Chương 4 - Phần 1

Dần dần, việc đám đàn ông tránh không sử
dụng phòng vệ sinh nam tầng bốn tư trở nên hơi lộ liễu. Tôi chỉ trông thấy hai,
ba người hoảng hốt chạy vào đó, hoặc nữa là ông phó chủ tịch. Tôi nghĩ chính
ông này đã nổi giận vì việc tẩy chay của nhân viên nam và báo cáo với ban lãnh
đạo.

Đây rõ ràng là một vấn đề thực sự mang tính
chiến lược đối với họ: dù những nhân vật quyền lực của công ty có độc đoán đến
đâu thì cũng không thể lệnh cho các nhân viên đi thỏa mãn những nhu cầu tối
thiểu của họ ở tầng làm việc của mình chứ không được đi xuống tầng dưới. Tuy
nhiên, họ cũng không thể tha thứ cho hành động phá hoại ngấm ngầm này. Vậy là
phải phản ứng lại. Nhưng như thế nào đây?

Hiển nhiên tôi lại phải chịu trách nhiệm về
vụ việc tệ hại này. Fubuki vào phòng the của chúng tôi và nói với vẻ hết sức dữ
dằn:

- Không thể tiếp tục như vậy. Cô lại một
lần nữa làm phiền những người xung quanh cô.

- Tôi lại làm gì nữa đây?

- Cô thừa biết.

- Thề với cô là tôi không biết.

- Cô không nhận thấy là hội đàn ông không
dám lui tới phòng vệ sinh nam của tầng bốn tư nữa à? Họ phải mất thời gian đi
tới các tầng khác. Cô ở đó làm họ xấu hổ.

- Tôi hiểu rồi. Nhưng không phải tôi đã
chọn việc đứng ở đó. Cô thừa biết như vậy.

- Láo lếu! Giá như cô biết cách xử sự cho
có phẩm giá thì đã không xảy ra những việc như thế.

Tôi nhíu mày:

- Phẩm giá của tôi thì có liên quan gì ở
đây?

- Nếu cô nhìn đàn ông đi vào bồn vệ sinh
theo cách như cô đang nhìn tôi đây thì quả là dễ hiểu thái độ của họ.

Tôi bật cười:

- Cô yên tâm đi, tôi không hề nhìn họ.

- Vậy sao họ lại cảm thấy bất tiện thế?

- Bình thường thôi. Đơn giản là sự có mặt
của người khác giới cũng đủ để làm họ ngượng.

- Thế sao cô không rút ra bài học cần
thiết?

- Cô muốn tôi rút ra bài học gì?

- Đừng có mặt ở đó nữa!

Mặt mày tôi hớn hở:

- Tôi không phải dọn nhà vệ sinh nam nữa
hả? Ôi, cám ơn!

- Tôi không nói thế!

- Thế thì tôi không hiểu.

- Tức là khi có đàn ông vào, thì cô đi ra.
Và cô đợi cho họ đi ra thì cô lại vào.

- Đồng ý. Nhưng lúc tôi đang ở phòng vệ
sinh nữ thì làm sao tôi biết được ở bên nam có người hay không. Trừ phi là...

- Cái gì?

Tôi làm vẻ hết sức ngây thơ ngốc nghếch.

- Tôi có ý thế này! Chỉ cần lắp một máy
camera bên phòng vệ sinh nam và một màn hình theo dõi bên phòng nữ là được. Như
thế, tôi luôn biết khi nào có thể sang được!

Fubuki trố mắt nhìn tôi:

- Máy camera trong phòng vệ sinh nam ư? Cô
có suy nghĩ kỹ trước khi nói không đấy?

- Cứ miễn các quý ông không biết là được! –
Tôi tiếp tục ngây thơ nói.

- Cô im đi! Cô đúng là ngu thật!

- Hy vọng thế. Cứ nghĩ xem nếu cô giao công
việc này cho một người thông minh thì sao nhỉ!

- Cô có quyền gì mà trả lời tôi thế hả?

- Tôi còn sợ gì nữa cơ chứ? Cô không thể
chuyển tôi sang làm một công việc thấp hơn được nữa.

Nói điều này là tôi đã đi quá xa. Tôi nghĩ
cấp trên của tôi bị nhồi máu cơ tim. Cô ta nhìn như muốn đấm vào mặt tôi.

- Coi chừng đấy! Cô còn chưa biết chuyện gì
sẽ đến với cô đâu.

- Nói tôi hay đi.

- Hãy liệu hồn. Liệu mà xéo khỏi phòng vệ
sinh nam khi có người vào đó nghe chưa. Cô ta đi ra. Tôi tự hỏi liệu cô ta đe
dọa tôi thật hay chỉ để nạt tôi thôi.

Vậy là tôi tuân theo điều cảnh báo vừa ban,
cảm thấy nhẹ nhõm khi bớt phải qua lại một nơi mà, trong suốt hai tháng trời,
tôi đã có cơ hội hiếm hoi để phát hiện ra rằng đàn ông Nhật chẳng lấy gì làm
tao nhã.

Phụ nữ Nhật sống trong nỗi sợ phải kìm hãm
tiếng nước tiểu của mình bao nhiêu thì đàn ông Nhật lại ít bận tâm tới điều này
bấy nhiêu.

Dù ít lui tới đó, tôi vẫn nhận ra một điều
là các nhân viên của bộ phận sản phẩm sữa không lặp lại thói quen của mình ở
tầng bốn tư: họ vẫn tiếp tục tẩy chay phòng vệ sinh nam của tầng mình do có sếp
trực tiếp ủng hộ. Cầu trời phù hộ cho ông Tenshi.

Quả thực, từ khi tôi được bổ nhiệm vào công
việc này, đi vệ sinh ở công ty đã trở thành một hành động mang tính chính trị.

Người nào còn tiếp tục lui tới phòng vệ
sinh của tầng bốn tư có nghĩa là: “Sự phục tùng của tôi đối với cấp trên là
tuyệt đối; với tôi, việc người ta hạ nhục người nước ngoài chẳng có nghĩa lý
gì. Vả chăng, những người này chẳng có chỗ trong công ty Yumimoto.”

Người từ chối đi vào đó thì thể hiện quan
điểm sau: “Làm theo lệnh các cấp trên không ngăn tôi giữ nguyên tính phê bình
của mình đối với một số các quyết định của họ. Mặt khác, tôi nghĩ rằng Yumimoto
nên tuyển những người nước ngoài vào làm ở một số vị trí lãnh đạo nơi họ có thể
có ích cho chúng tôi.”

Nhà vệ sinh chưa bao giờ biến thành đấu
trường cho một cuộc tranh luận tư tưởng với thách thức cơ bản đến thế.

Mọi sự tồn tại đều phải trải qua một ngày
khủng hoảng sâu sắc, chia cuộc đời ta ra làm hai, trước và sau cái ngày đáng
nhớ đó, cái ngày mà chỉ thoáng nghĩ đến thôi cũng đủ khiến ta thấy sững người
trong nỗi sợ phi lý, thú vật và không thể nguôi ngoai.

Phòng vệ sinh nữ của công ty là cả một kỳ
quan bởi nó được chiếu sáng nhờ tấm kính cửa sổ rộng mênh mông. Cái cửa sổ toàn
bằng kính này chiếm một vị trí to lớn trong thế giới của tôi: tôi đứng hàng giờ
ở đó, trán gí sát vào cửa kính, để chơi trò thả mình bằng mắt vào khoảng không.
Tôi thấy cơ thể mình rơi xuống; bị cuốn vào cảm giác rơi xuống tới mức cảm thấy
váng vất. Vì lẽ đó, tôi mới khẳng định rằng tôi không hề mảy may buồn khi làm
công việc này.

Tôi đang say sưa với trò bay qua cửa sổ thì
lại nổ ra một tấn bi kịch mới. Tôi nghe thấy tiếng cửa mở phía sau. Chỉ có thể
là Fubuki; song, không phải là tiếng mở cửa nhanh gọn của kẻ tra tấn tôi. Tiếng
mở như thể cánh cửa bị vặn ngược lại. Và tiếng bước chân tiếp đó không phải là
tiếng guốc mà là tiếng bước nặng trịch và dữ dội của người tuyết đang lên cơn
động dục.

Mọi thứ xảy ra rất nhanh và tôi chỉ kịp
quay lại đã thấy cả súc thịt của lão phó chủ tịch lao vào người mình.

Tôi sững sờ trong tích tắc (“Trời ơi!
Một người đàn ông trong chừng mực mà gã béo phì này còn là một người đàn ông –
Vào nhà vệ sinh nữ”) rồi hoảng sợ mãi về sau.

Lão ta nắm lấy tôi như King Kong túm cô bé
tóc vàng và lôi tôi ra ngoài. Tôi như một thứ đồ chơi trong tay lão ta. Tôi sợ
hãi tột độ khi bị lão lôi sang phòng vệ sinh nam.

Đầu tôi chợt nghĩ tới những lời đe dọa của
Fubuki: “Cô còn chưa biết chuyện gì sẽ đến với cô đâu.” Cô ta đã không hù dọa
tôi. Tôi sẽ phải trả giá cho tội lỗi của mình. Tim tôi ngừng đập. Đầu tôi viết
chúc thư.

Tôi nhớ là mình đã nghĩ: “Hắn sắp cưỡng
hiếp và sẽ sát hại mình. Đúng thế, nhưng hắn sẽ làm việc nào trước? Cầu mong
cho hắn giết mình trước!”

Một người đàn ông đang rửa tay ở bồn rửa.
Hỡi ôi, sự có mặt của người thứ ba này dường như chẳng thay đổi được gì ý định
của ông Omochi. Lão ta mở cửa một ngăn vệ sinh và quẳng tôi lên bệ xí.

“Giờ của mi đã điểm”, tôi tự nhủ.

Lão ta bắt đầu rống lên giật cục ba âm tiết
một. Tôi kinh hãi tới mức chẳng hiểu nổi: tôi nghĩ nó giống tiếng thét xung
trận của những phi công Nhật cảm tử trước khi lao vào máy bay địch, trong
trường hợp này là của bạo lực tình dục.

Cơn cuồng nộ lên đến tột đỉnh, lão ta tiếp
tục hét ba thứ âm này. Một tia sáng lóa lên trong đầu và tôi chợt hiểu mấy
tiếng òng ọc của lão:

- No pêpâ! No pêpâ!

Trong tiếng Nhật kiểu Mỹ có nghĩa là:

- Không có giấy! Không có giấy!

Hóa ra lão phó chủ tịch đã chọn cách tế nhị
này để báo cho tôi biết chỗ này hết giấy vệ sinh.

Tôi hộc tốc lao ra chỗ nhà kho mà tôi có
chìa khóa và chạy vội lại, chân run lẩy bẩy, hai tay ôm đầy những cuộn giấy,
ông Omochi nhìn tôi đặt chúng vào chỗ, hét vào mặt tôi lời gì đó mà chắc chắn
không phải là lời khen, ném tôi ra ngoài và giấu mình trong ngăn vệ sinh giờ đã
có đủ giấy.

Tâm hồn tan nát, tôi ẩn mình trong phòng vệ
sinh nữ. Tôi ngồi xổm trong một góc và khóc như chưa hề được khóc. Dường như
ngẫu nhiên, Fubuki lại chọn đúng lúc này để vào đánh răng. Nhìn qua gương, tôi
thấy cô ta, miệng đầy bọt thuốc đánh răng, đang nhìn tôi khóc nức nở. Mắt cô ta
sáng lên vẻ khoái trá.

Trong giây lát, tôi căm thù cấp trên của
tôi tới mức mong cô ta chết đi cho rồi. Chợt nghĩ tới sự trùng hợp ngẫu nhiên
giữa cái họ của cô ta và một từ La tinh chợt đến đúng lúc, tôi suýt hét lên với
cô ta: “Memento mori(1)!” Sáu năm trước, tôi mê mẩn một bộ phim Nhật có tên là
Furyo tựa đề tiếng Anh là Merry Christmas, mister Lawrence (Chúc mừng lễ Giáng sinh,
thưa ông Lavvrence). Chuyện xảy ra trong cuộc chiến ở Thái Bình Dương,
khoảng năm 1944. Một nhóm binh lính Anh bị bắt làm tù binh trong một doanh trại
quân đội của Nhật. Giữa một lính Anh (do David Bowie đóng) và
một sĩ quan Nhật (do Ryuichi Sakamoto đóng) nảy sinh mối quan
hệ mà một số sách giáo khoa gọi là “quan hệ nghịch lý”.

(1) Hãy
nhớ ngươi rồi cũng có lúc phải chết.

Có lẽ do hồi ấy tôi còn quá trẻ nên thấy bộ
phim này của đạo diễn Oshima cực kỳ ấn tượng, nhất là những cảnh đối đầu khó
khăn giữa hai nhân vật chính. Và bộ phim kết thúc bằng việc viên sĩ quan người
Nhật kết án tử hình người lính Anh.

Một trong những cảnh hay nhất của bộ phim
dài này là đoạn cuối, lúc tay sĩ quan Nhật đến ngắm nghía nạn nhân của anh ta
đang phút hấp hối. Anh ta đã chọn hình thức tử hình là vùi cả người nạn nhân
trong cát và chỉ cho nhô ra cái đầu giữa trời nắng: cái mẹo tài tình này giết
người tử tù bằng ba cách – đói, khát và say nắng.

Quyết định này càng tỏ ra thích đáng hơn
khi người lính Anh tóc vàng có màu da dễ bị cháy nắng. Và khi viên sĩ quan,
cứng nhắc và trang nghiêm, đến mặc niệm bên đối tượng của mối “quan hệ nghịch
lý” của anh ta, khuôn mặt của người chết đã giống như miếng thịt bò bị nướng
cháy sém, và hơi đen xạm đi. Hồi đó tôi mười sáu tuồi và thấy cách chết này
dường như là một bằng chứng đẹp về tình yêu.

Tôi không thể ngăn mình hình dung có một
mối liên hệ giữa câu chuyện này và nỗi gian truân của tôi trong công ty
Yumimoto. Đương nhiên, hình phạt tôi phải hứng chịu có khác, song tôi vẫn là tù
binh chiến tranh trong một trại của Nhật và kẻ tra tấn tôi cũng đẹp ít ra là
bằng Ryuichi Sakamoto.

Một hôm, khi cô ta đang rửa tay, tôi hỏi cô
ta đã xem bộ phim này chưa. Cô ta gật đầu. Chắc ngày hôm đó là ngày bạo dạn nên
tôi mới nói tiếp thế này:

- Cô thích không?

- Nhạc phim hay. Tiếc là chuyện trong phim
lại là bịa.(Fubuki theo quan điểm xét lại mềm mỏng một cách vô thức, như rất
nhiều thanh niên của đất nước Mặt trời mọc. Quan điểm này cho rằng người Nhật
chẳng có lỗi gì trong cuộc chiến vừa qua và việc họ xâm lấn châu Á là nhằm bảo
vệ những người dân bản địa chống lại ách Quốc xã. Tôi chẳng có tư cách gì mà
tranh luận với cô ta.)

- Tôi nghĩ là phải thấy ở đó một phép ẩn dụ.
– Tôi chỉ biết nói tiếp như vậy.

- Một phép ẩn dụ gì?

- Về quan hệ với người khác. Chẳng hạn,
quan hệ giữa cô và tôi đây.

Cô ta nhìn tôi bối rối, vẻ như tự nhủ cái
con đầu óc tàn tật này lại còn nghĩ ra trò gì nữa đây.

- Đúng đấy. – Tôi nói tiếp. – Cô và tôi
cũng khác nhau như Ryuichi Sakamoto và David Bovvie. Phương Đông và phương Tây.
Đằng sau xung đột bề ngoài là cùng một sự quan tâm tìm hiểu nhau, là cùng những
sự hiểu nhầm trong đó ẩn chứa niềm khát khao thực sự được thấu hiểu nhau.

Dù rất cố gắng lựa từng câu chữ, tôi vẫn
nhận ra là mình đã đi quá xa.

- Không. – Cấp trên của tôi nói một cách
điềm nhiên.

- Vì sao?

Cô ta sẽ đáp trả gì đây? Có biết bao nhiêu
là cách trả lời: “Tôi chẳng thấy tò mò chút nào về cô,” hoặc “tôi không hề mong
muốn hòa hợp với cô,” hoặc “cô thật quá vênh váo khi dám so sánh số phận mình
với số phận của một tù binh chiến tranh!”, hoặc nữa “giữa hai nhân vật này có
cái gì đó rối loạn mà dù sao tôi cũng không thấy có liên quan gì đến mình.”

Nhưng không. Fubuki là người rất khéo léo.
Bằng một giọng lịch sự và lấp lửng, cô ta chỉ đưa ra cho tôi một câu trả lời có
lẽ sẽ rất đanh thép nếu không được nói bằng vẻ lịch sự:

- Tôi thấy cô không giống với David Bovvie.
Phải thừa nhận là cô ta nói đúng.

Rất hiếm khi tôi nói ở cái vị trí công việc
mà từ đó trở đi là của tôi này. Tôi không bị cấm nói, song có một quy định bất
thành văn ngăn tôi làm điều đó. Kỳ cục là khi người ta thi hành cái nhiệm vụ
không lấy gì làm sáng láng ấy thì cách duy nhất đề giữ thề diện là im lặng.

Quả vậy, nếu một người con gái lau nhà vệ
sinh mà ba hoa thì người ta sẽ dễ nghĩ rằng cô ta cảm thấy thoải mái với công
việc này, và rằng cô ta đang ở đúng vị trí của mình và rằng công việc này làm
cô ta hoan hỉ đến độ muốn líu lo như chim hót.

Trái lại, nếu cô ta im lặng, thì có nghĩa
cô ta thấy công việc của mình như một hình thức hành xác của tu sĩ. Nép mình
trong im lặng, cô ta hoàn thành sự chuộc tội của mình bằng việc ân xá tội lỗi
của nhân loại. Bernanos(2) nói về tính tầm thường hiển nhiên của cái Ác; cô lao
công dọn nhà vệ sinh hiểu được tính tầm thường hiển nhiên của việc đại tiện,
cũng giống như mặt sau của nhiều sự bất công đáng tởm khác nữa.

Cô ta yên lặng nghĩa là cảm thấy ghê tởm. Cô ta là một nữ tu sĩ dòng Carmen(3) của
nhà vệ sinh.

(2) Georges Bernanos (1888-1948): nhà văn
Pháp, người đã thể hiện nỗi ám ảnh tội lỗi của nhân loại trong tác phẩm
đầu tay của mình.

(3) Dòng
tu thiên về nhập định, Georges Bernanos có một tác phẩm mang tên Dialogues des
Carmélites (Đối thoại giữa các nữ tu sĩ dòng Carmen).

Cho nên tôi im lặng và suy nghĩ rất lung.
Chẳng hạn, cho dù không giống David Bovvie, tôi vẫn thấy so sánh của mình là
đúng. Rõ ràng là giữa hoàn cảnh của tôi và của anh ta có điểm chung. Bởi xét
cho cùng, chắc chắn là tình cảm của Fubuki đối với tôi không được rõ ràng cho
lắm nên cô ta mới có thể cho tôi làm cái công việc rác rưởi đến như vậy.

Cô ta còn có những nhân viên khác ngoài tôi
ra. Tôi không phải là người duy nhất cô ta ghét và khinh thường. Cô ta có thể
hành hạ nhiều người khác ngoài tôi. Vậy mà cô ta chỉ dồn mọi sự tàn bạo của
mình về phía tôi. Đây chắc chắn là một sự ưu tiên.

Tôi quyết xem như là mình được chọn.

Những trang viết vừa qua hẳn làm cho mọi
người tin rằng tôi không hề có cuộc sống khác bên ngoài Yumimoto. Không phải
vậy. Ngoài công ty ra, tôi còn có một cuộc sống khác không hề trống rỗng và vô
nghĩa.

Song tôi đã quyết định không nói tới nó ở
đây. Trước tiên là bởi nó không liên quan gì tới chủ đề này. Sau đó là bởi căn
cứ vào thời gian biểu của mình, thì cuộc sống riêng tư này rất bị hạn chế về
thời gian.

Nhưng có một lý do khác, có nguyên nhân từ
bệnh tâm thần phân liệt: khi ở trong nhiệm sở của mình, ở phòng vệ sinh trên
tầng bốn tư của tòa nhà Yumimoto, lúc đang hì hụi kỳ cọ những vết bẩn do nhân
viên nào đó để lại thì tôi không thể tưởng tượng được rằng bên ngoài cái tòa
nhà này, cách đây mười một bến tàu điện ngầm, có một nơi mà ở đó mọi người rất
yêu quý tôi, tôn trọng tôi và chẳng hề thấy có sự liên quan nào giữa tôi và cái
bàn chải cọ nhà vệ sinh.

Khi đang ở chỗ làm việc mà chợt thoáng nghĩ
tới phần cuộc sống ban đêm của mình, tôi chỉ có thể nghĩ như sau: “Không. Mi đã
bịa ra ngôi nhà và những con người ấy. Nếu mi có cảm giác họ tồn tại từ trước
khi mi nhận công việc mới này thì đó chỉ là ảo ảnh. Hãy mở mắt ra: da thịt của
những người ngươi yêu quý này là gì so với sự bền vững mãi mãi của sứ vệ sinh?
Hãy nhớ lại hình ảnh các thành phố bị ném bom: người chết, nhà cửa bị thiêu
trụi, nhưng các nhà vệ sinh thì vẫn kiêu hãnh sừng sững ngẩng cao đầu, trên
những ống dẫn dựng đứng. Khi ngày tận thế đến thì các thành phố sẽ không còn là
gì ngoài những cánh rừng nhà vệ sinh. Căn phòng êm dịu nơi mi ngủ, những con
người mi yêu thương, đó là những sản phẩm bù đắp cho tâm hồn mi. Những người
làm nghề hèn kém thường tự tạo ra cho mình cái mà Nietzsche(4) gọi là “thế
giới-hậu phương”, thiên đường ở cõi thế tục hay trên trời cao. Họ gắng tin vào
cái thế giới đó để tự an ủi cho thân phận hẩm hiu của mình. Công việc của họ
càng hèn kém thì khu vườn địa đàng trong tâm hồn của họ càng đẹp đẽ. Hãy tin
ta: chẳng có gì tồn tại ngoài những phòng vệ sinh của tầng thứ bốn mươi tư. Mọi
thứ là ở đây và ngay lúc này.”

(4) Friedrich
Nietzsche (1844-1900): Triết gia Đức.

Thế là tôi bước lại gần ô cửa sổ bằng kính
khổng lồ, dõi mắt theo mười một bến tàu điện ngầm và nhìn về cuối chặng đường:
chẳng thấy hay tưởng tượng nổi mái nhà nào ở đó. “Mi thấy chưa: cái nơi chốn
yên tĩnh ấy là do mi tưởng tượng ra thôi.”

Tôi chỉ còn việc gí sát trán vào tấm cửa
kính và tưởng tượng cảnh buông mình qua cửa sổ. Tôi là người duy nhất trên đời
biết được điều kỳ diệu này: chính cái trò chơi thả mình qua cửa sổ đã cứu sống
tôi.

Cho đến tận hôm nay, hẳn khắp thành phố vẫn
còn đầy rẫy những mẩu xác thân tôi.

Nhiều tháng trôi qua. Mỗi ngày, thời gian
lại mất đi tính bền vững của nó. Tôi không thể xác định nổi nó trôi nhanh hay
chậm nữa. Trí nhớ tôi bắt đầu hoạt động như một cái cần gạt nước ở nhà xí. Đến
tối thì tôi giật nước. Một cái bàn chải tưởng tượng xóa đi những vết nhơ bẩn
cuối cùng.

Cái nghi thức lau chùi này chẳng có tác
dụng gì, bởi cứ đến sáng thì cái chậu xí trong bộ óc của tôi lại bị vấy bẩn.

Theo nhận định của đa số mọi người thì
phòng vệ sinh là nơi rất thuận lợi cho việc định tâm. Còn đối với tôi, người đã
thành tu sĩ dòng Carmen ở đó thì đây là nơi để suy ngẫm. Và ở đó tôi đã hiểu ra
một điều hết sức quan trọng: ở nước Nhật, sống đồng nghĩa với công ty.

Hẳn đây là một chân lý đã được ghi lại
trong nhiều chuyên luận kinh tế viết về đất nước này. Song có cả một hàng rào
ngăn cách khác biệt giữa việc đọc một câu văn trong tiểu luận và việc thực
chứng nó. Tôi có thể thấm nhuần chân lý này có ý nghĩa thế nào đối với các
thành viên của công ty Yumimoto và đối với tôi.

Nỗi đau khổ ê chề của tôi không tồi tệ hơn
của họ. Chỉ có điều nó hèn kém hơn. Song điều đó không đủ sức khiến tôi thèm
muốn vị trí của người khác. Họ cũng khốn khổ như tôi thôi.

Trong mắt tôi, những nhân viên kế toán phải
làm mười giờ mỗi ngày để sao chép lại những con số chỉ là những nạn nhân bị
hiến tế trên bàn thờ thứ thần thánh chẳng có gì là vĩ đại hay huyền bí cả. Từ
muôn đời nay, những người khiêm nhường đã hiến cả cuộc đời mình cho những chân
lý vượt sức của họ: trước đây, ít ra họ cũng có thể giả tưởng một nguyên do bí
ẩn nào đó cho sự hy sinh ấy. Giờ thì họ không thể mộng hão được nữa. Họ hy sinh
cuộc sống chẳng để làm gì.

Nhật Bản là đất nước có tỷ lệ tự tử cao
nhất, như mọi người đều biết, về phần mình, tôi ngạc nhiên là sao họ không tự
tử thường xuyên hơn.

Ngoài thời gian làm trong công ty, thì điều
gì chờ đợi những nhân viên kế toán với cái đầu óc chỉ toàn những con số? Cốc
bia bắt buộc phải uống cùng với những người đồng nghiệp cũng rã rời như họ,
hàng giờ chen chúc trên tàu điện ngầm, một người vợ đã buồn ngủ, những đứa con
đã mệt phờ, cơn buồn ngủ hút lấy họ như cái bồn rửa hút nước, những kỳ nghỉ
hiếm hoi mà không ai biết cách sử dụng: chẳng có gì đáng gọi là sống.

Điều tệ hại nhất là nghĩ rằng so sánh trên
tầm thế giới thì những con người này lại được coi là những kẻ may mắn. Tháng
Mười hai đến rồi, đây là tháng sẽ xin thôi việc. Từ này có lẽ hơi lạ: sắp tới
ngày hết hạn hợp đồng của tôi, cho nên chẳng cần phải xin thôi việc. Nhưng thực
ra cũng có đấy. Tôi không thể đành chờ đến tối ngày mùng 7 tháng Giêng năm 1991
và ra đi bằng cách bắt tay một vài người. Trên đất nước mà mới đây thôi, dù có
hợp đồng hay không, người ta chẳng bao giờ rời bỏ công ty, không thể bỏ việc mà
không phải làm vài thủ tục.

Để cho đúng với truyền thống, tôi phải
trình đơn xin nghỉ việc cho tất cả các cấp, tức là phải trình bốn lần, và bắt
đầu từ cấp thấp nhất: đầu tiên là trình cho Fubuki, tiếp đến là ông Saito, rồi
đến ông Omochi, và cuối cùng là ông Haneda.

Tôi thầm chuẩn bị sẵn trong đầu cho việc
này. Hiển nhiên là tôi phải để ý rất kỹ nguyên tắc quan trọng: không được phàn
nàn.

Vả lại, cha tôi đã cảnh báo: trong bất kỳ
trường hợp nào, nhất thiết không được để việc này làm xấu đi quan hệ tốt đẹp
giữa Bỉ và đất nước Mặt trời mọc. Vì vậy không được cho người khác biết việc
một người Nhật của công ty đã đối xử không tốt với tôi. Những lý do duy nhất mà
tôi có quyền nêu ra – bởi vì tôi sẽ phải giải thích lý do vì sao tôi từ bỏ một
vị trí thuận lợi như vậy – chỉ liên quan đến bản thân tôi thôi.

Nói một cách thuần logic thì nhờ việc này mà
tôi đỡ phải lúng túng lựa chọn cách thích hợp: điều đó có nghĩa là tôi phải
nhận lấy mọi sai lầm về mình. Một thái độ như vậy sẽ hơi lố, nhưng tôi tin là
nhân viên của Yumimoto sẽ biết ơn khi thấy tôi áp dụng nó để giúp họ khỏi bị
mất thể diện. Họ sẽ ngắt lời tôi mà phản đối: “Cô đừng nói không hay về mình,
cô rất tốt mà!”