TRONG KỲ NGHỈ NÀY Car­ol
không nghĩ mình sẽ đến thăm bà ngoại. Mẹ nói, ngoại già rồi, có thể không sống
được bao lâu, chúng ta về thăm ngoại. Rồi mẹ kể chuyện bà ngoại cho cô nghe.

 Ngoại sinh ra
trong gia đình đại địa chủ, từ nhỏ đã bị gả cho con trai của một đại địa chủ
khác ở làng bên, nhưng ngoại yêu ông ngoại là một người làm thuê trong gia
đình, vì đẹp trai, theo lời ngoại nói đó là một người thật toàn vẹn. Ngoại với
một chút tình cảm con gái, đã thu hút được trái tim ông ngoại. Không có cách
nào để hai người đến được với nhau, hai người bàn nhau bỏ trốn, đi theo một đơn
vị quân đội.

Hai người đi theo đơn vị
quân đội đóng trong làng ngày ấy.

 Quê của ngoại ở
vùng tranh chấp, nay quân Cộng sản chiếm, ít hôm sau họ rút đi, trở thành vùng
của Quốc Dân đảng, ít hôm sau quân Quốc Dân đang bị đẩy lùi, quân Cộng sản lại
về.

 Tình duyên của
ngoại hoàn toàn do số phận xếp đặt, hôm ông ngoại bỏ đi, trong làng quân Cộng
sản đang đóng, cho nên hai người cùng trở thành người của Đảng cộng sản, câu
chuyện tình yêu biến thành câu chuyện cách mạng. Sau ngày giải phóng, ông ngoại
là một sĩ quan rời quân ngũ, về làm cán bộ địa phương. Ông ngoại đi đâu là bà
ngoại theo đấy.

 Mẹ là con út của
hai người, cũng là cô con gái duy nhất, là hòn ngọc trong lòng bàn tay của hai
người. Trong thời kỳ đại cách mạng văn hóa, ông ngoại lúc bị hạ bệ, lúc lại
được nâng lên, giống như rán bánh, rán cho hai mặt vàng đều. Số phận của mẹ
cũng theo đó, lúc thì bị chửi mắng, không biết ông ngoại bà ngoại là người tốt
hay người xấu, cũng may, mẹ về nông thôn, ông ngoại gặp vận may. Ông nắm lấy
thời cơ, nhờ cậy riêng tư, đưa mẹ về trường sư phạm của tỉnh để học.

 Nhưng quyết định
đó đã làm cho ông bà ngoại phải buồn khổ cả một đời. Đối với mẹ được vào đại
học, trở thành một sinh viên công nông binh là một sai lầm lớn. Tuy sức học của
mẹ không tồi, chắc chắn có thể thi được vào đại học, nhưng đã sinh viên công
nông binh sẽ mãi mang tiếng là sinh viên công nông binh, sau này dù có học lên
thế nào thì cũng không thoát được cái tiếng ấy.

Đối với ông ngoại và bà
ngoại, đưa mẹ vào cái trường đại học sư phạm ấy coi như đưa mẹ vào miệng hổ của
ông ấy, mở to mắt nhìn con gái bị một người đàn ông đã có vợ có con làm cho to
bụng, sau đấy lấy gã ăn chơi đó, cái đồ khốn khiếp chơi chán rồi vứt bỏ.

 Ông bà phản đối
cũng không làm sao lay chuyển nổi quyết tâm lấy ông ấy của mẹ, ông bà ngoại bắt
mẹ lựa chọn hoặc ông bà hoặc ông ấy, mẹ vẫn chọn ông ấy, cho nên từ đấy mẹ
không về thăm ông bà ngoại nữa. Sau ngày mẹ ly hôn với ông ấy, ông bà ngoại
nhiều lần bảo mẹ về đoàn tụ, nhưng mẹ vẫn không chịu về. Cho đến khi ông ngoại
qua đời, ông ấy chết vì ung thư còn bà ngoại ốm, mẹ mới về thăm.

 Kể câu chuyện tình
yêu của hai đời, hai người phụ nữ cùng nức nở.

 Lần đầu tiên Car­ol
gặp ngoại, nhưng không phải lần đầu tiên ngoại trông thấy cháu, trước đây ngoại
đã nhiều lần đứng ngoài vườn trẻ để nhìn cháu, nhưng lần gặp mặt này hai bà
cháu mới nói chuyện với nhau.

 Câu đầu tiên của
ngoại là:

- Cũng may, Thành Thành
không phải là trai, nếu không, không biết lại làm hại bao nhiêu con gái nữa.

Car­ol không đồng ý với
câu nói của ngoại:

- Con gái thì thế nào?
Con gái cũng có thể gây tai họa cho con trai chứ ạ?

Ngoại rất thích cái tính
thẳng thắn của cô cháu, bà cười:

- Cháu ạ, cháu không
hiểu đấy thôi, trai yêu gái dù yêu đến thế nào đi nữa, nếu phát hiện không được
gì, anh ta sẽ đi với người khác, cho dù không yêu, rồi quên dần người con gái
mà anh ta đã yêu. Nhưng con gái thì khác, con gái yêu một người con trai, coi
như việc lớn cả một đời, trái tim cô ta coi như trao cả cho anh ta. Cô gái hoặc
lấy được anh ta, bị anh ta nghiền nát, hoặc không lấy được anh ta, cũng vẫn bị
anh ta nghiền nát. Cháu thấy mẹ cháu, bà ngoại của cháu đấy, chẳng thế là gì?
Có những người con gái cuộc đời gặp gió lặng sóng yên, đó là cô ta không gặp
phải khắc tinh, cô ta cũng không gặp phải mối tình như si mê điên dại, khó mà
nói là may mắn hay bất hạnh.

- Ngoại có bị ông ngoại
nghiền nát không? – Car­ol hiếu kỳ, hỏi.

 Ngoại cười, không
trả lời, một lúc sau mới nói:

- Còn xem cháu hiểu thế
nào là nghiền nát.

Car­ol rất phục ngoại,
tuy tuổi đã cao, lại ốm đau nhưng đầu óc vẫn tỉnh táo, trái tim không già lão,
hai bà cháu nói chuyện với nhau rất hợp.

 Ba thế hệ trong
một nhà, nói những chuyện phụ nữ thích nói, lòng Car­ol chỉ xoay quanh một ý
nghĩ, xem ra đàn bà con gái trong nhà này thiếu tính miễn dịch với người đẹp
trai, hơn nữa, vì người đẹp trai mà bất chấp tất cả. Ngoại bất chấp tất cả,
không tính toán suy nghĩ, trở thành câu chuyện cách mạng. Mẹ bất chấp tất cả,
viết nên câu chuyện người thứ ba chịu nhục nhã của thời đại ấy. Không biết mình
bất chấp tất cả sẽ viết nên câu chuyện gì đây?

 Ngoại là tiểu thư
con nhà địa chủ yêu một người làm thuê, coi như thách thức quan niệm môn đệ gi­ai
cấp. Mẹ là khuê nữ yêu một người đàn ông đã có vợ có con, coi như thách thức
quan niệm hôn nhân gia đình. Mình yêu Ja­son sẽ thách thức cái gì? Số phận
không cho mình lặp lại câu chuyện của mẹ, một lần nữa thách thức quan niệm hôn
nhân gia đình ư?

 Car­ol ngẫm nghĩ
số phận ba đời phụ nữ, trong đầu bỗng hiện lên ý nghĩ li kỳ, phải chăng Ja­son
là anh em cùng cha khác mẹ với mình? Lẽ nào số phận thách thức mình với người
thân? Như vậy không thể gọi được là thách thức ư? Cô vội vàng gạt bỏ ý nghĩ ấy,
lúc cô sống với ông ấy, hai người con trai song sinh của ông mới được mấy tuổi,
chỉ hơn cô vài tuổi, nhưng nếu Ja­son bốn mươi, như vậy là hơn cô những mười
lăm tuổi. Nếu anh nhiều tuổi hơn nữa thì càng không phải.

 Tất nhiên, vẫn còn
có khả năng, đó là ông ấy trước khi có hai người con song sinh còn có con trai
khác nữa, như vậy rất có thể Ja­son là anh của Car­ol. Nghĩ thế, cô chợt rùng
mình, bây giờ rất nhiều người yêu đương ngoài hôn nhân, một đêm tình, gái bao,
sau này càng có nhiều người là anh em, chị em cùng cha khác mẹ. Những người đó
yêu nhau, lấy nhau, sẽ hoặc ít hoặc nhiều rơi vào vòng loạn luân nguy hiểm.

 Cô bực mình nghĩ,
đàn ông mới là tai họa, ít nhất cũng là người luôn mang theo tai họa sẵn sàng
gieo rắc khắp nơi, có thể cùng lúc làm cho nhiều phụ nữ có mang, trong khi phụ
nữ hoàn toàn không có khả năng làm như vậy. Đề nghị những người đàn ông trăng
hoa ấy phải dùng bao cao su, hoặc phải ghi rõ ngày nào tháng nào năm nào, ngủ
với người con gái nào ở đâu, con cái họ tên là gì, mặt mũi ra sao. Như vậy thế
hệ sau của người ấy phải đem theo cuốn sổ ghi chép đó, những lúc kết bạn với
một người khác phái đem ra đối chiếu mình có phải là anh em, chị em cùng cha
khác mẹ với họ hay không.

 Từ nhà ngoại về,
mẹ nói với Car­ol, ngoại cho mẹ ít tiền, sau này cô chuyển sang trường D mẹ
không phải đi vay. Số tiền ngoại cho đủ cho cô học ở đại học D một năm, tin
rằng năm thứ hai cô sẽ được học bổng. Nếu không được sẽ xin thêm ngoại.

 Car­ol không dám
nói mình vẫn chưa tính đến chuyện chuyển sang đại học D, chỉ ậm ừ trả lời mẹ.
Nhưng mẹ thoáng thấy vấn đề, hỏi cô:

- Sang học kỳ sau con
chuyển sang đại học D chứ?

- Con không muốn chuyện
– Cô biết không giấu nổi mẹ, sang học kỳ sau mẹ sẽ biết cô có chuyển trường hay
không.

- Tại sao?  - Mẹ
nhiếu mày, ngạc nhiên hỏi. – Tại sao không chuyển?

- Con sợ mẹ không đủ
tiền.

Mẹ chuyển từ giọng ôn
hòa sang gay gắt:

- Con không phải lo
chuyện tiền nong mà chỉ cần học thật tốt. Con không đi học cho một mình con,
con còn học cho mẹ, cả đời mẹ phải mang tiếng xấu là sinh viên công nông binh,
không sao tẩy sạch, cho nên mẹ kỳ vọng con học thật nhiều, có thể học được bao
nhiêu thì cứ học, có thể học được trường nào tốt thì cứ học, học để làm rạng rỡ
mẹ. Tại sao con không tranh thủ?

- Ấy là con sợ mẹ phải
vất vả vì chuyện học của con. – Car­ol phản bác.

Mẹ nói thẳng:

- Đấy không phải là lý
do chính đáng. Trước khi con ra nước ngoài cũng biết một mình mẹ nuôi con,
nhưng lúc bây giờ con kiên quyết xin vào trường D, mẹ có thể nói, chắc chắn
rằng con vì cái nhà anh Gi­ang Thành kia.

Car­ol trố mắt há miệng,
không ngờ khứu giác của mẹ thính đến như vậy, cách một đại dương mà vẫn thính
hơn người ở ngay bên cạnh.

- Ai bảo vì anh ấy? Con
có nói với mẹ thế không? – Car­ol vặn lại.

- Còn chờ con nói nữa ư?
Lần nào con gọi điện về cũng nhắc đến Ja­son, ngay hôm đầu đã bị anh ta mê hoặc
rồi. Mỗi lần con nói đến anh ấy đều rất say sưa. Con còn hỏi thăm chuyện của mẹ
với bố, con cứ nghĩ mẹ không hiểu hay sao? Chuyện của mẹ với bố không như thế,
bố với mẹ thật sự có tình cảm với nhau.

 Car­ol bực mình:

-Tại sao mẹ biết con
không có tình cảm thật sự?

 Mẹ không trả lời
nổi, chỉ bực mình nói:

-Cái anh Gi­ang Thành ấy
cũng rất âm hiểm, mẹ gọi điện thoại cho anh ta,  anh ta đồng ý với mẹ,
nhưng đằng sau lưng lại làm chuyện khác, chỉ trách mẹ quá tin anh ta. Đến giờ
anh ta cũng không buông tha con à?

 Car­ol cảm thấy
máu dồn lên mặt, hai tai ù đặc:

- Cái gì? Mẹ gọi điện
cho anh ấy à? Mẹ nói những gì? Mẹ lấy số điện thoại của anh ấy ở đâu?

- Số điện thoại của con
ghi đánh rơi ở nhà. Mẹ chỉ khuyên anh ấy hãy là người cha người chồng tốt, đừng
để tâm đến những cô gái chưa chồng.

 Car­ol chỉ thẳng vào
mẹ, hồi lâu không nói nên lời, mãi một lúc sau mới nói:

-Anh ấy không làm gì,
chỉ là một Lôi Phong sống, anh ấy ra sân bay đón con, mà cũng nhân thể đi đón
người khác, anh ấy rất hay giúp đỡ người khác, chẳng lẽ như thế là sai trái à?
Mẹ bảo với anh ấy như thế khác nào nói con có tình ý gì với anh ấy?