Người khắc bia mộ - Chương 04-P2

Bác Liêu nhìn Minh, chờ đợi. Minh lấy can đảm đến bên
bức tường trong cùng. Trên đó có treo một tấm bảng kẻ phấn màu còn
rõ nét mới. Minh nhón gót nhìn lên. Cột đầu tiên ghi tên, những cái
tên xa lạ, cột kế bên ghi tình trạng: tử trận, bị thương, nằm bệnh
viện nào… đều có ghi rõ. Tên Nguyễn Thi Đỗ đây rồi! Mất tích. Minh
choáng váng, ôm đầu nức lên một tiếng. Bác Liêu chạy đến, hoảng hốt:

- Sao cháu? Có tên hắn không?

Minh nói như bị cực hình bắt buộc phải nói:

- Bác ơi, họ ghi anh Đỗ mất tích….

Bác Liêu thấy mờ cả mắt. Bác không còn nghe thấy gì
sau tin của con trai. Bác đứng sững. Cảm giác như đã mất hết. Bác
muốn kêu lên “Con ơi!” một cách đau thương và dễ dàng như người ta vẫn
nói trong những vở kịch, những cuốn phim, hoặc muốn kể lễ như trong
tuồng tích. Nhưng không được. Miệng lưỡi bác tê cứng. Bác nhìn thấy
Minh rũ người như một ngọn cỏ úa. Bác thấy ông Thượng sĩ Tâm ngẩn
ngơ, tay còn đang lật chồng sổ sách, và người lính trẻ dừng tay đánh
máy, gương mặt trông như một khối băng đang tan chảy.

… Không biết trải qua mấy phút, mấy giây, mà đến một
lúc bác Liêu cũng đã thốt được nên lời:

- Thôi, cám ơn hai chú, tôi về.

Ông thượng sĩ già đứng dậy, nói gượng gạo:

- Tôi xin chia buồn cùng ông. Biết Thiếu úy Đỗ như
thế, tôi cũng buồn lắm. Nếu có tin gì thêm, chúng tôi sẽ gửi giấy
đến tận nhà cho ông.

- Cám ơn chú. Đi về con ơi!

Minh bàng hoàng như đang ở trong một cơn mê. Minh mở to
đôi mắt ráo hoảnh, và cố gắng mở lời chào hai người lính.

Khoảng sân rộng lại hiện ra trước mắt. Nắng ban nãy
như rực lửa trên đường, giờ đã biến đi đâu. Trời tối lại vì trên đó
đã hiện ra một đám mây đen như hình một con gấu khổng lồ che mất màu
xanh. Nỗi chết chóc đang bủa vây quang cảnh. Minh nghe hai mắt khô khan
vô cùng, nhưng vẫn mở lớn để thấy rõ hàng cây Bã Đậu. Chúng đã lớn
hơn ngày nào rất nhiều. Chúng có mong bước chân người thân quen trở
về để tìm bóng mát? Chúng có một góc nào của thân cành đầy nhựa
để dùng làm chỗ như trái tim, để mà nhận biết rằng trong khi chúng
nẩy nở lớn lên thì đã có biết bao người ở đây đã ra đi và đã ngã
xuống?...

Đây là phiến đá Đỗ nhường cho Minh và Liên Nga ngồi.
Bây giờ bác Liêu đang thẫn thờ ngồi xuống đó. Đây là bụi trúc rậm
che mát cả một khoảng đất. Tên của Đỗ khắc đầy trên những thân hình
trụ rỗng. Minh đau đớn nhận thấy trên thân của cây trúc lớn nhất, có
tên “Thúy Minh” được Đỗ ghi bằng những nét dao thân ái. Minh muốn òa
khóc. Tất cả mọi cái nơi này là của Đỗ. Nhưng mà Đỗ đã mất tích,
không tìm thấy xác đâu. Trên ngọn đồi ấy, nơi mà Đỗ đã đóng quân, Lâm
đã nói, không có ai thoát khỏi trận pháo kích tử thần. Đỗ đã tan
xác ở một vực sâu nào, dập vùi ở một bụi cây nào, hay đã thành tro
trong một hầm lửa nào. Đỗ ơi! Mãi mãi anh sẽ không trở về đây để ngồi
dưới tàn cây Bã Đậu, để khắc thêm nhiều chữ “Thúy Minh” lên thân trúc
xanh tươi. Anh sẽ không bao giờ ngồi đàn trên phiến đá hay lặng yên
nhìn khói thuốc bay tản mạn và nghe tiếng sáo trúc dặt dìu trong
gió. Ở cõi nào xa xăm, yên ổn quá, anh không còn bận lòng đến chiến
tranh, hòa bình; anh không biết đến yêu thương, thù hận; anh là anh, là
hư vô, là vĩnh cửu. Hết rồi! Chỉ có người sống, người ở lại sẽ
gánh hết nỗi đau buồn.

Bác Liêu ngồi yên như pho tượng, Nhưng đâu ai biết nỗi
khổ sầu đang làm đầu óc bác thành một đám rối. Bác vẫn ngồi yên
như thế cho đến lúc có lắc rắc mấy giọt mưa.Và bác vẫn không hề lay
động. Minh vỗ nhẹ tay bác:

- Bác ơi! Trời mưa rồi! Chắc về không kịp.

Bác Liêu không trả lời. Sau câu nói, Minh cũng không
biết phải làm gì hơn là yên lặng. Chắc chắn là hai bác cháu sẽ
không tránh được mưa. Minh nghĩ đến con đường dẫn ra khỏi Rừng Cấm,
ban nãy tung bụi mù như sương, lát nữa sẽ nhầy nhụa ngập chân. Sẽ có
một bóng già và một bóng trẻ lủi thủi trở về xóm nghèo từ nay hiu
quạnh. Sẽ không còn ý nghĩa để mà sống, để mà tin yêu.

Mưa đầu mùa đã đổ. Nước mưa đẫm xuống mặt đất khô
làm xông mùi nồng lên nhức óc. Bác Liêu vẫn ngồi yên như pho tượng
trong khi mưa càng lúc càng to. Minh nghe nước mắt mình bắt đầu chảy
rào rạt cùng với mưa. Đỗ ở đâu, có hiện về trong không gian cô quạnh
này không? Đỗ có thấy nước mưa tuôn tràn trên những cành lá có mang
tên Đỗ, tên Minh, và chảy ròng ròng xuống bên cạnh bác Liêu? Minh
tưởng như dưới gốc cây này có một búp măng vừa bị đốn, và những
dòng nước mưa kia, có phải chăng là dòng lệ của lũy tre già?

Thụy gấp quyển vở lại. Bài “Vua Quang Trung đại phá
quân Thanh” đã thuộc lòng như in, thuộc lòng từ lúc mới nhập học,
đáng lẽ nó phải bỏ qua để ôn những bài khác. Nhưng mà Thụy vẫn
thích lẩm nhẩm đọc hoài. Nó vẫn muốn tưởng tượng ra một cảnh oai
phong và câu văn thuộc lòng “Mùa xuân năm Kỷ Dậu 1789, vua Quang Trung
đại phá quân Thanh”. Thụy giở vở ra, ghi vào bên dưới bài Sử Ký đó:

“Mùa xuân năm Tân Hợi 1971, anh Nguyễn Thi Đỗ tiến quân
sang Hạ Lào”, rồi Thụy áp mặt lên vở, khóc ngon lành. Nó nhận ra
những dòng chữ mới viết bằng mực tím đang nhòe nhoẹt nước mắt. Nó
thương anh Đỗ quá! Nó thương anh Đỗ như đã thương một vua Quang Trung lẫy
lừng trong Việt sử. Mà hơn thế nữa, nó thương anh Đỗ như một thân
tình. Anh Đỗ của nó vẫn còn trẻ trung quá, còn yêu đời quá. Ngày
mồng năm Tết anh vẫn còn dặn dò nó ráng học, thi đậu vào lớp sáu
và sau này trở thành một công dân ưu tú… Thế mà chưa đầy ba tháng
sau, anh đã không còn. Xóm nhà có một nỗi trống trải to lớn, mà
Thụy là đứa bé nhận thấy rõ nhất. Vì anh Đỗ đã đi. Vì anh Đỗ đã
đi làm “chiến sĩ da ngựa bọc thây” mất rồi, anh Đỗ ơi!

Bây giờ, trời đang vào tháng sáu. Mưa cũng đã điều
hòa một nhịp. Thụy đã nghỉ hè và đang ôn bài thi. Đôi lúc, trong đầu
óc bé bỏng của nó, cũng hiện lên nhiều nỗi băn khoăn. Thụy nghĩ
ngày tháng đã trôi quá nhanh. Mới ngày nào bước vào thu, Thụy mới
lên lớp năm, vẫn còn lười học lắm, vẫn còn mê mải theo chiếc lồng
đèn tàu chiến của anh Đỗ làm cho, mà nay đã đến giữa mùa hạ. Thụy
sắp thi vào lớp sáu. Chóng quá! Và Thụy ngơ ngác tự hỏi rằng, với
thời gian ấy có đủ để một người chiến sĩ nằm xuống tan rữa thịt
xương? Thụy thấy mình không còn ngây thơ nữa, đúng vậy, kể từ ngày
anh Đỗ mất bóng ở xóm nghèo.

Thụy cầm vở đi lững thững sang nhà bác Liêu. Căn nhà
đã xơ xác càng xơ xác hơn. Thụy nhận thấy mấy chấn song đã gãy mục,
xiêu vẹo, chẳng có ai buồn đóng lại. Cây mận già tự do đâm cành lá
ở một nửa sân, mà trái thì không hề thấy. Cả lũ chim sẻ thường chuyền
nhảy, hót đùa, hình như cũng trốn ở đâu. Thụy ngơ ngác đứng nhìn qua
hàng rào, thấy bác Liêu đang đục đẽo trên một tấm đá. Bác vẫn miệt
mài làm công việc đó hàng ngày, một mình. Tự nhiên Thụy thấy nao nao
lòng. Nó đẩy cổng rào, bước vào, đến bên bác Liêu. Nghe tiếng động,
bác Liêu ngước nhìn lên. Thụy ôm vở trước ngực đứng sừng sững trước
mặt bác, giống hệt như hình ảnh của Đỗ hồi còn bé. Bác Liêu nói
như trong mơ:

- Con đó à? Ngồi xuống đây đi con.

Thụy thấy se lòng. Nó hỏi:

- Bác làm hoài vậy bác? Bác không mệt hở bác?

- Không con à.

Thụy thấy mái tóc bác Liêu đã bạc gần hết. Từ
ngày được tin anh Đỗ mất tích đến nay, con người bác đã sa sút thấy
rõ. Bác già đi đến cả chục tuổi và bắt đầu yếu mệt với những cơn
ho dài thượt. Thụy khoắng mấy ngón tay vào lon sữa bò đầy nước, rồi
tẩn mẩn cầm chiếc đục lên, nói:

- Bác khắc đẹp quá bác ạ.

Bác Liêu cười xa vắng:

- Đẹp chi mô con. Mỗi con người đều được chết và
được một nấm mộ. Khắc đẹp hay không đẹp thì cũng chỉ một tấm bia,
cũng một tên mình mà thôi.

- Nhưng mà bác tài thiệt. Con chắc chẳng bao giờ làm
được như bác đâu.

- Mỗi người một công việc. Con có tài học, ráng học
cho giỏi. Con làm chi việc này? Đưa cây đục cho bác.

Bác Liêu khắc thêm nét cuối của chữ “A” trên tấm bia
để trước mặt. Thụy lẩm bẩm đọc:

- “Mộ chí của…”. Bác ơi, cái này của ai vậy bác?

- Của anh Đỗ.

Bác Liêu đáp như một lời rên rỉ. Thụy giật mình, nó
tưởng nó nghe lầm. Bác Liêu nói như sắp khóc:

- Bác sẽ khắc cho anh Đỗ con một tấm bia mộ, bác để
dành đây, khi mô có xác anh con, bác sẽ xây mộ, dựng bia lên cho hắn.

- Nhưng mà…

- Con ngạc nhiên hở Thụy? Có chi mô con. Mỗi người
đều phải có một nấm mồ, có một mộ chí. Bác làm nghề ni mà không
khắc cho hắn một tấm bia thì cũng tủi cho hắn, con hỉ?

Thụy ứa nước mắt, nói:

- Bác không tin là anh Đỗ còn sống sao bác?

Bác Liêu lắc đầu:

- Ai người ta cũng về cả. Có người về bình yên. Có
người về mang thương tật. Có người về trong quan tài. Nhưng cũng là
về. Còn anh Đỗ của con, mất xác rồi còn chi! Có ai thoát khỏi mưa
pháo, bão bom mô con? Chừ không còn ai ở Hạ Lào nữa. Hết cuộc hành
quân rồi! Mà Đỗ ơi, con ở mô?

Bác Liêu gục mặt trên đầu gối. Nhưng không phải bác
khóc. Dường như tuổi già của bác đã khô giếng nước mắt. Mà chính
sự khô khan đó có lẽ làm cho người già đau đớn hơn là được khóc như
trẻ thơ.

Thụy rón rén phủi sạch bụi cát trên mặt bia mộ.
Nét khắc của bác Liêu bay bướm, thanh nhã vô cùng. Mai mốt đây sẽ hoàn
tất dòng chữ “Mộ chí của Nguyễn Thi Đỗ”, hoàn tất công trình của
người cha cho con trai. Nhưng mộ chí sẽ dựng ở đâu? Anh Đỗ đã vùi xác
ở nơi nào, hỡi người ra đi làm chiến sĩ vô danh? Thụy lại che quyển
vở lên mặt, khóc rấm rứt.

Có Thúy Minh xuất hiện trước nhà, rồi đi vào với
tà áo trắng, nói:

- Thưa bác, con đem một ít cam biếu bác, nhân tiện
gửi bác thuốc ho của cậu con đưa sang.

Bác Liêu gượng cười:

- Cháu Minh để trên bàn giùm bác đi. Sao con bận lòng
vì bác dữ rứa? Con lại đây, coi tấm bia mộ ni, bác dành cho….

Minh ngồi xuống bên bác Liêu và Thụy, bên tấm bia mộ,
run run sờ lên những nét khắc. Rồi sẽ có một ngày như thế này sao?
Ngày ấy đã đến. Đỗ đã được dành cho một tấm bia mộ. Minh gục đầu,
nghe tê tái cả lòng.

Hôm qua có chiếc xe jeep đến đậu trước đầu ngõ, rồi
hai người lính khiêng vào nhà bác Liêu một chiếc rương gỗ. Đó là di
vật của người đã không còn. Chiếc rương ngày nào để trong phòng của
Đỗ tại hậu cứ, bây giờ đem về trao lại cho người cha. Bác Liêu sững
sờ nhìn dấu tích của con trai. Bác sẽ làm gì với những vật dụng
này? Hai bộ đồ lính, mấy phong thư của bạn hữu, hình ảnh gia đình,
những ống trúc đang đẽo khắc dở dang, và một quyển nhật ký. Bác
gọi Minh sang, đưa cho Minh quyển sổ đó. Bác nói:

- Cháu giữ đi. Hắn viết tên của cháu nhiều lắm đó.
Cháu coi rồi thì đốt đi hỉ! Đừng giữ đồ của người chết, không nên.

Và như thế, Minh đã có di vật cuối cùng của Đỗ.

Hôm nay giở lịch bỗng thấy đã đầu tháng tám âm
lịch. Minh se thắt cả lòng. Ngày tháng đi nhanh như muốn bỏ rơi con
người. Sắp đến Trung Thu rồi sao? Sắp đến một khoảng thời gian gợi
thật nhiều kỷ niệm- kỷ niệm giữa một người còn sống và một người
đã chết. Có đến chết Minh mới quên được lần đầu tiên gặp Đỗ trong
sân nhà thanh vắng. Và có trở thành người mất trí Minh mới quên được
đêm Trung Thu rước đèn cùng trẻ nhỏ, nến thắp lung linh cầm trên tay
và Đỗ thương mến gọi “Thúy Minh”. Sẽ không còn có ai gọi được Minh
bằng giọng êm đềm tha thiết ấy nữa. Không còn ai nữa! Đỗ đã viết trong
quyển nhật ký: ”Thúy Minh , cô bé đã đến vào một mùa trăng” sau
chuyến đi Căm-Bốt. Và ở những trang sau, Đỗ viết về Minh thật nhiều,
bằng màu mực xanh tràn trề hy vọng. Đỗ đi rồi, Đỗ đã bỏ xác tại
một núi cao hay một vực sâu nào rồi, Minh mới được thấy rõ tấm lòng
của Đỗ. Chưa có nỗi nào cay xót hơn. Và Minh tưởng tượng nét mặt
của Lâm qua những dòng chữ của Đỗ, khi Lâm nói: “Thiếu úy vui vẻ
quá! Em nghe người ta bảo, người vui vẻ yêu đời không bao giờ chết
yểu”. Đỗ ơi! Minh cũng ráng mà tin như thế. Nhưng bao ngày qua không
thấy bóng người về. Mưa vẫn còn tuôn đổ đến giữa mùa thu. Trăng năm
nay nhất định sẽ không sáng tỏ vì mây xám giăng đầy trời. Xóm nghèo
nhất định sẽ không còn vui với đám rước đèn của trẻ nhỏ vì mưa sẽ
làm tắt hết nến. Bởi vì bạn bè đã về hết, cả những người sống
lẫn người đã hy sinh, mà chỉ một mình anh ở lại xứ người.

Bé Tuấn, con út của cậu Phương chạy đến sà vào
lòng Minh, bập bẹ:

- Có … anh Thụy…chị ơi!

Minh ra cửa, thấy Thụy đứng đó, tay cầm chiếc lồng
đèn cũ. Minh hỏi:

- Việc gì vậy Thụy?

Thụy hỏi:

- Nhà chị có tre không? Sườn đèn của em bị gãy một
chỗ.

Minh cười:

- Ở đây làm gì có tre. Mà Thụy… năm nay chơi lại đèn
cũ sao?

Thụy cúi nhìn chiếc lồng đèn trên tay:

- Dạ, đèn này còn tốt. Em sẽ giữ lại hoài.

Rồi Thụy chỉ cho Minh thấy chiếc đèn chỉ bị hỏng
một chỗ nhỏ. Màu giấy bóng xanh lơ vẫn còn mới nguyên. Minh xúc động
. Chiếc đèn tàu thủy quân lục chiến Đỗ làm đây mà! Lại một kỷ niệm
thân ái của Đỗ. Minh biết Thụy có thừa thì giờ để làm một chiếc
đèn mới, vì nó đã đậu vào lớp sáu trường công, nên còn được nghỉ
hè lâu, nhưng nó vẫn muốn chơi chiếc đèn tàu đổ bộ này hơn. Minh
nhìn Thụy, thấy thương thằng bé vô cùng.

- Nhà chị không có tre, nhưng hình như bên nhà bác
Liêu có, bác thường để sẵn trong nhà để làm các thứ lặt vặt. Sao
Thụy không qua bác xin?

- Bác Liêu đóng cửa ngủ, em không dám gọi.

Minh ngạc nhiên. Mọi hôm bác vẫn thích ngồi khắc bia
mộ, không buồn đi ngủ trưa. Hôm nay bác mệt chăng? Hay là bác đã trở
bệnh nặng thêm? Từ hôm người ta giao chiếc rương của Đỗ về, bác thẫn
thờ như người mất trí, và ho nhiều hơn, mệt mỏi hơn. Tự nhiên Minh
cảm thấy âu lo. Không biết tình thân nào đã khiến cho Minh thương bác
Liêu như chính cha mình? Minh nói với Thụy:

- Chắc bác bệnh rồi? Thụy đi với chị sang nhà bác
thăm nhé!

Minh và Thụy đi nhanh sang ngõ bên kia. Sân nhà bác
Liêu vắng lặng. Mấy tấm bia dựng tựa vách tường. Lon nước khô cạn,
có thể bác Liêu đã không làm việc từ sáng nay. Chiếc đục, chiếc búa
bỏ nằm trong góc. Đúng là bác Liêu đã trở bệnh rồi. Thụy đẩy cánh
cửa khép hờ. Căn nhà tối om. Trên bàn thờ không có khói nhang như
thường ngày. Và Thụy đã thấy bác Liêu nằm trên đi-văng. Nó gọi khẽ:

- Bác ơi! Bác ơi!...

Minh đến ngay cạnh bên. Minh bỗng lùi lại. Có một
không khí rờn rợn lảng vảng xung quanh. Minh run rẩy nắm lấy cổ tay
của bác Liêu….Lạnh giá! Thụy cũng cảm thấy việc gì đã đến, cúi
xuống lay mạnh bác Liêu. Nó nghe tiếng Minh rú lên:

- Ôi! Bác Liêu chết rồi!

Tiếng kêu của Minh làm Thụy lạnh buốt cả lưng. Thụy
và Minh khóc òa lên nức nở. Bác Liêu đã ngủ giấc ngủ dài nhất của
một con người, bỏ lại hết những phiền muộn tăm tối.

Ngoài song rào xiêu vẹo có tiếng của một loài chim
nào rất lạ cất lên, nghe như xúi biểu: “Khóc đi! Khóc đi!.....”

You are here

Người khắc bia mộ - Chương 04-P2

Từ khóa