8.

Những con bò bỗng nhiên
theo nhau lười ăn uống. Mắt con nào con nấy đều vàng đục ken gỉ, nhớt dãi lệt
sệt chảy nhiễu hai bên miệng bốc ra thứ mùi tanh lợm, mình mẩy dính bết phân,
các bầu vú khô tóp teo, lượng sữa giảm hắn và chuyển sang màu mỡ gà, hơi nồng,
để ra ngoài chừng nữa giờ đã trông như nước vo gạo để lắng. Trại chuồng cơ man
ruồi nhặng, ruồi đen, con bay, con đậu kín đặc khắp nơi tăng thêm hơi hướng đại
họa. Chưa đầy một
tuần, hai mươi sáu con bò đều gầy giơ xương, đi đứng chệnh choạng, phần lớn nằm
ệp. Không khí nhà Hai Rỡ vốn đã nặng trịch bởi bao nhiêu chuyện buồn, giờ u ám chộn rộn như sắp có
tang.

Thằng Út phong phanh
trong tấm áo cộc tay rộng thùng thình do Bảy Thiện thải cho và chiếc xà lỏn đen, suốt ngày ngồi
thu lu ở góc chuồng, mắt cũng ken đầy gỉ, chẳng khác lũ bò ốm. Ở chuồng bò suốt
ngày và suốt đêm, nghe từng tiếng thở ngày một yếu, nhìn từng ánh mặt ngày một
u tối, ảm đạm của từng con bò, nó như nghe được, nhìn được cái chết đang từng
bước đến gần mỗi con. Nó thương. Nó rơm rớm nước mắt. Mà nó không làm gì được.
Bò đói, nó có thể xúc lén người lớn, xúc cám hoặc lấy cỏ, rơm cho ăn. Bò khát,
nó có thể lấy nước hoặc liều trộm sữa cho uống. Đằng này, không con nào chịu
ăn, uống, thì nó chịu. Nó chỉ ngồi lầm rầm những lời an ủi mỗi khi một con đưa
ánh mắt khẩn khoản về phía nó, và lim dim cầu trời khấn phật cho lũ bò chóng
tai qua nạn khỏi.

Người có thể làm được
nhiều việc tích cực nhất chữa chạy đàn bò là cha nó. Ông gần như suốt ngày đêm
tập tễnh bên từng con bò; râu tóc ông tua tủa, mặt mũi hốc hác, người gầy rộc, lúc thuốc tây, lúc
thuốc lá, thậm chí, ông còn thắp nhang khấn thần linh phù trợ, mời thầy về dán
bùa... Sau vụ Bá gây sự, từ bệnh viện về, ông mang tật ở chân, và trở nên con
người khác hẳn: nhu nhược, câm lặng. Đặc biệt, ông hoàn toàn coi như không có
thằng Út trong nhà. Ông nghi nó tố cáo với Ba Bá chuyện “kia”. Từ uy quyền, thể
diện đến trật tự gia phong ông cố giữ bằng cách biến thằng Út thành thằng khùng
thế là vô ích. Ông trở nên trắng tay. Chất ngang tàng, gia trưởng nơi ông biến
hẳn thành nhẫn nhục, yếm thế. Mọi chuyện trong nhà, ông thả lỏng như cách gián
tiếp thừa nhận quyền điều hành con thuyền gia đình của Ba Bá, người đứng mũi
chịu sào suốt sáu sáu
tháng ông nằm viện. Tuy nhiên, ông vẫn cần cù làm việc, vẫn tận tình gắn bó với
đàn bò như niềm an ủi sống nốt đoạn cuối đời, như sự tự hành xác để giảm thiểu
nổi đau tinh thần.

Út đã đọc thấy những dấu
hiệu tuyệt vọng trên nét mặt mệt mỏi, hoang mang khi con Đuôi Trắng sắp đến
ngày sanh lăn ra chết. Đôi mắt đục mờ của cha nó đẫm nước mắt. Bảy Thiện cũng
khóc theo. Năm Thiên cau có ngồi rũ bên bậu chuồng. Ba Bá từ ngoài phố chạy về
ngẩn ngơ trước xác con bò.

- Dịch cả vùng. Thế
này thì chết hết mất...

Năm Thiên làu bàu:

- Kêu người xả thịt bán
hết may ra còn gỡ được chút đỉnh.

Thằng Út rủn người. Từ
lần nó và Tư Tiên bị nhốt và bỏ đói trong kho, chỉ có Bảy Thiện lén mang cơm
cho hai chị em, còn Năm Thiên chiều nào cũng ung dung ngồi nhậu cùng cha, nó
không bao giờ nhìn Năm với ấn tượng tốt như trước. Nó rất muốn hét vào mặt gã:
không được giết bò... Nhưng nó sợ. Nỗi sợ không biết có từ bao giờ cứ luôn trào
lên mỗi khi nó định nói điều gì trái ý với người khác.

Ba Bá lầm lầm vạch mắt
con Đuôi Trắng rồi
chùi tay vào cột chuồng, miễn cưỡng đến bên cha:

- Giờ tính sao?

Ông Hai Rỡ chán nản cúi
đầu.

- Phải bò lạy từ ngoài
đường vào nhà để rước thầy Tám cúng bò. - Ông lầm bầm như nói thầm. - Tao hết
thuốc rồi. Chỉ nội tuần này là đi hết à.

Bá vò đầu bứt tai. Cuối
cùng gã cáu hẳn:

- Có bò lạy, hắn cũng
không tới. - Gã rũ rượi ra khỏi chuồng: - Bò chết hết, tôi đốt cái nhà này.

Từ trong nhà ra vội hướng
nắng, mắt Bá bỗng tối sầm không thấy đâu với đâu, vấp ngay phải thằng Út, ngồi
co rúm ở bậu cửa, suýt ngã sấp.

- Đù mẹ. Muốn làm mô
đất cản tao hả, đồ khùng. - Đã bỏ đi được vài bước, đã bắt đồ quay lại, chộp cổ
Út kéo đứng dậy. Út bị nghẹt, ú ú ớ ớ, mắt trợn lộn lòng trắng. tại mày... Bá
nghiến răng, nghiến lợi rít lên: - bò chết hết, tao giết mày trước. - Rồi gã
dúi thằng Út ngã bật ngửa, đầu nện cốp vào đất: - Tao sẽ giết...

Út đau điếng, xây xẩm, cố
lồm cồm bò dậy, lủi biến ra phía sau chuồng, thu lu trong xó kho tối tăm bụi
bặm, không khác gì chó chạy đòn, mắt thao láo nhìn ra phòng đón cơn thịnh nộ
tiếp theo.

May Ba Bá quên nó ngay.
Gã ngoắc thằng Năm ra sân.

- Hôm rồi, mày nói mày
biết con Tư trốn ở đâu?

Năm lấm lét nhìn quanh
rồi thì thầm vào tai Bá. Từ xa, đọc nét mặt hai gã, Út linh cảm thấy mối nguy
mới đang hướng về Tư Tiên. Nó cũng biết Tư hiện đang ở đâu. Từ mấy dịp, Tư gửi
Bảy Thiện mang về cho nó khi mấy cái bánh ít, khi gói đậu phộng da cá, nó đều
thấy Bảy lén xúc gạo ở nhà đi đâu đó. Nó sinh nghi, một lần quyết định bí mật
bám theo. Hóa ra, Bảy vẫn tiếp tế cho Tư. Chị Tư nó trốn ở nhà dì Bảy mãi bên
Tân Thới Hiệp, Hóc Môn. Dì là em ruột má nó, chuyên làm bánh ít bỏ mối các chợ
nên gọi là dì Bảy bánh ít.

Nghe Năm Thiên thì thầm
xong, Bá gườm gườm đi vào chuồng bò.

- Thằng Bảy ra đây.

Đang mải dọn phân và nhớt
dãi bên xác con Đuôi Trắng, Bảy Thiện giật mình.

- Tao nói mày ra đây. -
Bá nhắc lại.

Bảy buông cây chổi và cái
xô, thận trọng rời khỏi chuồng.

- Mày vẫn tiếp tế cho con
Tư phải không?

Mặt Bảy thất sắc:

- Đâu... đâu có...

Ba Bá không bận tâm gì về
thái độ của Bảy.

- Mày đưa tao đi gặp nó.
Tao cần nó giúp tao một việc. - Sợ Bảy cưỡng lại, Bá nói thêm: - Nhà này nó chỉ
ngán ông già nên mới phải trốn, nhưng ổng thất thế rồi. Giờ đứng đầu nhà này là
tao. Nó phải về chứ.

- Về làm gì? - Bảy
hỏi.

- Mày nghĩ tao ác sao mà
hỏi kỹ vậy? - Bá đẩy vai Bảy. - Dẫn tao đi. Có nhà thì phải về nhà mà ở chớ
sao.

Út biết ngay Năm cũng
theo dõi vụ Bảy vẫn đi tiếp tế cho Tư. Nó ngầm căm tức Năm. Thêm một lần nữa nó
biết chắc sẽ có chuyện không hay cho chị nó.

Ba Bá và Bảy vừa đi khỏi,
Út lại len lén bò ra thềm chuồng ngồi cạnh con Vàng, xem cha tiếp tục chữa chạy
cho mấy con bò bệnh nặng.

Khu chuồng bò vắng hiu
đầy tiếng ruồi vo ve. Năm Thiên đã chạy đi kêu người đến xả thịt con Đuôi
Trắng. Sáu Là vẫn bệnh, nằm liệt giường sau trận đòn thù của Ba Bá, được bên
ngoại đón về nhà chạy thuốc suốt tám, chín tháng nay. Chỉ còn một mình Út với
cha.

Nhìn điệu bộ lặng lẽ, lủi
thủi của cha, Út bỗng thấy thương ổng. Từ ngày xảy ra chuyện với Bá, chỉ qua
mấy tháng, cha nó gầy xọp, khô quắt, mái tóc đang còn đen bỗng bạc trắng gần
hết. Tấm lưng to ngang trước đây chỉ hơi gù như làm dáng hơn do tuổi già, nay
còng gập. Mắt ổng hồi nào cương nghị, quả quyết là thế, giờ không dám nhìn
thẳng vào ai.

Út không bao giờ quên
chuyện từ cái đêm thoạt đầu tràn trề hi vọng với nó, khi Ba Bá đột ngột từ nơi
xa trở về phá cửa kho giải thoát cho nó và chị Tư. Nó đang lả đi vì đói mệt,
được Bá bồng trên tay, hơi ấm của sức mạnh cưu mang từ Bá truyền cho nó niềm
hạnh phúc mênh mang. Từ nay, có anh Ba, nó sẽ hết cảnh bị cha hằn học, hắt hủi.
Nó đâu ngờ, Ba Bá sau đêm đùng đùng điên giận suýt giết cha, và hành hạ vợ,
bỗng nhiên như chịu nỗi ám ảnh nặng nề, chỉ sáng hôm sau, gã đã thành con người
khác hẳn: hoang mang và giá lạnh. Gã hầu như chẳng để ý, chẳng coi có thằng Út
trong nhà, thậm chí Tư Tiên bỏ nhà trốn đi ngay đêm đó, gã cũng không quan tâm.
Hai tháng trời, gã trầm mình vào rượu, u mê suốt ngày này qua ngày khác, hễ mở
miệng là chửi tứ tung. Út, thằng khùng, trở thành kẻ ù lỳ vướng mắt bị gã chửi
rủa nhiều nhất. Ước ao được có người thương yêu hết chỗ trong đầu nó. Khi cha
nó từ bệnh viện trở về với cái chân què, việc đầu tiên ông chỉ mặt Út, nói bằng
giọng khàn khàn:

- Nhà này từ nay không có
mày. Cút đi đâu thì cút!

Ông vẫn tin chắc từ nó mà
chuyện kia vỡ lỡ. Nó líu lưỡi chưa biết thanh minh thế nào, ông đã cầm con dao
bầu ném vèo. Nó không nhanh mắt né trước, bị trúng cú ném, không biết chuyện gì
sẽ xảy đến. Nó biến ra con hẻm rồi lang thang ngoài phố tới tối. Vừa đói vừa
mệt, nó cố tìm Tư Tiên nhưng tìm hoài không thấy. Cuối cùng, nó đành len lén mò
về nhà, vào lúc cả nhà đã đi ngủ. Chỉ có con Vàng nhận ra nó, vẫy đuôi chạy tới
hít hà mừng mừng tủi tủi. Nó cùng con Vàng chui vào đống rơm trong chuồng bò
ngủ thiếp đến gần sáng, khi Bảy Thiện dậy sớm cho bò ăn phát hiện ra mới đánh
thức nó dậy, lấy cơm nguội và dưa muối cho ăn. Chưa bao giờ nó ăn ngon miệng
như lần đó. Cũng từ đó trở đi, chỗ ăn, chỗ ngủ của nó ở luôn ổ rơm trong chuồng
bò. Cha nó không muốn thừa nhận nó, đứa con, mà theo ông là khởi đầu sự sụp đổ
của đời ông. Ông tin nó khùng thật, Bảy và Năm cũng tin nó khùng. Ba Bá cũng
vậy. Sau cơn khủng hoảng, Bá bỗng chùn lại, mặc nhiên chấp thuận sự tồn tại của
cha. Không có thêm hành vi đối đầu nào, thậm chí, còn tỏ ra có trách nhiệm lo
chạy chữa cho cha những ngày nằm viện. Để nhẹ bớt động cơ tội lỗi, Bá biết Út
bị cha nghi oan nhưng gã cố ý không đính chính. Gã dửng dưng, chẳng dại gì cưu
mang nâng đỡ Út để phật ý cha. Khi cha âm thầm đầu hàng, nhường quyền cai quản
gia đình cho Bá, Út sớm nhận ra “Hiệp sĩ” Bá còn tệ hơn cha. Cha nó, tuy hằn học,
căm ghét nhưng nó còn được thừa nhận là thành viên trong nhà. Được ăn cùng mâm,
được ngủ giường. Còn thời Bá, nó chỉ được coi ngang con Vàng. Ăn và ngủ ngay
trong chuồng bò.

Nghe cha nhắc đến thầy
Tám thú y, Út mới chợt nhớ vì sao suốt từ khi đàn bò bị bệnh, cha và ccác anh
xoay chữa đủ cách, kêu hết thầy này thầy khác nhưng không ai dám đụng đến thầy
Tám. Điều đơn giản, chỉ từ vụ nó và chị Tư chém gã ngày nào. Giờ nhìn đàn bò
sắp lần lượt chết hết, tự nhiên nó không thấy vụ nhát chém quan trọng như cha
nó và Ba Bá. Trong đầu nó, đồng thời lóe lên ham muốn lập công. Trước đây, hồi
Bá còn đi lính, bị cha gọi là “thằng Khùng” nó còn quá nhỏ, không thấy từ đó
mối nguy cơ tai họa nào. Nó chỉ hiểu như một sự chế giễu. Nó không thích gọi
thế nhưng cũng không nảy ra ý định bác bỏ. Chỉ từ khi bị đuổi hắt, sống leo lắt
trong chuồng bò, nó mới sợ hãi muốn trốn chạy khỏi “thằng khùng”. Từ đó, một
phần phải cam chịu sự hắt hủi để có chỗ nương thân, một phần trong nó luôn mong
mỏi cơ hội để chứng tỏ mình được việc, những cơ hội lập công để mọi người tin
nó không khùng, thừa nhận nó là đứa trẻ bình thường, đối xử tốt với nó.

Nhìn trước nhìn sau không
thấy ai để ý, nó phóng luôn khỏi nhà.

Hồi còn được cha cưng
chiều, nhiều lần ổng chở nó bằng xe Sác xuống nhà thầy Tám gần Ngã Năm Chuồng
Chó. Ra tới phố, nó
leo đại lên chiếc xe lam vừa đậu bến.

- Ê, thằng nhỏ đi đâu? -
Thằng bé lơ xe chỉ chừng mười bốn tuổi đang đứng cạnh xe xếp chỗ cho khách, túm
vai định kéo Út xuống.

- Ngã Năm Chuồng Chó. -
Thằng Út lì lợm giật tuột tay rồi nhào người vào góc trong thùng xe, lọt giữa
mấy bà dân chợ.

Thằng lơ xe lách theo dứ
nắm đấm:

- Xuống ngay. Đi
quỵt, tao nện thấy bà đó mày.

Một bà cùng lên xe nhận
ra Út, bèn nói:

- Nó khùng. Cho nó quá
giang một đoạn đi, con.

Thằng lơ nhóc tức tối chạy
vòng lên mách ông già đang ngồi cầm lái trong ca-bin:

- Cha, có thằng khùng leo
lên xe.

Ông già ngoảnh cổ nhìn
qua ô cửa hậu, làu bàu:

- Mày con nhà ai vậy cà?

- Thằng khùng con
ông Hai Rỡ. - Một bà khác nói đỡ.

Ông già chặc lưỡi:

- Thôi, cho nó đi. Cha
Hai Rỡ ngày xưa đi ăn cướp, trời phạt sanh ra thằng con khùng.

Ông rồ ga cho xe chạy
tiếp.

Trời nóng. Đường bụi.
Chiếc xe lam cũ kĩ
lọc xọc nhét chật người, chạy quá tải, tiếng máy nổ trì trì, khói đen xả mù
mịt. Thằng Út gần nghẹt thở vì bị ép ở góc trong cùng. Nhưng không sao. Từng ở
được trong chuồng bò oi ngột, bức bối, ruồi muỗi hôi hám, thì đi xe kiểu xếp cá
thế này nhằm nhò gì. Trong đầu nó chỉ mong thầy Tám có nhà. Và thầy sẽ nhận lời
về nhà nó chữa bệnh cho đàn bò. Nó miên man hình dung ra đàn bò được chữa khỏi,
con nào con nấy ăn khỏe trở lại, tiếp tục cho nhiều sữa, cha nó và anh Ba sau
đó sẽ xởi lởi nói với mọi người: Thằng Út đâu có khùng. Được coi là đứa trẻ
bình thường, nó sẽ không còn bị ai chế giễu, hắt hủi.

Xe lam vừa dừng ở Ngã Năm
Chuồng Chó, thằng Út đã chui lẹ qua hai dãy hành khách, nhảy xuống đường, cắm
đầu cắm cổ chạy một mạch về hướng chợ Gò Vấp. Nó nhớ thầy Tám ở ngôi nhà hai
lầu quét vôi vàng, bên cạnh có tiệm phở. Nó còn đang ngơ ngác tìm thì từ cửa
ngôi nhà phía xa, một người đàn ông cao gầy bận đồ ka-ki sĩ quan là nếp, đầu
chải mượt, dắt chiếc mô-tô-bê-can
màu vàng gạch cua ra đường. Đúng thầy Tám. Nó bỗng sợ thót tim định tìm nơi ẩn
nấp. Chỉ lúc này, nó mới ngán vụ vết chém. Nhưng khi thấy thầy hướng xe về phía
chợ Gò Vấp, nó mụ mị lao nhanh lại. Chiếc xe nổ máy vừa chuyển bánh, nó kịp tới
nơi. Lúc vươn tay túm được áo thầy, nó đuối hơi muốn lả đi. Gã Tám lúc đầu
tưởng xe mình đụng phải đứa trẻ vội thắng gấp. Nhận ra thằng Út người ngợm đen
đúa, hốc hác, ướt đẫm mồ hôi, gã vội dựng xe đỡ nó dậy:

- Tội nghiệp. Mày
tìm tao hả Khùng?

Út níu tay gã nói không
ra tiếng:

- Bò...ò... chế...
chết...

- Bò nào?

- Nhà... à... tôi.

Gã Tám liền quay xe dắt
thằng Út về nhà. Đúng, ngôi nhà hai lầu quét vôi vàng, Út đã từng đến cùng cha.
Phần ngoài tầng trệt là cửa hàng bán các loại thuốc thú y, nửa bên trong dùng
để tiếp khách, đồ đạc toàn thứ sang trọng. Một phụ nữ cỡ ba lăm, hơi đậm người,
vẻ đẹp nhân hậu, tháo vát, đang đứng trông hàng, thấy chồng dắt đứa bé nhếch
nhác, bẩn thỉu, thì ngạc nhiên:

- Con cái nhà ai vậy anh?

Gã Tám bảo vợ:

- Em pha ngay cho nó
ly nước cam. - Rồi gã hỏi Út: - Sao nhà nhiều người lớn không ai đi lại để mày?

Thằng Út làm thinh. Mắt
nó mở to nhìn thầy Tám đầy lo lắng.

Vợ gã Tám mang ly nước
cam bự có đá đưa cho Út, - vừa nói với chồng:

- Con ông Hai Rỡ bị
khùng, hóa ra thằng này hả?

- Đúng nó đó.

- Có đúng là con đã tới
đây rồi không? - Vợ gã Tám hỏi Út.

Nó chỉ trân trân mắt,
không đáp.

Người đàn bà nhìn nó ngửa
cổ ừng ực uống ly nước như đang trong cảnh chết đói, chết khát, chép miệng:

- Hồi ông Hai vẫn đưa nó
tới đây, đâu đến nỗi. Chắc lại trời phạt. Đời cha ăn mặn, đời con khát nước.

Gã Tám nói:

- Chính nó chém anh đó.

Út ớn lạnh hết xương
sống. Người phát run lẩy bẩy... Không ngờ vợ gã Tám dịu dàng nhìn Út bằng tình
cảm khác hẳn:

- Dì quý con đấy. -
Người đàn bà đôn hậu nói. - Nhờ vết chém ấy...

Gã Tám cười vui, tiếp
lời:

- ... mà tao hết bệnh...
hề hề hề... bệnh đào hoa.

Gã Tám vào trong nhà mang
ra hộp da đựng đồ nghề và thuốc thang rồi giục Út:

- Đi luôn, con. Bây
giờ tao đưa con về nhà trước. Tao đang dở công chuyện. Đi xong, tao sẽ đến với
lũ bò nhà con.

Út chỉ giương mắt nhìn vợ
thầy Tám rồi theo thầy ra cửa. Bụng nó vẫn thắc mắc không hiểu sao “bả” lại nói
quý nó khi biết nó chém chồng “bả”? Còn thầy Tám nói bệnh đào hoa là bệnh gì?
Lúc trèo lên nệm sau chiếc mmo-tô
bê-can, nó ý tứ ngồi cách lưng gã Tám một khoảng, nhưng gã nhắc:

- Cứ ngồi sát tao.
Tao cũng không thơm hơn mày đâu con.

Gã chỉ chạy vèo một loáng
đã đến đầu con hẻm rẽ vào nhà Út.

- Mày về trước nói cha
mày chuẩn bị nước sôi, rượu và mồi nghe con.

Út chưa kịp thưa, gã đã
rồ máy chạy thẳng. Khoan khoái nhìn cho tới lúc tấm lưng áo ka-ki rộng bè bè
của gã mất hút, Út mới phóng một mạch về nhà. Vừa tới cổng, lòng hăm hở muốn
khoe công của nó bị chựng ngay lại khi thấy Ba Bá đang túm chặt mái tóc vốn dài
tới tận khoeo chân Tư Tiên kéo xềnh xệch từ sân vào nhà. Đi sau Bá là Năm
Thiên. Gã đang cầm sợi dây thừng, thỉnh thoảng đưa tay kéo vạt áo của Tư do cố
kháng cự Bá bị lật lộ cả lưng lẫn bụng và bầu vú thây lẩy.

- Buông tôi ra... Buông
tôi ra...