31. Mọi Thứ Ðều Là Thượng Hảo Hạng

 

Khi
Banzan đi qua chợ nghe được câu chuyện đối thoại giửa anh hàng thịt và người
khách mua.

"Bán
cho tôi miếng thịt ngon nhất trong hàng của ông," khách bảo.

"Món
gì trong hàng của tôi cũng đều thượng hảo hạng cả," anh hàng thịt trả lời.
"- đây, bà không thể tìm thấy miếng thịt nào mà không phải là thượng hảo
hạng."Qua câu chuyện, Banzan chợt liu ngộ.

32.
Thời Giờ Là Châu Báu

Một
Sứ quân hỏi Takuan, một vị thiền sư, một lời khuyên cách dùng thì giờ như thế
nào. Ông ta cảm thấy thời gian trôi lâu quá, suốt ngày ngồi cứng người ở trướng
để mọi người bái kiến.

Takuan
viết tám chữ Hán để trao lại:

Một
ngày không có hai

Thời
giờ là châu báu.

Ngày
này không hề trở lại

Mỗi
phút đáng giá một viên ngọc quí.

33.
Bàn Tay Của CỦA MOKUSEN 

Mokusen
Hiki trụ trì ở một tự viện thuộc tỉnh Tamba. Một trong nhưng đệ tử than phiền
với ngài về tánh bủn xỉn của vợ mình. Mokusen đến viếng bà vợ của người đệ tử
và giơ ra nắm đấm trước mặt người đàn bà.

"Vậy
là có ý gì?" bà ta ngạc nhiên hỏi.

"Giả
sử nắm tay của ta cứ như thế này mãi. Bà gọi nó là gì?" ngài hỏi.

"Dị
dạng," người đàn bà trả lời.

Rồi
ngài xòe bàn tay ra trước mặt bà và hỏi: Giả sử nếu nó cứ như thế này mãi, bà
gọi thế nào?"

"Một
loại dị dạng khác," bà ta trả lời.

"Nếu
bà hiu được như vậy," Mokusen kết luận, "bà là một người vợ
tốt." Xong ngài ra về.

Sau
lần viếng thăm đó, người đàn bà hết lòng giúp chồng bố thí và tiết kiệm.

34.
Một Nụ Cười Trong Ðời

Suốt
đời Mokugen, chưa ai thấy ngài cười cho đến khi sắp chết. Vào ngày cuối ngài
bảo với các đệ tử trung thành: "Các con học với ta hơn mười năm nay. Giờ
hãy cho ta thấy lối liu ngộ thiền của các con như thế nào. Ai biểu lộ rõ nhất
sẽ được truyền y bát và kế tục ta."

Mọi
người đều chăm chú vào gương mặt nghiêm trọng của Mokugen mà không ai trả lời.

Encho,
một đệ tử theo thầy đã lâu, bước đến cạnh giường. Ông đẩy chén thuốc tới vài
phân. Ðó là câu trả lời của ông khi được hỏi đến.

Nét
mặt thầy càng thêm nghiêm trọng. "Con chỉ hiểu có vậy thôi ư?"
Mokugen hỏi.

Encho
lại đưa tay ra kéo lui chén thuốc.

Một
nụ cười thật tươi lộ trên mặt Mokugen. "Thằng nhải," ngài nói với
Encho. "Con đã theo ta mười năm mà chưa hề thấy toàn thân của ta. Hãy cầm
lấy y bát. Chúng thuộc về con."

35.
Mỗi Phút Ðều Là Thiền

Mỗi
thiền sinh phải sống cạnh thầy ít ra cũng phải mười năm trước khi thu dạy kẻ
khác. Tenno, vừa trải qua thời kỳ học tập và nay trở thành thiền sư, đến thăm
Nan-in. Hôm ấy trời mưa, nên Tenno mang guốc và cặp một cái dù. Sau khi chào
hỏi, Nan-in lên tiếng: "Có lẽ ông đã để guốc trước tiền đường. Ta muốn
biết chiếc dù của ông nằm bên phải hay bên trái của đôi guốc."

Tenno
bối rối không đáp lại ngay được. Ông ta hiểu ra rằng mình chưa sống thiền trong
từng phút. Ông ta trở thành đồ đệ của Nan-in, và học trong sáu năm nữa để đạt
đến mức thiền trong từng phút.

36.
Mưa Hoa

Subhuti
(Bồ Tát Quán Tự Tại) là một đệ tử của Ðức Phật Thích Ca. Ngài có khả năng thấu
triệt được tiềm năng của pháp KHÔNG, quan niệm cho rằng sự vật không hiện hữu,
mà do tương tác giửa chủ thể và đối tượng.

Một
ngày kia Subhuti, đang hành thâm bát nhã chiếu Không dưới một đại thụ. Hoa bỗng
rơi xung quanh Ngài.

"Chúng
tôi xin cúng dường bài pháp về Không của Ngài," các phạm thiên thì thầm
bên Ngài.

"Nhưng
ta chưa nói gì về Không mà," Subhuti nói.

"Ngài
chưa nói đến Không, chúng tôi chưa nghe đến Không," thiên thần trả lời.
"Ðó thực sự là Không" Và hoa đổ xuống Ngài như mưa.

37.
An Tống Kinh Ðiển

Tetsugen,
một kẻ mộ Thiền ở Nhật, quyết định ấn tống kinh Phật, lúc bấy giờ chỉ bằng Hán
ngữ. Bản in tạng kinh phải được khắc bằng bản gổ đến sáu ngàn tấm, một công tác
to lớùn vô lường.

Tetsugen
bắt đầu du hành và quyên tiền đóng góp của bá tánh thập phương. Vài kẻ có lòng,
biếu ông cả trăm lượng vàng, nhưng hầu hết còn lại thì chỉ cúng vài xu. Ông cảm
tạ mỗi khách bố thí lòng tri ân ngang nhau. Sau mười năm Tetsugen kiếm đũ số
tiền để khởi sự công tác.

Nhưng
lúc ấy sông Uji gây lụt lội. Nạn đói kéo theo. Tetsugen dùng tiền đã quyên góp
được để in kinh, phân phát cứu đói. Rồi ông ta lại bắt đầu đi quyên góp trở
lại.

Vài
năm sau, một trậỉn ôn dịch tràn lan khắp nơi. Lần nữa, Tetsugen lại phân phát
hết tiền quyên góp để cứu nhân độả thế.

Ông
lại khởi công lần thứ ba, và sau mười hai năm ông đạt được ước nguyện. Bản gỗ
in bộ kinh đầu tiên hiện được trưng bày tại Tu viện Obaku ở Kyoto.

Người
Nhật thường truyền tụng cho con cháu nghe rằng Tetsugen đã làm ra ba bộ kinh,
và rằng hai bộ đầu còn vượt trội hơn bộ chót.

38.
Sự Nghiệp Của GISHO

Gisho
thọ giới sa di lúc mười tuổi. Côâ trải qua thời huân tập cũng giống như những
chú tiểu khác. Khi đến tuổi mười sáu cô tìm học từ thiền sư này đến thiền sư
khác.

Cô
đã học với Unzan trong ba năm, với Gukei sáu năm, nhưng vẫn chưa thấy được nẽo
sáng. Cuối cùng cô tìm đến thiền sư Inzan.

Inzan
đối xử với cô không phân biệt phái tánh. Ngài quát mắng cô như sấm động. Ngài
tát cô thẳng thừng cốt đánh thức bản lai diện mục của cô.

Ginsho
lưu học với Inzan mười ba năm, và ở đó cô thấy ra điều cô bấy lâu tìm kiếm!

Ðể
ca tụng cô, Inzan làm bài kệ:

Ni
cô này học với ta mười ba năm.

Ban
tối cô thiền quán chiếu công án sâu xa,

Ban
sáng cô lại đắm chìm trong công án khác,

Sư
cô người Hoa Tetsuma cũng không thể hơn cô,

Và
kể từ Mujaku chẳng có ai thành khẩn như Gisho!

Còn
rất nhiều cửa cô phải đi qua.

Cô
còn phải nhận nhiều cú đấm từ bàn tay sắt của ta.

Sau
khi Gisho giác ngộ, cô đến tỉnh Banshu lập ra thiền viện riêng, và thu dạy hai
trăm sư nữ khác cho đến ngày cô viên tịch vào một năm giữa tháng Tám.

39.
Ngủ Trưa

Thiền
sư Soyen Shaku viên tịch lúc sáu mươi mốt tuổi. Hoàn thành sự nghiệp, ngài để
lại một giáo pháp dồi dào hơn bất cứ thiền sư nào khác. Giửa mùa hạ, đồ đệ của
ngài thường hay ngủ trưa, và ngài giả tảng lơ nhưng riêng ngài thì không bao
giờ chểnh mảng.

Khi
mới mười hai tuổi, ngài đã h�c thiền quán giáo pháp phái Tendai. Một buổi trưa hè, khí
trời oi ả, cậu bé Soyen duổũi thẳng chân đánh một giấc khi thầy vừa đi khỏi.

Ba
giờ sau, cậu chợt thức khi thầy trở vào, nhưng đã muộn. Cậu nằm đơ ra đấy ở
ngưỡng cửa.

"Xin
thứ lỗi cho, xin thứ lỗi cho," sư phụ của ngài thầm thì, bước cẩn thận qua
thân cậu bé như thể là của bậc trưởng thượng. Sau lần ấy, Soyen không bao giờ
ngủ trưa nữa.

40.
Trong Cõi Mộng

"Sư
phụ của chúng ta hay ngủ một giấc trưa," một đệ tử của Soyen Shaku kể.
"Khi bọn trẻ chúng tôi hỏi tại sao thầy làm vậy thì thầy bảo:, ta đi vào
cõi mộng để gặp các bậc thánh nhân như Khổng Tử thường làm.’ Khi Khổng Tử ngủ,
ngài hay gặp các bậc thánh và sau đó kể lại với các đồ đệ."Một ngày nọ
trời nóng quá, vài đứa chúng tôi đánh một giấc. Sư phụ quở trách. ‘Chúng con
đến xứ mộng để gặp các bậc thánh nhân như Khổng Tử thường làm,’ chúng tôi vội
giải thích. ‘Các thánh nhân nói sao? Sư phụ gắt. Một đứa trong bọn tôi trả lời:
‘Chúng con đến xứ mộng gặp các thánh nhân và hỏi họ có gặp sư phụ của chúng con
đến đấy mỗi buổi trưa không, nhưng họ bảo chẳng hề gặp ông ấy,"41. Thiền
Của JOSHU

Joshu
khởi sự học Thiền lúc ngài đã sáu mươi tuổi và tiếp tục đến mãi tám mươi tuổi
thì liểu ngộ. Ngài dạy thiền từ khi tám mươi tuổi cho đến khi một trăm hai mươi
tuổi.

Một
lần có một thiền sinh hỏi: "Nếu chẳng có gì trong tâm thì con phải làm
sao?"

Joshu
trả lời: "Ném nó ra."

"Nhưng
nếu con chẳng có gì thì làm sao con ném nó ra được?" thiền sinh tiếp.

"Vậy
thì" Joshu bảo "Hãy khiêng nó ra."