CHƯƠNG 29: Tìm người đỡ đầu, tìm người để đỡ
đầu, lại quay về tìm người đỡ đầu

Dạy tức là học thêm một
lần nữa.

_H.J.BROWN

Các nhạc sĩ tài danh
hiểu rất rõ điều này. Những vận động viên chuyên nghiệp và những diễn giả hàng
đầu thế giới cũng vậy. Những người thành công trong bất kỳ lĩnh vực nào cũng
hiểu được rằng họ không thể xuất sắc nếu không có được một người huấn luyện
viên giỏi đứng sau. Bây giờ thì thế giới kinh doanh cũng đã nhận ra điều này:
trong một môi trường năng động hối hả, liên tục thay đổi, khi các tổ chức ngày
càng ít cấp bậc mà chuyển sang hoạt động dựa trên những nhóm đa thành phần và
phải thích nghi nhanh chóng với thay đổi, người đỡ đầu là chiến lược hiệu quả
nhất để phát huy hết tiềm năng của từng cá nhân.

Nhiều công ty đã thiết
lập những chương trình đỡ đầu chính thức, chia sẻ những gì bạn biết và học
những gì người khác giỏi hơn, và xem đây là cách quản trị thông minh. Tại
Ferrazzi Greenlight, chúng tôi đã làm việc với rất nhiều công ty để thiết lập
những chương trình như vậy vì chúng tôi tin rằng giúp nhân viên xây dựng mối
quan hệ để thành công trong sự nghiệp sẽ giảm bớt tỉ lệ thôi việc và chắc chắn
sẽ dẫn đến những mối quan hệ bền chắc với bên ngoài để tăng doanh thu. Một
trong những chương trình thành công đặc biệt được xây dựng năm 1997 tại một
trong những xưởng sản xuất con chíp lớn nhất của Intel tại bang New
Mexico.

Những người chịu trách
nhiệm thiết lập chương trình mong muốn đi xa hơn khái niệm truyền thống về đỡ
đầu như một quy trình một chiều đưa những nhà lãnh đạo thành công với những
nhóm nhân viên mới có năng lực và tham vọng vào cùng một nhóm. Đối với Intel,
chương trình đỡ đầu toàn công ty nghĩa là tạo ra một mạng lưới học tập rộng
khắp không chỉ nhóm mọi người lại tùy theo chức năng hay thâm niên và dựa trên
cả những kĩ năng được đánh giá cao trong công ty. Công ty sử dụng hệ thống mạng
nội bộ và email để phá bỏ những hàng rào ngăn cách các bộ phận và tạo nên sự
hợp tác giữa hai người có thể hỗ trợ những kĩ năng cho nhau để họ cùng phát
triển thành những nhân viên giỏi. Hệ thống này giúp Intel giới thiệu những cách
làm tốt nhất một cách nhanh chóng trên toàn cầu và phát triển những nhân viên
giỏi nhất, tài năng nhất trong ngành.

Mặc dù thật tuyệt vời
là cuối cùng giới kinh doanh cũng bắt đầu hiểu, đỡ đầu – một quy trình kéo dài
cả đời cho và nhận trong cả hai vai trò người thầy và người học – đã luôn là
một Con đường ánh sáng đối với những ai yêu thích kết nối người với người.

Không có một quy trình
nào trong lịch sử có thể vượt qua được việc đỡ đầu nếu xét đến tính hỗ trợ trao
đổi thông tin, kĩ năng, kiến thức, và mối liên hệ. Những nam thanh nữ tú học
hỏi về nghề nghiệp bằng cách học nghề với những người thợ bậc thầy. Nghệ sĩ trẻ
phát triển phong cách riêng sau nhiều năm làm việc với những người thầy lớn
tuổi và giàu kinh nghiệm hơn. Những tu sĩ mới phải học việc trong suốt mười năm với những linh mục
lớn tuổi để trưởng thành và rèn luyện thành những nhà thông thái. Khi cuối cùng
những con người trẻ này có thể tự thân lập nghiệp, họ đã có kiến thức và những
mối quan hệ cần thiết để thành công trong lĩnh vực mình đã chọn.

Nhờ học hỏi từ cuộc
sống của những người giàu kinh nghiệm hơn, chúng ta nhận thấy rằng những đứa
trẻ khác có nhiều cơ hội để giúp chúng trải nghiệm nhiều thứ mới lạ, gặp gỡ
nhiều người khác nhau, ví dụ như trại hè hay học nhóm, nhưng tôi thì không. Tôi
cũng nhanh chóng học được rằng thành công trong cuộc sống tùy thuộc rất nhiều
vào sự kiên trì, quyết đoán, khám phá và tự lập. Tôi cũng học được rằng phải lệ
thuộc vào những người luôn sẵn sàng đón nhận: cha tôi và những nhà chuyên môn
khác mà ông quen biết trong vùng.

Cha mẹ tôi hướng dẫn
tôi quan sát cách làm việc, trao đổi, sinh sống của những người thành công mà
chúng tôi biết. Cha mẹ tôi chỉ tôi cách sống cuộc sống của mình bằng cách nhìn
người khác sống cuộc sống của họ. Cha tôi dĩ nhiên là đã làm tất cả mọi thứ để
nuôi dưỡng và dạy dỗ tôi tất cả những gì ông biết. Nhưng ông muốn tôi
biết nhiều hơn thế; cũng như bao bậc làm cha mẹ khác, ông muốn tôi có một
cuộc sống tốt đẹp hơn ông. Ông đã cho tôi sự tự tin cần thiết để vào đời, không
quá kiêu căng nhưng cũng thấy bất ổn, và tạo cho tôi mối quan hệ với những người
ông kính trọng.

Có thể giá trị của một
người đỡ đầu đã được ông đọc từ Damon Runyon, một tác giả ông yêu thích. Runyon
là một anh chàng lì đòn bỏ học từ hồi lớp sáu và vất vả leo lên đến thành công,
và những câu chuyện ông kể về những nhân vật cũng lì lợm không kém, gan góc
không kém, có nhiều điểm tương đồng với cha tôi. Một câu nói mà cha tôi thường
trích dẫn của Runyon là “Luôn cố gắng kiếm cơ hội làm ra tiền, vì nếu bạn có
nhiều cơ hội, một lúc nào đó tiền sẽ rơi vào túi bạn.” Do đó, không có gì ngạc
nhiên khi cha tôi muốn tôi gặp gỡ những người có tiền, có kiến thức, có kĩ năng
giỏi hơn ông.

Trước khi tôi lên mười, tôi còn nhớ ông đã
khuyến khích tôi đạp xe xuống đường và chơi với bọn trẻ con hàng xóm. Khi tôi
đi học, tôi đã làm quen với George Love, cha của một trong các bạn của tôi và
là một luật sư trong vùng. Cha tôi thỉnh thoảng dẫn tôi đến thăm Walt Saling,
một nhà môi giới chứng khoán, chỉ để chơi thôi. Tôi thường ngồi kế bên và hỏi
Walt liên tục về công việc và những người ông giao dịch. Khi tôi vào trung học,
mỗi lần về nhà cha con tôi thường làm vài “vòng”. Chúng tôi đến thăm những
người mà theo cha tôi xứng đáng cho tôi học hỏi: Toad va Julie Repasky, chủ nhà
máy xi măng trong vùng mà cha tôi từng làm việc, hay chị em nhà Fontanella, người
thường dạy thêm cho tôi về latin và toán khi còn nhỏ. Đây là những người được
xem là nổi tiếng trong gia đình lao động như chúng tôi. Họ là những người làm
công việc chuyên môn, có học vấn, và có nghĩa là họ có thể dạy chúng tôi điều
gì đó.

Thật tình thì dưới mắt
cha tôi, ai cũng có những điều xứng đáng cho tôi học hỏi. Khi ông tham gia tụ
họp hàng tuần tại một quán ăn địa phương với bạn bè, ông cũng dẫn tôi theo. Ông
muốn tôi thoải mái trò chuyện với người lớn, người giàu kinh nghiệm hơn và
không ngại nhờ cậy họ giúp đỡ hay đặt câu hỏi cho họ. Mỗi lần cha tôi xuất hiện
với cái đuôi là tôi, bạn của ông thường nói đùa, “chào hai cha con Pete [tên
cha tôi], và Re-pete [tên họ thân mật đặt cho tôi].”

Tôi nhớ đến những ngày
tháng ấy với lòng biết ơn và đầy cảm xúc. Đến tận bây giờ, mỗi khi có dịp, tôi
đều cố gắng kết nối với những nhà tiên phong, những người dẫn đầu, những người
có kinh nghiệm sống khác mình.

Cha tôi và Runyon có lẽ
đã khám phá ra một điều gì đó sâu sắc hơn cả trí tưởng tượng. Các nghiên cứu
hiện nay đồng ý với bạn rằng người bạn kết thân đóng vài trò quan trọng đối với
tương lai của bạn. Tiến sĩ David McClelland tại ĐH Havard đã nghiên cứu những
tính cách và phẩm chất của người thành đạt trong xã hội. Ông nhận thấy rằng
quyết định chọn lựa “nhóm tương quan” bao gồm những người bạn chơi chung, là
một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến tương lai của bạn thành công hay thất bại.
Nói cách khác, nếu bạn chơi chung với những người có mối quan hệ rộng, bạn cũng
tạo được nhiều quan hệ. Nếu bạn chơi chung với người thành công, bản thân bạn
có nhiều cơ may thành công hơn.

Tôi sẽ giải thích cho
bạn thấy việc đỡ đầu quan trọng đối với tôi như thế nào qua một trải nghiệm
trong sự nghiệp của mình. Đó là vào khoảng cuối mùa hè năm thứ hai tại trường
kinh tế. Deloitte & Touche, công ty kiểm toán và tư vấn mà tôi đang thực
tập, tổ chức tiệc cocktail cuối mùa hè cho toàn bộ nhân viên thực tập tại các
văn phòng trên cả nước.

Ở một góc phòng, giữa
những tiếng leng keng của ly tách và những lời chào hỏi lịch sự, tôi nhìn thấy
một nhóm những nhà quản lý và nhân viên thâm niên đang tụ tập vui vẻ xung quanh
một ông già tóc bạc hơi cộc tính. Những sinh viên thực tập khác đều giữ khoảng
cách với cấp trên để được thoải mái, nhưng tôi quyết định tiến thẳng về phía
quyền lực. Thật ra, lần này cũng không khác gì những lần tôi chạy xe đạp đi làm
quen với hàng xóm.

Tôi đi đến chỗ trung
tâm chú ý của mọi người, tự giới thiệu mình và hỏi thẳng ông, “ông là ai?”

“Tôi là CEO của công ty
này,” ông trả lời một cách thẳng thừng, ý chừng cho tôi thấy đáng lẽ tôi phải
biết rồi, trong khi những người xung quan tôi bắt đầu cười khúc khích chế nhạo.

Ông cao chừng 1,9 m,
ngực vạm vỡ, và rất thẳng tính. Ông thuộc dạng người thu hút sự chú ý bất cứ
nơi nào ông xuất hiện.

“Tôi nghĩ đáng lẽ tôi
phải biết rồi mới đúng,” tôi trả lời.

“Phải, tôi cũng nghĩ
thế,” ông nói. Ông đang nói đùa, và như nhiều người ở những vị trí cao và đầy
quyền lực, ông thích sự thẳng thắn và bạo dạn của tôi. Ông tự giới thiệu mình
là Pat Loconto.

“Loconto,” tôi nói. “Đó
là một cái tên gốc Do Thái rất hay, phải không ạ?”

Ông cười, và chúng tôi
bắt đầu nói với nhau bằng thứ tiếng Italia lõm bõm của hai người. Nói ngắn gọn,
chúng tôi thật sự trò chuyện, chia sẻ về gia đình và xuất thân của hai người.
Cha ông ấy cũng là người Mỹ gốc Italia thế hệ thứ nhất và đã dạy cho ông những
giá trị tương tự như cha tôi đã truyền lại. Thật ra tôi cũng có biết tiếng của
Pat. Tôi đã từng biết về phong cách làm việc thẳng tính của ông, nghiêm khắc,
không khoan nhượng nhưng cũng rất nồng hậu. Tôi quyết định ngay lúc đó rằng tôi
có thể hưởng lợi nếu kết thân với ông.

Từ việc tôi tiếp cận
ông tại bữa tiệc và phát hiện ra rằng chúng tôi có cùng gốc gác càng làm tăng
sự kính trọng của tôi cho ông và ngược lại, sự tôn trọng của ông dành cho tôi.
Tôi biết được sau đó rằng sau lần gặp gỡ đó, ông đã cho tìm hiểu và biết được
tất cả mọi thứ về tôi cũng như thời gian làm việc trong mùa hè của tôi tại công
ty. Đêm đó tôi ngồi chơi với Pat và những đồng nghiệp đáng nể của ông đến tận
khuya. Tôi không hề ra vẻ thể hiện vai một người nào hết. Tôi không khoe khoang
hay giả bộ biết nhiều hơn thực tế. Nhiều người cho rằng đây là những hành động
cần có khi làm quen với những người cấp cao, nhưng sự thật là việc này chỉ biến
bạn thành một thằng ngốc mà thôi.

Tôi còn nhớ cha mẹ tôi
khuyên rằng trong những trường hợp này bạn hãy nói lại; bạn càng ít nói, bạn
càng nghe nhiều. Họ đã cảnh báo tôi từ trước, biết rằng tôi có khuynh hướng lấn
lướt trong khi nói chuyện từ hồi còn nhỏ. Đó là cách con học từ người khác, cha
tôi nói, và nhặt được những điều tinh tế sẽ giúp con tạo dựng mối quan hệ sâu
sắc sau này. Đây cũng là cách tốt nhất để thể hiện ý định muốn nhận người đó
làm người đỡ đầu. Người ta ngầm quan sát sự kính trọng của bạn và cảm thấy im
lặng theo cách nói của tôi không có nghĩa là im lặng. Tôi hỏi hàng đống câu
hỏi, đưa ra những nhận xét từ công việc của mình trong mùa hè, và tranh luận
với những nhà lãnh đạo của công ty về một điều đặc biệt quan trọng đối với họ -
mang lại thành công cho công ty.

Đỡ đầu là một hành động
có ý thức đòi hỏi người ta phải bỏ lại cái tôi ngoài cửa, ngăn cản bản thân
không ganh ghét sự thành công của người khác, và liên tục cố gắng xây dựng
những mối quan hệ có lợi bất cứ khi nào thời cơ thuận tiện. Những sinh viên
thực tập khác tại buổi tiệc nhìn Pat và các nhà lãnh đạo khác với sự e ngại và
chán chường (Mình với họ thì có gì giống nhau đâu?) và vì vậy giữ khoảng cách
xa. Họ nhìn vào chức danh trên tấm danh thiếp và cảm thấy bị loại ngoài cuộc,
và chính vì ý nghĩ này, họ thật sự đã bị loại ra khỏi cuộc chơi.

Khi tôi cuối cùng cũng
hoàn tất việc học, theo đúng tinh thần MBA, tôi đi phỏng vấn tại rất nhiều công
ty. Sự lựa chọn cuối cùng của tôi là Deloitte Consulting và một công ty đối thủ
của họ, McKinsey. McKinsey lúc đó được xem là chuẩn mực vàng trong ngành tư
vấn. Nếu là các bạn khác của tôi, họ hẳn không cần phải cân nhắc nhiều.

Bỗng một buổi chiều,
ngay trước ngày phỏng vấn cuối cùng với McKinsey, tôi nhận được một cuộc điện
thoại. Khi tôi nhấc lên nghe, một giọng nói hơi xẵng vang lên, “Nhận lời đề
nghị đi rồi tối nay xuống New York ăn tối với tôi và mấy người khác
trong công ty.” Trước khi tôi kịp định thần để trả lời, ông tiếp: “Tôi là Pat
Loconto. Tôi muốn biết anh có vào Deloitte không?”

Tôi nói với Pat một
cách không thoải mái lắm rằng tôi chưa quyết định sẽ về với ai. Nhưng tôi có
một ý tưởng có thể giúp tôi quyết định. “Thế này nhé, tôi vẫn chưa thiên về bên
nào,” tôi nói với ông. “Nhưng tôi sẽ dễ quyết định hơn nếu tôi được ăn tối với
ông và những cộng sự trong công ty để hiểu rõ thêm về công việc của tôi cũng
như định hướng tương lai của công ty.”

“Tôi chỉ ăn tối với anh
nếu anh nhận lời mời của bên tôi,” ông nói. Pat lại nói đùa rồi, và tôi càng
thấy thích ông hơn vì cách tuyển dụng không theo truyền thống này. Sau đó ông
kết thúc cuộc điện thoại: “OK, xách đít xuống New York đi, và đừng
lo, chúng tôi sẽ sắp xếp cho anh bay về Chicago vào buổi sáng để kịp phỏng
vấn.” À há, sao ông ta biết rõ về cuộc phỏng vấn của tôi thế nhỉ?

Thế là tôi đến ăn tối
cùng với Pat và một vài nhà lãnh đạo khác tại Grifone, nhà hàng Italia yêu
thích của họ tại Manhattan. Những lời bông đùa khá sốc, và chúng tôi cũng
uống khá nhiều. Chúng tôi gọi hết chai rượu vang này đến chai khác và còn uống
thêm cognac nữa. Gần cuối bữa ăn, Pat mới bắt đầu mở bài và gần như chuyển ngay
vào giọng điệu đả kích khá căng thẳng.

“Anh tưởng anh là ai
chứ? Anh tưởng McKinsey có chút quan tâm nào đến Keith Ferrazzi?” Trước khi tôi
kịp trả lời, ông đã tiếp. “Anh nghĩ CEO của McKinsey biết anh là ai à? Anh nghĩ
mấy nhà lãnh đạo ở đó sẽ dành buổi tối Chủ nhật để ăn tối với anh à? Anh sẽ chỉ
là thêm một thằng tốt nghiệp MBA chuyên đọc số liệu trong mớ lộn xộn ở đó mà
thôi. Chúng tôi quan tâm đến anh. Chúng tôi muốn anh có cơ hội thành công.
Nhưng quan trọng hơn, chúng tôi nghĩ anh có thể tạo nên sự khác biệt tại công
ty này.”

Tôi có nhận lời không?
Pat muốn biết.

Wow, đó quả là một bài
thuyết phục rất hay, và trực giác tôi cũng đồng ý là ông nói đúng. Tôi biết ông
nói đúng. Nhưng tôi không ra về mà không đưa ra lý lẽ của mình.

“Thế này nhé, tôi đưa
ra đề nghị phía mình,” tôi nói. “Nếu tôi chấp thuận lời mời của ông, tôi chỉ
yêu cầu thêm rằng mỗi năm tôi sẽ có ba bữa ăn tối như thế này tại nhà hàng này
cho đến khi nào tôi còn làm ở Deloitte. Tôi sẽ nhận lời nếu ông đồng ý.”

Ông nhìn thẳng vào mặt
tôi và nở nụ cười thật tươi, “Tuyệt vời. Chào mừng anh gia nhập Deloitte.”

Nhân lúc đó, tôi đề
nghị ông cho thêm tiền. Ông chỉ biết lắc đầu và cười. Thì có mất mát gì đâu; tệ
lắm là ông ấy từ chối. Và thế là sau ba giờ tại nhà hàng, người đàn ông này đã
thuyết phục tôi đưa ra một quyết định làm thay đổi cả cuộc đời mà không hề nhắc
một chữ nào đến chức danh, mức lương, hay thậm chí một chi tiết nào về những gì
ông mong muốn tôi sẽ tạo sự khác biệt.

Thành thật mà nói, ban
đầu tôi vẫn chưa tin hẳn là mình đã quyết định đúng. Trong ngành tư vấn,
Deloitte thời đó chỉ là một củ khoai nhỏ; uy tín của nó không thể nào sánh được
với McKinsey.

Nhưng quả thật đó là
một bước đi đúng – thực tế, đó là nước cờ hay nhất trong cuộc đời tôi. Đầu
tiên, vì trong vòng tám năm từ khi gia nhập Công ty tư vấn Deloitte, tôi đã
được giao trách nhiệm và học về ngành tư vấn nhiều tương đương người khác trong
vòng hai mươi năm.
Thứ hai, tôi phát hiện ra mình có thể tạo được nhiều sự khác biệt nhờ sự ủng hộ
của cấp lãnh đạo. Thứ ba, và quan trọng nhất, tôi nhận thấy tìm được một người
đỡ đầu giàu kinh nghiệm, đầy tài năng, sẵn sàng dành thời gian và công sức để
giúp bạn phát triển về chuyên môn lẫn tính cách thật sự quan trọng hơn những cơ
hội về nghề nghiệp chỉ đơn thuần dựa trên lương bổng và danh tiếng.

Ngoài ra, lúc đó tiền
bạc không phải là vấn đề. Như ngạn ngữ xưa đã nói, tuổi hai mươi là tuổi học
hỏi, tuổi ba mươi mới bắt đầu kiếm tiền. Chúa ơi, tôi đã học được những gì. Mỗi
năm, Pat và tôi có ít nhất ba bữa ăn tối tại Grifone, cũng là cái nhà hàng
Italia mà chúng tôi gặp lần đầu. Trong suốt thời gian làm việc tại Deloitte,
tôi là cái tên cửa miệng của CEO, lúc nào ông cũng hỏi các nhà lãnh đạo khác về
tôi. Ông luôn quan tâm đến tôi.

Dĩ nhiên tôi thật sự đã
làm việc thân cận với Pat và những nhà lãnh đạo tuyệt vời khác tại Deloitte, và
học được tầm quan trọng của việc theo chân những con người vĩ đại, những người
thầy vĩ đại. Điều này không có nghĩa là làm việc với Pat hay với cánh tay phải
Bob Kirk là việc đơn giản. Họ dạy tôi những bài học nghiêm khắc về sự tập
trung; rằng ý tưởng táo bạo không có nghĩa gì nếu không được thực hiện; rằng
chi tiết cũng đáng quan tâm như lý thuyết; rằng bạn phải biết đặt con người lên
trên hết, tất cả mọi người, chứ không chỉ cấp trên của bạn mà thôi. Pat đáng lẽ
đã phải đuổi việc tôi nhiều lần lắm. Tuy nhiên, ông đã dành thời gian và công
sức để rèn giũa tôi thành nhà điều hành – và quan trọng hơn, nhà lãnh đạo – mà
ông muốn nhìn thấy ở tôi và lợi ích công ty và với tư cách một người đỡ đầu.

Có hai yếu tố cực kỳ
thiết yếu để giúp mối quan hệ đỡ đầu của Pat với tôi – hay bất cứ mối quan hệ
đỡ đầu với ai – đạt thành công. Ông sẵn sàng dẫn dắt tôi vì, thứ nhất, tôi hứa
hẹn sẽ đóng góp ngược lại bằng sự cố gắng của mình. Tôi đã làm việc không ngừng
nghỉ để vận dụng hết những kiến thức mà ông chia sẻ để giúp ông, công ty ông,
thành công hơn. Và thứ hai, chúng tôi đã tạo ra một tình huống thân tình, không
đơn thuần chỉ là công việc. Pat thích tôi và đích thân theo dõi sự tiến bộ của
tôi. Ông quan tâm đến tôi. Đó chính là chìa khóa của sự đỡ đầu thành công. Mối
quan hệ đỡ đầu thành công cần cả hai yếu tố lý trí và tình cảm. Bạn cũng phải
cho thấy bạn sẽ đáp trả như thế nào – có thể là lòng trung thành hay tinh thần
làm việc hăng hái – để người khác chấp nhận đỡ đầu bạn. Sau đó, khi mối quan hệ
đã được thiết lập, bạn phải biết cách uốn người đỡ đầu thành người huấn luyện;
một người mà sự thành công của họ phụ thuộc vào thành công của bạn. Tôi nợ Pat
quá nhiều. Nếu không có ông, tôi không phải là tôi ngày hôm nay. Và điều này
cũng đúng với rất nhiều người khác, bắt đầu từ Cha Mẹ tôi, Jack Pidgeon ở
trường Kiski, “ông chú” Bob Wilson, và nhiều người khác mà tôi đã có dịp nhắc
tên trong quyển sách này, và cả những người tôi không nhắc đến nhưng tôi vẫn
cảm thấy rất gần gũi với họ.

Cách tốt nhất để giải
quyết khía cạnh công việc là hãy đề nghị đóng góp phần mình trước, chứ không
phải là đòi hỏi được giúp đỡ. Nếu bạn thấy một người nào đó có những kiến thức
mình cần học hỏi, hãy tìm cách trở nên đắc lực đối với họ. tìm hiểu nhu cầu của
họ và nghĩ xem mình có thể giúp được những điểm nào. Nếu bạn không thể giúp
được họ một cách trực tiếp, bạn có thể đóng góp cho quỹ từ thiện của họ, công
ty của họ, hay cộng đồng của họ. Bạn phải chuẩn bị sẵn sàng trả ơn cho người đỡ
đầu và hãy thể hiện cho họ thấy điều này ngay từ đầu. Trước khi Pat có thể cân
nhắc ăn tối với tôi ba lần mỗi năm, ông phải chắc chắn là tôi gắn bó với công
ty. Nhờ vậy tôi đã được đặt vào một thế quan trọng, sau này phát triển thành
tình bạn giữa chúng tôi.

Tuy nhiên, nếu bạn
không tìm thấy cơ hội nào để giúp ngay lập tức, bạn phải cẩn thận và ý thức
được sự rắc rối bạn đang gây ra cho người đỡ đầu. Hầu như ngày nào tôi cũng
nhận được những email của các thanh niên đầy tham vọng viết một cách thẳng thắn,
“Tôi muốn có việc làm.” Hoặc, “tôi nghĩ ông có thể giúp được tôi. Hãy nhận làm
điều đỡ đầu cho tôi.” Tôi rất thất vọng trước sự sai lệch trong suy nghĩ của
những con người này về mối quan hệ đỡ đầu. Nếu họ cần tôi giúp đỡ, họ cũng phải
thể hiện họ đóng góp được gì, ít nhất cũng phải làm cho tôi thích họ cái đã.
Phải nói cho tôi biết bạn có điều gì đặc biệt. Cho tôi biết chúng ta có điểm gì
chung. Thể hiện lòng biết ơn, sự hào hứng, niềm đam mê.

Vấn đề là những con
người này trước đây chưa bao giờ có được người đỡ đầu và vì vậy họ có quan điểm
rất sai lệch về cơ chế vận hành của nó. Có người cho rằng ngoài kia có một
người đặc biệt duy nhất đang từng giờ từng phút chờ đợi họ. Nhưng như cha tôi
đã dạy, người đỡ đầu có thể là bất cứ ai quanh bạn. Không nhất thiết phải là
cấp trên của bạn hay thậm chí không nhất thiết phải làm cùng ngành với bạn. Đỡ
đầu là một hành động không có tính giai cấp vượt lên trên đặc tính nghề nghiệp
hay cấp bậc trong tổ chức.

Một CEO có thể học hỏi
từ một nhà quản lý, và ngược lại. một số công ty khôn ngoan nhận thấy điều này
và đã thiết kế những chương trình để những người mới vào làm trong công ty được
đóng vai đỡ đầu. Sau khoảng một tháng trong công ty, họ sẽ yêu cầu những nhân
viên mới này liệt kê tất cả những ấn tượng của họ. Họ tin rằng đôi mắt của
người mới sẽ nhìn vấn đề cũ khác đi và có thể đưa ra những giải pháp sáng tạo
hơn.

Trên thực tế, những
người đã dạy tôi nhiều điều chính là những người trẻ được tôi đỡ đầu. Họ giúp
tôi liên tục cập nhật kĩ năng của mình và nhìn thế giới bằng con mắt mới.

Và trong khi bạn làm
hết sức để tiếp cận người trên, bạn cũng cần phải nhớ dành nỗ lực tương tự để
tiếp cận người dưới và giúp đỡ người khác. Tôi luôn dành thời gian để giúp
những người trẻ. Đa số họ thường sẽ trở thành nhân viên của tôi, có thể là nhân
viên tập sự hoặc chính thức. Những cái tên như Paul Lussow, Chad Hodge, Hani
Abisaid, Andy Bohn, Brinda Chugani, Anna mongayt, John Lux, jasson Annis, và còn nhiều nữa.

Có những người đầu tiên
không hiểu được vấn đề. Họ rụt rè đặt câu hỏi: “làm sao tôi có thể trả ơn những
gì anh đã làm cho tôi?” Tôi bảo họ rằng thì ngay chính lúc này họ đang trả ơn
tôi đấy. Tất cả những gì tôi trông đợi ở họ là một chút lòng biết ơn và được
nhìn thấy họ áp dụng những gì đã học.

Tôi đã nhìn thấy Brinda
càng ngày càng thăng tiến tại Deloitte, Hanni trở thành lãnh đạo trong một công
ty của tôi và “tốt nghiệp” ở một công ty mới mà tôi có công đóng góp thành lập;
Chad trở thành một trong những nhà văn trẻ tuổi thành công nhất tại Hollywood;
Anny trở thành một người trong cuộc tại Hollywood; hay Paul được nhận vào
Warton; đây là những lúc tôi thấy xúc động nhất. Bạn càng hạnh phúc hơn khi họ
thành đạt và trở thành người đỡ đầu cho những người khác.

Tôi có nói mãi cũng
không thể lột tả hết quyền năng của mối quan hệ đỡ đầu và điều quan trọng là
bạn phải tôn trọng và dành thời gian cho nó. Bù lại, bạn sẽ nhận được rất nhiều
về mặt tinh thần, sự hăng hái, niềm tin, đồng cảm – tất cả những thứ này chắc
chắn vượt qua giá trị một lời khuyên bạn đưa ra.

Nếu bạn thật sự muốn
xây dựng mối quan hệ đỡ đầu, hãy dành cho nó thời gian và công sức, và bạn sẽ
thấy mình tham gia vào một mạng lưới học hỏi không khác gì ở Intel. Bạn sẽ nhận
thông tin và kiến thức nhiều hơn mong đợi trong vai trò của người thầy lẫn
người trò, trong một mạng lưới chắc chắn những người liên tục cho và nhận.