Công
việc quan trọng kế tiếp của tôi là vào tháng 5/1958, cuộc họp về hiến pháp lần
thứ ba. Tôi bay tới London và từ phi trường đi thẳng tới Hạ viện gặp
Lennox–Boyd. Khi cùng đi với nhau tới cuộc họp, ông ta hỏi thăm đánh giá của
tôi về những phát triển tương lai tại Singapore và về cơ may của Lim Yew Hock
trong kỳ bầu cử kế tiếp. Tôi bảo cơ may của ông ta chìm dần từng tháng. Lim Yew
Hock có một nhóm phụ tá kém và một số ủy viên trong chính phủ của ông ta mang
tai tiếng về mặt đạo đức và trung thực. Điều này khiến ông ta dễ gãy đổ trước
những chiến dịch bôi nhọ nhắm vào ông ta và Chew Swee Kee. Tôi hy vọng PAP sẽ
thắng và vì đã bảo vệ hiến pháp đề nghị trong cuộc bầu cử bổ sung ở Tanjong
Pagar hồi tháng 6 năm rồi, tôi đã không đòi hỏi gì hơn những điều đã thỏa
thuận. Tôi đặc biệt đề cập tới Hội đồng an ninh nội chính, một thứ lưới an toàn
bảo đảm chính phủ không bị lật đổ. Với một đại biểu Malay nắm phiếu quyết định,
bất cứ một lệnh câu lưu nào cấp phát ra cũng có thể được biện minh hữu hiệu về
mặt chính trị và cũng sẽ không xâm hại trực tiếp tới chính phủ dân cử.

Tất
cả những gì còn lại cho hội nghị này bàn bạc là công việc thiết định những chi
tiết vốn nghiêm trọng nhưng thầm lặng về mặt chính trị. Ở phía Singapore cũng
như ở phía nước Anh, có một sự mặc nhiên thừa nhận rằng PAP có khả năng thắng
trong cuộc bầu cử sắp tới, nên những điều tôi phát biểu đã có trọng lượng hơn
các quan điểm của ông Tổng ủy viên. Tôi phải xem xét các chi tiết một cách
cẩn thận để bảo đảm rằng tôi có thể thực thi một hiến pháp hiện đang được
đúc kết bằng ngôn ngữ pháp lý. Nhưng tôi nhớ chỉ một vấn đề tương đối nhạy
cảm và có thể khiến chúng tôi dễ bị tấn công ở Singapore.

Chính
phủ Anh muốn mọi khoản hưu bổng cho công chức, cả gốc Anh và gốc bản xứ, được
chính phủ Anh bổ nhiệm, phải được bảo đảm không bị sút giảm vì bất cứ đợt phá
giá tiền tệ nào của đồng tiền Singapore. Chỉ đến sau này tôi mới hiểu ra rằng
họ nhất mực đòi hỏi điều này là để giữ vững tinh thần của các viên chức tại
những thuộc địa khác vốn cũng đang trên đường giành lấy độc lập. Nhưng mỉa mai
thay, chính đồng bảng Anh lại là thứ tiền sẽ bị phá giá trước nhất, đến
năm 1995, nó chỉ còn ăn được 2,20 đôla Singapore, tương đương một phần tư giá
trị của nó vào năm 1958. Những viên chức đã yêu cầu được nhận hưu bổng bằng
đồng bảng Anh quả là không may. Làm sao họ biết trước Singapore sẽ không rơi
vào cùng một con đường như những cựu thuộc địa khác của họ?

Một
chiều nọ, lúc còn đang ở London, tôi đọc được trên trang nhất của tờ Straits
Times rằng Chang Yuen Tong, nghị viên hội đồng thành phố, phó chủ tịch
đảng Công nhân, và chủ tịch của Nghiệp đoàn công nhân điện và vô tuyến, đã từ
chức vì “những yêu cầu của công việc riêng đã khiến ông ta không còn đủ thời
giờ cho công việc trong Hội đồng thành phố.”

Ông
đặc mệnh đã ra chỉ thị và đã được chấp hành. Ông ta đã chứng tỏ mình là người
nắm quyền. Tôi thấy thật bối rối, tôi đã nghĩ sự vụ này có thể xảy ra, nhưng
không ngờ nó nhanh đến thế. Đấy là một người đang trốn chạy, bị cảnh sát truy
lùng, có lẽ đang lánh ở một hốc hẻm nào đó tại Singapore. Ông ta đã liên lạc
với tôi qua một đầu mối, người này đưa cho tôi một danh thiếp mang địa chỉ một
tiệm bán xe đạp trên đường Rochor phòng trường hợp tôi muốn tiếp xúc với ông
ta. Và tôi chắc rằng đầu mối ấy sẽ không thể dẫn cảnh sát tới chỗ ông đặc mệnh.
Tuy nhiên chỉ trong tám tuần, những chỉ thị của ông ta đã được truyền tới Chang
và đã được chấp hành. Đó là một biểu hiện đầy ấn tượng về tính kỷ luật trong tổ
chức của MCP.

Đó
không phải là những người có thể dể ngươi^[21].
Và rất nhiều người đã đi theo họ vì hy vọng rằng họ sẽ thắng và nhờ đó được
chia phần vinh quang. Vì “lịch sử đã ở phía họ” thì tại sao lại ngu xuẩn
đến độ đối đầu với họ? Vậy mà tôi ở đây, với một ít bè bạn có Anh học, lại
ngu dốt đến độ liều mạng phát động phong trào đã khẳng định thắng lợi của nó
với những cuộc cách mạng thắng lợi ở Trung Quốc và Nga.

[21]
Dể ngươi: (từ cũ) không nể, ngạo mạn. (Theo từ điển tiếng Việt của LACVIET)

Tôi
không muốn lộ ra bất cứ sự bồn chồn hay lo lắng nào, và vì tôi chưa từng tới
Rome lần nào nên tôi quyết định đi một chuyến bốn ngày tới đó. Đó là thành Rome
với đây đó vài chiếc Vespa trước khi nó bị tràn ngập bởi những xe hơi và chìm
trong bụi khói. Tôi dành phần lớn thời gian để đi bộ lòng vòng khu phố cổ, thăm
Pháp viện và Đền tưởng niệm Victor Emmanuel, với bức phù điêu bằng đồng mô tả
sự bành trướng của Đế quốc Lã Mã khắp châu Âu và Địa Trung Hải. Nó nhắc tôi nhớ
rằng mọi đế quốc đều hết thịnh phải suy, và Đế quốc Anh cũng đang trong giai
đoạn suy, giống như Đế quốc La Mã ngày xưa.

Tôi
còn có một ấn tượng sinh động hơn trước khi rời Ý. Một sáng nọ, tôi đi bộ tới
Nhà thờ St Peter (Thánh Phêrô) và ngạc nhiên một cách thú vị khi được thấy Giáo
hoàng xuất hiện trên một chiếc kiệu do các vệ binh Thụy Sĩ khiêng đi. Ngài sắp
được truyền hình và khi ngài được đưa xuống lối đi giữa nhà thờ, đám đông bu
nghẹt xung quanh bắt đầu tung hô và la lên “Vive il Papa”, các nữ tu đứng gần
kiệu gần như ngất đi vì sung sướng. Giáo hội Thiên chúa giáo hẳn phải có nhiều
cái đúng để có thể tồn tại đến hai nghìn năm như thế này. Tôi nhớ mình đã đọc
được rằng vị giáo hoàng sẽ được khoảng một trăm Hồng y bầu lên, mà những vị này
cũng đã được giáo hoàng tiền nhiệm chỉ định. Điều ghi nhớ này rồi sẽ ứng dụng
tốt cho PAP.

Khi
tôi trở về Singapore, chúng tôi phải quyết định chọn ứng cử viên cho kỳ bầu cử
bổ sung ở khu Kallang, mà tôi tự tin một cách hợp lý rằng mình sẽ thắng. Chúng
tôi cử một tay hoạt động trong phong trào nghiệp đoàn, Buang bin Omar Junid.
Ngay trước ngày bầu cử, ông đặc mệnh gửi cho tôi một cuốn tự điển Anh Hoa bìa
cứng in tại Trung Quốc với giấy tốt thông qua người chủ tiệm bán xe đạp. Trên
trang trắng đầu tiên, ông ta ghi bằng chữ Hán: “Gửi ông Lee Kuan Yew đáng
kính, mong PAP thắng lợi trong kỳ bầu cử bổ sung ở Kallang.” Và ông ký bằngchữ
Hán: “John Lee, tháng 7/1958” – người giao liên đã nói trước với tôi đó sẽ
là bí danh của ông ta. Điều này nghĩa là đảng Cộng sản không những đã từ bỏ
Marshall, mà hẳn đã dặn những người của họ quay sang ủng hộ PAP.

Vào
ngày bầu cử, chúng tôi được 4.278 phiếu, Mặt trận Lao động 3.566 phiếu còn
đảng Công nhân chỉ có 304 phiếu. Quả là một bài học ê chề cho Marshall,
không có cánh tả thì giá trị của ông ta chỉ có thế. Trong khi đảng Xã hội Tự do
đứng ngoài để tránh chia sẻ số phiếu của cánh hữu, số phiếu cho Mặt trận Lao
động đã theo sát chúng tôi, nhưng nếu chúng tôi đưa ra một ứng viên người
Hoa, thay vì người Malay, thì hẳn PAP đã thu được nhiều phiếu hơn. Tôi thấy tin
chắc rằng chúng tôi có thể đánh bại liên minh Xã hội Tự do và Mặt trận Lao động
trong kỳ tổng tuyển cử.

Nhưng
chúng tôi vẫn chưa hết khó khăn. Pháp lệnh bảo vệ an ninh công cộng (PPSO) vốn
cho phép chính phủ được quyền bắt giữ không cần xét xử, sắp phải đưa ra trước
Hội đồng lập pháp để xem có thể gia hạn thêm ba tháng nữa không. Đó là một
cơ hội quan trọng để khẳng định lập trường của chúng tôi nhưng
nó cũng đòi hỏi cách xử lý khéo léo bởi vì chúng tôi có thể sẽ làm đảo lộn lập
trường trước đó của mình. Sau khi bàn bạc kỹ lưỡng với những đồng sự thân cận,
tôi phác thảo một bài diễn văn.

PAP
không thể bỏ phiếu cho việc triển hạn PPSO trong dịp này, tôi giải thích cho
Hội đồng lập pháp, bởi vì như thế sẽ có nghĩa là đi ngược lại lời hứa sẽ đình
chỉ nó mà chúng tôi đưa ra trong kỳ bầu cử năm 1955. Nhưng, tôi nói tiếp, đây
sẽ không phải là chủ trương của chúng tôi trong kỳ bầu cử năm 1959.

“Bây
giờ chúng tôi xin tuyên bố lập trường của chúng tôi về các đạo luật trong tình
trạng khẩn cấp và nó là như thế này, chừng nào
những luật đó còn cần thiết cho việc duy trì an ninh của Liên bang, thì chúng
cũng cần thiết cho Singapore… Những người muốn hủy bỏ các đạo luật về tình
trạng khẩn cấp tại Singapore phải nỗ lực góp
phần thiết lập các điều kiện hòa bìnhvà an ninh trong Liên bang để các điều
luật ấy trở nên không còn cần thiết nữa.”

Phát
biểu này nói rõ chính sách của chúng tôi về việc bắt giam
không xét xử đối với đảng Cộng sản. Kế đó chúng tôi phải bảo
vệ PAP chống lại việc cánh tả nắm quyền kiểm soát đảng. Ngay khi từ Rome trở
về, tôi đã đề nghị các cuộc bầu cử ban chấp hành trung ương sẽ mô phỏng theo hệ
thống bầu cử giáo hoàng. Khi chúng tôi đang
soạn thảo các chi tiết, thì Giáo hoàng Pius XII
(Pi-ô 12) chết vào ngày 9/10. Các Hồng y tề tựu về nhà thờ St Peter để
chọn vị Giáo hoàng mới, và trong vòng ba tuần Giáo hoàng John XIII (Joan 13)
được công bố đắc cử. Chúng tôi ghi nhận sức mạnh của hệ thống bầu cử này,
và trong đại hội đảng đặc biệt vào ngày 23/11, những thay đổi cần thiết do
chúng tôi đề nghị đã được thông qua.

Điều
lệ đã tu chính này xác lập hai loại đảng viên: những đảng viên thường là những
người gia nhập PAP trực tiếp ở trụ sở chính hay thông qua các đảng bộ, và các
cán bộ đảng gồm vài trăm người chọn lọc với sự chấp thuận của ban chấp hành
trung ương. Chỉ những cán bộ được ban chấp hành trung ương chọn lựa mới được
quyền bầu các ứng viên vào ban chấp hành trung ương, giống như chỉ có các Hồng
y được Giáo hoàng chỉ định mới được quyền bầu Giáo hoàng mới. Cách này khép kín
mạch liên lạc, và bởi vì ban chấp hành trung ương kiểm soát bộ phận cốt
tủy của đảng nên đảng không thể bị lực lượng khác khuynh đảo.

Tháng
12, chúng tôi đăng một bài xã luận trên tờ Petir, cơ quan ngôn
luận của đảng, nhấn mạnh rằng PAP là một đảng phi cộng sản và PPSO sẽ tiếp tục
có hiệu lực nếu chúng tôi nắm quyền. Tôi biết chắc ông đặc mệnh sẽ đọc từng lời
tôi đã phát biểu trước Hội đồng lập pháp về PPSO và diễn tiến đại hội đảng PAP
tiến hành ngay sau đó. Ông ta hẳn cũng đã đọc bài xã luận này vốn đã được in
lại trên báo chí tiếng Hoa, nên tôi không ngạc nhiên khi người giao liên ở tiệm
bán xe đạp đến gặp tôi đề nghị một cuộc gặp gỡ khác, và tôi đã đồng ý. Một tối
nọ vào khoảng 8 giờ, tôi lái chiếc Morris Minor của cha tôi
đến đường Keng Lee rồi dừng lại như đã được chỉ dẫn, để đón một cô gái người
Hoa tóc thắt bím mặc áo cánh và váy. Cô ta ngồi băng trước
cạnh tôi và chỉ đường cho tôi chạy lòng vòng đến một căn nhà biệt lập trong một
khu cư trú gần đường Thomson. Sau đó cô ta biến mất, để lại tôi với một mình
ông đặc nhiệm trong một phòng kín.

Tôi
ở đó gần hai tiếng với ông ta. Ông ta trấn an tôi rằng tôi không cần phải nghi
ngờ các ý định của đảng Cộng sản. Các vấn đề giữa tôi với Lim Chin Siong,
Fong Swee Suan và Lim Chin Joo là do khó khăn của tổ chức trong việc liên lạc
với các cán bộ. Bây giờ, tôi đang làm việc trực tiếp với lãnh đạo cao cấp thì
sẽ không còn những hiểu lầm nữa. Tôi lắng nghe, nhìn ông ta nghiêm trang và nói
rằng tôi cũng mong nó được như thế. Tôi cảm thấy những lựa chọn của ông ta cũng
hạn chế. Cho dù ông ta hứa hẹn gì, tôi vẫn biết là chúng tôi phải nắm lấy thế
thượng phong bằng cách công khai tuyên bố lập trường của mình trước khi bầu cử.
Nếu phái thân cộng vẫn cứ ở lại với PAP và không ly khai khỏi lập trường đó,
thì họ sẽ khó mà tấn công chúng tôi được một khi chúng tôi nắm chính quyền.
Nhưng tôi chắc rằng cho dù sự hợp tác này có kéo dài được một, hai hay ba năm
thì sau cùng cũng phải có lúc chấm dứt. Tất phải tới một chỗ con đường tách ra
hai ngả, bởi vì chúng tôi quyết tâm xây dựng một Malaysia không cộng sản còn họ
thì nhất quyết muốn điều ngược lại.

Tôi
không thể biết chắc kế hoạch của ông ta là gì, nhưng ông ta có thể thấy tôi đã
công khai chấp nhận các chính sách thi hành biện pháp mạnh đối với phe quá
khích một khi cần thiết. Tôi tin rằng ông ta hoàn toàn chắc chắn việc một khi
Lim Chin Siong và Fong cùng 150 cán bộ kia được phóng thích, họ sẽ có thể xây
dựng lại lực lượng trong vòng từ 12 tới 18 tháng và trởlại vững mạnh như hồi tháng
10/1956, khi họ bắt đầu bị thanh trừng. Lúc
đó ông ta có thể quyết định luật chơi. Và nếu lúc đó tôi chống lại Lim Chin
Siong, Fong và vô số những nghiệp đoàn và hiệp hội của họ, tôi chắc chắn sẽ bị
đánh gục thông qua bầu cử như Lim Yew Hock và Chew Swee
Kee.

Ông
ta không chơi trò chọi đáo^[22].
Ông ta đang chơi thứ cờ vây của người Trung Quốc, trong đó hai đấu
thủ đặt những hạt cờ của họ lên bàn cờ sao cho chúng vây kín những
hạt của đối phương. Hiện tại, tôi đang có những
quân cờ bố trí tốt hơn, nhưng ông ta đang kiên nhẫn tìm cách vây tôi với
những lực lượng vượt trội của mình. Nếu tôi không muốn thua, tôi phải
chiếm những vị trí trọng yếu cho phép tôi có lợi thế trong phòng thủ,
cho dù ông ta có quân số vượt trội hơn để tấn công. Nhưng nếu
ông ta đi sai một nước cờ vì quá tự tin, thế cờ sẽ thay đổi và tôi lại có cơ
hội vây được ông ta.

[22] Không tìm thấy trò “chọi đáo”. Có thể ý người dịch là “trò đánh
đáo”, một trò chơi đơn giản và là một trò chơi vận động, đối lập với cờ vây là
một trò trí tuệ.