Chương 1

Chi đứng ở cuối sân kia, đưa tay vẫy tôi rối rít. Anh Huy, anh Huy. Tôi cười
với em. Ðáng lẽ tôi đã ném tất cả mấy cuốn sách và chiếc xách trên tay để chạy
bay tới chỗ Chi đứng rồi nắm chặt lấy tay cô bé nhưng tôi lại đứng yên. Và Chi
cũng đứng yên, mỗi đứa ở mỗi đầu sân và ngó nhau. Chi cười, mái tóc dài nghiêng
vừa xõa xuống vai. Chúng tôi đứng trong mắt nhau một lúc lâu như thế.

Nhưng Chi không có thật ở trước mắt tôi, cuối sân kia. Tiếng nhắc nhở hành
khách từ trong phòng đợi của phi trường vang ra. Yêu cầu hành khách lên xe ca
để về thành phố. Tôi dụi mắt mà tưởng mắt mình đang cay xè. Chỉ còn một mình
đứng ngẩn ngơ giữa sân bay, tôi vội vàng bước tới, dù không có Chi đang đứng
đợi.

Tôi là người bước lên xe ca sau cùng. Trên băng trước chỗ tôi ngồi có tiếng con
gái khúc khích cười. Tiếng động cơ xe chuyển bánh át đi cùng với gió lùa vào
khiến tôi ôm ngực ho. Sức khỏe tôi không khá lên một chút nào sau khi rời bệnh
viện. Người đàn bà ngồi bên cạnh bảo tôi kéo chiếc cửa lùa xuống, tôi cám ơn nhưng
không làm theo ý bà. Bà bắt chuyện hỏi tôi, mấy giờ rồi cậu. Năm giờ thưa bà.
Năm giờ mà đã thấy tối. Tôi khoanh tay trước ngực nhìn cây cối, đồi núi chập
chùng ở phía ngoài. Ngay cạnh đường đi, sương mù nằm dưới thung lũng như một hồ
nước bạc. Xe đổ xuống con dốc một cảm giác để tôi liên tưởng cái cảm giác khi
còn ở trên máy bay. Tôi lại cúi người xuống để ho lúc xe quanh ở một chân đồi.
Người đàn bà bên cạnh nhìn lên cái then cửa kéo trên đầu tôi thay một lời nhắc
lại. Hai người con gái phía trước quay xuống ngó tôi thôi cười. Có lẽ tất cả họ
đều là người ở đây và đang lo ngại cho một người khách vừa tới miền đất lạnh
này.

Người đàn bà nói:

- Ði chơi vào mùa này lạnh lắm.

Tôi đáp vâng và đưa hai bàn tay ấp lên miệng, che cả lấy mũi. Người đàn bà lại
hỏi:

- Cậu có người quen ở đây chứ?

- Dạ có.

- Ở đâu?

- Thưa bác, ở khu bờ hồ.

Người đàn bà tiếp tục hỏi tôi định ở chơi lâu không. Tôi đáp chưa biết. Thật sự
nếu tôi có là du khách thì là vài tháng trước đây cơ, sau những ngày tôi đi
tĩnh tâm ở Ðan viện Châu Sơn. Tôi lên đây để ghi danh mà nếu còn kịp thì, hình
như có một sự xếp đặt, tôi sẽ ở đây học. Rất nhanh tôi đã nghĩ tới Chi. Có ai
biết được, mẹ Chi có ngờ rằng tôi đã lên đây, một tháng sau khi bà gởi Chi vào
nội trú Domaine de Marie. Làm sao chị Hà và ba mẹ tôi hiểu được lý do tôi đã
ghi danh học Kiến trúc rồi lại đột ngột thay đổi ý, bỏ lên đây để học Chính trị
Kinh Doanh. Cũng chỉ vì Chi. Tôi đã quyết định điều mà chính tôi cũng không
ngờ, như một sự liều lĩnh mà chắc rồi sẽ nối tiếp những phức tạp khác. Tôi theo
Chi. Tôi bất chấp những ngăn cản của ba mẹ, bất chấp cả ý kiến của bạn bè và
mặc chị Hà trố mắt nhìn thấy tôi đang có một sự mất bình tĩnh, thay đổi lớn.
Chị Hà là người ngăn cản tôi dữ dội nhất. Ðà Lạt lạnh, sức khỏe Huy không hợp
đâu. Huy có một dạo hăm hở với trường Kiến trúc lắm cơ mà. Ở nhà cô Ngàn tẻ như
nhà hoang Huy chịu sao được. Không thuyết phục nổi tôi, buổi tối trước ngày đi,
chị Hà nói chuyện lâu với tôi, cố ý gạn hỏi để biết lý do nào tôi đã thay đổi ý
kiến đột ngột và cương quyết quá như vậy. Huy có điều gì thay đổi lớn lắm
chăng. Huy có vẻ mất bình thường rõ rệt. Hình như một vài lần chị có nhắc tới
chuyện Quỳnh này nọ nhưng tôi chẳng để ý lắm. Tôi ậm ừ cố tránh né phải tâm sự
với chị. Làm sao tôi có thể tâm sự với chị bây giờ, trong khi chính tôi cũng mơ
hồ về tôi. Và nhất là, làm sao để nhắc tới Anh Chi, con chim bé nhỏ của tôi, để
mọi người hiểu rằng cô bé đã ảnh hưởng nhiều và rồi có lẽ sẽ trở thành quá cần
thiết trong cuộc đời tôi.

Chiếc xe của hãng Hàng Không về đến thành phố thì trời đã tối đậm, đèn đường
thắp lên những chấm sáng khiêm nhường nằm lẫn với những đám lá xanh. Ở “Trạm
Ðến” hành khách của chuyến xe trước đang chen chúc chờ nhận hành lý. Người đàn
bà ngồi cùng băng với tôi hỏi:

- Cậu có hành lý nhiều không?

- Dạ, một cái vali nhỏ.

Bà cười trong giọng nói, cậu đưa vé đây tôi lãnh ra cho, coi bộ cậu ốm yếu chen
không lại với người ta đâu. Tôi cám ơn bà và nghĩ rằng đó là một lời yêu cầu
thành thật. Trong khi đợi lấy hành lý thì tôi ra đứng ở cửa nhìn vu vơ lên ngọn
tháp chuông của ngôi nhà thờ Chính tòa mà tưởng như có một điều gì thân thuộc.
Tôi nhớ tới cái tên trường mà mẹ Chi ghi trong tấm danh thiếp của bà, kèm theo
với mớ sách bà mừng tôi thi đỗ. Tôi đã gửi em Chi vào học ở Domaine de Marie Ðà
Lạt. Một cái tên trường xa lạ mà mai mốt tôi sẽ hỏi những người ở đây để biết.
Tôi quanh quẩn trong ý nghĩ, để biết rồi sao nữa. Tâm hồn tôi và Chi sẽ tiếp
tục gặp nhau, như dạo nào. Tôi ho liền một cơn dài rũ rượi. Không ngờ sức khỏe
của tôi lại bị ảnh hưởng của cái lạnh đến thế. Hai người con gái ngồi băng
trước tôi hồi nãy đã có xe nhà tới đón, chắc họ để lại hành lý ngày mai mới
lãnh nên tách khỏi đám đông chen chúc về trước. Khi đóng cửa xe cả hai còn nhìn
lại tôi và lần này thì họ cười to hơn cả lúc ngồi chung chuyến xe ca với tôi.

- Cậu may mắn quá, vé của cậu kêu trước vé tôi.

Tôi đỡ lấy chiếc vali trên tay người đàn bà đã tử tế lãnh hành lý giùm, một cử
chỉ chăm sóc hiếm có.

- Cám ơn bác nhiều. Ðúng là số cháu hay gặp quý nhân giúp đỡ.

Có gì đâu. Bà ta cười và cho tôi địa chỉ tiệm bán đồ kỷ niệm của bà. Nhà tôi ở
khu Hòa Bình, gần rạp hát, hôm nào đi phố mời cậu ghé qua chơi. Tôi cảm ơn bà
thêm lần nữa trước khi xách vali ra lề đường đợi một chiếc taxi. Thành phố này
có vẻ không hiếu khách ngay tại các bến xe như các thành phố khác. Ðợi rất lâu
không thấy có một chiếc xe nào ngang qua, tôi đành phải sửa soạn một chuyến
cuốc bộ. Thực ra từ “Trạm Ðến” tới nhà cô Ngàn không xa gì lắm, nhưng leo hai
con dốc vừa phải với một tay xách vali vừa phải lại không... vừa phải với cái
thân hình ốm yếu của tôi. Leo hết con dốc trước cửa nhà thờ xuống tới bờ hồ rồi
rẽ phải, leo thêm một con dốc ngắn nữa mới tới lối vào nhà cô Ngàn, tôi mệt phờ
người. Ðứng trước cổng nhà cô mà tôi thở mạnh, hơi nóng đầy hai lòng bàn tay ấp
lên mặt. Lúc lâu sau tôi mới kêu được người ra mở cổng. Cô Ngàn thấy tôi ngạc
nhiên:

- Ủa, cháu mới tới hả?

- Vâng, cháu đi chuyến bay lúc bốn giờ.

Cô Ngàn hỏi thăm tôi rối rít, đi đường có mệt không, tôi đáp chỉ mệt từ quảng
đường từ “Trạm Ðến” tới đây thôi. Cháu đợi xe không được, leo dốc cực quá. Cháu
định ở đây quấy rầy cô lâu.

Những lần trước lên đây, có lần với bạn bè, có lần đi một mình, tôi cũng chỉ
ghé thăm cô Ngàn chốc lát chứ chưa một lần ở lại dùng cơm hay ngủ lại ở nhà cô.
Cô Ngàn ở trong một khu nhà cổ, có lẽ đã tới cả gần trăm năm không chừng, một
vài bức tường đã nứt rạn và có góc đã sụp đổ. Cỏ cây trong vườn, sau nhà, trước
nhà um tùm gần như hoang phế. Cô Ngàn cũng già nua với ngôi nhà mà cô ở. Năm
chục tuổi, đời nhuộm tóc cô trắng xoá, phiền muộn đè nặng trên lưng còng tội
nghiệp của cô. Cô già gấp đôi tuổi người đợi chờ phải gánh chịu. Tôi không hề
biết mặt ông chú, người đã trở về nước sau hiệp định 1954 mà không hẹn ngày trở
lại. Ông là một sĩ quan Pháp. Tôi chỉ biết có thế. Cô Ngàn sống ở đây từ mấy
chục năm nay, từ khi họ hàng bên ngoại ruồng rẫy, cô không rời thị xã này một
lần. Cô sống với đứa con trai độc nhất.

- Hiện vắng nhà hả cô?

- Nó đi xa từ lâu rồi mà cháu.

Tôi vô ý ở điều đó, hình như lần trước ghé thăm cô tôi đã hỏi một câu và được
trả lời một câu tương tự thế. Tôi lấy làm ngượng về sự vô ý của mình.

Cô Ngàn đi ra khép lại cánh cửa sau lưng tôi. Cô chỉ tôi nơi đặt chiếc vali và
ngồi xuống chiếc ghế bành rộng tiếp tục công việc đang dở dang của cô, dưới ánh
đèn điện vàng cũ kỹ như đèn dầu. Tôi tự động ngồi xuống chiếc ghế rộng đối diện
với cô và nhắc lại ý định của mình, sợ những người già thường quên bởi lầm lẫn:

- Thưa cô, cháu định xin được ở trọ nhà cô...

Cô Ngàn hơi nhướng mày lên nhìn tôi lạ lẫm, bỡ ngỡ. Rõ ràng là bây giờ cô mới
nhận ra một câu nói mang cái gì khác lạ, bởi vì đó là điều không ngờ nơi một
người bên ngoại đã đối xử với cô.

Một chút lạ nhìn tôi rồi cô cúi xuống trên hai que đan có vẻ xúc động. Giọng cô
trĩu xuống, giọng người đàn bà nhẫn nhục chịu đựng từ bao nhiêu năm ngậm một
nốt nhạc trầm, thật trầm sau một lúc lâu im lặng đến làm tôi bối rối.

- Ở đây như một nơi hoang, chẳng biết cháu có quen được không?

- Cháu thích được sống tĩnh mịch cô ạ. Cháu định lên ghi tên học ở đây.

- Chắc có chuyện gì buồn với gia đình phải không?

Cô Ngàn làm tôi giật mình.

- Ðâu có ạ, tại cháu thích sống trong cái không khí ở đây.

- Bố mẹ không can ngăn cháu về việc này sao?

- Thoạt tiên thì có, nhưng bố mẹ cháu cũng biết cháu lớn rồi. Ở nhà cháu, mọi
chuyện riêng của con cái đều được đối xử tự do một cách dè dặt vừa phải thôi.

Tôi rút người để chặn một cơn ho, nhưng cũng không ngăn được. Cô Ngàn bỏ hờ đôi
que đan trong lòng nhìn lại tôi rồi cô đứng lên, tiến lại phía góc phòng:

- Cháu đang đau hả?

- Vâng, cháu không được khỏe lắm. Hình như cháu không chịu được lạnh, từ khi
bước xuống máy bay cháu ho hoài à.

Phía góc phòng là bóng tối ẩn một khung cửa, có lẽ đó là lối ra phía sau bếp.
Cô Ngàn nói, để cô đốt cái lò sưởi lên. Ở đây lâu rồi cái lạnh trở thành bình
thường cháu ạ. Chỉ những ngày tháng chạp mới ngó tới cái lò sưởi, nhưng có khi
chẳng nhất thiết lắm. Với lại củi cũng chẳng sẵn gì. Tôi nói, thôi cô à, nhưng
cô vẫn đi vào phía trong bếp:

- Cháu có cần tắm rửa gì không, để cô đun nước nóng luôn thể.

- Cháu chỉ muốn rửa cái mặt qua loa thôi.

- Chắc cháu chưa ăn gì?

- Cháu không thấy đói cô ạ.

- Ðược rồi, cô nấu cho một gói mì, dù no cũng phải có bữa.

Cô Ngàn ôm lên một mớ củi đặt duới chân lò. Cái lò sưởi xây bằng gạch đỏ ở sát
chân tường, giữa phòng, chắc một thời đã rực rỡ than hồng ấm cúng lắm. Bây giờ
ở một bờ gạch đã nhả vữa, long ra vài vết thương cũ kỹ.

Khi cô Ngàn châm lửa tôi thấy còn một ít tro than nằm lạnh lẽo, có lẽ từ mùa
đông trước, hôm nay mới được nong lại với đám củi gỗ mới. Ðốt lại một lò sưởi
trong ngày đầu tiên của mùa đông thật vất vả, như nhóm lại một hơi lửa mới
trong đời, tôi bắt đầu nghĩ miên man, hẳn là một lần muộn phiền. Thoáng nhanh,
hình ảnh mẹ Chi hiện ra với màu áo nâu, người đàng bà có một tâm hồn lãng mạn,
theo tôi suy đoán, thuở con gái bà đã xinh đẹp với tâm hồn lãng mạn đó, để một
thời ngồi lại muộn phiền. Nhưng bà đã nhóm lên được ngọn lửa ấm trong ngày hôm
qua hôm kia đây. Hạnh phúc có màu hồng nhạt, dù đã phôi pha, vẫn vinh quang đầy
đủ ý nghĩa như sau một cuộc thắng trận. Mẹ Chi có những cánh cửa lạ lùng lắm,
đôi khi bà đã mở cho tôi thấy, sau cái then cất giấu sâu thẳm của lòng mình là
một trời mây trời gió, ăn năn có, hãnh diện có. Trong cái thế giới mộng tưởng không
cùng, mình là kẻ săn mình lý thú, miệt mài mà mình không biết, đến nỗi vết
thương như là một niềm yêu dấu, cần thiết. Tôi mơ hồ trong những khung cửa mà
mẹ Anh Chi cho tôi thấy điều ấy. Và mơ hồ thôi, vì như bà nói với tôi, em Huy
đang sửa soạn muốn làm học trò của trường tình yêu chăng? Hãy đừng bao giờ mộng
tưởng.

Cô Ngàn đứng dậy với một đám khói và một câu gì đó làm tôi bỏ dở ý nghĩ. Lửa đã
bén vào gỗ, đánh khói tỏa dần và hiện ra một ngọn lửa nhỏ trong lò đang lớn
dần, vỡ dần những tản khí lạnh trong phòng:

- Cháu sẽ ở đây, cô Ngàn tiến về phía bóng tối, mờ mờ những bậc tam cấp bước
lên một khung cửa khép kín, tôi đứng lên bước theo cô, đây là phòng của Hiện.

Cánh cửa mở, bốc ra một mùi ẩm mốc của đồ đạc và các bức tường đá làm tôi muốn
ho. Các công tắc điện phải bật mấy lần mới làm sáng ngọn đèn treo chùng dây ở
góc phòng. Cô Ngàn nói, từ ngày Hiện đi chẳng lần nào cô bước vào. Tôi nhìn
tổng quát một lượt và thấy có lẽ vẫn nguyên vậy, mọi thứ đồ dùng của Hiện trong
phòng. Chiếc bàn rộng cạnh cửa sổ cái ngăn kéo chưa đóng kín, còn bừa bộn vài
thứ. Một mớ sách báo lộn xộn trong cái bệ đá hình một cái khung cửa vòng cung
nhỏ, có cuốn còn mở đôi. Nơi cửa sổ đóng kín bị vỡ mấy vệt dài được dán lại
bằng băng keo đã rã ra sắp rời, gió đập vào nơi kính vỡ một âm thanh se se từng
chập.

Cô Ngàn vẫn còn đứng ở cửa phòng:

- Bừa bộn lắm cháu ạ, phải để dọn dẹp lại.

- Chẳng sao cả, cô để mặc cháu.