4

CÂU HỎI: Năng lượng tương tác
của hai hạt proton liên quan đến việc phân tách giữa chúng. Lực tương tác giữa
hai proton khi việc phân tách giữa chúng tương ứng là a) nhỏ và b) trung bình
là lực gì?

TRẢ LỜI: Lực đẩy và lực hút.

***

Là một người tinh tế và từng
trải, tôi biết giá trị của việc “lót dạ” trước khi đi chơi tối, nên tôi đã mua
một gói khoai tây chiên và xúc xích khô cho bữa tối rồi đánh chén trên đường
đến bữa tiệc. Mưa bắt đầu nặng hạt, nhưng tôi đã tranh thủ ăn khoai tây hết mức
có thể trước khi chúng nguội ngắt và ỉu đi. Marcus và Josh rảo bước đầy tự tin
về phía trước trên đôi giày cao gót, dửng dưng trước ánh nhìn ngán ngẩm của
người qua đường. Tôi cho rằng việc những đứa con-trai-bảnh-bao-mặc-đồ-phụ-nữ
chắc phải là một trong những nỗi khốn khổ khi sống ở một thị trấn đại học.
Chẳng bao lâu nữa là tới tuần lễ của những đám diễu hành, lá cây sẽ chuyển sang
màu đồng, chim én sẽ bay về phương Nam, và các trung tâm mua sắm sẽ chật ních
nam sinh trường Y ăn mặc như những cô y tá nóng bỏng.

Trên đường đi, Josh hỏi tôi
dồn dập.

“Cậu đang học gì hả Brian?”

“Ngữ Văn.”

“Thơ hả? Tớ học Chính trị và
Kinh tế, Marcus học Luật. Có chơi môn thể thao nào không, Brian?”

“Chỉ có trò sắp chữ thôi,”
tôi nói một cách dí dỏm.

“Trò sắp chữ đâu phải môn thể
thao,” Marcus khịt mũi.

“Chẳng qua cậu chưa thấy cách
tớ chơi thôi!” tôi nói, nhanh như chớp.

Nhưng cậu ta có vẻ không thấy
chuyện này hài hước tí nào, vì cậu ta chỉ cau mày và nói, “Cậu chơi như thế nào
cũng vậy cả thôi, nó vẫn không phải là môn thể thao.”

“Không, tớ biết, tớ chỉ...”

“Cậu có chơi bóng đá, cricket
hay bóng bầu dục không?” Josh hỏi.

“À, thật ra không có môn nào
trong số đó...”

“Vậy ra không phải dân thể
thao à?”

“Không hề.” Tôi không thể
ngăn được cái cảm giác rằng mình đang được đánh giá để cho gia nhập một câu lạc
bộ tư nhân giấu tên, và đã bị đánh rớt.

“Thế còn bóng quần thì sao?
Tớ cần người chơi cặp.”

“Không biết bóng quần. Thỉnh
thoảng chơi bóng bàn thôi.”

“Bóng bàn là trò của con
gái,” Marcus nói, chỉnh lại sợi dây trên đôi giày cao gót quai hậu.

“Nghỉ một năm à?” Josh hỏi.

“Không...”

“Đi đâu đẹp đẹp vào mùa hè
này chứ?”

“Không...”

“Bố mẹ cậu làm nghề gì?”

“À, mẹ làm thu ngân ở
Woolworths. Bố bán kính hai lớp, nhưng giờ thì ông đã qua đời rồi.” Josh siết
chặt cánh tay tôi và nói, “Tớ rất tiếc,” không rõ cậu ta ám chỉ việc bố tôi qua
đời hay công việc của mẹ tôi.

“Thế còn các cậu thì sao?”

“Ồ, bố tớ làm Bộ Ngoại giao,
mẹ tớ làm ở sở Giao thông.” Chúa ơi, cậu ta theo đảng Bảo thủ. Hay ít nhất tôi
cũng suy ra rằng Josh ủng hộ đảng Bảo thủ nếu bố mẹ cậu ta ủng hộ đảng Bảo thủ,
điều này có xu hướng gia truyền. Còn về Marcus, tôi chẳng ngạc nhiên khi phát
hiện cậu ta trong Đoàn Thanh niên Hitler.

Cuối cùng chúng tôi cũng đến trang
viên Kenwood. Tôi đã tránh ở khu ký túc xá theo lời khuyên trong ngày hội tư
vấn tuyển sinh đại học rằng chúng chán ngắt, quy củ và đầy những người Công
giáo. Hiện thực chính là ở đâu đó giữa một nhà thương điên và một trường công
nhỏ - những hành lang âm vang kéo dài, sàn lát gỗ, mùi đồ lót ẩm ướt đang hong
trên một cái lò sưởi âm ấm, và cái cảm giác rằng ở một nơi nào đó, điều gì đấy
khủng khiếp đang xảy ra trong nhà vệ sinh.

Tiếng thình thịch của ban
nhạc Dexys Midnight Runners từ xa vọng lại chào đón chúng tôi suốt dọc hành
lang dẫn đến một căn phòng lớn, ốp gỗ tấm, có cửa sổ cao và đám sinh viên tụ
tập thưa thớt - khoảng bảy phần là Gái làng chơi so với ba phần là Cha xứ, còn
trong nhóm Gái làng chơi thì tỷ lệ nam nữ xấp xỉ năm mươi - năm mươi. Cảnh
tượng chẳng đẹp đẽ cho lắm. Những gã con trai to lớn và một nhúm con gái, quần
tất bị xé rách một cách nghệ thuật, vớ thể thao nhét đầy áo ngực, đứng dựa lưng
vào tường hệt như, sao nhỉ, Gái làng chơi, trong khi các vị hiệu trưởng thuộc
dòng dõi quý tộc dưới triều Vua Edward săm soi nhìn xuống từ những bức chân
dung của họ trong sự thất vọng ê chề.

“Nhân tiện, Bri này, tớ không
chắc liệu cậu có mười bảng...” Josh nói, cau mày lại “... cho cái vụ bia tự ủ
hay không?”

Dĩ nhiên tôi không thể xoay
xở món tiền đó thật, và đây là mười bảng mẹ đã nhét vào tay tôi, nhưng trên
tinh thần kết giao bạn mới, tôi bèn đưa ra số tiền đó, thế là Josh và Marcus
chuồn đi hệt như những con chó trên bãi biển, bỏ tôi ở lại tìm kiếm những mối
quan hệ bạn bè sẽ theo tôi suốt đời. Nói chung, tôi quyết định, vào lúc trời
còn sớm thì tốt nhất là đi kiếm một cha xứ thay vì một gái làng chơi.

Trên đường đi ra quầy bar tự
chế, một cái bàn có chân kê bày bán Red Stripe với giá rất hữu nghị chỉ có 50
xu một lon, tôi khoác bộ mặt làm-ơn-nói-chuyện-với-tôi, nở nụ cười toe toét của
một kẻ ít nói ngờ nghệch cộng thêm cái gật đầu ngập ngừng và cái nhìn đầy hy
vọng. Kẻ đang đứng đợi được phục vụ là một gã hippie gầy cao lêu nghêu với nụ
cười nhăn nhở kiểu nhà quê ra tỉnh na ná tôi, và đặc biệt, nước da cậu ta thậm
chí còn xấu hơn. Cậu ta quét mắt nhìn quanh phòng, và nói cái giọng nằng nặng
của vùng Birmingham, “Điêêêêên hết rồi hay sao ấy!”

“Điên thật!” tôi nói, rồi cả
hai đứa tròn xoe mắt như muốn bảo, “Chậc, bọn trẻ thời nay đúng là!” Tên cậu ta
là Chris, và chẳng bao lâu tôi biết cậu ta cũng học khoa Văn; “Đúng là đồng
thanh tương ứng!” Chris thốt lên, và rồi bắt đầu kể tôi nghe toàn bộ chương
trình học A-level của cậu ta, đồng thời kể tỉ mỉ nội dung đơn xin nhập học, lại
còn nội dung của từng cuốn sách đã đọc trong đời, trước khi sa đà vào việc miêu
tả kỳ nghỉ hè đi du lịch vòng quanh Ấn Độ, trong đời thực, tôi để thời gian
lặng lẽ trôi qua bằng cách gật đầu, rồi uống hết ba lon Red Stripe, và đang
thắc mắc không biết da cậu ta có xấu hơn tôi thật không thì đột nhiên tôi nhận
ra điều cậu ta đang nói...

“... và cậu biết gì không?
Dạo gần đây tớ không hề dùng giấy vệ sinh lần nào cả.”

“Thật á?”

“Thật đấy. Mà tớ cũng không
nghĩ sẽ dùng nó nữa. Cách này sạch hơn nhiều, lại còn thân thiện với môi trường
hơn.”

“Thế cậu làm gì...?”

“Ô, chỉ dùng tay thôi, với
một xô nước nữa. Tay này này!” và cậu ta chìa bàn tay đó ra dưới mũi tôi. “Tin
tớ đi, nó vệ sinh hơn ối lần.”

“Nhưng tớ tưởng cậu đã nói
cậu vẫn bị kiết lỵ?”

“À, đúng, nhưng chuyện đó
khác. Ai mà chả bị kiết lỵ.”

Tôi quyết định không nói thêm
về vấn đề này nữa, và thốt lên, “Tuyệt! À, cậu làm tốt lắm...” rồi tôi lại bắt
đầu nghe cậu ta huyên thuyên, từ những băng ghế gỗ trơn của chiếc xe buýt ọp ẹp
từ thành phố Hyderabad đến thung lũng Bangalore cho đến khi, ở một nơi nào đó
trên đồi Erramala, Red Stripe phát huy tác dụng và tôi vui sướng nhận ra bụng
mình đầy nước và thế là thật tiếc nhưng tôi phải đi vệ sinh rồi - “Đừng đi đâu
hết, tớ sẽ quay lại ngay, cứ ở nguyên chỗ cậu đứng nhé” - và khi tôi bỏ đi cậu
ta nắm lấy vai tôi, giơ bàn tay trái lên trước mặt tôi và nói, một cách nhiệt
thành, “À đừng quên đấy! Không cần giấy vệ sinh!” Tôi mỉm cười và thoăn thoắt
đi về phía trước.

Khi quay lại, tôi nhẹ nhõm
nhận ra cậu ta đã đi mất, thế là tôi đi và ngồi xuống gờ sân khấu bằng gỗ, kế
bên một cô gái có thân hình nhỏ nhắn, gọn gàng, ăn mặc không giống gái làng
chơi cũng không giống cha xứ mà giống một thành viên của KGB Youth Wing hơn -
áo khoác đen to sụ, quần tất đen, sơ mi denim ngắn tay, mũ nồi đen kiểu Liên Xô
cũ, mái tóc đen bóng dầu chải ngược hẳn ra sau. Tôi nở nụ cười
“mình-ngồi-đây-có-phiền-không?” và cô nàng nở nụ cười “có-đấy-cút-đi” đáp lại,
cơ mặt căng ra một chút, và thấp thoáng những cái răng trắng bóng, nhỏ, đều như
bắp, lấp loáng sau màu son môi đỏ thẫm không phù hợp. Tôi chỉ cần bỏ đi là xong
chuyện, tất nhiên, nhưng bia đã khiến tôi không biết sợ là gì và thân thiện
thái quá, vì vậy nên bất chấp tất cả tôi ngồi xuống cạnh cô. Ngay cả trong
tiếng ghi ta bass bùm bụp của bản “Two tribes”, bạn vẫn có thể nghe thấy tiếng
cơ mặt cô đang bị kéo căng ra.

Sau một hồi, tôi quay qua và
liếc nhìn cô ấy. Cô đang hút thuốc lá tự cuốn, rít từng hơi ngắn bồn chồn, mắt
dán chặt vào sàn nhảy. Tôi có hai lựa chọn, nói chuyện hoặc bỏ đi. Có lẽ tôi
nên thử nói chuyện. “Có một điều mỉa mai: tớ thực sự là một cha xứ đấy!”

Không có câu trả lời.

“Tớ chưa từng thấy nhiều gái
làng chơi thế này từ hồi sinh nhật lần thứ mười sáu!”

Không có câu trả lời. Có lẽ
cô không nghe thấy tôi nói. Tôi mời cô uống một ngụm từ lon bia Red Stripe của
tôi.

“Cậu tử tế thật. Tớ sẽ uống,
cảm ơn nhiều nhé,” và cô cầm lon bia bên cạnh lên, quơ qua quơ lại trước mặt
tôi. Giọng cô chính xác hợp với khuôn mặt, nghe khó chịu và chói tai; thổ ngữ
Glasgow của Scotland, tôi nghĩ vậy.

“Coi nào! Cậu hóa trang thành
ai để tới đây vậy?” tôi vui vẻ hỏi, hất cằm vào bộ quần áo của cô.

“Tớ đến như một người bình
thường,” cô đáp, không có vẻ định cười.

“Ít ra cậu cũng nên cố gắng
chứ! Chỉ cần gắn một cái cổ đứng hoặc thứ gì tương tự vào đấy thôi!”

“Cũng có thể. Trừ việc tớ là
người Do Thái.” Cô uống một hớp bia trong lon của mình. “Buồn cười thật, đã nằm
trong Cộng đồng Người Do Thái thì chẳng bao giờ thực sự được cởi những bộ đồ
hóa trang ra cả.”

“Tớ biết, thỉnh thoảng tớ ước
mình là người Do Thái,” tôi nói. Tôi thấy rõ là câu này khá liều lĩnh so với
một mẹo bắt chuyện, và tôi không thật chắc tại sao mình lại nói ra. Có lẽ một
phần vì tôi nghĩ quan trọng là phải trung thực, trong các vấn đề chủng tộc,
giới tính và bản sắc, phần vì ở đoạn này thì tôi đã khá say.

Cô nheo mắt, rồi nhìn tôi một
hồi, hệt như trong một bộ phim cao bồi Viễn Tây, ngậm điếu thuốc, đang quyết
định xem có nên làm mếch lòng tôi hay không, rồi lặng lẽ hỏi: “Đúng như vậy
không?”

“Tớ xin lỗi, tớ không phải là
người phân biệt chủng tộc, tớ chỉ muốn nói rằng nhiều người tớ coi là anh hùng
đều là người Do Thái, thế nên...”

“Vậy à, thật mừng là dân tộc
tớ có được sự tán thành của cậu. À mà, những anh hùng đấy là ai thế?”

“À, cậu biết đấy, Einstein
này, Freud này, Marx này...”

“Karl hay Groucho?”

“Cả hai. Arthur Miller, Lenny
Bruce, Woody Allen, Dustin Hoffman, Philip Roth...”

“Chúa Giê-su, chắc chắn rồi...”

“... Stanley Kubrick, Freud,
J.D. Salinger...”

“Tất nhiên, đúng ra mà nói
thì Salinger không phải là người Do Thái.”

“Ồ, phải mà.”

“Tin tớ đi, ông ấy không phải
đâu.”

“Cậu có chắc không?”

“Chúng tớ đều biết - chúng tớ
có trực giác đặc biệt.”

“Nhưng đó là một cái tên Do
Thái.”

“Bố ông ấy là người Do Thái,
mẹ là người Công giáo, vì vậy chính xác mà nói thì ông ấy không phải. Tính Do
Thái truyền từ mẹ sang con.”

“Tớ không biết điều đó.”

“Thế thì bây giờ cậu biết rồi
đấy, chương đầu cho nền giáo dục đại học của cậu,” và cô quay lại nhìn trừng
trừng vào sàn nhảy bây giờ đã chật ních Gái làng chơi đang lắc lư theo điệu
nhạc. Đó là một cảnh tượng khá ác nghiệt, giống như một vòng tròn địa ngục mới
được khám phá, và cô gái quan sát với sự suy tính lộ rõ, như thể đang đợi quả
bom chính mình gài nổ tung. “Chúa ơi, Người sẽ nhìn thấy bọn người này chứ,” cô
lè nhè mệt mỏi khi bản “Two tribes” chuyển sang bản “Relax”. “Frankie nói rằng
‘Ab-so-lute-ly noooo fucking idea...’” Quyết định rằng thái độ mỉa mai chán đời
nhất định phát huy hiệu quả ở đây, tôi chắc là mình đã cười thành tiếng khi đó,
và cô quay qua tôi, cười nửa miệng. “Cậu biết thành tích vĩ đại nhất của trường
nội trú Anh là gì không? Những thế hệ con trai có mái tóc mềm mượt biết chỉnh
đai móc bít tất đúng cách. Thật thú vị là có không biết bao nhiêu người trong
lũ các cậu đến trường đại học gói ghém theo quần áo phụ nữ nữa.”

Lũ các cậu?

“Thật ra tớ học ở trường phổ
thông hỗn hợp,” tôi nói.

“Ồ, hoan hô cậu. Cậu biết
không, cậu là người thứ sáu nói điều đó với tớ tối nay rồi đấy. Tớ tự hỏi đó có
phải là một câu thoại tán gẫu khó hiểu của những người cánh tả không nhỉ? Tớ
phải lấy làm ấn tượng hơn nữa với cái gì chứ? Hệ thống trường học của bang
chúng ta ư? Hay thành tích học tập anh hùng rặt lý thuyết suông của các cậu?”

Nếu tôi nhạy bén đối với cái
gì đó, chính là tôi biết khi nào mình sắp bị đánh, thế là tôi cầm lon bia còn
đầy ba phần tư của mình mà vung vẩy lên làm như nó rỗng; “Tớ định tới quầy bar,
tớ lấy cái gì đó cho cậu được không, hở...?”

“Rebecca.”

“... Rebecca?”

“Tớ không cần gì đâu.”

“Được thôi. Ờ. Gặp lại cậu
sau nhé. Nhân tiện, tớ là Brian.”

“Tạm biệt, Brian.”

“Tạm biệt, Rebecca.”

Tôi định đi tới quầy bar,
nhưng chợt trông thấy gã hippie Chris đang đứng xếp hàng, nách kẹp một túi
khoai tây chiên to tướng, vậy nên tôi bèn tiến ra khỏi đại sảnh và quyết định
đi dạo.

Tôi đi lang thang xuống cầu
thang lót ván gỗ, nơi nhóm tân sinh viên cuối đang nói lời tạm biệt với bố mẹ
trên nền bản nhạc “Legend” (Huyền thoại) của Bob Marley. Một cô gái nức nở
trong cánh tay của bà mẹ cũng đang thổn thức trong khi ông bố mất kiên nhẫn
đứng thừ người ra, bàn tay nắm chặt một cuộn tiền nhỏ. Một gã gầy và cao lêu
nghêu, mặc toàn đồ đen Gothic đeo niềng răng đang lúng túng dùng hết sức bình
sinh đẩy bố mẹ ra khỏi phòng, để gã có thể tiếp tục công việc nghiêm túc là làm
mọi người biết đến cái sinh vật tối tăm và phức tạp ẩn sau tất cả những miếng
kim loại và nhựa đó. Những sinh viên mới đến khác đang chào hỏi hàng xóm phòng
bên, giới thiệu lý lịch giản lược: môn học, nơi sinh, điểm thi, ban nhạc yêu
thích, trải nghiệm ấu thơ đau buồn nhất. Cái cảnh đó giống kiểu tầng lớp trung
lưu, lịch thiệp thường thấy ở những bộ phim chiến tranh, trong đó có những tân
binh trẻ tuổi đến doanh trại rồi cho người khác xem tấm ảnh cô bạn gái nơi quê
nhà.

Tôi dừng chân trước bảng
thông báo của Hội Sinh viên, uống một ngụm bia và nhìn vu vơ qua những tờ áp
phích - một bộ trống được rao bán, kêu gọi tẩy chay Barclays, một cuộc họp đã
quá hạn của đảng Cộng sản Cách mạng để ủng hộ thợ đào mỏ, buổi thử vai cho vở
Cướp biển Penzance - tôi để ý thấy ban nhạc Self-Inflicted và Meet Your Feet
sắp công diễn tại Frog và Frigate thứ Ba tuần sau.

Và đó là lúc tôi nhìn thấy
nó.

Trên bảng thông báo, một bản
photo tấm áp phích khổ A4 màu đỏ nhạt có dòng chữ:

PHẦN THI THÁCH THỨC ĐẠI HỌC

DÀNH CHO BẠN!

Phân biệt được kịch gia
Sophocles với triết gia Socrates?

Phân biệt được ban Ursa Minor
với diễn viên Lee Majors?

Phân biệt carpe drim với lệnh
habeas^[3] corpus

Bạn nghĩ là bạn có đủ năng
lực để thách thức những thanh niên có thực lực?

Sao bạn không tham gia buổi
thi tuyển Thách thức Đại học?

Xét tuyển qua bài thi viết
ngắn (và vui!).

Giờ ăn trưa thứ Sáu, 1 giờ
đúng,

Hội Sinh viên, phòng họp số
6.

Yêu cầu cam kết. Không chấp
nhận những kẻ lười biếng hay cơ hội.

Chỉ dành cho những trí tuệ
khôn ngoan nhất.

[3] Tiếng Latin, khoảnh khắc (carpe diem) và lệnh đình
quyền giam giữ (habeas corpus).

Nó đây rồi. Chính là nó.
Thách thức.