Dây Oan
Chương 3
gacsach.com

Cách một tuần lễ, một buổi sớm mơi, quan Biện lý cho hầu, thầy Nhãn đứng thông ngôn, Hương quản chợ Ngã Tư vào hầu và trình một tờ phúc bẩm.

Thầy Nhãn dịch tờ ấy cho quan Biện Lý nghe. Tờ phúc bẩm nói rằng: Bành Ngiệp là phó Bang Trưởng Triều Châu, người buôn bán lớn ở chợ Ngã Tư, đương mạnh mẽ như thường, chẳng hiểu vì cớ nào hồi đầu hôm vật mình vật mẫy lăn lộn chừng một giờ đồng hồ rồi chết.

Hương Quản với Chánh Lục Bộ hay tin, bèn đến khám xét, thì thấy mình mẩy Bành Nghiệp bầm đen, nhứt là phía sau lưng với tay chân, Hương Quản nghi Bành Nghiệp trúng thuốc độc, nên gìn giữ tử thi không cho tẩn liệm, để chạy tờ phúc bẩm dãi lịnh Tòa.

Thầy Nhãn dịch tờ phúc bẩm rồi thì thầy biến sắc.

Quan Biên Lý dạy Hương Quản về giữ tử thi, đừng cho ai động đến, đợi ngài xuống khán nghiệm tra xét rồi ngài sẽ định đoạt.

Hai giờ chiều, quan Biện Lý, quan Thẩm Án, quan Lục Sự với quan Thầy Thuốc, ngồi xe xuống Ngã Tư.

Thầy Nhãn phải theo làm thông ngôn. Hương chức đón rước rồi dắt lại tiệm Bành Nghiệp.

Khi các quan bước vô tiệm, cô Ðằng chắp tay cúi đầu chào, chồng chết mà cô không khóc, lại mặt mày cô tái lét. Thầy Nhãn không dám ngó cô, lại sắc mặt thầy nghiên nghị lắm.

Quan Thầy thuốc khám tử thi, bàn luận với hai quan Tòa, rồi sửa soạn mổ mà coi tỳ vị.

Quan Thẩm án liền mở đường tra vấn. Thầy Nhãn dạy Hương Chức đòi vợ Bành Nghiệp lại đứng trước mặt quan Thẩm Án mà khai.

Thầy Nhãn thông ngôn hỏi tên họ, tuổi, cha mẹ và nghề nghiệp của cô Ðằng rồi thầy hỏi rằng: “Ở trong tiệm đây hết thảy mấy người, kể tên từ người coi?”.

- Bẩm quan lớn, trong tiệm thì có vợ chồng tôi với chú Thêm đứng bán đồ và chị Cải coi nấu ăn sau bếp, chớ có ai nữa đâu.

- Chồng thím có nhà riêng nữa hay không?

- Bẩm không. Vợ chồng tôi ở tại tiệm đây. Song chồng tôi có một chành lúa ở phía bên kia sông. Bên chành lúa có 4 người ở coi mua bán lúa.

- Mấy người ở bên chành lúa đó An nam hay là Khách trú?

- Bẩm. hai người An nam, hai người Triều châu.

- Cô làm vợ chồng với Bành Nghiệp được mấy năm rồi?

Cô Ðằng nghe thầy Nhãn hỏi tới câu đó thì cô ngó thầy chúm chím cười.

Thầy trợn mắt nạt rằng:

- Quan lớn hỏi, sao không trả lời mà lại hí hởn? Vui lắm hả?

- Bẩm, vợ chồng ở với nhau năm năm rồi.

- Vợ chồng có hôn thú hay không?

- Có.

- Ở với nhau có con hay không?

Cô Ðằng chúm chím cười nữa và đáp nhỏ nhỏ rằng:

- Không có.

Quan Thẩm Án day qua nói với thầy Nhãn rằng: “Cô nầy chồng chết mà coi bộ không buồn”. Ngài hỏi tiếp nữa:

- Cô nhớ coi chồng của cô mấy tháng nay có gây gổ thù oán với ai hay không?

- Bẩm không.

- Buôn bán không có rầy rà với ai hay sao?

- Bẩm, không biết có hay không, tôi không thấy.

- Còn ở với tôi tớ bạn bè trong tiệm, chồng cô có hay rầy hoặc đánh đứa nào hay không?

- Có khi giận cũng rầy chút đỉnh, làm sao mà khỏi được.

- Cô nhớ kỹ coi tôi tớ trong nhà có đứa nào giận chồng cô hay không?

- Bẩm, cái đó tôi không hiểu.

- Ngày hôm qua chồng cô có đi đâu hay không?

- Bẩm, không.

- Cô chẳng nên trả lời bướng. Cô phải suy nghĩ lại. Không lẽ tối một ngày hôm qua chồng cô ở nhà hoài.

- Bẩm, cũng đi trong chợ nầy, hoặc qua chành lúa chớ.

- Ừ, chớ sao cô nói không có đi đâu hết.

- Tôi tưởng hỏi có đi đâu xa hay không.

Quan Thẩm Án ngồi suy nghĩ một hồi lâu rồi bỏ đi lại đứng với quan Biện Lý mà coi quan Thầy thuốc mổ từ thi.

Cô Ðằng khoanh tay đứng dựa bên thầy Nhẫn mà thầy làm lơ, hình như thuở nay không biết cô, thầy không ngó cô và cũng không nói tiếng chi nữa hết.

Một lát quan Thẩm Án trở lại với quan Biện Lý mà nói rằng: “Bành Nghiệp bị thuốc chết bằng pháo chà, trong bao tử còn bằng cớ rõ ràng”.

Thầy Nhãn châu mày xụ mặt. Cô Ðằng khoanh tay ngó, ngó xuống đất mặt tái xanh.

Quan Thấm Án biểu hỏi cô rằng:

- Chiều hôm qua chồng cô ăn cơm nhà hay là ăn ở đâu?

- Bẩm. ăn ở nhà.

- Ăn với ai?

- Ăn có một mình.

- Cô không có ăn hay sao?

- Chiều hôm qua tôi đau bụng nên tôi không ăn cơm.

- Ai nấu cơm và dọn ăn đó?

- Bẩm, chị Cải.

- Hổm nay vợ chồng cô có xích mích rầy rà với nhau về chuyện gì hay không?

- Bẩm, không.

- Quan thầy thuốc khám nghiệm thì chồng cô bị thuốc độc rõ ràng, thuốc bằng pháo chà. Vậy mà cô có nghi cho ai bỏ thuốc độc hại chồng cô đó hay không?

- Bẩm, có biết ai đâu mà dám nghi. Không biết chừng chồng tôi buồn rầu lén uống pháo chà mà chết.

- Chồng cô có việc gì buồn rầu hay sao?

- Bẩm, tôi không rõ. Tôi nói đó là tôi nghi mà thôi chớ.

- Tại sao mà cô nghi như vậy?

- Bẩm, chồng tôi buôn bán lớn, việc lời lổ tôi hiểu sao được. Lại bên Tàu có thơ qua thơ lại hoài, tôi không biết chữ Tàu, tôi có hiểu đâu.

Quan Thẩm Án biểu đòi Thị Cải, là người ở nấu ăn trong nhà, ra ngài tra hỏi. Thị Cải mắc lục đục dưới bếp tối ngày nên không biết việc chi hết, mỗi bữa nấu cơm dọn cho chủ ăn như thường, chẳng thấy chi lạ. Những lời khai của chị ta không có chi giúp cho Tòa được.

Quan Thẩm Án mới kêu chú Trần Thêm, là khách Triều Châu, đứng bán hàng trong tiệm lại mà lấy khai. Ngài hỏi dòng do một hồi rồi hòi rút rằng:

- Chú ở trong tiệm vậy mà chú có biết vợ chồng Bành Nghiệp thuận hòa với nhau hay không?

- Không có thuận mà, rầy rà với nhau hoài.

- Tại sao mà rầy?

- Hôm trước ông Bang đi Thầy Gòn (1) mấy bữa. Vợ ở nhà bỏ đi đêm, ông Bang về ông Bang hay, ông Bang rầy chớ.

---    

(1) Giọng đọc của người Tàu: “Thầy Ngòn” là Đề Ngạn, tức Chợ Lớn, có lẽ tác giả ghi Ngòn ra Gòn.

- Vợ chồng có đánh lộn hay không?

- Có chớ. Ban đêm gây lộn rồi đánh lộn mà.

- Có thưa tới làng hay không?

- Hổng có. Rầy trong nhà vậy mà.

- Thuở nầy có hay gây lộn như vậy hay là mới gây từ hôm đi Sài gòn về đó?

- Thuở nay cũng có rầy rà hoài, mà không có đánh lộn. Từ hôm đi Thầy Gòn về mới đánh lộn chớ.

- Chú có bà con với Bành Nghiệp hay không?

- Không có bà con, người một nước vậy mà.

Quan Thẩm Án kêu cô Ðằng lại cho đối diện với Trần Thêm. Ban đầu cô chối, cô nói vợ chồng hoà thuận luôn luôn. Quan Thẩm Án hỏi riết, lại bị Trần Thêm nói quả quyết rõ ràng quá, cô không thể chối được nữa, cô mới chịu vợ chồng có rầy lộn, song cô nói rằng sự rầy lộn ấy sơ sài mà thôi, chẳng có chi đến nỗi phiền lắm.

Quan Thẩm Án ngẫm nghĩ một hồi rồi hỏi nữa rằng:

- Chồng cô có ghen hay không?

- Bẩm. Khác trú có vợ An nam, người nào mà khỏi ghen.

- Hồi nãy Trần Thêm khai rằng lúc chồng cô đi Sài gòn, cô bỏ tiệm đi hai ba đêm, chồng cô về hay chuyện ấy nên mới rầy. Cô đi đâu đó vậy?

- Bẩm, tôi nghe cô tôi ở trên Vĩnh long đau, ban đêm nghỉ buôn bán, nên tôi đi thăm. Tôi đi có một bữa, chú Thêm nói láo, chớ có đi đâu mà tới ba đêm.

Cô Ðằng đứng khai câu ấy, mà mắt cô ngó thầy thông ngôn trân trân.

Thầy Nhãn ngó chỗ khác.

Quan Thẩm Án hỏi nữa rằng:

- Cô nói cô đi thăm người cô ở trên Vĩnh long là ai vậy?

- Bẩm, cô của tôi là Lý Thị Khương, vợ của Cai Lục lộ Bền.

Quan Thẩm Án gặc đầu, ngài bàn nghị với quan Biện Lý rồi kêu Hương Quản mà dặn rằng: “Tử thi của Bành Nghiệp thì cho phép gia quyến nó lãnh mà chôn được. Hương Quản phải bắt giam Trần Thêm với Thị Cải tại nhà việc liền bây giờ, rồi sáng mai giải hai người ấy lên Tòa cho tôi hỏi lại nữa”.

Ngài qua nói với cô Ðằng rằng: “Còn cô thì tôi để cô thong thả tạm mà lo chôn cất chồng. Song cô không được phép đi đâu. Hễ có trát Tòa đòi, cô phải đến hầu”.

Hai quan Tòa với Thầy thuốc, Lục sự, Thông ngôn lên xe mà về.