KẾ BẨN SỐ 15: NÉ TRÁNH TRÁCH NHIỆM

Trốn tránh trách nhiệm hoặc công việc bằng cách giả vờ ta đây phải làm việc quá sức hoặc phải đang nỗ lực hết mình.

Bạn có thấy rằng, rất ít khi tìm được ai đó không bận rộn? Phần lớn chúng ta cảm thấy giá trị bản thân tăng lên khi được giao cho nhiều việc. Những nhân viên nhàn rỗi nên coi chừng!

Vài người trong số chúng ta có phong cách làm việc né tránh trách nhiệm, họ thấy cần phải luôn luôn được làm việc ở nhịp độ nhanh, khi mọi việc chậm lại, họ cảm thấy như đang cống hiến ít đi, không kể đến chất lượng và kết quả đầu ra. Cách này không phải là kế bẩn mà chỉ là tâm lý làm việc cần được đánh giá đúng, thấu hiểu và thông cảm.

Tuy nhiên, có vài người cố ý dựng nên sự bận rộn để không phải chịu trách nhiệm phụ trách hoặc phải nhận những công tác khó nhằn. Họ lượn quanh văn phòng, điện thoại lúc nào cũng dính chặt lấy tai, luôn mồm kêu bận, quá tải hay áp lực, và thường ôm một đống giấy tờ trong tay cứ như thể bàn họ bị lụt trong tài liệu vậy. Sức lực họ đổ ra để tránh việc thường tạo nên một cơn lốc hoạt động nhưng thực tế lại chẳng mang lại lợi ích gì cho cả đội hay cho công ty, và mỉa mai thay, cho chính cả họ nữa.

Những tay chơi trò này tin rằng họ gây ấn tượng với người khác bằng mức độ cống hiến và sự chăm chỉ làm việc. Đôi lúc, họ đúng và nhà quản lý cũng bị lừa. Trò này thường được tung ra như một kế sách giúp họ trốn việc và tránh bị phản đối.

Nên cẩn thận khi gặp một biến thể của “Né tránh trách nhiệm” khi sếp lớn nào đó kêu rằng mình quá bận, chẳng qua là lấy cớ đó làm tấm bình phong che thông điệp thật sự: “Tôi chẳng quan tâm gì đến cái đề xuất của cậu đâu.” Biến thể này cũng gần giống “Tiếp tục nghiên cứu đi!” ở Chương 2.

Gốc rễ của trò này thường bắt nguồn ngay từ bước đầu sự nghiệp của những kẻ xấu chơi. Họ nhận thấy, hành xử như vậy giúp họ tránh được những rắc rối và nhận được sự giúp đỡ từ mọi người xung quanh. Họ có cảm tưởng bản thân mình quan trọng và ít ra cũng tự coi mình đóng vai trò cực kỳ quan trọng với tổ chức.

Trong tình huống đầu chương, khi giám đốc điều hành ướm lời với Lewis, ông ta đã gặp ngay lời biện hộ để trốn tránh trách nhiệm điển hình. Y viện ngay lý do bận rộn nghe có vẻ chính đáng để từ chối nhận thêm công việc. Trên thực tế, y thấy công việc đó là mối đe dọa với sự nghiệp. Tuy nhiên, chúng ta cũng ngờ rằng Lewis thực chất chỉ lượn lờ quanh văn phòng mà thôi, y bóng bẩy nhưng thực việc không hề có.

Tất nhiên, vẫn còn những người bận rộn thật sự. Thuốc giải dưới đây sẽ giúp bạn sàng lọc những ưu tiên hoặc công nhận là họ thực sự rất bận.

KẾ BẨN NÀY ĐE DỌA GÌ ĐẾN TỔ CHỨC

Cảnh báo về lợi nhuận - điều này đe dọa thế nào tới lợi ích của tổ chức?

Điều cốt yếu là khi có những nhân viên chơi trò trốn tránh trách nhiệm này nghĩa là công ty đang có những nhân viên làm việc kém hiệu quả, hoặc lười biếng, những người nên được giao phó thêm trách nhiệm hoặc thúc đẩy nhiều hơn nữa. Chuyện này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng, công suất và hiệu quả kinh doanh của công ty, như vậy sẽ làm thiệt hại nghiêm trọng đến hiệu suất làm việc và lợi nhuận.

Độ mẫn cảm của tổ chức - công ty sẽ điêu đứng ra sao với những hành vi này?

Hầu như chẳng có công ty nào mà không có nhân viên không bày trò này hết.

Đe dọa văn hóa - điều này ảnh hưởng đến văn hóa doanh nghiệp và tinh thần nhân viên như thế nào?

Nếu bạn mong muốn xây dựng một văn hóa công ty đề cao cam kết “có thể làm - sẽ làm”, bạn cần phải chỉ mặt vạch tên trò bẩn này ngay. Đe dọa văn hóa là ở chỗ, nếu trò bẩn này lan rộng ra, thì một việc dù đơn giản cũng giống như hái sao trên trời vậy.

Tỷ lệ rủi ro của kẻ chơi bẩn - mức độ rủi ro và khả năng bị vạch trần là bao nhiêu?

Rủi ro bạn có khả năng gặp phải phụ thuộc vào số người thực sự có năng suất làm việc cao xung quanh bạn. Nếu hành vi của bạn chệch với số đông, bạn phải đối mặt với hình phạt nặng nề khi trót bày trò. Không chỉ thành tích của bạn không được đếm xỉa mà bạn còn sẽ thấy, sự tôn trọng người ta dành cho bạn càng ngày càng ít đi nếu bạn bày trò này càng nhiều thêm.

Cảnh báo về an nguy cho nạn nhân - nạn nhân có thể gặp phải những rủi ro nào khi kế bẩn được tung ra?

Dù khá bực mình, nhưng hãy tin rằng những kẻ chơi trò né tránh trách nhiệm rất dễ bị bắt thóp nếu bạn theo đơn thuốc dưới đây. Nếu không kiểm tra, bạn sẽ bắt đầu nao núng trong chính màn biểu diễn của mình khi đấu tranh chống lại những cản trở, và cán cân công việc - cuộc sống của bạn cũng bắt đầu dao động do bạn có thêm nhiều việc để làm.

THUỐC GIẢI CHO KẾ BẨN SỐ 15

Bước đầu tiên là bạn phải hiểu động cơ của những kẻ chơi trò này. Bạn cần xác định họ giở thủ đoạn này ra là để làm bạn cảm thấy tồi tệ, hay để trốn việc hoặc trốn tránh trách nhiệm, hoặc là một sách lược từ chối. Lời khuyên sau sẽ giúp bạn bất kể đó có phải là kế bẩn hay không.

Cảm thấy tồi tệ

Để nhận ra động cơ, bạn cần cảnh giác trước những điều họ nói. Liệu họ có bận thật không hay chỉ là thấy trước nguy cơ bị nhận thêm việc từ bạn, hay họ bày trò để mong được bạn giúp. Khía cạnh đánh đố ở đây là, họ không thèm nhờ giúp mà có vẻ như cố tình để bạn phải làm những gì họ muốn.

Thuốc giải cho “độc dược” này quá dễ. Với tư cách một con người, bạn phải chịu trách nhiệm về suy nghĩ, cảm xúc và hành vi của mình, do đó, bạn có thể quyết định sẽ không bị lôi kéo vào những xúc cảm tiêu cực như cảm thấy tội lỗi, lúng túng, thiếu hiệu quả, v.v... Chúng tôi khuyên bạn nên luyện tập lập trường mục tiêu này. Khi đã quyết định, hãy giúp họ bằng những gợi ý chứ không phải ôm việc vào mình hay chuyển cho người khác. Điều này cho họ thấy bạn không bị lừa, những câu hỏi sẽ giúp họ hình dung về việc làm chung với bạn trong tương lai như thế nào.

Trốn việc hoặc né trách nhiệm

Nếu bạn nghi ngờ sự trốn tránh chính là động cơ đằng sau kế bẩn này, cách bạn xử lý phụ thuộc vào mối quan hệ giữa bạn với kẻ ra đòn. Nếu bạn có quyền trực tiếp với cá nhân đó, bạn phải chịu một phần trách nhiệm khi họ quá bận. Trong trường hợp này, bạn cần tiếp cận với tư cách một huấn luyện viên và một người cố vấn dày dạn kinh nghiệm. Nếu quyền uy ngang nhau, hợp tác chung thường vẫn là lựa chọn tốt nhất cho đến khi bạn thăng quan tiến chức. Có thể tình huống khó khăn ở đây là khi bạn bị lép vế hơn kẻ đang chơi bẩn kia. Trong trường hợp đó, chúng tôi khuyên bạn nên hành động sao cho thể hiện được sự tôn trọng nhưng cũng phải cứng rắn.

Khi bạn muốn công việc được thực hiện và người ta đáp trả bạn rằng: “Tôi có hàng núi việc phải làm đây...”, bạn cần phải chất vấn ngay. Hãy tham khảo những câu hỏi dưới đây và chọn ra những câu phù hợp nhất với mối quan hệ của bạn. Cách bạn hỏi cũng phụ thuộc vào vị thế của bạn nữa, bởi vậy, phải thể hiện sao cho phù hợp:

NHỮNG CÂU HỎI CHO NGƯỜI “BẬN RỘN”

Nếu bạn là người có quyền hơn...

- Với mỗi mục tiêu của mình, anh đã có những tiến bộ gì?

- Anh phân chia thời gian cho công việc thế nào?

- Chính xác thì anh phải làm những gì?

- Anh đánh giá kết quả đầu ra của mình thế nào?

- Chính xác thì hôm nay (tuần này/tháng này) anh đã đạt được những gì?

- Anh cảm thấy thế nào về khối lượng công việc của mình?

- Anh cảm thấy thế nào về những bước tiến mình đạt được?

- Cái gì ngốn thời gian của anh nhiều nhất?

- Ưu tiên thực sự mà anh cần tập trung vào là gì?

Nếu quyền lực cân bằng...

- Sao anh lại bận thế?

- Nếu vậy thì việc này sẽ đối nghịch với những ưu tiên khác của anh thế nào?

- Điều gì ngăn anh làm việc này ngay lúc này?

- Việc đó giúp cho kế hoạch dài hạn của anh như thế nào?

- Anh được hưởng lợi như thế nào khi đưa việc này lên ưu tiên hàng đầu?

- Ai ngăn cản anh làm việc này?

- Anh sẽ phải ngừng việc gì lại để toàn tâm toàn ý cho việc này?

Nếu bạn lép vế hơn...

- Việc này khớp với những ưu tiên khác của anh như thế nào?

- Anh cần gì ở tôi để có thể lập kế hoạch làm việc này?

- Tôi có thể giúp anh làm việc này dễ dàng hơn ra sao?

- Khi nào thì anh có thể bắt tay vào làm?

- Còn lý do nào khác khi từ chối việc này không?

- Có phải là anh không muốn nhận thêm trách việc/công việc phải không?

Bạn không cần phải hoàn thành nhiệm vụ truy vấn của mình chỉ trong một lần gặp gỡ. Bạn có thể quay lại và hỏi nhiều lần. Trả lời cho những câu hỏi trên, và tất cả những thông tin mà bạn cho là thích đáng sẽ giúp bạn hiểu hơn về tình cảnh kẻ chơi bẩn (hoặc người bận rộn thật sự) đang phải đối mặt. Ngoài ra, chúng cũng trang bị cho bạn những kiến thức cần thiết để phát triển khả năng gây ảnh hưởng của bạn tới họ trong tương lai.

Khi người ta không thực sự quan tâm

Biến thể cuối cùng đáng được đề cập ở đây chính là biến thể của trò trốn tránh trách nhiệm, đó là khi bạn nghi họ bày ra để che đậy suy nghĩ thực của họ. Thường thì họ tin rằng những việc bạn yêu cầu không đáng để bận tâm, hoặc là những việc tốn thời gian và năng lượng của họ. Khi họ chơi trò này là họ đang nói dối và rất gần với trò “Tiếp tục nghiên cứu đi! ở Chương 2. Hãy xem lại phần thuốc giải cho trò bẩn đó và điều chỉnh sao cho phù hợp với trò này. Vài câu hỏi thêm dưới đây có thể giúp bạn:

- Tại sao chuyện này không được anh ưu tiên?

- Anh mất gì nếu không đưa việc này vào hạng ưu tiên hàng đầu?

- Anh có nghĩ tôi nên bỏ thời gian vào việc đó?

- Anh không chắc về điều gì trong những điều tôi yêu cầu?

Câu trả lời cho những câu hỏi trên đây sẽ nói cho bạn rất nhiều về con người này và cách thức làm việc họ ưa thích. Dựa trên những bài thuốc giải chúng tôi đã điều chế cho bạn, chúng tôi nghĩ rằng, giờ đây, bạn đã cứng cáp hơn nhiều rồi.

Mẹo vặt

QUYẾN RŨ, TÁC PHONG TỐT VÀ TÔN TRỌNG

Bạn không thể giải thích về cách phái Gian hùng ứng xử hay trả lời khi đang đối đầu với những mưu hèn kế bẩn của họ. Tất cả mọi người đều có quyền có suy nghĩ, cảm xúc và cách ứng xử riêng, và họ phải chịu trách nhiệm về tất cả những việc đó. Những gì bạn có thể làm là khiến họ trò chuyện với mình hiệu quả hơn bằng những kỹ năng giao tiếp. Lịch sự, nhã nhặn, tôn trọng lẫn nhau và kiểm soát được tình huống, phát triển uy lực bản thân hơn là làm xấu đi trong mắt nhau. Những nhà quản lý coi rằng cần phải “cho ai đó một trận nên thân” thì mới có tác dụng, thường luôn tự lừa dối chính mình, và ẩn đằng sau đó là ham muốn quyền lực bệnh hoạn. Đó là sách lược cổ lỗ rồi. Bạn có thể lựa chọn và hành xử như những con người văn minh, cứ để họ tự nhiên ném đá nhau và đu cây đi.

6. TRÊN ĐÀ THẮNG LỢI

“Ít nhất, tôi cũng không phải bỏ tiền túi ra”, Ben nói với Lewis khi họ đang sải bước trên đường dẫn bóng ở sân golf trong một buổi sáng tháng Mười hai giòn rụm. Một thay đổi dễ chịu, tuyệt vời hơn hẳn Luton ẩm ướt.

“Hừm” Lewis trả lời bằng một nụ cười nhẹ trên môi. Việc này không thoát khỏi mắt Ben và hắn đã ghi nhớ trong đầu việc phải để ý cẩn thận đến những báo cáo khác tiếp theo về Khởi nguồn.

Thật thoải mái làm sao khi không cần phải cố làm cho ngày hôm nay trông như ngày khách hàng. Không có ai quanh đây cả, và theo hiểu biết hạn hẹp của Ben, không khách hàng nào được mời. Giấy mời ghi rõ: “Chỉ dành cho các nhà quản trị cấp cao”. Lewis cũng có nói, chỉ có hai sự kiện mang tính văn hóa và ép buộc luôn luôn được Xennic tổ chức, một là ngày chơi golf hôm nay và hai là Vũ hội Giáng Sinh. Ben đặc biệt quan tâm đến sự lãng phí này vì hai lý do. Một là, Khởi nguồn đang thiếu hụt kinh phí trầm trọng và mọi cố gắng của hắn trong việc vực dự án này dậy càng ngày càng có vẻ khó đơm hoa kết trái. Thứ hai, hắn nào có biết chơi golf. Nói như vậy để thấy, ít nhất thì hôm nay cũng chưa hẳn là ngày cuối tuần dễ chịu đối với hắn.

Trong khi Lewis đang cố ra vẻ ta đây qua cách chọn gậy phát bóng, Ben ngẫm lại cuộc họp chiến lược vừa qua. Sau những rùm beng đi kèm bài thuyết trình của hắn, Ben cảm thấy khá là sốt ruột. Những gì xảy ra tiếp theo đây còn choáng hơn nhiều.

Tất cả chỉ là im lặng. Ừ thì chỉ mới vừa cuối tuần trước và hôm nay mới là thứ Ba, nhưng hắn chưa nghe động tĩnh gì từ phía Surrinder. Cũng chẳng thấy lão Jerry gọi điện kêu gào gì; thậm chí là e-mail cũng không - thật là bất thường quá mức! Hộp thư đến của hắn chẳng có nhiều thư mới. Hình như có chuyện rồi, nhưng là chuyện gì mới được chứ? Sau rốt, giám đốc điều hành đã kết thúc cuộc họp bằng việc phát biểu những câu hỏi phát sinh sẽ được giải đáp và dứt điểm trong cuộc họp ban quản trị vào thứ Hai tới. Ben bị trượt khỏi dòng suy nghĩ khi giám đốc điều hành bước tới và làm gián đoạn cú phát bóng của Lewis:

“Surrinder đâu, Lewis?”

“Dạ, chào anh, anh khỏe chứ ạ?” Lewis đáp.

“Thôi ngay kiểu đó đi, Surrinder đâu?”

“Em tưởng anh Jerry đã nói với anh rồi ạ?”

“Nói chính xác tôi nghe xem nào!”

Lewis nhíu mày khi y nhận ra, y lại phải nhúng tay vào trò bẩn của Jerry lần nữa. Tại sao lúc nào cũng phải là y cơ chứ? Lewis rất tự hào về “người đàn ông vĩ đại” là bản thân mình, nếu không có những nỗ lực không ngừng của y, Xennic có được như ngày hôm nay không? Sục sạo những mảng tối trong Xennic là nghề của y. Y đặc biệt khoái việc ẩn mình và nghe ngóng những gì đang xảy ra trong công ty. Quyền lực thực sự bên cạnh ngai vàng. Và không nghi ngờ gì nữa, điều đó vô cùng cần thiết với Jerry và hoạt động trơn tru của Xennic.

“Em phải hoàn toàn thành thật với anh rằng, anh Jerry rất đau đầu về chị Surrinder”. Lewis bắt đầu.

“Tại sao?”

“Dạ, qua những gì xảy ra, anh ấy thấy rằng chị Surrinder đang đặt quá nhiều áp lực lên bản thân.”

“Vậy thì một ngày nghỉ ngoài trời sẽ giúp cô ấy thêm thoải mái.”

“Dạ không...” Lewis bắt đầu toan tính. “Một chú chim nhỏ đã cho em hay chị ấy đang đưa cuộc hôn nhân của mình tới bờ vực đổ vỡ, một phần là do...” Lewis lại ngừng lại để tăng thêm “hiệu ứng” trong câu nói “...anh thấy đấy, chị ấy cũng...”

Giám đốc điều hành cắt ngang thô lỗ: “Nên Jerry đã không mời chị ta.”

Lewis choáng nặng, y chỉ còn biết gật đầu xác nhận khi giám đốc đã quay gót bước đi. Đây rõ ràng chẳng phải phút giây tuyệt vời gì. Khi chuẩn bị phát bóng, y thấy có cái gì đó gọi là “quẫn trí” khi phải đấu tranh với sách lược phục hồi.

Ben lại thấy có chút khoái trá với sự thay đổi đó. Nhìn tay Lewis bị qua mặt kể cũng thật thú vị. Mặc kệ những khôn khéo, lươn lẹo của Lewis, giám đốc điều hành vẫn cao tay hơn. Ông ta là người ra lệnh và có vẻ hôm nay không phải là ngày vui của ông rồi. Ben cố nén cười khi Lewis trút hết bực dọc vào cú đánh golf đầy hung hãn.

Jerry thật sự là một tay golf cự phách. Nên khi Lewis và Ben bắt kịp lão, Ben ngạc nhiên lắm lắm. Khi họ chuyển đến lỗ thứ 8, Jerry đang có cuộc nói chuyện khá căng thẳng với một nhà quản trị cấp cao khác. Và chẳng may Ben nghe được đôi lời:

“...vậy tôi có thể dựa vào ông chứ ông bạn già?”

“Dĩ nhiên, Jerry, tôi cũng mong được vậy, nhưng phải đều nhau đấy nhé?”

Jerry có vẻ giật mình khi phát hiện ra lão còn có một vài bằng hữu không mong muốn đứng ngay gần đó. Lão nắm khuỷu tay nhà quản lý kia rồi nhanh chóng trở gót, nhưng không quên cau mày với Ben. Hình như đâu đó trong sâu thẳm tâm trí Ben đã vẽ ra được một đường liên hệ giữa Jerry, CLB Belfry, những con dơi và lũ yêu quái quỷ quyệt.

“Tất cả chuyện này là sao thế Lewis?” Ben dò hỏi.

“Thôi nào Ben, anh phải biết mọi chuyện ngay bây giờ mới được à?” Lewis cười bí hiểm.

“Không, nhưng nói đi.”

Lewis chuẩn bị cho cú đánh tiếp theo. Rõ ràng, tất cả mọi chuyện đều đang diễn ra và trong khi y chẳng phải bí mật về chuyện gì trong tuần trước hết, người ta vẫn đi những nước cờ cần thiết để giải quyết vấn đề. Lewis trụ vững, đưa gậy ra sau và chuẩn bị đánh, sự tập trung của hắn tiêu tan hoàn toàn bởi tiếng loảng xoảng ồn ào của bài Land of Hope and Glory (Vùng đất của hy vọng và vinh quang). Bóng trật và Lewis khó chịu nhìn quanh xem điện thoại của thằng ôn nào đang đổ chuông.

Giám đốc điều hành chẳng thèm ngó ngàng đến vẻ sửng sốt của Lewis khi ông đã sải bước cùng chiếc di động dính vào tai. Những tay golf khác không biết, cú điện thoại này là từ giám đốc nhân sự − một nhân vật cũng vắng mặt một cách khó hiểu ở Belfry hôm nay. Anh ta gọi báo cho giám đốc điều hành biết mình bị gọi ngược về cơ quan để giải quyết một vấn đề khẩn cấp. Chuyện này liên quan đến chuyến viếng thăm của mụ Surrinder vô cùng điềm tĩnh. Mụ tới để cho anh ta hay, mụ vừa hoàn thành hồ sơ khiếu kiện phân biệt chủng tộc ở tập đoàn Xennic. Chuyện này chắc chắn không thể không xoay quanh Jerry. Giám đốc điều hành chẳng lấy gì làm thích thú khi để cho những tay golf biết ông quyết định kết thúc khi chinh phục lỗ gôn thứ 9.

Với Ben, đây lại là một buổi sáng ngập tràn thú vị. Chẳng mống nào quan tâm đến cú đánh trượt ngay trên đường dẫn bóng của hắn, nhất là vì có quá nhiều việc xảy ra. Thay vào đó, họ tập trung vào số lượng những buổi họp thân mật giữa các lỗ. Khi họ đến lỗ thứ 18, Ben thấy Jerry đang sải bước về phía mình.

“Chào Ben, tôi cần nói chuyện gấp với cậu. Tôi có cơ hội phát triển cho cậu đây.” Radar chính trị của Ben ngay lập tức lóe sáng.

“Tất nhiên chuyện này tùy ở cậu thôi, nhưng chúng tôi cần một bàn tay rắn rỏi giúp đỡ dự án ở Cumbernauld. Một thị trấn nhỏ nhắn xinh xắn ở Scotland. Đó có thể là điều cậu cần ngay lúc này đấy. Một công tác bình thường, ngân sách giới hạn, hơi chậm tiến độ một tí. Nói chung là hợp với cậu.”

Ben quá rõ dự án này “hợp” với hắn theo kiểu nào. Danh tiếng của Cumbernauld hơi khác so với quan điểm của Jerry. Khẽ nhếch mép, Ben đáp, “Anh nói thêm nữa đi ạ...”

“Cũng không có gì nhiều để nói thêm nữa đâu, nhưng có lựa chọn thay thế đấy. Tôi nghĩ chúng ta nên mở rộng phạm vi trách nhiệm của cậu trên Khởi nguồn. Nếu cậu không muốn tới Cumbernauld, cậu sẽ phải chịu trách nhiệm toàn phần với các hoạt động của London, bắt đầu vào buổi họp Hội đồng Quản trị tuần tới. Dù sao đi nữa, mai hãy cho tôi biết câu trả lời? Và nhớ này, cậu vẫn sẽ phải báo cáo lại cho tôi”. Và cứ thế, Jerry đi thẳng để tìm giám đốc điều hành.

Lewis cười và khơi lại nỗi đau trong Ben. “Cumbernauld à? Không biết bà xã anh sẽ nói sao đây nhỉ?” Dĩ nhiên là Ben biết câu trả lời.

XỬ TRÍ KHÔN NGOAN

Xennic đang bắt đầu bước tới màn kết thúc của trò chơi chính trị thương trường. Ben ngày càng tỏ ra tự tin hơn và thậm chí còn có vẻ thích thú việc bỡn cợt Jerry nữa. Chúng tôi cho rằng, bạn cũng bước đầu bắt sóng tốt đường đi nước bước của phía chơi bẩn kia.

Đây là những câu hỏi bạn cần suy ngẫm:

- Khiếu nại của Surrinder sẽ khiến Xennic chịu hậu quả gì?

- Bạn có thể mô tả “tội ác” đằng sau câu chuyện của chúng tôi không?

- Phải chăng Jerry đang gặp phải vấn đề nghiêm trọng? Tại sao?

- Bạn hình dung Cumbernauld là chốn khỉ ho cò gáy nào?

- Nếu là Ben, bạn sẽ làm khác đi như thế nào?

- Bạn sẽ phản ứng ra sao trước những thay đổi này?

Nếu không thử tập luyện với những mánh khóe được đề cập ở chương vừa rồi, chúng tôi muốn nhắc lại, đó là một khâu quan trọng trong việc xây dựng tư duy chính trị của bạn.

Kế bẩn # 16: Đá ra rìa

Loại người khác ra khỏi danh sách để họ lỡ mất cuộc họp quan trọng hoặc không biết những thông tin quan trọng.

Kế bẩn # 17: Họp kín

Bí mật gây sức ép với người khác trước một cuộc họp hoặc phiên thảo luận quan trọng.

Kế bẩn # 18: Chạy trời không khỏi nắng

Thao túng người khác bằng cách đưa ra những lựa chọn đã bị giới hạn hoặc đã ngầm cơ cấu từ trước những mong ép nạn nhân phải chọn theo kiểu “ăn muối còn hơn chuối chát.”