Chương 10: Ngôi mộ đom đóm

Hà nội đang vào những ngày giữa thu. Đấy là khi những cơn
gió se lạnh bứt đám lá sấu già rơi vương vãi. Rồi lại tinh nghịch lùa từng đám lá
chạy qua chạy lại trên vỉa hè. Đấy là khi cốm theo chân các cô hàng rong, gọi
thu về trên mọi ngõ phố. Mùi nếp mới của cốm, mùi hè muộn của lá Sen, hòa cùng
hương hoa sữa nồng nàn, hoa cúc tươi man mát. Tất cả như ướp hương cho từng cơn
gió mùa thu. Khiến cho con người thấy
lòng mình dịu lại. Thấy như trong cuộc đời này, hạnh phúc chỉ đến thế mà thôi.

Thế nhưng, có một kẻ đang rất bực mình. Đó là Hoàng Nam. Đã
ba buổi học trôi qua, nhưng vẫn không thấy bóng dáng của hai anh em Hải đen.
Nam đã tới tận cái thuyền bé tí của anh em nó. Nhưng chỉ thấy bé Mai đang nằm
đó. Nó sốt hâm hấp và ho suốt một tuần qua. Nam mua cho con bé hộp cháo thịt mà
nó một mực không nhận. Nó nói với anh:

-
Anh Hải không cho em nhận cái gì của ai bao giờ. Chúng em
thà chết đói chứ không nhận bố thí. Thôi thầy về đi ạ.

Nam bỗng thấy một cái gì đó như vừa nể trọng vừa tức. Nể
trọng vì hai đứa bé yếu đuối nhưng luôn biết giữ gìn nhân cách. Tức vì chúng nó
nghĩ chúng nó là ai, mà không chịu nhận giúp đỡ của người khác? Nhưng thôi,
chuyện đó để sau. Nam hỏi khu vực Hải đen hay đánh giày rồi bỏ về. Hộp cháo anh
len lén nhân lúc bé Mai không để ý, đặt lên chạn bát. Sau đó anh lái chiếc SH
đi thẳng.

Nam lượn qua lượn lại con phố Đinh Liệt và khu phố tây cả
chục lần song cũng không thấy Hải đen. Cuối cùng anh đành chịu thua mà bỏ về.
Nhưng có vẻ như ông trời không phụ công người có tâm. Khi đi ngang qua tiệm
bánh trung thu Bảo Phương, trên phố Thụy Khuê. Nam bắt gặp thằng Hải đang đứng
trong dòng người xếp hàng nối đuôi nhau dài tít tắp.

-
Thằng khỉ này cũng mê bánh trung thu cổ truyền cơ à. Nam nhủ
thầm. Sau đó anh chọn một góc khuất, dừng xe lại, im lặng quan sát Hải.

Hải đen gầy gò, nhỏ bé hơn so với tuổi mười lăm của mình rất
nhiều. Da đen nhẻm, mắt trũng sâu, má hóp, mặc chiếc quần cộc đã mòn gấu. Nó đi
đôi dép tổ ong đã rách, được vá bằng một sợi thép buộc lại. Hải đứng đó với bộ
dạng rách dưới, lọt thỏm trong đám người giàu có ồn ào bên cạnh. Thằng bé chốc
chốc lại cúi xuống vân vê, vuốt cẩn thận mấy tờ năm nghìn nhàu nát. Nó cứ im
lặng xếp hàng, kiên nhẫn nhích từng bước mà không một lời than vãn. Nam chợt
nhận thấy, thằng bé con tuy nghèo nhưng thật đĩnh đạc. Hơn hẳn đám nhà giàu lố
nhố, cố giành giật nhau từng khoảng trống phía trước. Tuy nhiên dáng vẻ đói
rách của nó làm nhiều người nghi ngại. Mấy chị đứng gần đấy liếc nó một cái,
rồi ôm túi trước bụng vẻ cảnh giác.

Phải đợi gần 30 phút, Hải mới tới được quầy bánh. Nó nhìn
giá mà xót xa. Cái rẻ nhất cũng năm mươi ngàn. Đứng tần ngần một hồi, nó hỏi:

-
Có cái nào rẻ nữa không chị?

-
Làm gì có. Nhà chị không có hàng giảm giá đâu. Không có tiền
thì đi chỗ khác mà mua. Nhanh cho chị bán cho người khác. Mất thời gian quá.

Bị chị bán hàng đuổi khéo. Hải cun cút bỏ về, khuôn mặt buồn
rười rượi. Đang đi, nó giật mình khi một cánh tay đặt lên vai gọi giật lại:

-
Ê! Đi đâu đấy nhóc? Nó nhìn lại và nhận ra ông thầy bảnh
chọe đáng ghét.

-
Em đi đâu thầy hỏi làm gì? Thầy tìm em đòi nợ à? Nó hất mặt
hỏi lại.

Nam ngớ người, không hiểu ý thằng này là gì. Mãi sau anh mới
nhớ ra vụ nó bẻ trộm gương chiếc Farrari. Anh bèn trả lời:

-
Ờ, anh kiếm chú mày đòi lại chiếc gương. Chắc bán rồi đúng không.

-
Ai thèm bán. Em để ở nhà ấy. Em chỉ muốn chọc anh tức thôi.
Định hôm nào lên lớp sẽ trả lại.

-
Thế chú mày vẫn định đi học à? Tưởng mày còn giận anh vụ anh
mắng bé Mai. Nam gãi gãi tóc bối rối.

-
Em hết giận rồi. Đám nhà giàu như anh lúc nào chẳng chụp mũ
người khác. Nên em mới bẻ gương cho bõ ghét. Nhưng con bé Mai mắng em một trận.
Nó bảo không nên làm thế. Em không ăn cắp. Chỉ dọa thầy thôi. Hôm nào đi học em
trả thầy.

-
Thế sao mấy bữa mày nghỉ học? Làm anh tưởng mày giận anh.
Không thèm lên lớp nữa. Nam thắc mắc.

-
Mai nó ốm một tuần rồi. Bình thường em đánh giầy, nó bán vé
số. Hai anh em mới đủ ăn. Nay nó ốm, em phải lo kiếm tiền ăn cho hai đứa, cả
tiền thuốc nữa.

-
Mày thích ăn bánh trung thu lắm à? Sao xếp hàng mà không
mua? Nam hỏi.

Thằng bé thoáng bối rối, như một học sinh bị cô giáo gọi khi
không thuộc bài. Mãi nó mới ấp úng:

-
Em không đủ tiền thầy ạ. Ban đầu em không định mua. Nhưng
Mai nó ốm quá. Cần bồi bổ. Em biết nó thích ăn bánh trung thu nhất. Hồi nhỏ mẹ
hay mua cho chúng em ăn. Cũng ở hiệu bánh Bảo Phương này. Bánh hiệu này 10 năm
cũng không đổi vị, giá cũng rẻ nữa. Hôm trước Mai nhắc tới bánh. Nó không dám
nói nó thèm. Nhưng em biết nó muốn ăn lắm. Em đi làm từ sáng đến giờ mới kiếm
được sáu mươi ngàn. Nếu mua bánh hết năm mươi ngàn thì tối lấy gì ăn. Phải để
dành thêm thầy ạ.

Nam thấy mắt mình cay cay. Anh xúc động trước tình cảm anh
em thắm thiết của hai đứa trẻ côi cút. Đó là điều mà anh chưa bao giờ có. Từ
nhỏ Nam sống trong nhung lụa, nhưng gia đình lạnh lẽo. Đôi khi anh cảm giác Anh
và Sơn như hai người dưng sống chung mái nhà. Nam khẽ thở dài, nói với Hải:

-
Thầy mua tặng mày một cặp nhé. Thầy muốn xin lỗi vụ hôm
trước.

-
Không thầy ạ. Em sẽ mua bằng tiền của mình. Hải đáp.

-
Thế bé Mai ốm thế nào? Hai đứa nên nhận giúp đỡ từ người
lớn. Trọng danh dự là tốt. Nhưng cũng tùy từng hoàn cảnh. Thầy muốn đưa nó đi
viện. Mày thấy sao?

Nam không phải kiểu người dễ có cảm tình, và thích dính vào
chuyện người khác. Nhưng riêng với Hải, anh thấy thích thằng bé. Nó là một con
sói cô đơn giống anh. Nhưng nó hơn anh, nó biết trọng danh dự và biết yêu
thương em gái. Điều đó khiến Nam muốn làm một cái gì đó cho nó.

-
Không, em mua thuốc cho nó rồi. Nó ho tí là hết thôi. Thầy
không phải lo.

Hải đen bướng bỉnh trả lời rồi bỏ đi. Nam nhìn theo dáng nhỏ
bé, cô đơn của nó, liêu xiêu dưới bóng hoàng hôn. Mà lòng chợt nao nao. Anh
biết, mình sẽ giúp đỡ thằng bé này, dù nó có muốn hay không.

****

Phải đến buổi học thứ
năm, Hải mới tới lớp học. Cu Tít thấy nó đi có một mình bèn hỏi:

-
Mai đâu rồi. Sao mày đi có một mình vậy đen?

-
Nó ốm nằm nhà. Tao còn định nghỉ nữa nhưng nó cứ bắt đi học.
Lão thầy mới dạy hay không. Hải tò mò hỏi.

-
Dạy hay. Lão dạy thẳng vào vấn đề. Nói ít, đúng trọng tâm
nên dễ hiểu. Tổ sư. Mỗi tội, cái mặt lúc nào cũng lạnh như băng.

Hai thằng bé cứ thì thầm to nhỏ. Nam đứng trên bục giảng thấy
cái dáng nhỏ thó cùng mái tóc vàng hoe vì cháy nắng của Hải mà vui quá. Không
thấy Mai. Nam đoán con bé ốm nặng lắm. Gần hai tuần rồi chứ ít gì. Nhưng không
sao, có Hải là được rồi. Anh đã chuẩn bị cho nó một món đặc biệt. Ngày nào cũng
để trong cốp xe Farrari. Nhưng mãi mà chưa động đến. Hôm nay có nó, nhất định
phải dùng bằng được. Nghĩ vậy, Nam bèn hỏi:

-
Các em chú ý. Hôm nay theo lịch chúng ta học văn. Mục đích
học văn là gì có ai biết không?

Đào nhanh nhảu giơ tay:

-
Thưa thầy, học văn để bồi bổ tâm hồn, hướng con người tới
cái đẹp, chân thiện mỹ trong cuộc sống ạ.

Đào vừa phát biểu xong, thằng Tít đá đểu cho một phát:

-
Khiếp, biết chân, thiện mỹ cơ đấy. Hôm nay nói hay quá. Chắc
tại thầy đẹp trai nên chị ấy thông minh hơn.

Cả bọn lại phá ra cười. Đào quay sang lườm thằng Tít một cái
muốn rách mắt. Nam bèn lên tiếng.

-
Các em trật tự. Tít không được phát biểu lung tung. Đào nói
rất đúng. Con người hơn động vật ở chỗ có tâm hồn, biết sống đẹp, biết yêu
thương. Vì thế môn văn rất cần cho các em.

Thằng Tít bị nhắc thì ngồi im nãy giờ. Nhưng nghe ông thầy
nói về giá trị môn văn mà nó chán quá. Nó ghét văn ghê gớm. Thế là cái mồm
nhiều chuyện lại hoạt động:

-
Thầy ơi, nhưng mà văn chán quá. Học buồn ngủ chết đi được.
Nhìn thấy sách, cái địt mẹ, toàn những chữ là em sợ rồi.

Nói xong, nó bịt miệng. Len lén nhìn thái độ ông thấy khó
tính. Nhưng Nam mỉm cười nói:

-
Tôi cũng nghĩ thế. Văn học dường như quá mơ mộng đối với các
em. Tôi nghĩ có nhiều cách để bồi bổ tâm hồn. Như âm nhạc, phim ảnh. Vừa gần
gũi vừa dễ tiếp thu. Sau này, giờ văn tôi chia làm hai. Các em về tự đọc trước.
Sau đó, Chúng ta sẽ thảo luận qua vào đầu giờ trên lớp. Nửa giờ sau, tôi sẽ
chiếu phim cho các em xem. Hoặc tôi mở nhạc. Hoặc đọc những câu truyện hay. Các
em thấy sao?

Nam vừa dứt lời, cả lớp vỗ tay ầm ầm. Đối với những đứa trẻ
này, học văn quả là cực hình. Không phải những câu truyện trong sách không hay.
Mà đơn giản, chúng quá xa rời thực tại. Những đứa trẻ này cần những điều đơn
giản và gần gũi hơn thế. Nay, vừa được thoát khỏi môn học chán như con gián.
Vừa được xem phim – một điều cực kì xa xỉ. Còn may mắn nào hơn đây. Thằng Tít
mừng quá, cái miệng của nó lại leo lẻo:

-
Thế thầy định chiếu phim gì ạ?

-
Chờ chút rồi các em sẽ biết.

Nam mỉm cười bí mật. Sau đó, anh ra mở cốp xe. Lấy vào đủ
thứ máy móc, dây dợ. Anh dựng phông màn ngay chỗ bảng đen. Rồi câu điện từ chùa
vào lớp học. Sau đó anh cắm máy chiếu, kết nối với laptop. Đám trẻ háo hức nhìn
anh làm. Thỉnh thoảng lại giúp anh mang cái này cái kia. Xong đâu đó, Nam thử
chiếu một đoạn của phim hoạt hình. Lúc này, thằng Tít khoái quá, thúc nhẹ vào
sườn đen:

-
Ê mày, Ông thầy oách quá mày. Tưởng lão nói chơi, ai dè làm
thật. Mang cả mày chiếu tới này mày.

Thằng Hải vẫn im lặng. Nó không nói gì, cứ đứng nhìn Nam chăm
chú. Sau khi chỉnh lại âm thanh cho vừa nghe. Nam quay lại ổn định đám học
sinh. Lúc này đang lố nhố, nói chuyện với nhau đầy háo hức:

-
Nào, các em về chỗ ngồi. Sau đây chúng ta sẽ bắt đầu một bộ
phim hoạt hình.

Hải lúc này mới lên tiếng:

-
Tưởng gì hay ho hơn. Ai dè thầy lại chọn một thứ còn mơ mộng
hơn truyện trong sách nữa. Bọn em toàn dân bụi đời. Thầy lại cho xem phim hoạt
hình. Thầy nghĩ chúng em ngây thơ trong sáng như trẻ lên ba chắc?

Nam cau mày khó chịu. Nhưng anh không giận Hải. Nó nói đúng.
Song bộ phim anh chọn ngày hôm nay, không dành cho trẻ lên ba. Nói đúng hơn,
đây là món quà anh tặng riêng cho Hải. Anh tin, Nó sẽ thích bộ phim này. Nghĩ
vậy anh nhẹ nhàng nói:

-
Em cứ xem đi. Nếu bộ phim hay. Tôi muốn cuối giờ em ở lại
gặp tôi. Đồng ý chứ?

-
Vâng ạ. Hải đành chấp thuận.

Bộ phim Nam chọn là Ngôi Mộ Đom Đóm – bộ phim nổi tiếng của
hãng Ghibli. Hải chăm chú xem phim, và nó khá bất ngờ. Trước đây, nó nghĩ phim
hoạt hình chỉ về công chúa, hoàng tử, về các câu chuyện cổ tích. Thế nhưng, bộ
phim này lại mở đầu bằng cái chết. Một cái chết rất thương tâm của Seita – chết
đói. Tiếp sau đó là những màn ném bom
của quân mỹ xuống nhật trong thế chiến thứ hai, những tòa nhà bốc cháy, cảnh
người dân hoảng loạn chạy trốn. Sau khi máy bay đi, cả thành phố tan hoang,
những xác người cháy đen, cong queo nằm dải rác. Rồi từ ngạc nhiên, nó bị kéo
theo những cung bậc, hạnh phúc, đau đớn, tủi nhục của hai đứa trẻ mồ côi.

Mẹ chết vì trúng bom, bố đi chiến trận, hai anh em mồ côi
lưu lạc sang nhà người cô. Seita yêu thương và nâng niu em mình như một công
chúa nhỏ. Hai anh em sống nương tựa vào nhau, cố gắng bỏ ngoài tai những đay
nghiến của người cô độc ác. “Sao có nét giống hoàn cảnh mình thế nhỉ”. Hải nhủ
thầm. Chúng nó cũng bơ vơ. Tuy bố mẹ còn sống, nhưng một người bỏ đi, một người
vào tù. Nó phải một mình nuôi Mai. Với nó, Mai là công chúa, là nguồn yêu
thương để nó cố gắng. Hai anh em nó phải vượt qua mặc cảm điều tiếng “con kẻ
giết người”. Cũng giống Seita, Nó hiểu những đay nghiến của người đời, đau hơn
nỗi đau thể xác nhiều lắm.

Không chịu được người cô độc ác, Seita đưa Setsuko đến sống
trong căn hầm tránh bom. Ngày ngày, anh mò cua bắt ốc kiếm ăn. Tuy nghèo nhưng hai anh em sống rất hạnh phúc.
Seita bắt rất nhiều đom đóm, thả vào hầm thay đèn cho em chơi. Tối ngủ, nhìn
lên trần như thấy ngàn sao lấp lánh.

Sau ngày bố đi tù, ủy ban nhân dân cử người tới thuyền. Họ
muốn đưa hai anh em Hải đen vào làng trẻ SOS. Nhưng Hải không đồng ý. Nó thà bỏ
học nuôi em. Chứ nhất quyết không vào làng trẻ. Anh em nó sẽ ở thuyền chờ ngày
bố trở về. Tuy vất vả thật, nhưng biết thương yêu nhau. Thỉnh thoảng Hải hay
bắt đom đóm bỏ vào chai cho Mai chơi. Hai anh em chúng tưởng tượng đó là ngôi
sao nhỏ trên trời. Thứ đồ chơi rẻ tiền nhưng mang lại niềm hạnh phúc lớn lao
cho cô bé nghèo. Bé Setsuko cũng rất giống mai. Khuôn mặt bầu bĩnh, đôi mắt to
tròn. Giọng cười trong veo ngây thơ. Cả hai đều giống như thiên sứ giữa đời
thường.

Nhưng cuộc sống không đơn giản. Nhất là trong thời kì cuối
chiến tranh thế giới thứ hai. Nước nhật thua trận, nghèo đói đeo bám người dân.
Thực phẩm khan hiếm. Ngay đến người nông dân cũng không có gạo mà ăn. Seita
ngày ngày bắt ếch, làm ếch khô thay cơm. Nhưng rồi, ếch cũng hết. Anh rút tiền
mẹ gửi trong ngân hàng mua gạo. Nhưng rồi, tiền cũng hết. Không muốn phải nhờ
cậy người cô độc ác. Seita đành phải đi ăn trộm. Ban đầu chỉ là một ít cà chua.
Sau đó, anh dần không còn biết sợ nữa. Nhân lúc mọi người đi tránh bom. Seita
vào nhà lấy trộm kimono đem bán. Một lần trong lúc ăn trộm khoai, Seita bị bắt
và bị đánh cho thâm tìm mặt mày.

Xem tới đây, Hải không cầm được xúc động. Một giọt nước mắt
lăn trên khuôn mặt gầy đen nhẻm của nó. Hải thấu hiểu nỗi đau đớn nhục nhã của
một người có lương tâm, nhưng phải bán rẻ vì hoàn cảnh. Nó cũng từng một lần ăn
trộm. Khi ấy Mai ốm nặng lắm. Nó để dành được ít tiền định về đưa em đi viện,
nhưng bị tụi lớn hơn trấn lột hết. Nó không còn tiền đi viện. Cũng không còn
tiền mua thuốc. Nó sợ Mai chết. Nó cần
kiếm thêm tiền. Phải tìm mọi cách để có tiền. Mải nghĩ linh tinh. Đến khi tỉnh lại,
thì chân bước đến chợ từ lúc nào. Đây là chợ buôn hoa lớn nhất Hà Nội. Người đi
chợ mang rất nhiều tiền, mua hoa về bán lẻ. Nó thấy các bà các cô rút tiền, đếm
xoèn xoẹt mà thèm nhỏ dãi. Có ai cho anh em nó trăm nghìn mua thuốc hay không?
Nó kể lể hoàn cảnh, và đưa mũ xin tiền thì bị chửi khéo:

-
Lớn thế rồi còn ăn xin cái gì? Lao động thì không chịu mà
đòi người ta thương hại sao? Tưởng bịa mấy cái chuyện vớ vẩn là người ta tin à?

Đâu phải là nó không chịu lao động. Nhưng tiền mất hết rồi,
em nó lại ốm. Hải tìm một góc quán vắng ngồi thụp xuống. Đầu óc nó trống rỗng.
Con người với con người thật tàn ác, vô tâm. Mong mỏi chút lương tâm, thương
cảm cho nhau ở xã hội này, trở thành một
điều xa xỉ. Hải nhủ thầm, cả đời nó sẽ không bao giờ ngửa tay xin của ai, hay
tin vào lòng tốt của ai nữa. Đúng lúc ấy nó thấy một cái ví lòi ra khỏi áo
khoác, của một bà lớn tuổi. Cái ví màu hồng, lấp lánh, căng phồng. Nó nín thở,
cái ví căng thế kia thì nhiều tiền lắm. Chả nghĩ gì nhiều, nó bật dậy. Một cú
vấp ngã cố ý. Người đàn bà quay lại chửi nó xơi xơi. Hải cúi đầu bước nhanh.
Cái ví đã nằm gọn trong bụng nó. Bố nó dặn phải giữ lấy danh dự, không được
phạm pháp. Sống nghèo nhưng sạch sẽ. Nhưng danh dự có cứu được Mai không. Hải
thấy mình có lỗi với bố, nhưng nó không ân hận. Nó biết nếu cho làm lại, nó sẽ
vẫn đi ăn trộm. Mạng sống của em gái nó lớn hơn cái danh dự hão nhiều lắm. Tuy
nhiên, sau đó nó cố không phạm pháp lần nào nữa. Nhưng trong thâm tâm, nó biết
rằng nếu hoàn cảnh bắt buộc. Nó sẽ tiếp tục ăn trộm thêm lần hai, lần ba nếu
cần.

Dù Seita rất cố gắng, tìm đủ cách, kể cả tới cầu xin người
nông dân thương tình cho ít gạo. Nhưng cũng không kiếm được cái ăn. Setsuko
không chịu được những cơn đói kéo dài. Cơ thể yếu ớt, dẫn đến suy nhược trầm
trọng. Seita mang em tới vị bác sỹ để xin thuốc. Người bác sỹ nhìn cơ thể xanh
xao gầy gò của em mà buồn lắm. Ông nói:

-
Không cần thuốc gì cả. Hãy cho nó được ăn đầy dủ dinh dưỡng.

Nhưng biết lấy đâu ra đồ ăn. Chợt nhớ, còn một khoản tiền
cuối cùng trong ngân hàng. Seita để dành cho việc khẩn. Anh quyết định rút hết
mua thức ăn về cho em. Anh mua nhiều lắm. Có dưa hấu ngọt lịm, mua cả thịt gà.
Nhưng khi anh về, Setsuko đã mê man. Em tự nặn đất thành cơm nắm, và trong ảo
giác vì đói, đã ăn nó. Em còn ngoan tới mức để dành cơm nắm bằng đất cho anh. Seita
thương em, chạy đi nấu cháo. Đến khi quay lại thì Setsuko đã không bao giờ tỉnh
dậy nữa. Em chết vì đói.

Hải thấy đau đớn và sợ hãi cứ như Mai chết vậy. Nó không nhận
ra, nãy giờ nó khóc nấc từng cơn, nước mắt nước mũi nhoe nhoét. Xung quanh nó,
đám trẻ bụi đời đứa nào mắt cũng đỏ hoe. Thằng Tít hay cười hay nói, giờ ngồi
nấc cụt khụt khịt. Đào lẳng thì luôn tay lau nước mắt.

Kết phim, những đoạn ký ức của Seita về Setsuko hiện lên
trong giai điệu trầm buồn. Những hình ảnh về cô em gái ngây thơ, ngoan ngoãn,
với giọng cười trong veo khiến tim người xem như thắt lại. Seita cũng chết đói
trong ga tàu điện. Cuối cùng, linh hồn của hai con người đáng thương gặp lại
nhau. Hải nhớ mãi hình ảnh hai linh hồn bình yên bên nhau trong công viên, xung
quanh họ là hàng ngàn con đom đóm đang bay lên, lấp lánh sáng.

Nam tắt máy chiếu và bật đèn sáng lên. Đám học sinh vội vã
lau nhanh nước mắt. Đứa nào cũng ngại. Tưởng như tâm hồn sắt đá, mà cuối cùng
lại khóc cả lũ với nhau. Chỉ vì một bộ phim hoạt hình. Chỉ có mình Nam là cười hớn
hở. Anh vui vì nhận ra, những học sinh của anh tưởng như đã bị cuộc sống làm
chai sạn. Nhưng hóa ra vẫn biết rung động, vẫn biết thương người. Anh cố gắng
pha trò cho không khi vui lên một chút:

-
Ái chà, đáng lẽ tôi nên phát cho mỗi em một tập khăn giấy
nhỉ? Bộ phim hay chứ hả.

Đào lẳng trách móc:

-
Cái định mệnh. Phim gì mà buồn quá đi mất. Thương cái đứa em
gái. Để tụi nó chết tội quá.

Nam mỉm cười đáp:

-
Cuộc sống vốn rất khắc khiệt mà. Nhưng thôi, bây giờ tôi
muốn các em cho nhận xét. Có em nào cho tôi biết ý nghĩa của bộ phim không?

Cu Tít nhanh nhảu giơ tay:

-
Phản chiến phải không thầy? Nếu không có chiến tranh thì bố
mẹ Seita không chết.

-
Đúng thế. Bọn mỹ ném bom ghê quá. Tổ sư. Bọn nó ném cả nước
mình nữa đấy. Một giọng ai đó trong lớp lên tiếng.

Nam hỏi thêm:

-
Đúng thế, chiến tranh không tốt. Còn gì nữa không?

-
Lên án sự lạnh lùng nhẫn tâm của con người phải không thầy? Lần
này thì Hải nói. Nó ghét bà cô già đã luôn ác mồm với anh em Seita.

Nam đưa ra nhận xét:

-
Thật ra cũng một phần. Người cô cũng rất đáng lên án. Song
nếu suy nghĩ sâu xa thì Seita cũng có lỗi.

Thằng Tít phản đối ngay lập tức:

-
Nó có lỗi gì chứ ạ. Tổ sư, em thấy nó thương em nó lắm mà
thầy.

Nam im lặng một lúc rồi giải thích:

-
Seita thương em. Cái đó quá rõ, thầy không bàn cãi. Song
trong cuộc sống phải có những sự lựa chọn đúng đắn. Quyết định rời khỏi nhà
người cô của Seita là sai lầm. Đáng lẽ nên ở lại, chấp nhận làm việc gì đó có
ích. Đằng này, cậu ta lại vì kiêu hãnh mà bỏ đi. Nó dẫn đến hệ lụy về sau.
Chính sự tự kiêu đã giết chết hai anh em Seita.

Nghe Nam giải thích lũ trẻ gật gù, ra vẻ đã hiểu. Thằng Hải
đen hơi tái mặt. Nó ngồi im không nói gì nữa. Nam nói tiếp:

-
Trong cuộc sống của các em. Chắc chắn ai cũng có những khó
khăn. Phải dũng cảm vượt qua nó bằng mọi giá. Phải cố gắng làm việc. Tuy nhiên,
khi mọi việc vượt quá khả năng của mình, cũng phải biết nhờ người khác giúp đỡ.
Không nên tự kiêu, nghĩ rằng mình sẽ cố gắng được. Phải biết dẹp bỏ cái tôi khi
cần. Các em hiểu chưa.

-
Dạ hiểu. Cả lớp đồng thanh.

Nam mỉm cười hài lòng, sau đó nhìn đồng hồ rồi nói:

-
Thôi, hết giờ. Các em về. Hôm sau nhớ tới lớp đầy đủ nhé.

Nghe tới được về là đám học sinh lao nhao cả lên. Chúng thu
dọn sách vở rồi chào thầy về. Riêng thằng hải đen cứ nấn ná mãi. Nó chờ cả lớp
về hết, mới đi đến bên Nam- khi này đang thu dọn phông màn.

-
Thầy ơi. Hải gọi khẽ.

Nam quay lại, mỉm cười với nó:

-
Bộ phim hay chứ? Phải không nhóc?

-
Vâng, em khóc suốt. Lâu rồi mới khóc đấy. Hải khụt khịt mũi
xấu hổ.

-
Bé Mai ốm thế nào rồi?

-
Nó cứ sốt với ho suốt thôi. Em lo quá.

-
Em để tôi đưa nó đi viện chứ? Nam dò hỏi.

-
Vâng. Hải cúi mặt nhận lời. Nó biết ý nghĩa của bộ phim vừa
rồi là bài học thầy Nam dành cho nó.

-
Sao hôm nay em lại đồng ý thế? Hôm trước luôn nói tự lo được
mà. Nam trêu chọc.

-
Thầy vừa dạy em phải dẹp bỏ cái tôi, chấp nhận giúp đỡ của
người khác mà. Với lại, Mai ốm nặng quá, em cũng không có tiền.

-
Thầy hiểu rồi. Em đừng ngại. Thầy vui vì em chịu nhận giúp
đỡ từ tôi. Nam đặt tay lên vai nó an ủi.

Hải ngước mắt nhìn Nam biết ơn. Đôi mắt nó hôm nay nhìn anh
với vẻ kính trọng và yêu quý. Khác hẳn cái nhìn sắc lạnh vô cảm ngày đầu. Nam
cảm thấy lòng mình ấm áp và một niềm hạnh phúc mơ hồ trào dâng. Đây là một niềm
vui rất mới mẻ mà lần đầu anh cảm nhận được. Niềm vui vì làm được việc tốt,
thấy cuộc sống của mình cũng có chút ý nghĩa với đời. Anh chợt nhận ra, đã lâu
lắm rồi anh không làm việc gì vì ai. Nếu như Miên không nhờ anh đứng lớp. Chắc
hẳn anh vẫn sống vô tâm như thế. Chắc hẳn còn lâu anh mới biết đến niềm hạnh
phúc khi giúp đỡ người khác.

-
Thôi, em chào thầy em về.

Tiếng Hải chào làm Nam giật mình, anh gật đầu rồi thu dọn
đám dây dợ ra xe. Đêm thu se lạnh, nhưng Nam thấy lòng mình thật ấm áp. Hóa ra
niềm vui không chỉ trong những đêm tưng bừng với bạn bè trên bar, hay trong
những bữa nhậu say túy lúy. Niềm vui còn đến khi con người ta thấy mình sống có
ích. Nam khẽ mỉm cười một mình. Và đôi mắt anh lúc này, hình như bớt lạnh đi
một chút…

****