rất tốt. Trẻ có thể cầm được nhiều đồ vật nhỏ như cầm hai miếng xếp hình trong
cùng một tay.

Trẻ có thể xếp hình được ít nhất 3 - 4 tầng
và cầm những đồ để đựng như ca nước, xoong nhỏ, nhẹ bằng một tay; có thể cho những
đồ nhỏ vào vật để đựng có miệng hẹp và biết cách đổ ra hay nhặt đồ vật ra ngoài.

• Thích bắt chước người lớn cách sử dụng
đồ dùng từ nói chuyện điện thoại, cầm chổi
quét nhà đến cầm bút vẽ ngang vẽ dọc trên giấy. Bạn nên để cho trẻ làm những việc
này, hoặc thử tìm những đồ dùng trong nhà rồi cải tiến để trẻ bắt chước cách làm.
Điều này rất có ích đối với sự phát triển của trẻ.

Tuy nhiên, việc bắt chước của trẻ phải liên
quan tới mọi người hoặc môi trường xung quanh. Trẻ sẽ bắt chước những sự vật ở gần
bản thân và mới xảy ra hoặc mô phỏng theo những hành động mà trẻ được chứng kiến
hay quen thuộc. Việc bắt chước đó không phải vô nghĩa, vô ích, mà đó là hành động
nhằm học tập kinh nghiệm và kiến thức mới bằng chính bản thân mình.

• Tự giúp đỡ bản thân được nhiều hơn. Giai
đoạn này tuy đã có thể tự cầm thìa xúc thức ăn được rồi nhưng trẻ vẫn thích dùng tay để bốc thức ăn. Cách
đơn giản để giúp trẻ ăn uống gọn gàng đó là đổ sữa mỗi lần nửa cốc, không nên lấy
đầy bát thức ăn, khi trẻ ăn hết, chúng ta sẽ khen ngợi rồi lấy thêm cho trẻ. Làm
như vậy trẻ sẽ cảm thấy thích thú trong việc ăn uống và ăn được nhiều hơn.

• Khi luyện
cho trẻ biết tự giúp đỡ bản thân, cha mẹ luôn phải nhớ rằng trẻ vẫn chưa thành thạo
trong việc dùng tay và ngón tay để làm công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ. Khi chúng ta
cho trẻ cơ hội được cầm nắm vật gì đó thì đây vừa là việc trẻ đang tự giúp bản thân,
vừa là cơ hội để trẻ phát triển các phần cơ nhỏ. Trẻ sẽ không thể học cách tự ăn
hay tự giúp đỡ bản thân nếu không nhận được cơ hội và không có sự cố gắng. Do đó,
cha mẹ cần cho trẻ cả cơ hội lẫn sự động viên tinh thần, đồng thời phải giúp đỡ
trẻ trong giai đoạn đầu của việc tập luyện, ví dụ như khi luyện cho trẻ tự xúc cơm,
cha mẹ hãy cho trẻ xúc thìa đầu tiên rồi đến lượt bạn xúc cho trẻ thìa tiếp theo.
Khi trẻ đã thành thạo hơn, bạn sẽ không phải giúp trẻ nhiều. Mỗi lần trẻ làm tốt,
không rơi vãi, bạn nên khen ngợi trẻ ngay lập tức, không nên mắng khi trẻ làm rớt
thức ăn.

• Có thể kiểm soát được việc bài tiết tốt
hơn. Đã bắt đầu đi đại tiện đúng giờ vào ban ngày và nếu muốn đi, trẻ đã biết nói
hoặc thể hiện qua thái độ. Trẻ thường không kịp thông báo khi muốn đi tiểu tiện,
nhưng trẻ sẽ nói hoặc tỏ thái độ cho biết muốn thay quần vì bị ướt rồi. Bạn nên
tập cho trẻ biết tự cởi quần, tự múc nước đổ vào bồn cầu hoặc nhấn nút xả nước trong
bồn vệ sinh. Sự kiểm soát việc bài tiết của trẻ có thể kém đi khi trẻ bị ốm hoặc
cần thu hút sự chú ý. Những lúc như vậy, cha mẹ nên tìm hiểu rõ nguyên nhân, cố
gắng giải quyết hợp lý, hiểu và không nên trách mắng trẻ.

Các nhà tâm lý học trẻ em và các bác sĩ nhi
khoa đưa ra lời khuyên rằng: cha mẹ cũng không nên quá hy vọng hoặc quá cứng nhắc
trong việc luyện cho trẻ tự kiểm soát hệ bài tiết của mình cho tới khi trẻ đã đủ
2 tuổi. Chỉ có một số ít trẻ có thể kiểm soát được việc bài tiết của mình từ tháng
thứ 20. Sự nóng vội hay ép buộc khi bản thân trẻ chưa sẵn sàng thường nhận được
kết quả là trẻ sẽ có thái độ ngang ngạnh, khó dạy bảo, chống đối và cáu giận hơn
là biết kiểm soát việc bài tiết.

• Thích tìm ra cách mới trong khi chơi. Trẻ
19 tháng tuổi có thể tự chơi đồ chơi một mình lâu hơn trước, một số trẻ có thể chơi
tới 20 - 30 phút nếu có mẹ ở gần khu vực đó. Trò chơi mà trẻ ở độ tuổi này ưa thích
đó là xếp chồng các đồ vật lên nhau. Trẻ đã có sự tập trung đối với những công việc
tỉ mỉ nhiều hơn trước. Bạn có thể giúp trẻ bằng cách đơn giản là tìm cho trẻ thật
nhiều vỏ hộp sữa, vỏ hộp hoa quả được rửa sạch và không có cạnh sắc nhọn để trẻ
tập xếp chồng lên nhau; hoặc tìm hộp nhựa có nắp để trẻ thử đóng mở nắp. Chỉ cần
như vậy thôi, trẻ sẽ vô cùng thích thú rồi.

Cha mẹ có thể giúp...

Cha mẹ nên chọn cho trẻ những loại đồ chơi
có kích thước vừa phải để trẻ không thể nuốt được, không dễ vỡ, không làm bằng thủy
tinh hoặc nhựa giòn, không có cạnh sắc, không có quá nhiều chi tiết và dễ bị tuột
ra, không nên có màu sơn độc hại và không nên có dây hoặc chỉ dài hơn 30 centimét
bởi có thể trẻ sẽ nghịch khiến những sợi dây đó quấn vào cổ.

Ngoài ra, bạn nên làm những giá để đồ chơi
riêng cho trẻ cho gọn gàng, ngăn nắp và giúp trẻ có cảm giác sở hữu. Bạn có thể
làm thành từng ô để trẻ phân chia các loại đồ chơi, dễ lấy, dễ cất. Giai đoạn đầu
có thể cha mẹ sẽ phải giúp đỡ trẻ, sau đó, khi trẻ đã hình thành thói quen bạn sẽ
không phải nói đi nói lại nữa.

Bạn cũng đừng quên đưa trẻ đi chơi ngoài
trời như sân chơi trẻ em. Trẻ trong độ tuổi này thích nhất là chơi đu quay, cưỡi
ngựa quay, trèo cây, nghịch cát, nghịch nước hoặc cho trẻ đạp xe đạp ba bánh nhỏ
để khám phá khu vực quanh nhà.

Khả năng về ngôn
ngữ

Nền tảng ngôn ngữ của con người đều có xuất
phát điểm giống nhau cho dù là đứa trẻ thuộc dân tộc hay ngôn ngữ nào, nghĩa là
đều bắt đầu từ giai đoạn được gọi là ngôn ngữ bập bẹ (Babbling). Thời gian này có
thể cho trẻ học bất cứ ngôn ngữ nào cũng được mặc dù trẻ không phải là người dân
tộc đó. Để có thể phát triển được ngôn ngữ thì phải phụ thuộc vào việc học tập -
một công cụ để phát triển trí tuệ của trẻ. Do đó, quá trình học tập ngôn ngữ của
trẻ là một quá trình rất quan trọng. Giáo sư Eric Hawkins thuộc Trung tâm Ngôn ngữ
Đại học York của Anh đã nói về quá trình học tập ngôn ngữ của trẻ như sau: “Việc
dạy con người trở thành ca sĩ giống như con chim theo tự nhiên phải biết hát”, đối
với những người thường xuyên thất bại trong việc dùng ngôn ngữ và lời nói chính
là: “ca sĩ chưa qua trường lớp đào tạo thanh nhạc”.

Giáo sư Eric giải thích cụ thể rằng: Nếu
trẻ nhỏ thiếu các kích thích từ bên ngoài, thiếu sự giao tiếp với người nuôi nấng,
thiếu người làm mẫu trong việc nói và sử dụng ngôn ngữ, những trẻ có thể hát giống
như những con chim cất lên tiếng hót, hoặc phát ra âm thanh ê a, a a, pa pa… giống
như những trẻ khác sẽ không thể biết nói bởi việc biết nói không tự bản thân trẻ
sinh ra. Bởi vậy, mọi trẻ em đều phải được thực hành nói một cách thường xuyên và
liên tục, cần có người chăm sóc có tinh thần trách nhiệm, quan tâm đến việc dạy
ngôn ngữ trong những năm tháng đầu đời. Như vậy, trẻ mới phát triển tốt về ngôn
ngữ, biết ăn biết nói.

Về vấn đề này cũng có nhiều nghiên cứu chỉ
ra rằng nếu trẻ nào thiếu cơ hội trong việc phát triển ngôn ngữ trong những năm
tháng đầu đời, đứa trẻ đó thường không thể đạt được và thành công trong việc sử
dụng ngôn ngữ.

Các nhà tâm lý học, các nhà ngôn ngữ học
đều hết sức nhấn mạnh rằng cha mẹ nên nói chuyện với trẻ càng sớm càng tốt, đồng
thời kích thích trẻ chuyện trò thường xuyên.

Dạy trẻ nói

Trung bình các trẻ 19 tháng tuổi đã nói được
nhiều hơn 10 từ và ít hơn 50 từ. Phần lớn trẻ vẫn sử dụng ngôn ngữ của trẻ sơ sinh,
nhưng đã có nhiều tiến bộ hơn, đó là đã nói được nhiều hơn một âm tiết và dùng từ
phức tạp hơn, nhưng trẻ thường quên những giới từ như “ngồi lòng” (ngồi trên lòng),
“đi mẹ” (đi với mẹ)… Vì vậy, cha mẹ cần sửa lại hoặc dạy trẻ nói cho đúng.

• Khi trẻ nói sai, bạn nên nói lại cho đúng
và dạy cho trẻ những từ khác như “ngồi xuống”, “đứng lên”, “trên bàn”, “trong ngăn
kéo”, “bên trong”, “bên ngoài”… bằng cách thường xuyên dùng những từ này trong các
câu cụ thể.

• Giai đoạn này, trẻ bắt đầu biết tương tác
lại lời nói nhiều hơn. Cha mẹ vẫn cần phải nói với trẻ nhiều hơn, sai trẻ làm một
số việc nào đó để xem xem trẻ đã hiểu những câu sai khiến đó hay chưa. Ví dụ: “Ném
quả bóng lại cho mẹ nào!”, “Con đi ra lấy cho mẹ quyển sách ở trên bàn kia đi!”.

• Khi dạy trẻ, chúng ta không chỉ dạy rằng
cái này gọi là gì, cái kia gọi là gì, mà phải mở rộng nghĩa cho trẻ hiểu nhiều hơn
về những đồ vật đó. Ví dụ: “Đây là ô tô. Ô tô có thể chạy được trên đường nếu chúng
ta lái đi. Xe chở chúng ta đi mọi nơi”. Bạn cũng nên chỉ cho trẻ thấy nhiều loại
xe như xe ba bánh, xe máy, xe đạp, xe ô tô, tàu hỏa...

• Phương pháp hiệu quả nhất trong việc dạy
trẻ hiểu các câu hỏi hay sự việc khác nhau là hãy tạo cho trẻ có trải nghiệm, được
tận mắt nhìn, được tiếp xúc trực tiếp với sự vật đó, ví dụ: Khi dạy cho trẻ về “con
gà”, chúng ta có thể đưa trẻ đi xem con gà, cho xem những hình ảnh về con gà, cho
nghe tiếng gà gáy, bắt chước tiếng gà gáy…

• Khi trẻ đã biết đến các sự vật thông qua
việc được tận mắt chứng kiến, được tiếp xúc thường xuyên, trẻ sẽ nhớ được và hiểu
ý nghĩa của chúng. Sau đó, chúng ta tiếp tục dạy trẻ những từ khác có liên quan,
ví như khi đã dạy cho trẻ biết đến xe, biết xe có hình dạng như thế nào và cũng
đã từng được ngồi trên xe (càng nhiều loại xe càng tốt), bạn có thể dạy những từ
khác liên quan đến xe như lái xe, xe chạy, chậm, nhanh, lên xe, xuống xe… Dần dần
trẻ sẽ biết thêm nhiều từ ngữ có liên quan đến xe.

• Việc dạy trẻ bằng
những câu thơ hay bài hát cũng có tác dụng hỗ trợ trẻ học nói. Đôi khi, trẻ có thể
nhớ và hát theo được.

• Những cuốn sách ảnh dành cho trẻ em cũng
là một công cụ trợ giúp đắc lực trong việc dạy cho trẻ nói và biết các từ khác nhau.
Hiện nay loại sách ảnh dành cho trẻ em này được bày bán mọi nơi với giá cả phải
chăng.

Chế độ dinh dưỡng
rất quan trọng đối với việc học tập của trẻ

Có rất nhiều nghiên
cứu về y học khẳng định rằng chế độ dinh dưỡng có tác động rất lớn đối với việc
học tập của trẻ, nghĩa là nếu trẻ em được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng thì thể
chất sẽ phát triển toàn diện, trí tuệ cũng phát triển tối đa, trẻ sẽ có khả năng
học tập tốt. Đặc biệt, khoảng thời gian từ 6 - 30 tháng tuổi là giai đoạn quan trọng
nhất trong sự phát triển về trí não.

Bác sĩ Myron Winick - bác sĩ nhi khoa người
Mỹ thuộc Bệnh viện New York đã nghiên cứu và chứng tỏ tác động của việc thiếu hụt
chất dinh dưỡng đối với sự phát triển và tăng trưởng các tế bào não ở trẻ em, đặc
biệt là giai đoạn năm đầu tiên của cuộc đời. Báo cáo còn chỉ ra rằng chế độ dinh
dưỡng thực ra đã có tác động ngay từ khi trẻ còn nằm trong bụng mẹ, nghĩa là tác
động tới sự phát triển về trí tuệ bởi não của trẻ từ 0 - 4 tuổi sẽ phát triển đạt
tới 50% sự phát triển trí não của một người trưởng thành.

Do đó, cha mẹ nên quan tâm tới chế độ dinh
dưỡng của trẻ, cố gắng hạn chế các loại thức ăn như bánh ngọt, chè ngọt, các loại
nước uống có gas bởi nếu ăn quá nhiều những thức ăn kể trên, trẻ sẽ không muốn ăn
uống những thức ăn quan trọng như cơm, thịt, trứng hay sữa… Cha mẹ cần luyện cho
trẻ ăn những loại thức ăn giàu chất dinh
dưỡng, không ăn vặt và ăn những thức ăn không có giá trị dinh dưỡng. Đôi khi trẻ
bị thiếu hụt dinh dưỡng không phải vì cha mẹ không có tiền mua thức ăn cho trẻ mà
nguyên nhân chính là việc cha mẹ đã cho ăn hoặc rèn cho trẻ thói quen ăn những loại
thức ăn không có giá trị dinh dưỡng. Khi trẻ thiếu hụt dinh dưỡng, trí não sẽ không
thể phát triển tối đa trong giai đoạn này và sẽ ảnh hưởng tới sự phát triển trí
tuệ sau này.

Ngoài việc nuôi dưỡng về thể chất, cung cấp
đầy đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể, một điều mà chúng ta thường nhắc đi nhắc lại
đó là việc cung cấp thức ăn tinh thần cho trẻ, đây chính là việc tạo ra các kích
thích hoặc các tác động tích cực, tạo môi trường có lợi cho sự phát triển về trí
não của trẻ. Điều quan trọng là cha mẹ hay những người nuôi nấng trẻ phải luôn luôn
dành cho trẻ thật nhiều tình yêu thương bởi tình yêu thương là một món ăn tinh thần
không thể thiếu để nuôi dưỡng tâm hồn trẻ.

Những kỷ luật, quy
tắc như thế nào sẽ phù hợp với trẻ ở độ tuổi này

Một số bậc cha mẹ có
thể nghĩ rằng việc xây dựng tính kỷ luật cho trẻ là “việc không cho trẻ thực hiện
những hành động không phù hợp” hay “bất kỳ phương pháp nào có thể khiến trẻ thực
hiện hoặc làm theo điều mà chúng ta muốn trẻ thực hiện”.

Điều này có nghĩa là cha mẹ đã quá kỳ vọng
vào việc con phải thực hiện theo những quy tắc hoặc yêu cầu mà cha mẹ mong muốn.
Vì vậy đã có xu hướng ép buộc một cách khắt khe với trẻ và điều này ít nhiều sẽ
tạo nên mâu thuẫn với trẻ.

Vậy làm thế nào để tạo dựng được tính kỷ
luật với trẻ nhỏ? Đối với vấn đề này, tiến sĩ Dodson - nhà tâm lý học trẻ em đã
viết trong cuốn Phương pháp để trở thành cha mẹ tốt như sau: “Nếu bạn muốn
tạo dựng tính kỷ luật cho trẻ, thì nên áp dụng phương pháp giúp trẻ thích nghi,
thay đổi những hành vi của bản thân để được xã hội thừa nhận và biết kiềm chế bản
thân mà không làm mất sự tự hào về bản thân”.

Cha mẹ nên đặt ra những quy định cho trẻ
như sau:

Trẻ nên biết rằng người khác không nên đến
tranh giành đồ chơi với trẻ, đồng thời, trẻ cũng không được tranh giành đồ chơi
của người khác trừ khi được họ đồng ý và chia sẻ.

Trẻ có thể leo trèo, nghịch ngợm, khám phá
đồ vật ở một số nơi nhất định (mà bạn đã quy định từ trước) nhưng không thể đi vào
bếp sau đó trèo lên bàn ăn bởi rất nguy hiểm.

Trẻ có thể lấy các đồ chơi của mình ra chơi
theo ý thích nhưng cũng phải biết cất dọn vào đúng nơi quy định, không được vứt
bừa bãi.

Bạn cần phải tạo một vài quy tắc mà trẻ có
thể thực hiện được, nhưng cũng không nên tạo ra quá nhiều quy tắc mà hãy để trẻ
dần dần thích nghi với các quy định nhỏ, sau đó và sẽ tăng dần theo thời gian cho
phù hợp. Bước này mới chỉ là việc uốn nắn ban đầu để trẻ biết cách thích nghi, biết
cách kiềm chế bản thân với những người thân, với xã hội là gia đình, sau này trẻ
còn phải đi học và biết nhiều hơn về lĩnh vực này từ nhà trường. Nếu cha mẹ tạo
được một nền tảng vững chắc từ trước đó, thì trẻ sẽ nhanh chóng thích nghi và nhận
được sự thừa nhận từ bạn bè và mọi người.

Nhiều trẻ được cha mẹ quá nuông chiều, muốn
cái gì là phải được đáp ứng ngay lập tức, không biết chờ đợi, không biết đó là đồ
vật của người khác, thì khi đi học, trẻ sẽ gặp nhiều rắc rối với bạn bè. Trẻ có
thể đánh, bắt nạt bạn khiến không một ai chấp nhận hoặc muốn chơi với trẻ.

Chiến thuật xây dựng
tính kỷ luật cho bé yêu

Tiến sĩ Dodson đã đưa ra những lời khuyên
để xây dựng tính kỷ luật cho bé yêu rất đáng chú ý như sau:

1. Nền tảng bước đầu giúp trẻ hiểu được tính
kỷ luật hoặc có ý thức trách nhiệm, biết kiềm chế bản thân là trẻ phải có một tâm
lý vững vàng. Nghĩa là cha mẹ phải yêu thương và thường xuyên thừa nhận thái độ
tự chủ của trẻ, kể cả những khi trẻ làm cho chúng ta phải đau đầu, nếu đó là những
hành vi không gây ra nguy hiểm, chúng ta cũng nên thờ ơ với hành vi không tốt đó.
Khi trẻ làm được một việc tốt, cha mẹ nên động viên, khen ngợi trẻ kịp thời.

2. Nên có những nội quy và quy tắc rõ ràng
trong gia đình để mọi người và trẻ thực hiện theo, song những quy tắc này không
nên có quá nhiều. Bạn đừng quên rằng trẻ mới 19 tháng tuổi, không thể nhớ hết được
những yêu cầu và quy định phải thực hành theo.

3. Không nên hy vọng rằng trẻ sẽ thành một
quý ông hay quý bà lịch lãm tý hon. Chỉ cần trẻ không quá nghịch ngợm dẫn đến nguy
hiểm là đủ.

4. Cố gắng đừng chuyện bé xé ra to, hoặc
coi chuyện trẻ làm rơi vỡ chiếc cốc vì vừa cầm vừa chạy là một lỗi lớn. Bạn không
nên mắng trẻ ngay vì có thể trẻ sẽ giật mình sợ hãi mà hãy nhanh chóng thu dọn và
an ủi trẻ trước. Trong khi vỗ về trẻ, bạn hãy nói với trẻ rằng: “Con nên cẩn thận,
đừng cầm cốc chạy đi như thế nhé bởi vì nó sẽ rơi vỡ. Con nên đi từ từ thôi”. Bạn
chỉ nên nói như vậy rồi kết thúc câu chuyện, không nên càu nhàu la mắng trẻ nữa.

5. Cha mẹ nên vui vẻ, không nên quá khắt
khe, từ từ chỉ bảo, dạy cho trẻ hiểu. Không có đứa trẻ nào muốn mắc lỗi cả. Nếu
người lớn hướng dẫn và cho trẻ cơ hội sửa chữa, trẻ sẽ làm tốt hơn.

6. Việc bạn đánh trẻ có thể sẽ làm trẻ sợ
và dừng hành vi đó trong chốc lát, nhưng nó không giúp trẻ biết phân biệt đúng sai,
ngược lại còn làm cho trẻ sợ người lớn và phản ứng lại bằng thái độ xấc láo hơn.
Cách hay để có thể dừng những hành vi không tốt của trẻ lại là bế trẻ ra khỏi nơi
xảy ra sự việc, thay đổi sự chú ý và để trẻ ở riêng một chỗ không được hành động
gì.

7. Tiếng la mắng hoặc những câu nói so sánh
trẻ với người khác khiến trẻ cảm thấy mình kém cỏi và nghĩ rằng cha mẹ không yêu
mình. Nếu bạn muốn trẻ biết được việc nào không nên làm thì nên giải thích ngay
khi xảy ra sự việc đó. Việc nói nhẹ nhàng với trẻ sẽ có tác dụng tích cực nhiều
hơn.

8. Phương pháp dọa nạt trẻ rằng “không yêu
con nữa” sẽ càng khiến trẻ thể hiện sự chống đối, đòi hỏi để lấy lại được tình yêu
của cha mẹ mà thôi.

Phương pháp mà tiến sĩ Dodson giới thiệu
có thể sẽ không đưa lại hiệu quả 100%, nhưng cũng mong các bậc cha mẹ hãy xem xét
cho phù hợp. Tóm lại, cha mẹ là người hiểu con mình nhất, điều cha mẹ cần làm là
áp dụng các phương pháp trên một cách nhất quán và bình tĩnh, không nên tỏ thái
độ bực tức hoặc la mắng trẻ.

Đôi khi trẻ 19 tháng tuổi vẫn chưa thể kiểm
soát được tâm trạng của bản thân. Khi có những thay đổi về lối sống cũng như lịch
trình hàng ngày trẻ có thể sẽ khó chịu, bực dọc hoặc không thể kiềm chế được bản
thân. Một đứa trẻ đã từng rất ngoan, hiểu chuyện có thể tỏ ra không biết gì hết.
Cha mẹ phải hiểu và kiên nhẫn trước thay đổi thất thường của trẻ, và đôi khi cha
mẹ cũng nên linh động một chút.

Quan trọng là chúng ta phải có thái độ nhất
quán với trẻ. Người lớn phải kiềm chế được tâm trạng của bản thân trước thì mới
có thể rèn cho trẻ trở thành người có kỷ luật và có thể kiềm chế được tâm trạng
của bản thân.

Giữ gìn vệ sinh cho
những chiếc răng bé nhỏ của trẻ

Đến thời điểm này cha mẹ nên tìm mua cho
trẻ bàn chải răng. Bàn chải của trẻ nên là loại có đầu lông mềm mại. Kem đánh răng
cũng nên dùng loại kem đánh răng dành riêng cho trẻ, không nên quá cay. Phần lớn
ở ngoài vỏ hộp kem đánh răng thường ghi rõ là dành cho trẻ bao nhiêu tuổi. Việc
phòng ngừa và chăm sóc răng miệng cho trẻ nên được bắt đầu càng sớm càng tốt.

Quan tâm đến sức
khỏe răng miệng của trẻ

Khi nào trẻ mọc đủ 20 chiếc răng, cha mẹ
nên đưa trẻ đi gặp nha sĩ để khám và xin lời khuyên từ bác sĩ trong việc chăm sóc
răng miệng. Cha mẹ có thể dạy cho trẻ đánh răng đúng cách bằng việc chải mẫu cho
trẻ xem sau đó cho trẻ tự chải theo. Tuy nhiên, bạn nên chải lại răng cho trẻ sau
khi trẻ chải xong để chắc chắn rằng răng của trẻ đã thật sạch.

Một lưu ý quan trọng là cha mẹ không nên
cho trẻ ăn những loại bánh có nhiều đường, nếu ăn thì hãy chải răng hoặc xúc miệng
ngay sau khi trẻ ăn xong để phòng ngừa sâu răng. Bạn cũng nên tập cho trẻ nhai những
loại thức ăn có chất xơ như rau củ quả bởi ngoài việc giúp cho răng khỏe, chúng
còn giúp trẻ phòng chống bệnh táo bón.