Đi vòng qua các
cây, ụ đất và những bụi cây gai, các nhà thám hiểm tiếp tục len lỏi theo hướng
Đông nguy hại.

Con đường hẹp
lại, nhưng các đội làm đường vẫn còn đây. Người ta không bao giờ lơ là những
con đường dẫn từ một tổ này sang tổ khác. Đám công nhân sửa đường nhổ rêu, di
chuyển những cành cây chắn đường, đặt những biển báo mùi với tuyến Dufour của
chúng.

Bây giờ, hiếm có
kiến thợ đi hướng ngược lại. Thỉnh thoảng người ta thấy trên đất những pheromon
chỉ dẫn: “Ở ngã tư 29 đi vòng chỗ các cây đào gai!” Cũng có khả năng đó là dấu
vết mới của một cuộc phục kích bọn côn trùng kẻ thù.

Vừa đi, 103 683
vừa gặp hết ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác. Nó chưa bao giờ tới vùng này. Ở
đó có nấm xép Satan cao tới tám mươi đầu! Thế mà đây lại là loài đặc trưng của
các vùng miền Tây.

Nó cũng nhận ra
nấm lỗ chó thối mà mùi thối của nó quyến rũ đám ruồi, nấm trứng như ngọc trai;
nó trèo lên một cây nấm mồng gà và thích thú giẫm chân lên thịt mềm mại của nó.

Nó khám phá ra
các loài cây lạ: cây gai dầu dại mà hoa của chúng giữ màu phớt hồng rất lâu,
cây lan hài Vệ nữ tuyệt đẹp và đáng lo ngại, cây chân mèo thân dài…

Nó đến gần một
cây bóng nước mà hoa của nó giống những con ong, và sơ ý sờ vào. Ngay lập tức
những quả chín bung tung tóe vào mặt nó, phủ đầy mình nó thứ hạt vàng dinh
dính! May mà không phải là nấm thối sớm…

Không nhụt chí,
nó trèo lên một cây cỏ chân ngỗng hoa vàng để nhìn bầu trời gần hơn. Trên cao,
nó thấy bầy ong làm thành những hình số tám để chỉ cho chị em của mình vị trí
những bông hoa có phấn.

Quang cảnh ngày
càng trở nên hoang dại hơn. Các kiểu mùi bí ẩn lan tỏa. Hàng trăm loài vật bé
nhỏ không thể nhận dạng được bỏ trốn tứ phía. Người ta chỉ nhận ra vị trí của
chúng qua tiếng lá cây khô gãy.

Đầu vẫn còn đầy
cảm giác nhoi nhói, 103 683 quay lại đoàn. Cứ như thế chúng bước đi lặng lẽ tới
ngoại vi của tổ liên bang Zoubi-zoubi-kan. Từ xa, đó như một lùm cây giống một
lùm khác. Nếu không phải là mùi và đường đi được vạch trước, có lẽ sẽ không ai
đi tìm một thành phố nơi đây. Quả thực, Zoubi-zoubi-kan là một tổ kiến đỏ hung
cổ điển, với một gốc, một mái vòm làm bằng cành cây nhỏ và những chỗ chứa rác.
Nhưng tất cả đều giấu dưới đám cây con.

Các lối vào Tổ
đều nằm trên cao, gần như sát với đỉnh của mái vòm. Người ta lên được tới đó
bằng cách qua một khóm dương xỉ và hoa hồng dại. Các nhà thám hiểm làm như thế.

Bên trong tràn
đầy sự sống. Những con rệp không để bị nhận ra dễ dàng, chúng có cùng màu với
lá cây. Thế nhưng, một cái râu và một con mắt lão luyện không khó khăn gì nhận
ra hàng nghìn con vật nhỏ xấu xí màu xanh càng “gặm” nhựa thì càng từ từ béo
dần lên.

Một thỏa thuận đã
được thông qua, cách đây rất lâu, giữa kiến và rệp. Những con này nuôi kiến đổi
lại kiến bảo vệ chúng. Thực tế, một số tổ cắt cánh “bò sữa” của mình và cho
chúng mùi thông hành của riêng chúng. Thế thuận tiện hơn để giữ đàn gia súc…

Zoubi-zoubi-kan
chơi kiểu chơi xỏ này. Để chuộc lỗi, hoặc có thể là vì xu hướng hiện đại thuần
túy, Tổ đã xây ở tầng thứ hai của mình nhiều chuồng rất lớn có đủ mọi tiện nghi
cần thiết cho rệp được thoải mái. Các vú nuôi kiến chú ý chăm sóc trứng của rệp
như trứng myrmécéen. Có thể là từ đó sinh ra tầm quan trọng bất thường và vẻ
đẹp của đàn gia súc địa phương.

103 683 cùng các
bạn đồng hành tiến gần đến một đàn đang bận hút một cành hoa hồng. Chúng hỏi
hai, ba câu, nhưng đám rệp giữ nguyên vòi cắm chặt vào thịt cây không thèm ngó
ngàng tới chúng một chút nào. Dù sao, có thể chúng không biết ngôn ngữ mùi của
kiến… Các nhà thám hiểm lấy râu tìm kiến chăn rệp. Nhưng chẳng phát hiện được
con nào.

Lúc đó một chuyện
kinh khủng xảy ra. Ba con bọ rùa thả mình rơi chính giữa bầy gia súc. Những con
vật đáng gờm này gieo hãi hùng cho bọn rệp đáng thương mà những chiếc cánh bị
cắt của chúng khiến chúng không bỏ chạy được.

Bầy sói, may mắn
sao, làm các mục đồng xuất hiện. Hai con kiến Zoubi-zoubi-kan từ sau một cái lá
nhảy ra. Vì chúng nấp để khiến những kẻ săn mồi màu đỏ điểm chấm đen bị bất ngờ
hơn, chúng ngắm và giết chết lũ kia ngay tại chỗ bằng những cú bắn axít chính
xác của mình.

Sau đó chúng chạy
đến dỗ dành bầy rệp còn đang sợ hãi. Chúng vắt sữa đàn rệp, vỗ vỗ lên bụng
chúng, vuốt ve râu chúng. Thế là những con rệp nhả ra một cục bọt đường to
trong suốt. Thứ mật rệp quý giá. Uống no nê thứ nước này, các mục đồng
Zoubi-zoubi-kan nhìn thấy những nhà thám hiểm Bel-o-kan.

Và chào họ. Trao
đổi râu.

Chúng tôi tới
để săn thằn lằn, một trong số họ phát tín hiệu.

Trong trường
hợp này, các bạn phải tiếp tục về phía Đông. Chúng tôi đã xác định được vị trí
một trong số các con quái vật này ở hướng đồn Guayeï-Tyolot.

Thay vì đề nghị
họ trao đổi dinh dưỡng như thông thường, các mục đồng đề nghị họ ăn trực tiếp ở
các con vật. Những nhà thám hiểm không để nói tới hai lần. Mỗi con chọn cho
mình một con rệp và bắt đầu cù nhè nhẹ bụng nó để vắt thứ mật thơm mát.

Bên trong yết
hầu, đen thui, hôi, và trơn. Con cái 56, bị dính đầy dãi, giờ trượt trong họng
kẻ ăn thịt mình. Vì không có răng, con chim đã không nhai nó, nó vẫn còn nguyên
vẹn. Đừng hòng cam chịu, với nó, đó là cả một thành phố sẽ biến mất.

Bằng nỗ lực cuối
cùng, nó cắm răng mình vào thịt nhẵn của thực quản. Phản xạ này cứu nó. Con
nhạn buồn nôn, nó ho và đẩy ra xa thứ thức ăn khó chịu. Bị lóa mắt, con cái 56
định bay lên, nhưng những cái cánh của nó quá nặng. Nó rơi xuống đúng giữa một
dòng sông.

Những con đực
đang hấp hối ngã xung quanh nó. Nó phát hiện ở trên cao, khoảng hai mươi chị em
sống sót khỏi bầy nhạn đang bay loạn nhịp. Kiệt sức, họ mất độ cao.

Một trong số họ
rơi xuống một bông hoa súng, chỗ hai con kỳ nhông nhanh chóng săn đuổi nó, bắt
lấy nó và xé xác nó. Những hoàng hậu khác lần lượt ra khỏi cuộc chơi bởi chim
bồ câu, cóc, chuột chũi, rắn, dơi, nhím, gà và gà con… Chung quy lại, trên một
nghìn năm trăm con cái đã bay, chỉ sáu con sống sót.

Con cái 56 nằm
trong số đó. Nhờ phép mầu. Nó phải sống. Nó phải thành lập tổ của riêng mình và
giải bí ẩn vũ khí bí mật. Nó biết là nó sẽ cần giúp đỡ, mà nó có thể trông cậy
vào đám đồng minh đã ở trong bụng mình. Cần phải cho họ ra khỏi đó…

Nhưng, trước
tiên, phải rút khỏi đây đã…

Bằng cách tính
góc các tia nắng, nó tìm ra điểm rơi của mình, trên sông Đông. Một góc ít được
khuyên đến, vì cho dù ở tất cả các hòn đảo trên thế giới đều có kiến, người ta
vẫn không biết làm thế nào chúng tới được đó, chúng không biết bơi.

Một chiếc lá bay
qua vừa tầm, nó dùng tất cả răng mình bám lấy. Nó miệt mài khua chân ra đằng
sau, nhưng cách đẩy này cho kết quả thảm hại. Nó bò như thế trên mặt nước từ
khá lâu, khi một cái bóng khổng lồ bắt đầu hiện hình. Một con nòng nọc? Không,
nó to hơn nghìn lần một con nòng nọc. Con cái 56 nhận ra cái dáng thon thon, có
da trơn và lốm đốm. Một hình bóng mới lạ với nó. Một con cá hồi sông!

Những con tôm,
độc nhãn, rận nước nhỏ, chạy trốn trước con quái vật. Con này chìm xuống rồi
nổi lên về hướng hoàng hậu đang bám chặt vào cái lá, khiếp sợ.

Bằng tất cả sức
mạnh của những chiếc vây, con cá hồi lao mình và rẽ mặt nước. Trong khi một con
sóng lớn làm con kiến lắc lư, con cá hồi như treo lơ lửng trong không khí, nó
mở cái miệng lớn đầy răng nhọn và nuốt chửng một con mòng bay là là ở đó. Sau
đó nó quẫy đuôi cong mình rồi rơi xuống thế giới trong như pha lê của nó… và
đồng thời gây ra một đợt sóng đánh chìm con kiến.

Những con ếch đã
xả hết hơi và lặn xuống để tranh nhau nữ hoàng kiến và trứng của nó. Con này
nổi lên được, nhưng một xoáy nước lại hút nó xuống phía dưới đáy không hiếu
khách. Đám ếch đuổi theo nó. Cái lạnh làm nó bất động. Nó bất tỉnh.

Nicolas xem ti
vi, trong nhà ăn, với hai người bạn mới của mình là Jean và Philippe. Xung
quanh chúng, những trẻ mồ côi khác mặt hồng đỏ bị ru ngủ bởi những chuỗi hình
ảnh không ngắt quãng.

Kịch bản phim qua
mắt và tai chúng vào tới tận bộ nhớ của não với vận tốc 500 km/giờ. Một bộ não
người có thể chứa được tận sáu mươi tỷ thông tin. Nhưng khi những bộ não này bị
bão hòa, việc dọn dẹp sẽ được làm tự động, những thông tin được cho là ít thú
vị bị quên đi. Thế là chỉ còn lại những kỷ niệm gây tổn thương và sự tiếc nuối
những niềm vui đã qua.

Ngay sau bộ phim
truyền hình, hôm đó có một cuộc thảo luận về côn trùng. Phần lớn bọn trẻ giải
tán, khoa học tán phét không làm chúng hứng thú.

- Thưa giáo sư
Leduc, cùng với giáo sư Rosenfeld, ông được coi là một trong những chuyên gia
lớn nhất châu Âu về kiến. Điều gì đã khiến ông nghiên cứu kiến?

- Một hôm, khi mở
tủ tường trong bếp nhà tôi, tôi mặt giáp mặt với một cột dài loài côn trùng
này. Tôi đã đứng nhiều giờ xem chúng làm việc. Với tôi đó là một bài học về
cuộc sống và về sự nhún nhường. Tôi đã tìm hiểu để biết rõ chúng hơn… Thế thôi.

(Ông cười.)

- Điều gì phân
biệt ông với nhà khoa học lỗi lạc khác, chính là giáo sư Rosenfeld?

- À, giáo sư
Rosenfeld! Ông ấy chưa nghỉ hưu à? (Ông cười lần nữa.) Không, một cách nghiêm
túc, chúng tôi không cùng nhóm. Anh biết chứ, có rất nhiều cách để “hiểu” những
con côn trùng này… Trước đây, người ta nghĩ là tất các loài sống thành đàn
(mối, ong, kiến) đều là loài bảo hoàng. Thật đơn giản, nhưng lại là sai. Người
ta đã nhận thấy là ở loài kiến, thực ra kiến chúa chẳng có quyền hành gì ngoài
quyền sinh đẻ. Thậm chí tồn tại rất nhiều hình thái chính thể kiến: chế độ quân
chủ, chính thể đầu sỏ, chế độ tam hùng chiến binh, dân chủ, vô chính phủ, vân
vân… Thậm chí, thỉnh thoảng, khi những công dân không hài lòng về chính phủ của
mình, chúng nổi dậy và chúng tôi đã chứng kiến những cuộc “nội chiến” ngay bên
trong các tổ.

- Tuyệt vời!

- Với tôi, và với
trường phái, tên là “trường phái Đức” mà tôi tham gia, tổ chức của thế giới
kiến được ưu tiên dựa trên thứ bậc các đẳng cấp, và dựa trên sự nổi trội của
các cá nhân alpha tài năng hơn mức bình thường, những con này điều khiển các
nhóm kiến thợ… Đối với Roselfeld, thuộc trường phái gọi là “trường phái Ý”,
loài kiến là vô chính phủ, không có con alpha hay cá nhân tài năng hơn mức bình
thường. Và chính là vì để giải quyết những vấn đề thiết thực mà các thủ lĩnh
đôi khi xuất hiện một cách tự phát. Nhưng những con này chỉ tồn tại nhất thời.

- Tôi hiểu không
rõ lắm.

- Tức là trường
phái Ý nghĩ rằng bất kỳ con kiến nào cũng có thể làm sếp, ngay khi nó có một ý
tưởng độc đáo làm những con khác quan tâm. Trong khi đó trường phái Đức cho là
luôn phải là những con kiến có “tư cách sếp” đảm đương các nhiệm vụ.

- Hai trường phái
khác nhau ở điểm đó?

- Ở các hội nghị
quốc tế lớn, đã từng xảy ra chuyện việc đó chuyển thành ẩu đả, nếu đây là điều
anh muốn biết.

- Đó có phải luôn
là sự cạnh tranh cũ giữa trí tuệ saxon và trí tuệ latin không?

- Không. Cuộc
chiến này được so sánh với cuộc chiến mặt đối mặt giữa những người ủng hộ “bẩm
sinh”, và những người ủng hộ “lĩnh hội được” thì đúng hơn. Người ta sinh ra đã
đần độn hay người ta trở thành đần độn? Đó là một trong những câu hỏi mà chúng
tôi cố tìm ra câu trả lời bằng cách nghiên cứu xã hội kiến!

- Nhưng tại sao
không làm các thí nghiệm này trên thỏ hay chuột?

- Loài kiến tạo
ra cơ hội tuyệt vời cho phép chúng ta xem xét một xã hội hoạt động, một xã hội
gồm nhiều triệu cá thể. Như là quan sát một thế giới. Theo tôi biết thì không
tồn tại những thành phố có nhiều triệu con thỏ hay chuột…

Cú huých.

- Mày nghe thấy
không, Nicolas?

Nhưng Nicolas
không nghe. Khuôn mặt này, đôi mắt vàng này, nó đã từng thấy. Ở đâu vậy? Khi
nào vậy? Nó lục trong trí nhớ của mình. Chính xác, bây giờ nó đã nhớ ra. Đó là
ông đóng bìa sách. Ông ta khẳng định tên là Gougne, nhưng ông ta chỉ là một và
là cùng một người với ông Leduc này, và đang khoe khoang trên ti vi.

Phát hiện làm
Nicolas chìm sâu vào suy nghĩ. Nếu ông giáo sư nói dối, đó là vì cố chiếm hữu
cuốn bách khoa toàn thư. Nội dung chắc phải quý giá cho việc nghiên cứu loài
kiến. Chắc nó nằm ở dưới đó. Tất nhiên là nó nằm dưới kho chứa đồ. Và chính cái
đó làm tất cả họ thèm muốn: bố, mẹ và ông Leduc này. Cần phải đi tìm nó, cái
cuốn bách khoa thư chết tiệt ấy, và người ta sẽ hiểu tất cả.

Nó đứng dậy.

- Mày đi đâu đấy?

Nó không trả lời
gì.

- Tao tưởng chúng
làm mày quan tâm, lũ kiến ấy?

Nó đi ra tới cửa,
rồi chạy về phòng mình. Nó sẽ không cần nhiều đồ đạc. Chỉ cần cái áo da hộ
mệnh, con dao găm và đôi giày to đế kếp của nó.

Các giám thị thậm
chí không màng tới nó khi nó đi qua sảnh lớn.

Nó trốn khỏi trại
trẻ mồ côi.

Từ xa, người ta
nhận ra Guayeï-Tyolot chỉ là một kiểu miệng tròn. Như một hang chuột chũi. “Đồn
tiền tiêu” là một tổ kiến nhỏ, có khoảng trăm con. Nó chỉ hoạt động từ tháng Tư
đến tháng Mười và để trống suốt mùa thu và mùa đông.

Ở đây, như ở kiến
nguyên thủy, không có kiến chúa, không kiến thợ, không binh lính. Mọi người
cùng lúc kiêm nhiệm hết. Chính vì thế, họ chẳng ngần ngại chỉ trích sự cuống
cuồng của các tổ khổng lồ. Người ta chế nhạo các vụ tắc đường, sập hành lang,
các đường hầm bí mật biến cho bạn một thành phố thành một quả táo bị sâu đục
khoét, những con kiến thợ siêu chuyên môn hóa và chẳng còn biết đi săn nữa,
những lính gác cổng mù, cả đời bị bịt trong cái hốc của mình...

103 683 xem xét
cái đồn. Guayeï-Tyolot gồm một tầng áp mái và một phòng chính rộng. Căn phòng
này bị đục một cái lỗ trên trần, chỗ đó hai tia sáng mặt trời lọt qua làm lộ ra
hàng chục chiến lợi phẩm đi săn, vỏ động vật thân mềm rỗng treo trên tường. Các
luồng khí làm chúng rít vang lên.

103 683 tiến lại
gần những cái xác nhiều màu này. Một con kiến bản địa tới vuốt râu nó. Con này
chỉ cho nó những con vật tuyệt đẹp bị giết chết nhờ mưu mẹo myrmécéen. Những
con vật bị phủ axít fomic, loại chất cũng cho phép bảo quản xác chết.

Ở đó, được sắp
xếp cẩn thận, có các loại bươm bướm và côn trùng đủ kích thước, hình thù và màu
sắc đa dạng nhất. Ấy thế mà, bộ sưu tập lại thiếu một con vật rất nổi tiếng:
mối chúa.

103 683 hỏi họ có
vấn đề với hàng xóm mối không. Con kiến bản địa dựng râu lên để thể hiện sự
ngạc nhiên. Nó ngừng nhai tóp tép và một sự im lặng mùi nặng nề rơi xuống.

Mối à?

Râu nó hạ xuống.
Nó chẳng còn gì để truyền nữa. Dù sao nó cũng có việc, nó đang pha thịt. Nó đã
mất khá nhiều thời gian. Xin chào. Nó quay người, sẵn sàng chuồn đi. 103 683
năn nỉ.

Con kia bây giờ
có vẻ sợ sệt hoàn toàn. Râu nó run run một chút. Rõ ràng, từ mối gợi cho nó
điều gì đó khủng khiếp. Tiếp tục cuộc nói chuyện về chủ đề này hình như vượt
quá sức nó. Nó đi nhanh về phía một nhóm thợ đang giữa cuộc đánh chén.

Những con này,
sau khi đã làm đầy diều tập thể rượu mật hoa, nếm bụng của nhau, tạo thành một
chuỗi dài khép kín quanh nó.

Lúc đó, năm thợ
săn đóng ở đồn tiền tiêu đi vào khá ầm ĩ. Chúng đẩy một con sâu đằng trước
chúng.

Chúng tôi đã
tìm thấy cái này. Kỳ lạ nhất là nó làm ra mật!

Con vừa báo tin
đó lấy đầu râu vỗ vỗ tù binh. Sau đó nó bày ra một cái lá, và ngay khi con sâu
bắt đầu ăn, nó nhảy lên lưng con sâu. Con sâu chồm lên, nhưng vô ích. Con kiến
cắm vuốt vào sườn nó, đặt chắc chỗ bám, quay lại và liếm đốt cuối của con sâu,
cho tới khi một thứ nước chảy ra.

Mọi người hoan hô
nó. Người ta truyền nhau từ răng sang răng thứ mật cho tới giờ vẫn chưa được
biết tới. Vị khác với vị mật của rệp. Nó sánh hơn, với một dư vị nhựa rõ nét
hơn. Trong khi con 103 683 nếm thứ rượu lạ này, một cái râu vuốt nhẹ đầu nó.

Hình như cháu
tìm thông tin về mối.

Con kiến vừa tung
cho nó pheromon này có vẻ rất rất già. Toàn bộ lớp vỏ của nó bị rạch bởi nhiều
cú răng. 103 683 đưa râu ra đằng sau ra hiệu đúng.

Theo ta!

Nó tên là chiến
binh 4 000. Đầu nó phẳng như một cái lá. Mắt nó nhỏ xíu. Khi nó phát, hơi bốc
của nó run run mùi rượu rất yếu. Cũng có thể chính vì thế mà nó định nói chuyện
trong một cái lỗ bé xíu gần như bị bịt kín.

Đừng lo, chúng
ta có thể nói chuyện ở đây, cái lỗ này là phòng của ta.

103 683 hỏi nó
biết gì về tổ mối ở miền Đông. Con kia tách râu mình ra.

Tại sao cháu
quan tâm đến vấn đề này? Không phải là cháu chỉ tới để săn thằn lằn sao?

103 683 quyết
định chơi đẹp với bác già vô tính này. Nó kể cho con kia nghe là một vũ khí bí
mật và khó hiểu đã được sử dụng chống lại lính của La-chola-kan. Lúc đầu, người
ta nghĩ đó là cú của bọn lùn, nhưng không phải chúng. Vì thế, hoàn toàn tự
nhiên nghi ngờ của họ hướng sang đám mối miền Đông, kẻ thù lớn thứ hai…

Con kiến già gập
râu, dấu hiệu ngạc nhiên. Nó chưa bao giờ nghe nói tới vụ này. Nó xem xét con
103 683 và hỏi:

Chính vũ khí
bí mật đã nhổ cái chân thứ năm của cháu à?

Con chiến binh
trẻ trả lời không phải. Nó mất cái chân đó trong trận Cây Mỹ Nhân, khi giải
phóng La-chola-kan. Con 4 000 phấn khởi ngay lập tức. Nó cũng ở đó!

Đội nào?

Đội 15, còn
bác?

Đội 3!

Suốt trận đó, một
con chiến đấu bên sườn trái, và con kia bên sườn phải. Chúng trao đổi vài kỷ
niệm. Luôn có nhiều bài học rút ra từ một trận chiến. Ví dụ, ngay từ lúc đầu
các trận đánh, con 4 000 đã nhận ra việc sử dụng những con mòng đưa tin đánh
thuê. Theo nó, đó là một phương pháp truyền thông từ xa, cao siêu hơn nhiều
phương pháp “chạy” truyền tin.

Chiến binh
Bel-o-kan, chẳng nhận ra được điều gì, vui vẻ tán thưởng nó. Sau đó vội vã quay
lại chủ đề của mình.

Tại sao không
ai muốn nói cho cháu về mối thế?

Con lính già lại
gần. Đầu chúng lướt qua nhau.

Ở đây cũng xảy
ra những điều rất lạ…

Những hơi bốc ám
thị điều bí ẩn. Rất lạ, rất lạ… câu nói nảy lên thành tiếng mùi dội
trên tường.

Sau đó 4 000 giải
thích là ít lâu nay người ta không còn thấy dù chỉ một con mối của tổ Đông.
Trước đây, chúng sử dụng đường sông qua Sateï để đưa gián điệp sang phía Tây,
người ta biết thế và người ta giám sát chúng qua loa. Bây giờ, thậm chí không
còn gián điệp nữa. Chẳng còn gì.

Một kẻ thù tấn
công, lo lắng, nhưng một kẻ thù biến mất còn hoang mang hơn. Bởi vì không còn
cuộc đụng độ nhỏ nào với quân trinh sát mối nữa, kiến ở đồn Guayeï-Tyolot quyết
định đến lượt mình đi dò xét.

Một tiểu đội thám
hiểm đầu tiên đi đến đó. Người ta chẳng có tin tức gì của họ nữa. Nhóm thứ hai
theo bước, biến mất cũng theo cách đó. Thế là người ta nghĩ đến thằn lằn hay
một con nhím vô cùng háu ăn. Nhưng không, khi có tấn công của động vật ăn mồi,
luôn còn lại ít nhất một người sống sót, thậm chí là bị thương. Đằng này, các chiến
binh bốc hơi như có phép thuật.

Điều này làm
cháu nhớ tới điều gì đó…
103 683 bắt đầu.

Nhưng con kiến
già không muốn để câu chuyện của mình bị quên đi. Nó tiếp tục:

Sau thất bại của
hai cuộc thăm dò đầu tiên, chiến binh Guayeï-Tyolot chơi được ăn cả ngã về
không. Họ phái gấp một tiểu đoàn năm trăm lính siêu vũ trang đi. Lần này một
người sống sót. Nó lê lết hàng nghìn đầu và chết trong hoảng sợ khủng khiếp
đúng lúc vừa về tới tổ.

Người ta xem xét
xác nó, không một chút vết thương nào. Và râu của nó không hề chịu bất cứ một
trận đánh nào. Cứ như cái chết vô cớ rơi xuống nó.

Bây giờ, cháu
hiểu tại sao không ai muốn nói với cháu về tổ mối miền Đông chưa?

103 683 hiểu.
Nhất là nó hài lòng, chắc chắn đã tìm thấy đúng dấu vết. Nếu bí ẩn vũ khí bí
mật có một lời giải, lời giải ấy tất nhiên phải qua từ tổ mối miền Đông.

KỸ THUẬT CHỤP ẢNH
GIAO THOA LAZE: Điểm chung giữa não người và tổ kiến có thể được tượng trưng
bằng hình ảnh giao thoa laze.

Kỹ thuật chụp
ảnh giao thoa laze là gì? Là sự xếp chồng các phim đã được ghi, các phim này
một khi được tập trung lại và chiếu sáng dưới một góc nào đó, sẽ cho in hình
ảnh nổi.

Thực tế, việc
này vừa tồn tại ở khắp nơi, đồng thời cũng chẳng ở đâu cả. Sự tập trung các
phim đã được ghi sinh ra một thứ khác, một chiều thứ ba: ảo ảnh của hình nổi.

Mỗi neuron của
bộ não chúng ta, mỗi cá thể của tổ kiến giữ toàn bộ thông tin. Nhưng cần có tập
thể để ý thức, “suy nghĩ nổi”, có thể lộ ra.

Edmond Wells,

Bách khoa toàn
thư kiến thức tương đối và tuyệt đối.

Khi con cái 56,
mới trở thành kiến chúa, tỉnh lại, nó thấy mình mắc cạn trên một bãi sỏi rộng.
Chắc chắn nó chỉ thoát được bọn ếch nhờ một luồng nước nhanh. Nó muốn bay lên
nhưng cánh nó còn ướt. Buộc phải chờ…

Nó lau chùi râu
một cách bài bản, sau đó hít không khí xung quanh. Nó ở đâu đây? Miễn là nó
đừng rơi sang mạn xấu của dòng sông!

Nó lắc râu 8 000
dao động/giây. Ở tốc độ đó có hơi hướng mùi quen thuộc. May mắn: nó ở bên bờ
Tây của dòng sông. Tuy nhiên, không hề có dù chỉ một pheromon chỉ đường. Nó cần
phải tiến về gần tổ trung ương hơn một chút để có thể nối liên lạc tổ tương lai
của nó với Liên bang.

Cuối cùng nó bay
lên được. Hướng Tây. Lúc này, nó không thể đi xa. Các cơ cánh của nó mệt mỏi,
và nó bay là là trên mặt đất.

Chúng quay lại
phòng chính của Guayeï-Tyolot. Từ lúc 103 683 muốn điều tra về mối miền Đông,
người ta tránh nó cứ như nó bị nhiễm nấm thối sớm. Nó không phản
đối, tất cả vì nhiệm vụ của mình.

Xung quanh nó,
dân Bel-o-kan trao đổi dinh dưỡng với dân Guayeï-Tyolot, cho họ nếm vụ thu
hoạch nấm mũ mới, đổi lại được thưởng thức mật vắt từ sâu dại.

Và tiếp theo, sau
những hơi bốc linh tinh, cuộc nói chuyện chuyển qua bàn về săn thằn lằn. Dân
Guayeï-Tyolot kể rằng cách đây ít lâu họ thấy ba con thằn lằn khủng bố các đàn
rệp của Zoubi-zoubi-kan. Chúng hẳn đã phá tan hai đàn hàng nghìn con và tất cả
các mục đồng đi kèm…

Có một màn kinh
hoàng. Các mục đồng không làm được gì hơn là xua đàn gia súc của mình vào những
lối đi an toàn được đào sâu trong thịt của các nhánh. Nhưng nhờ có pháo binh
axít, họ đã đẩy lui được ba con rồng. Hai con bỏ đi xa. Con thứ ba, bị thương,
đến ngồi trên một hòn đá cách đây năm mươi nghìn đầu. Các đội Zoubi-zoubi-kan
đã cắt đuôi nó. Phải nhanh chóng tranh thủ điều đó và kết liễu con vật trước
khi nó lấy lại sức.

Có phải là
đuôi thằn lằn mọc lại không? một con thám hiểm hỏi. Người ta trả lời khẳng định nó.

Thế nhưng
không phải là cùng cái đuôi đó mọc lại. Như Mẹ nói: người ta không bao giờ thấy
lại được chính xác cái người ta đã mất. Cái đuôi thứ hai không có đốt sống, nó
mềm hơn rất nhiều.

Một dân Guayeï-Tyolot
mang tới những thông tin khác. Những con thằn lằn rất nhạy cảm với thay đổi
thời tiết, còn hơn cả loài kiến. Nếu chúng tích nhiều năng lượng mặt trời, khả
năng phản ứng nhanh nhẹn của chúng thật kinh khủng. Trái lại, khi chúng lạnh,
mọi cử động của chúng chậm đi. Để cho cuộc tấn công ngày mai, phải lên kế hoạch
tấn công dựa trên hiện tượng này. Lý tưởng nhất là tấn công thằn lằn ngay lúc
rạng đông. Màn đêm sẽ làm chúng lạnh đi, chúng sẽ uể oải.

Nhưng chúng ta
cũng thế, chúng ta sẽ bị lạnh đi!một con Bel-o-kan nêu ra đúng lúc.

Không nếu như
chúng ta sử dụng kỹ thuật chống lạnh của kiến lùn, một con thợ săn đáp lại. Chúng
ta sẽ ních đầy bụng đường và rượu cho có năng lượng và chúng ta sẽ phết lên vỏ
nước dãi để ngăn năng lượng thoát ra khỏi cơ thể chúng ta quá nhanh.

103 683 tiếp nhận
các tin này với râu lơ đễnh. Nó, nó đang nghĩ tới bí ẩn của tổ mối, tới sự biến
mất không thể giải thích được mà con lính già đã kể cho nó.

Con Guayeï-Tyolot
đầu tiên, con đã cho nó xem những chiến lợi phẩm và từ chối nói về mối, quay
lại phía nó.

Anh đã nói
chuyện với 4 000?

103 683 thừa
nhận.

Thế thì đừng
bận tâm đến những gì bác ấy nói. Cứ coi như anh đã nói chuyện với một xác chết.
Cách đây mấy hôm, bác ấy bị một con tò vò cắn…