91. Mùi Kiếm Của BANZO 

Matajuro Yagyu là con của một nhà kiếm
sĩ nỗi danh. Cha của y từ con, vì cho rằng kiếm

thuật của con mình xoàng quá khó mà đạt
đến chỗ tuyệt luân.

Vì thế Matajuro đến núi Futara gặp nhà
danh kiếm khác tên Banzo.

Rồi Banzo cũng xác nhận lời phê phán
của người cha. "Ngươi muốn học kiếm thuật dưới sự chỉ dạy của ta?"
Banzo hỏi. "Ngươi không đáp ứng đũ yêu cầu."

"Nhưng nếu tôi gắng sức làm việc,
bao năm thì tôi có thể trở thành thuật sư?" người

thanh niên van nài.

"Cả đời của ngươi," Banzo trả
lời.

"Tôi không thể chờ lâu như thế,:
Matajuro giải thích. "Tôi sẽ trải qua mọi khổ nhọc nếu

ngài dạy cho tôi. Nếu tôi trở thành kẽ
tôi đòi hết lòng theo ngài, thì sẽ bao lâu?"

"Ồ! có thể là mười năm,"
Banzo dịu giọng.

"Cha của tôi sắp già, không mấy
chốc tôi phải chăm sóc cho ổng," Matajuro tiếp tục. :Nếu tôi hết sức làm
lụng, thì sẽ bao lâu đạt chỗ tuyệt luân?"

"Ồ, có thể là ba mươi năm,"
Banzo nói.

"Sao lại thế?" Matajuro hỏi.
"Trước tiên, ngài bảo mười năm và nay lại ba mươi. Tôi sẽ

chịu đựng mọi cực nhọc để đạt tinh
thuật trong thời gian ngắn nhất!"

"Vậy thì," Banzo bảo,
"trong trường hợp đó ngươi sẽ phải ở với ta trong bảy mươi năm.

Một kẻ hấp tấp như ngươi khó mà học
được nghề nhanh."

" Tốt lắm," người thanh niên
tuyên bố, rốt ráo hiu rằng mình bị chỉ trích vì thiếu nhẫn

nại, "Tôi đồng ý."

Matajuro được dặn không bao giờ nói đến
kiếm thuật, không bao giờ đụng đến kiếm. Y

nấu cơm, rửa chén, trải giường, quét
sân, dọn vườn, làm mọi thứ cho thầy mà không được nói đến kiếm thuật.

Ba năm trôi qua. Matajuro vẫn lao động
cật lực. Nghĩ đến tương lai, y lại buồn lòng. Ngay

cả chẳng hề được bắt đầu học môn kiếm
thuật mà y thề hiến trọn đời.

Nhưng một ngày kia Banzo đi lén ra sau
lưng y và nện cho một phát đau điếng với cây

kiếm gỗ.

Ngày hôm sau, trong khi Matajuro đang
nấu cơm, một lần nữa Banzo lại lao đến y bất

thần.

Kể từ hôm ấy, ngày cũng như đêm,
Matajuro luôn cảnh giác đề phòng cú đâm bất chợt.

Không giây lát nào mà ngưng nghĩ đến
mùi kiếm của Banzo.

Y học thật nhanh làm sư phụ hài lòng
mĩm cười. Matajuro trở thành kiếm sĩ cừ khôi nhất

trong nước.

92. Thiền Khơi Lửa

Hakuin thường kể cho các đệ tử nghe
chuyện một bà lão có một cửa hàng trà, ca tụng bà

ngộ được Thiền. Tăng chúng không tin
nên đi đến trà thất tìm cho ra lẽ.

Cứ khi nào thấy họ đến là bà đã có thể
nói ra ngay rằng họ đến vì trà hay để nhìn thấy

sự hiu thiền của bà. Trong trường hợp
thứ nhất thì bà tiếp đãi họ rất ân cần. Trong trường hợp thứ hai thì bà vẫy họ
ra sau bình phong. Ngay khi họ vừa tuân theo, bà liền đập cho một phát với cây
khơi lửa.

Chín trong mười tăng sinh không thoát
khỏi cú đập của bà.

93. Thiền Của Người
Kể Chuyện

Encho là người kể chuyện có tài. Những
chuyện kể về tình yêu luôn làm thổn thức con

tim người nghe. Khi ông ta kể đến
chuyện chiến tranh thì người nghe tưởng như mình đang ở ngoài bải chiến trường.

Một ngày nọ, Encho gặp Yamaoka, một dân
giả gần đạt đến bậc sư về Thiền. "Tôi biết,"

Yamaoka nói, "Ngài là người kể
chuyện hay nhất nước, ngài làm cho mọi người khóc hay cười theo ý muốn. Hãy kể
chuyện Cậu Ðào tôi ưa thích. Khi tôi còn bé, tôi thường ngủ cạnh mẹ tôi, và bà
hay kể chuyện cổ tích này. Giửa chuyện thì tôi đã ngủ say. Hãy kể như mẹ tôi
hằng kể vậy."

Encho chẳng dám kể thử ngay. Ông xin
cho một thời gian để nghiên cứu. Vài tháng sau

ông đến gặp Yamaoka và nói: "Xin
vui lòng cho tôi cơ hội được kể câu chuyện."

"Ðể ngày khác đi," Yamaoka
trả lời.

Encho lộ vẻ bất bình. Ông nghiên cứu
thêm nữa và muốn thử kể lại. Yamaoka từ chối

mấy bận. Khi Encho bắt đầu nói thì
Yamaoka chận ngang, nói: "Ngài chưa giống mẹ tôi."

Phải mất đến năm năm Encho mới kể được
câu chuyện cổ tích giống như mẹ của

Yamaoka đã từng kể.

Theo cách đó, Yamaoka đã truyền Thiền
cho Encho.

94. Ði Ðêm

Nhiều đệ tử theo học thiền với Thiền sư
Sengai. Một người trong đám hay thức dậy nữa

đêm, trèo tường trốn khỏi thiền viện để
xuống phố du hí.

Một đêm kia Sengai đi kiểm soát khu
tăng thất, thấy vắng mặt thiền sinh nọ và khám phá

ra cái ghế cao mà y hay dùng để trèo
tường. Sengai lấy cái ghế đi và đứng thay vào chỗ ấy.

Khi kẽ ngao du quay về, chẳng biết đến
sự việc, đặt chân lên đầu thầy và nhảy xuống.

Khi khám phá ra mọi chuyện y sững sốt.

Sengai bảo: "Khi gần sáng trời
thường lạnh lắm. Ðừng dể bị cảm."

Người đệ tử không bao giờ ra ngoài vào
ban đêm nữa.

95. Thư Cho Người Sắp
Chết

Bassui viết bức thư sau cho một trong
những đệ tử của ngài sắp viên tịch:

"Chân tâm của con không hề được
sinh, nên nó không bao giờ diệt.

Nó không phải là một hiện thực, d bị
hũy hoại. Nó không hẳn là hư không, như một khoảng trống. Nó không sắc không
tướng. Nó không thọ vui hay cam khổ.

"Ta biết rằng con đang bị bệnh
nặng. Như một thiền sinh giỏi, con

hãy quán chiếu đến chứng bệnh đó. Con
có thể không hiu ai đang đau khổ, mà tự hỏi mình: Cái gì là chân tâm? Chỉ quán
tưởng đến điều này. Con chẳng cần gì khác. Chẳng ham muốn điều chi. Phút cuối
của con xem như vô hạn chỉ giống như một mảnh tuyết tan trong tịnh độ.
 
 

96. Một Giọt Nước

Thiền sư Gisan bảo một thiền sinh trẻ
tuổi xách đến cho ngài một thùng nước để hòa lạnh

bồn tắm.

Thiền sinh mang đến một thùng nước, và
sau khi làm lạnh bớt bồn tắm y đổ phần còn lại

ra đất.

"Ðồ ngu!" sư phụ mắng đệ tử.
"Sao con không tưới nó vào các cây? Con có quyền gì mà

phí phạm ngay cả một giọt nước trong
chùa này?"

Thiền sư trẻ đốn ngộ ngay lúc ấy. Y đổi
pháp danh thành Tekisui, nghĩa là một giọt nước.
 
 
 

97. Dạy Chỗ Rốt Ráo

Thời xưa ở Nhật, về đêm người ta thường
dùng lồng đèn tre với ngọn nến bên trong. Một

người mù đến viếng bạn vào ban đêm được
gia chủ biếu cho cây đèn lồng mang về.

"Tôi chẳng cần đèn," ông ta
bảo. "Tối và sáng đối với tôi đều giống nhau."

"Tôi biết anh không cần đèn để soi
đường." người bạn trả lời, "nhưng nếu anh không

mang đèn thì kẻ khác có thể đâm sầm vào
anh. Thôi hãy cầm lấy."

Người mù ra đi với cây đèn lồng và
chẳng bao lâu sau có người va vào ông. "Hãy xem

chừng chứ!" ông nói lớn với người
lạ. "Bộ không thấy ngọn đèn sao?"

"Nến của ông đã tắt ngấm rồi, ông
bạn ạ," người lạ trả lời.
 
 

98. Không Vướng Mắc

Kitano Gempo, viện chủ của thiền viện
Eihei, viên tịch vào năm 1933 lúc chín mươi hai

tuổi. Suốt đời ngài đã giữ mình không
để bị chấp trước vào vật gì. Lúc còn là một hành giả khất thực ở tuổi hai mươi
ngài gặp một người đồng hành nghiện thuốc lá. Ðang lúc cùng đi xuống núi, họ
ngừng lại nghỉ dưới một gốc cây. Kẻ đồng hành mời ngài thuốc hút, ngài nhậản vì
đang đói bụng.

"Thật là thích thú làm sao khi
hút," ngài nhận xét. Kẽ kia biếu ngài một ống điếu khác và

gói thuốc lá rồi chia tay.

Kitano chợt nghĩ: "Nỗi thích thú
này có thể gây trở ngại cho việc thiền định. Trước khi

quá muộn, ta nên ngưng lại ngay."
Rồi ngài liền quẳng điếu.

Khi hai mươi ba tuổi, ngài nghiên cứu
Kinh Dịch, vũ trụ quan sâu xa nhất. Bấy giờ vào

mùa đông và ngài cần áo ấm. Ngài viết
thư cho sư phụ ở cách xa hằng trăm dậm xin giúp đở, và gởi cho một khách du
lịch nhờ trao lại. Mùa đông sắp hết mà chẳng thấy thư hồi âm hay quần áo ấm đâu
cả. Kitano liền bốc quẻ Kinh Dịch xem bức thư có đi lạc hay không. Ngài đoán
đúng, vì sau đó bức thư từ sư phụ chẳng thấy đả động gì đến quần áo ấm cả.

"Nếu ta dùng Kinh Dịch mà đoán
đúng mọi chuyện thì ta sẽ xao lảng việc thiền định,"

Kitano cảm thấy như thế. Rồi ngài liền
từ bõ môn học kỳ bí đó và không bao giờ đoái hoài đến nó nữa.

Khi được hai mươi tám tuổi, ngài học
lối viết thảo triện và thơ văn. Ngài trở thành điêu

luyện đến nỗi sư phụ ngài còn ca ngợi.
Kitano suy ghĩ: "Nếu ta không ngừng ngay, thì ta sẽ trở thành một thi sĩ,
mà không phải là một thiền sư." Rồi ngài chẳng bao giờ viết một bài thơ
nào nữa.
 
 

99. Dấm Của TOSUI

Tosui là một thiền sư đã từ bõ lối
khuôn thước của thiền viện để sống với đám hành khất

dưới một chân cầu. Khi ngài đã già quá,
một ngưới bạn giúp đở ngài sống mà khỏi phải đi ăn xin. Ông ta bày cho Tosui
cách gom cơm lại để chế ra dấm, và Tosui đã thực hiện đến khi ngài qua đời.

Trong khi Tosui làm dấm, một người hành
khất cho ngài một bức tranh Phật. Tosui treo

trên tường của căn chòi và dán một tấm
bảng bên cạnh. Tấm bảng viết:

"Ông Phật A Di Ðà ạ: Căn chòi này
chật chội quá. Con có thể giữ Ngài lại làm kẽ vô gia

cư. Nhưng xin đừng nghĩ rằng con cầu
xin Ngài cho con được tái sanh vào cõi cực lạc của Ngài nhé."

100. Ngôi Chùa Yên
Tĩnh

Shoichi là một thiền sư chột mắt, nhưng
rạng ngời giác ngộ. Ngài dạy hàng đệ tử ở chùa Tofuku.

Ngày và đêm cả ngôi chùa đều tuyệt yên
tỉnh. Không hề nghe một tiếng động.

Ngay cả việc tụng kinh cũng bị thiền sư
cấm. Ðệ tử của ngài chỉ làm có một việc là thiền định.

Khi thiền sư viên tịch, cụ già hàng xóm
nghe có tiếng chuông rung và tiếng tụng kinh. Bà biết ngay rằng Soichi đã khuất
núi.

 

101. Thiền Của Phật

Ðức Phật dạy: "Ta xem ngôi vị của
vua chúa hay các nhà cai trị chỉ như hạt bụi. Ta thấy kho tàng vàng ngọc châu
báu như gạch đá. Ta coi xiêm y lụa là như giẽ rách. Ta nhìn ra vô số thế giới
của vũ trụ như cái hạt nhỏ trong trái cây, và chiếc hồ lớn nhất của Ấn độ như giọt
dầu trên bàn chân ta. Ta nhận thấy mọi pháp trong đời đều là hư huyển tựa như
ảo thuật của phù thủy. Ta suy nghiệm ra niệm tối thượng giải thoát như một sợi
chỉ đan bằng vàng trong giấc mộng, và xem thánh đạo của các đấng giác ngộ như
những đóa hoa trong mắt. Ta thấy thiền định như trụ chống của một quả núi, cõi
Niết bàn như là ác mộng giữa ban ngày. Ta xem sự phán đoán về thiện và ác như
vũ khúc uốn luợn của con rồng, và sự tăng và giảm của đức tin như vết tích sót
lại của bốn mùa."

-o0o-

- Hết -