Chương 9

Trong những ngày tiếp
theo, Tibere giữ đúng những tục lệ nghiêm ngặt của việc để tang. Trong khi
những người khác vẫn đi tiếp theo hướng Nam, về phía biên giới áo và Itali, ông
ta đi tách ra, không chịu cạo râu và chải đầu, hàng ngày chỉ ăn bánh mỳ đen và
chiêu bằng nước lạnh… Mỗi lần nghĩ đến Latso hoặc nghe ai nhắc đến tên cậu trai,
Tibere lại tưới một ít nước xuống đất hoặc bẻ vụn bánh mì vứt xuống, miệng lầm
rầm khấn:

- Te avel angle tute.

Bà già Phuro đã đi tách
ra một chút ít, cúi đầu, thỉnh thoảng lại thốt lên một câu đau đớn đến nỗi các
cô gái phải chạy đến an ủi, nhưng đều bị Keja ngăn lại. Cô nói rằng lối an ủi
kiểu như vậy không được phép, bởi phong tục của họ đòi hỏi thân nhân của người
chết phải than khóc một mình và không ai được can thiệp vào. Phong tục nghiêm
ngặt của người Digan còn cấm phụ nữ có tang không được nấu nướng, giặt giũ hay
quét dọn nơi cư trú. Những phong tục nhàm chán này bây giờ rơi lên đầu đám phụ
nữ không Digan.

Trong những công việc
nội trợ đó, người chỉ huy là Keja, cô đảm nhận di sản Digan hoàn chỉnh đến nỗi
Genevieve buộc phải thừa nhận rằng trước kia mình đánh giá sai cô bạn cùng
phòng ngày xưa. Vẻ ngây thơ, non nớt ngày nọ biến đâu mất, bây giờ hiện ra là
một phụ nữ vững vàng, giỏi giang khiến các bạn gái có thể tin cậy hoàn toàn.
Thậm chí dáng hình bên ngoài của Keja cũng biến đổi. Làn tóc vàng đã dài ra và
quăn lại. Khuôn mặt trắng muốt bây giờ biến thành nâu, một màu nâu do nắng gió.

Sáng sớm, Keja là người
đầu tiên chui ra khỏi tấm chăn dạ, kiếm củi khô nhóm lửa, xay hạt cà phê trong
chiếc cối xay bằng đồng cũ kĩ, rồi xách nước dưới suối lên đổ đầy vào mấy cái
bình đã bong hết men.

Tibere tuy vẫn giữ
khoảng cách với mọi người nhưng không bỏ qua chuyện gì xảy ra trong tốp. Và sau
thời gian để tang, ông ta phải công nhận sự đóng góp to lớn của Keja và đã tặng
Keja một miếng vải, chính là mảnh vải ông đã dùng để đo thi thể của Latso trước
khi hạ huyệt.

Mọi người tưởng đấy là
món quà xoàng xĩnh, nhưng họ hiểu khi Keja giải thích rằng tục lệ Digan cho
rằng miếng vải đã dùng để đo thi thể người chết rất thiêng, khi dấp nó xuống
nước, ta cầu nguyện gì cũng được toại nguyện. Cô dùng mảnh vải đó làm khăn
quàng cổ và các bạn gái của cô nhận thấy cô không bao giờ rời chiếc khăn đó
trong nhiều tuần lễ họ sống với nhau.

Họ đã gần đến biên
giới, quãng giữa áo và Itali. Tibere dự định sẽ qua đèo Brenner. Đám các cô gái
kèm hai bên cỗ xe ngựa và luôn luôn đẩy giúp những khi nào đường quá nhiều ổ gà
sâu hoắm, ngựa không kéo nổi.

Nhờ chiếc đài bán dẫn
Janet nhặt được ở nông trại ngày nọ, họ theo dõi tình hình chiến sự Ở Châu Âu.
Đồng minh đã mở cuộc đổ bộ lên đảo Sicile. Lực lượng Italia dưới quyền chỉ huy
của nguyên soái Badoglio sắp buộc phải đầu hàng vô điều kiện.

Nhưng Tibere ít quan
tâm đến chuyện xa xôi ấy, Ông đang lo cách kiếm giấy thông hành giả, nếu thiếu
chúng thì không thể tiếp tục đi qua Châu Âu, đến dãy núi Pyresnees. Ông giải
quyết vấn đề này bằng cách đút lót đám nhân viên hành chính trong bộ chỉ huy
quân đội Đức ở Steinach, một thành phố gần đèo Brenner. Đám này cấp cho đoàn
người của Tibere giấy thông hành coi như họ là những công dân Pháp, quê ở Tarbes,
tình nguyện sang Đức lao động trong nhà máy sản xuất vũ khí và bây giờ được
nghỉ phép về thăm quê hương.

Được trả bằng những
vòng bạc nạm đá quý, đám nhân viên kia hết sức phấn khởi, kiếm luôn cho họ cả
trang phục công dân Đức. Tibere bắt mọi người phải mặc để phù hợp với giấy
thông hành.

Không may là quần áo
không vừa. Nhất là mấy cô gái phải xắn quần lên và ngực thì quá bị bó.

Keja người nhỏ bé nhất
nhưng lại chọn bộ quá cỡ, rộng thùng thình nhưng cô không phàn nàn gì và những
người khác cho rằng gần đây cô lên cân nhiều. Cuộc sống nơi thiên nhiên lành
mạnh cộng với ăn ngon miệng từ ngày đi với gia đình Digan, không kể trong khi
nấu nướng cô luôn nếm mọi thứ, làm gì cô chẳng béo ra.

Sau khi trao quần áo
công nhân Đức cho các cô gái, Tibere hạ lệnh mọi người phải vứt bỏ quần áo cũ.
Đêm hôm đó, khi cỗ xe xuống dốc bên kia đèo Brenner, thuộc địa phận Italia, các
cô gái tháo đường khâu, lấy ra những châu báu giấu trong cạp những cái quần bảo
hộ lao động.

Lại ngày nối tiếp ngày
trên đất Italia, rồi qua biên giới Italia - Pháp tại làng Cirssolo, đi tiếp
theo hướng Tây - Nam về phía thành phố Tarbes nằm dưới chân núi Pyrénées. Trên
đường họ luôn gặp những đoàn quân Đức tiến về phía mặt trận của chúng bố trí
trên đất Italia, nhưng không lần nào họ bị chúng giữ lại, bởi giấy tờ của họ
được làm rất hợp lệ.

Bây giờ đã không còn
hàng tuần mà hàng tháng, cuộc sống ngột ngạt trong xe làm cho đám phụ nữ lại
lục đục với nhau, Janet vốn tính sạch sẽ rất bực với thói buông tuồng bẩn thỉu
của Genevieve. Anna thì không chịu nổi thói chỉ quen lên mặt của cô gái Anh.
Janet cho rằng cô hiểu biết hơn các bạn và lúc nào cũng lên giọng giảng dạy.

Genevieve lúc này đã
thôi không mồi chài Tibere nữa nhưng cô lại rất ngạc nhiên thấy thái độ của
Keja trước tình yêu của Tibere. Keja luôn khước từ những lời săn đón, văn nài
của ông ta. Càng như thế Tibere càng yêu Keja mê mệt hơn. Tibere đã sấn sổ đến
mức đưa ra những câu hỏi mà nếu Keja khước từ tức là sỉ nhục ông.

Keja băn khoăn không
biết phải giải quyết ra sao. Cũng như các bạn gái khác cô thấy cần phải tỏ lòng
biết ơn Tibere, bởi ông ta thật là tốt với họ. Ông ta rất có thể bỏ rơi họ bất
cứ lúc nào và nếu như vậy, thân gái bơ vơ làm sao họ có thể đi tới đây.

Cuối cùng họ đã tới
Tarbes. Ngay sau đó vài hôm, Tibere quyết định cầu hôn với Keja. Ông ta chuẩn
bị tiến hành đám cưới. Keja van nài năn nỉ ông lui lại thêm một thời gian nữa
để cô suy nghĩ. Phản ứng của cô trước chuyện này càng làm cô cô đơn. Keja co
mình lại, tránh mặt tất cả mọi người, nhất là những ai muốn góp ý kiến với cô
về chuyện này. Đặc biệt Janet vô cùng lo lắng, thấy mỗi khi gặp những người
Digan dọc đường, Tibere đều báo tin ông sắp tái giá và mời họ đến dự đám cưới,
trong khi đó thì tâm trạng căng thẳng của Keja tăng rất nhanh. Sức khỏe cô sa
sút trông thấy. Cô hay kêu mỏi mệt, đi tiểu luôn và chân tay phù ra. Bây giờ
Keja chỉ đi bộ được từng quãng ngắn là buộc phải ngồi nghỉ.

Cô gái Anh nói với Anna
và Genevieve:

- Keja không thể đi
tiếp trong tình trạng sức khỏe như thế này. Chị ấy đến ốm mất thôi.

Genevieve nói:

- Tôi vẫn không hiểu
tại sao Keja không trả lời thẳng với ông Tibere là chị ấy không bằng lòng lấy
ông?

Anna trầm ngâm:

- Hay chị ấy ngại nói
thẳng ra như thế sẽ nguy hiểm cho chúng mình?

Tibere rõ ràng không
cần giấu giếm nổi niềm vui của ông khi thấy ngày ông chọn để làm đám cưới đang
đến gần. Ông ta liên hệ với giới buôn lậu chuyên đưa người qua biên giới và đã
chọn nơi làm hôn lễ là một quán trọ nhỏ nông thôn ở ngoại ô Tarbes. Đám này
thậm chí đã chúc mừng ông ta kiếm được vợ đẹp. Tin cũng lan truyền khắp những
người Digan trong vùng và ông hẹn với họ sẽ đến quán trọ đó đúng ngày quy định,
vào lúc lên đèn.

Những chiếc bàn đã được
kê trên những cái mễ dưới gốc cây cổ thụ đằng sau quán trọ và phủ khăn trải. Bà
chủ quán đòng ý cho những người phụ nữ Digan được sử dụng căn bếp nhỏ của quán
để họ nấu nướng thức ăn cho bữa tiệc cưới. Tibere còn chú ý mời những chủ trại
giàu có trong vùng để có thêm nguồn thực phẩm. Một số họ bán lấy tiền còn một
số thực phẩm khác họ đem đến với tính chất quà mừng.

Trong một căn phòng nhỏ
phía sau quán trọ, Tibere ngồi bên chiếc bàn trống, trao đổi với tên buôn lậu
ông chọn để thuê hắn đưa đoàn của ông vượt qua dãy núi Pyrenées. Đây là cuộc
gặp gỡ thứ ba và mọi điều khoản đã thỏa thuận xong. Tibere bằng lòng trả tám
ngàn frăng cho mỗi người trong đoàn, thấp hơn giá hiện hành một chút, nhưng vì
đoàn ông đông, những bảy người, và tất cả, kể cả bà già Phuro đều khỏe mạnh.
Ông nhờ Janet làm phiên dịch, bởi cô biết tiếng Pháp lẫn tiếng Tây Ban Nha. Cô
hơi ngại về sức khỏe của Keja nhưng chỉ giữ trong bụng, không nói ra.

Tên buôn lậu tên là
Casimir, vốn sinh trưởng ở vùng núi, rất cảnh giác. Y đặc biệt coi trọng sức khỏe
những người đưa y đi. Y nói:

- Đường sẽ vất vả đấy,
nhầt là nếu thời tiết đột nhiên xấu đi. Tôi không muốn có ai chết giữa đường vì
tôi

Để tên buôn lậu yên
tâm, Tibere dẫn hắn đến một cửa sổ mở và trỏ những người sẽ vượt biên. Anna và
Genevieve đang đứng với đám nam Digan nhẩy múa. Cậu bé Jonitza thì hướng dẫn
hai cô cách đưa chân. Bà già Phuro đang giúp một phụ nữ Digan bắc lên bếp lửa
chiếc chảo to đựng thịt. Chỉ riêng Keja không tham dự tất cả những hoạt động
ấy. Cô ngồi tránh xa mọi người trên bậc cửa cỗ xe ngựa, mặc tấm áo mấy phụ nữ
Digan đã may tặng cô làm áo cô dâu. Trông Keja như thể sắp òa khóc.

Tibere lắc đầu bực dọc:

- Đàn bà đến là lạ! Cô
nào cũng mong lấy chồng, vậy mà đến ngày cưới thì không cô nào chịu vui vẻ lên!

Casimir cho biết y đã
bốn con và y bật cười nhận lời Tibere mời đến dự đám cưới. Y đem đến cả một
chồng quần áo để những người vượt biên mặc vào và họ dự định sáng sớm hôm sau
sẽ lên đường. Casimir cất những bộ quần áo đi đường ấy trong một ngăn tủ trong
phòng nhỏ của quán trọ và yêu cầu Tibere hứa sẽ bắt mọi người phải mặc sẵn,
ngay sau khi tiệc cưới kết thúc. Cỗ xe ngựa không thể đem theo, Tibere nhượng
lại cho tên buôn lậu với giá rẻ và trừ vào tiền công dẫn đường.

Janet cùng đi với
Tibere và tên buôn lậu ra chỗ gốc cây. Nhìn thấy Tibere, khách khứa vỗ tay chúc
mừng, yêu cầu ông ta uống cạn chén rượu họ mời. Tibere cười vui vẻ, đưa tay vẫy
chào khách khứa. Đa số họ đã ăn xong, đang ngồi nhấm nháp thức uống. Họ nôn mửa
thoải mái, khen thức ăn nấu giỏi và chùi tay vào khăn trải bàn. Khi đám đàn ông
đã đứng lên để đến xem cảnh múa hát, đám trẻ nhỏ và phụ nữ chạy ùa tói, dùng cả
hai tay thi nhau bốc thức ăn còn lại bỏ vào miệng.

Tibere nhìn không khí
hỗn loạn, lẩm bẩm:

- Lạy đấng Chúa Trời,
đám cưới không phải kéo dài tám ngày liền như mọi đám cưới khác.

Mặt tươi tỉnh, ông ta
đi về phía cô dâu đang ngồi sầu não. Dọc đường ông đứng lại nói chuyện với mấy
người khách Digan. Khi đến chỗ Keja ông ta dịu dàng nhưng kiên quyết nắm chặt
bàn tay cô, dẫn cô đến chỗ đám thanh niên Digan đang nhảy múa. Nhìn thấy ông
ta, họ reo lên:

- Misto avilean! Zoralo
san?

Để đáp lại, Tibere ôm
ngang eo Keja, kéo cô lại rồi quay cô trong điệu nhẩy, trên đám cỏ mềm mại.

Cô buông người trĩu
nặng trong cánh tay chú rể rồi phó mặc ông ta đưa cô đi trong vòng quay. Tibere
muốn che lấp vẻ phờ phạc của cô dâu bèn quay tít cô trong điệu nhạn cuồng loạn.
Nhưng khi hết điệu nhẩy, ông dừng lại thì cô ngã khuỵu, nằm lăn ra đất. Người
xung quanh cười vang, đinh ninh cô dâu bị chóng mặt vì quay quá nhanh. Trong
khi đó Tibere bước ra lấy cốc bia uống một hơi cạn. Nhưng khi không thấy Keja
động đậy, tiếng xì xào ngạc nhiên lan khắp đám đông. Nhưng không ai dám đến
nhấc cô đậy bởi phong tục Digan không cho phép đàn ông đụng vào người một cô
gái còn trinh tiết.

Janet thấy bạn ngã quay
xuống đất, vội chạy lại, bắt mạch cô. Mạch rất yếu. Đám phụ nữ Digan linh cảm
thấy có chuyện gì chẳng lành, bèn chạy đến giúp.

- Lui hết cả ra. Chị ấy
ngạt thở mất. - Cô y tá Anh kêu lên nhưng đám phụ nữ Digan không hiểu, vẫn nhấc
Keja lên, khiêng cô đến chỗ đoàn xe ngựa của khách, đỗ bên cạnh con đường làng,
trước cửa quán trọ.

Janet đi theo họ nhưng
không được họ cho cô lọt vào bên trong đoàn người khiêng Keja. Họ động viên cô
gái Anh rằng ở đây toàn những phụ nữ giỏi chữa bệnh và có một người đặc biệt
nổi tiếng về các thứ lá thuốc. Nhưng Janet vẫn kiên quyết và phải nửa giờ sau
cô mới được người ta cho vào cạnh cô bạn gái, lúc này đã được đưa vào bên trong
một cỗ xe.

Cỗ xe rộng hơn một chút
so với cỗ xe Janet cùng các bạn gái đã sống suốt năm tháng qua. Trong khoang có
cả một dãy những chai lọ to đựng đủ các thứ thuốc. Ánh sáng bên ngoài lọt vào
được do hai cửa sổ hẹp và rọi vào một bà già ngồi xổm ở góc xe. Da mặt bà nhăn
nhúm và tóc rụng gần hết, còn vài sợi bạc rủ xuống vai. Nhưng trông bà già hiền
hậu khác thường. Cặp mắt và giọng nói hết sức dịu dàng.

Bà cụ nói:

- Cô ta không ốm đâu.
Cô ta đang có thai. Chỉ sáu hoặc bảy tuần nữa là cô ta giở dạ.

Bà cụ nói với Janet,
nhưng lời bà cụ nói đã lọt vào tai khoảng sáu bảy phụ nữ Digan đang chen chúc ở
cửa sau của cỗ xe. Họ sửng sốt. Tiếng xì xào lan nhanh tới những người khách
đứng bên ngoài rằng cô dâu đã mất trinh. Nhiều khách lập tức bỏ về. Họ rất giận
Tibere đã đánh lừa họ, mời họ đến dự đám cưới mà cô dâu phạm tội “nhơ bẩn”. Họ
giận dữ bảo nhau:

- Sao hắn ta lại có thể
đui mù đến thế được nhỉ? Mụ ta có thai bảy tháng rồi mà hắn không biết gì hết,
lại còn mời chúng mình đến dự đám cưới hắn!

Janet biết tình hình
ngay khi cô bước vào trong cỗ xe và nhìn vẻ mặt bà cụ già lúc bà cụ xem mạch
cho Keja xong. Bây giờ cô mới nhớ ra bạn mình mặc chiếc váy rộng cốt để che
bụng to. Chỉ vì Keja vóc người nhỏ bé nên đã giấu được cho đến ngày hôm nay.

Nhưng cô gái Anh không
làm sao giải thích được điều này cho đám khách đàn ông kia, một số vẫn còn đứng
lại và đang giận dữ bàn tán về sự việc vừa xảy ra. Dám giữ một phụ nữ “nhơ bẩn”
có tội trong đoàn của mình thì đúng là công khai vi phạm luật lệ của dân tộc
Digan. Mà đâu phải chỉ có thế. Hắn đã phạm tội, đồng thời cũng lôi bọn ta vào
tội lỗi, tước đi của chúng ta sự phù hộ của đấng Tối Cao! Và những người đi
theo hắn ta cũng sẽ không được hưởng sự may mắn trong chuyến đi nguy hiểm vượt
dãy núi Pyrénées!

Những người đàn bà đã
lột hết quần áo trên người Keja, ấn cô quỳ xuống và giữ chặt để cô không thể
cựa quậy. Không khí đột nhiên im lặng. Mọi người căng thẳng chò đợi “vị chủ
nhân” thi hành hình phạt truyền thống đối với kẻ đã làm cho nhơ bẩn gia tộc, đã
dám vi phạm nguyên tắc đạo đức của cộng đồng Digan. Tibere sẽ phải rạch lên mặt
Keja để vết sẹo sẽ tồn tại cho đến hết đời cô. Đến đâu mọi người cũng biết cô
là kẻ phạm trọng tội, hư hỏng, nhơ bẩn.

Nhưng Tibere ngập
ngừng. Ông buông ngọn roi và con dao rơi xuống đất rồi quay ra, đi nhanh về
phía quán trọ.

Tiếng hô phẫn nộ vang
lên trong đám Digan đứng xung quanh Keja. Ông già cao tuổi nhặt ngọn roi và con
dao lên. Mọi người tưởng ông ta sẽ làm thay công việc trừng trị cô gái, nhưng
ông chỉ ra lệnh cho mọi người trong bộ tộc ra về và tiễn họ ra con đường đẫn
đến thành phố Tarbes.

Keja vẫn quỳ dưới đất,
mắt nhắm nghiền, tấm thân trần đầy nước bọt run rẩy. Khi Janet, Anna và
Genevieve dìu người bạn gái thân thiết về đến cỗ xe của Tibere thì Keja bước
chân như kẻ mộng du.

Bà già Phuro đứng trên
bậc xe nhìn, nhưng khi thấy Keja đến gần, bà quay mặt đi. Cậu bé Jonitza chìa
tay định đỡ cô vào trong xe, bà già nói bằng tiếng Digan, nổi cơn thịnh nộ quát
cậu bé không được đụng vào kẻ nhơ bẩn.

Janet cùng hai bạn gái
làm tất cả những gì có thể để giúp Keja, lấy khăn bông lau nước bọt người ta
nhổ lên người cô, rồi mặc bộ bảo hộ lao động vào cho cô, bộ này che rất tốt
bụng chửa suốt trong những tuần lễ họ rời khỏi lãnh thổ áo.

Trong khi Janet lồng áo
sơ mi vào người cho Keja, một vật nhỏ trong túi áo rơi ra. Lúc nhấc lên, Janet
rất đỗi ngạc nhiên thấy chính là tấm lắc bằng vàng cô đã tháo ra ở cổ Kandalman
và cô hiểu rằng Keja đã ăn cắp tấm lắc đó của cô. Tuy rất sửng sốt nhưng biết
rằng lúc này Keja đang trong tình trạng nguy kịch cô không nỡ hỏi. Janet trả
lại tấm lắc vào túi áo sơ mi của Keja như cũ, dịu dàng khuyên nhủ và an ủi để
Keja chịu nằm đắp chăn.

- Đáng lẽ tôi phải nói
chuyện với các chị là tôi có thai, nhưng tôi xấu hổ quá… Chuyện đó trái với mọi
điều tôi kể các chị nghe về đạo đức nghiêm ngặt của dân tộc Digan… Nhưng cuộc
sống của tôi ở Vacsava đúng là khác hẳn mọi cuộc sống mà tôi đã nếm trải…

Janet dịu dàng đặt bàn
tay lên miệng Keja, ngăn bạn không được nói nữa:

- Chị cố ngủ đi một
giấc.

Nhưng Keja không ngủ
được. Và một tiếng đồng hồ trước khi trời sáng. Tibere bước đến cửa cỗ xe, ngó
vào, nói bằng tiếng Digan:

- Người hướng đạo đã
đến và chúng tôi sắp lên đường. Là người Digan cô thừa hiểu tại sao tôi không
thể đem cô cùng đi.

Keja gật đầu, nói rất
khẽ:

- Nhưng ông có thể cho
các bạn tôi cùng đi.

Tibere lắc đầu:

- Chắc chắn họ cũng đã
biết cô có tội lỗi từ trước.

- Không. Tôi đã giấu
họ…

- Nếu vậy cô phải chịu
trách nhiệm về những gì xảy ra với họ. Tôi đã gửi tiền lại cho ông chủ quán
trọ. Ông ta sẽ cho các cô ở lại đây hai hoặc ba ngày, nhưng sau đó các cô phải
tìm nơi khác bởi vì gã Casimir bây giờ là chủ cỗ xe này. Sau khi dẫn chúng tôi
vượt qua biên giới, y sẽ quay về và đòi cỗ xe.

- Ông tha lỗi cho tôi
đã làm ông bị mang tiếng xấu lớn như thế này. - Keja nói.

- Tôi tha thứ cho cô. -
Tibere đáp, cặp mắt buồn rầu nhìn cô một lúc lâu. - Nhưng đấng Thượng Đế lại
không hiểu cho.

Không đợi Keja trả lời,
Tibere quay gót đi thẳng, không ngoái đầu trở lại.