Tờ lịch ngày ba mươi mốt rớt xuống, tờ lịch ngày mồng
một trình diện cuộc đời. Nó mang trên mình đầy đủ di tích và đặc tính của những
tờ lịch trước. Vẫn khuôn mặt hình chữ nhật, vẫn là năm 1974, chỉ có tháng mới,
ngày mới.

Đầu tiên tờ lịch ngất ngây vì trách nhiệm, vì đời sống
đột ngột hiện ra trước mặt.

Nó có riêng mình một buổi bình minh.

Nắng đầy cửa sổ, nắng tràn trên sân nhà. Chị Rèm cửa
nép mình một bên vẫn hồng lên rực rỡ. Hàng muôn ngàn hạt bụi đuổi nhau tung
tăng, sưởi mình trong nắng. Chúng giống hệt những tinh cầu trong vũ trụ của một
chú búp bê vô cùng bé nhỏ. Bác Gió, sau một đêm du hành trong không gian mênh
mông đem về cho bình minh một chút quà lành lạnh của sương đêm và mùi thơm dịu
dàng của cây trái cỏ hoa.

Để chào tờ lịch ngày mồng một, mọi vật mặc áo mới,
tươi mát và sạch sẽ.

Tờ lịch cảm thấy mình quan trọng, nó tin rằng mọi vật
đang chờ đợi nó ghê lắm. Tờ lịch nói:

- Xin nhắc quí vị, hôm nay là ngày mồng một đầu
tháng.

Mọi vật lặng thinh, bình thản. Đã có biết bao nhiêu
bình minh qua đi trong phòng này! Mọi vật không có lý do gì để vội vã. Nhưng
vài vật cảm thông với tờ lịch, nó chỉ có độc nhất một buổi bình minh. Nó có quyền
say sưa cuống quít. Tờ lịch lại nói:

- Xin nhắc quí vị bình minh rồi. Đời sống đẹp quá,
phải vui lên chứ.

Ông Bàn bắt đầu hơi bực mình, ông càu nhàu:

- Này chú bé con, đừng làm ồn. Đâu có phải bọn này đợi
chú ra đời rồi mới được biết tới bình minh.

Tờ lịch im, nhưng vẫn nôn nao, bồn chồn.

Nó bắt đầu để ý tới từng vật xung quanh. Trong buổi
bình minh hồng hào khỏe mạnh, tờ lịch quan sát và học hỏi về đời sống của những
vật khác biệt, như chú học trò bắt đầu cắp sách tới trường.

Buổi trưa tờ lịch biết rõ về ông Bàn, anh Ghế, chú
con Quay. Nó cũng biết tại sao cụ Sách được mọi vật kính trọng. Nhất là tờ lịch
biết rõ nhiệm vụ của nó: nhắc nhở mọi người, mọi vật biết họ đã bước tới đâu
trên con đường thời gian vô tận.

Còn việc nhắc nhở thời gian đi mau đã có bác Đồng hồ.

Nhưng khi chiều tới, tờ lịch lại nhớ tới lời nhắc nhủ
của vị tiền nhiệm.

- ….chú em chỉ được sống đúng có một ngày thôi đấy
nhé….vậy hãy sống cho ra sống….

Mặt trời lặn, bóng tối về. Tờ lịch biết rằng nó chỉ
còn đúng có một đêm. Và bắt đầu từ giây phút này, nó cũng không còn là vật cần
thiết nữa rồi.

Buổi chiều chú bé chủ nhân căn phòng đã nhìn nó một
lần để tính toán ngày tháng, thế là tờ lịch mãn nguyện.

Nhưng tờ lịch biết rằng qua đêm nay khi bình minh
khác bắt đầu, nó sẽ rơi xuống, nhường chỗ cho đàn em.

Nửa đêm tờ lịch hỏi Đồng hồ:

- Xin bác coi giúp: Tôi còn mấy giờ nữa?

Đồng hồ đáp:

- Khoảng sáu tiếng.

Khi hỏi bác Đồng hồ lần thứ hai, biết chỉ còn sống
còn bốn giờ tờ lịch bỗng nói với mọi vật:

- Thưa quí vị! Xin quí vị giúp cho tôi một điều. Tôi
muốn được thấy mọi vật đều vui. Những thế hệ trước tôi hẳn đã từng nhiều lần được
hưởng chuyện đó. Nhất là những tờ lịch có may mắn ra đời nhận công tác vào đúng
một ngày lễ.

- Có lẽ sự đòi hỏi của tôi làm phiền vài vị. Nhưng
tôi chỉ sống đúng một ngày và ngày sắp hết. Mong quí vị nghĩ tình tương trợ
muôn loài mà tha thứ cho.

- Tôi hiểu rằng, ngoài khung cửa sổ kia, ngày rộng lớn
mênh mông, rộng bằng cõi nhân gian muôn màu muôn vẻ mà tôi đã được nghe bác Ô
đen, những chú Giầy Dép kể lại một phần. Ngày có những bình minh lạ, những
hoàng hôn xa mà tôi chẳng hề biết tới.

- Nhưng ngày của tôi thu nhỏ trong căn phòng này.
Tôi thấy ông Bàn, cụ Sách, chú con Quay, tôi sống với chị Bóng bay, anh Ghế….Chính
các vị làm thành ngày của tôi….Sinh hoạt, nỗi buồn của quí vị là ngày của tôi….

- Chỉ còn một đêm nay, tôi mong quí vị tặng cho phần
cuối cùng của đời tôi những giây phút rực rỡ.

Tất cả các vật trong phòng lặng thinh. Chúng xúc cảm.

Chú con Quay chạy ra giữa phòng xoay tít. Cây Đàn
ném ra một trận mưa nốt nhạc. Bông hoa trong bình mở tung tươi hồng như vừa
tình dậy sau một giấc mộng đẹp. Bốn cây nến rực sáng ở các góc phòng. Cụ Sách
phanh cái bụng đầy chữ ra, ngâm một bài thơ cổ. Chị Rèm cửa gọi bác Gió tới và
thướt tha khiêu vũ trong ánh nến vàng tươi.

Tờ lịch hân hoan vừa hát theo tiếng đàn vừa chờ bình
minh tới.

Có những ngày mà mọi vật quanh chúng ta bỗng dưng
vui tươi, hớn hở. Hoa đẹp hơn, mặt bàn sạch sẽ hơn, chú con Quay tài tình dễ
thương hơn. Tại vì tờ lịch đấy.

Đó là tờ lịch biết quí trọng, mến yêu vô cùng một
ngày riêng của nó.

Những giọt mực

Đêm hơi lạnh. Ánh trăng lọt qua cửa sổ, soi sáng một
chút mặt ông Bàn. Bình mực thủy tinh đổ nghiêng, mang trên mình mảnh trăng nhỏ
xíu, lấp lánh, xa vời.

Dòng mực xanh chảy lan trên mặt ông Bàn đã khô. Đáy
bình còn một gợn đen đậm nhỏ. Đó là ba giọt mực cuối cùng.

Ông Bàn giận lắm. Chưa bao giờ ông giận đến thế. Chú
Ngăn kéo sợ ông sẽ quẳng tất cả các vật trên thân thể ông xuống, kể luôn chú.
Chú gắng thu xếp các vật trong lòng mình, cho chúng nằm thứ tự gọn gàng. Ở đậu
trong bụng ông Bàn, chú Ngăn kéo luôn tế nhị, giữ gìn.

Nhưng lần này, lỗi không ở chú Ngăn kéo.

Ông Bàn to tiếng:

- Ông Cung, cụ Sách nghĩ coi: tôi làm sao chịu nổi.
Trong phòng này tôi là món đồ xui xẻo, cực khổ nhất.. Vật gì cũng có thể nhảy
lên mặt tôi được. Ban ngày tôi còn phải cõng cả ánh nắng, ban đêm cõng ánh
trăng, toàn những món đồ do chị Cửa sổ mang về.

Cửa sổ nhỏ nhẹ:

- Ánh trăng và ánh nắng nhẹ tênh mà.

- Đồng ý. Nhưng chị phải biết ánh nắng có thể làm
tôi vỡ mặt ra. Tuy nhiên việc đó bỏ qua. Tôi xin hỏi mọi vật: tôi là bàn tôi
đâu có là anh hề nhựa, sao mặt tôi ngày một bẩn thỉu, kỳ cục, đầy những vết mực
dọc ngang, lộn xộn?

Anh Bút chì nằm bên cạnh cô Vở quăn góc nói nhỏ:

- Cháu chỉ lỡ vẽ trên mặt bác một cái xe hơi, một
cái nhà…

Anh Bút bi cũng lên tiếng:

- Cháu vẽ một con vịt.

Ông Bàn giận dữ hơn:

- Hình đó đâu phải là con vịt. Đó là một thứ quái vật,
đầu to như đầu ngựa, hai cẳng như cây tăm. Tôi yêu cầu các cháu từ giờ đừng có
trổ tài hoạt hoạ nữa.

Cụ Sách lên tiếng nghĩa là mở cửa kho đạo đức:

- Những vật trên mặt ông Bàn không biết điều chút
nào. Hãy noi gương những vật ở nhờ trong lòng ông Tủ. Họ tới, họ đi, biết bao đợt
rồi, lòng ông Tủ vẫn sạch sẽ.

Ông Cung góp lời:

- Vật cẩn thận không bao giờ để lại dấu tích nơi
mình đã cư ngụ, nhất là những dấu tích mất vệ sinh. Ngày xưa, khi còn đi theo
các chiến sĩ, ta đã từng cắm trại, các chiến sĩ không để lại một cái hố nhỏ.

Sau câu nói của ông Cung, ông Bàn đã bớt càu nhàu,
nhưng chưa nguôi giận.

- Lỗi tại tôi xin ông Bàn tha thứ. Tôi đứng không vững
nên mới ra cớ sự.

Đó là câu nói của bình mực thủy tinh. Tất cả xôn xao
của mọi vật, cùng cơn giận của ông Bàn hình như bây giờ mới làm hắn bừng tỉnh.
Không phải hắn lì lợm, bướng bỉnh. Hắn là vật đãng trí mơ mộng nhất trong
phòng.

Dù chứa mực trong lòng, thân thể hắn vẫn có những phần
trong veo. Cảnh vật in hình trên đó, nhỏ xíu, mơ hồ. Không giống mặt gương, phản
chiếu hình một cách máy móc, chính xác. Bình mực bóp méo khuôn mặt mọi vật theo
ý hắn.

Những đêm trăng như đêm nay, đứng gần cửa sổ, hắn chứa
cả trăng sao, bầu trời yên tĩnh. Vài cành cây bên cửa xao động làm cho mảnh thế
giới in trên bình mực sinh động, đẹp tuyệt vời. Tất cả mang một màu xanh hơi tối.
Nếu một chú kiến lạc vào thế giới nhỏ bé, xinh xắn ấy, chú sẽ biến thành thi
sĩ.

Vì vậy, bình mực của chúng ta hoá ra là một vật mơ mộng.

Bình mực đổ, từ cái miệng tròn vo của hắn, mực trào
ra, hào hứng như bọn tù vượt ngục. Mặt ông Bàn thêm một vết đen lớn khủng khiếp.
Đó là lý do khiến ông giận dữ, nói những lời cay đắng, trách móc lung tung. Tai
họa xảy tới từ hồi chiều.

Bình mực đã công khai nhận lỗi, dù chậm, ông Bàn
cũng hài lòng. Ông già rồi, không chú ý tới dung nhan mình. Vết mực loang lớn
thật, nhưng so với những hình vẽ lăng nhăng, những vết dao chém, nó cũng chẳng
làm ông xấu hơn được. Tuy nhiên ông Bàn vẫn doạ:

- Bây giờ anh mới biết lỗi à? Tôi sẽ quẳng anh xuống
đất, cho anh vỡ tan xác ra.

Ông Bàn rung nhẹ, các khớp gỗ kêu cót két. Nhiều vật
tưởng ông quyết liệt hạ bình mực, đều hoảng kinh. Cụ Sách cất tiếng:

- Xin ông Bàn bớt nóng.

Những cây Bút mực cũng cuống quít can ngăn:

- Anh Bình mực thật dễ ghét, nhưng thiếu anh ấy,
chúng cháu mất kho nhiên liệu, hoá vô dụng. Mong ông nghĩ lại.

Chỉ có Bút chì im lặng. Đương sự rất đắc chí vì có
thể tự lực, tự cường. Hắn viết ra những chữ mờ nhạt, nhưng khỏi cần nhờ vả , lệ
thuộc anh nào. Bình mực sống chết chả ăn nhậu gì tới hắn. Bút chì bị mang tiếng
ích kỷ và vụng về. Hắn phải đeo kè kè ở sau đuôi một cục tẩy tròn chuyện việc
xoá những bước đi lỗi lầm của hắn.

Những bông hoa thuộc loại tình cảm, nghe chuyện cãi
vã xô xát đã thất kinh. Giọng hoa run rẩy:

- Ông Bàn chớ làm vậy! Ông Bàn chớ làm vậy!

Chỉ có ông Cung, vật từng trải, lão luyện là biết
ông Bàn doạ chơi. Một vật dễ giận, dễ to tiếng, rồi dễ nguôi như ông Bàn, ít
khi làm chuyện ác độc.

Bình mực thủy tinh cũng sợ hãi. Rơi từ mặt bàn xuống,
chắc tan xác thật? Nhưng vật đãng trí và mơ mộng này lại tự an ủi bằng trí tưởng
tượng. Cần quái gì. Hắn nghĩ. Nếu tan thành trăm mảnh, ta sẽ là trăm mảnh lóng
lánh sáng, trăm mảnh mang hình trăng tròn, trăm mảnh bầu trời ngoài khung cửa sổ….không
còn một giọt mực nào dính trên thủy tinh, cả trăm mảnh sẽ trong veo.

Tuy nhiên trăm mảnh rực rỡ đó không sống lâu, sẽ gặp
nhau trong sự tăm tối của thùng rác. Kẻ mơ mộng, sau phút tưởng tượng tới sự
tan tành đẹp đẽ, bỗng biết ớn:

- Tôi đã nhận lỗi rồi mà. Tôi xin hứa sẽ cẩn thận
hơn.

Bình mực chưa dứt lời, mọi vật bỗng nghe tiếng khóc.
Tiếng khóc vang lên từ trong lòng bình mực. Tiếng khóc tỉ tê tuyệt vọng.

Mọi vật sững sờ, im lặng, lắng nghe. Ông Bàn bối rối
trước tiên:

- Này chú Bình mực, ta doạ chơi vậy thôi, sao mà
nhút nhát quá vậy?

Bình mực cãi:

- Ông lầm rồi, tôi đâu có khóc.

Quả vậy, đó là tiếng khóc nhỏ bé của ba giọt mực cuối
cùng, còn đọng dưới đáy bình.

Ba giọt mực tụ lại, như một giọt nước mắt đen lớn buồn
thảm.

Hàng ngàn giọt mực đến rồi giã từ bình mực. Bình mực
biến thành nơi tạm trú của chúng. Mới đầu vật mơ mộng này cũng lưu luyến, tất cả
những khách trọ. Sau đó quen đi, hắn trở về với nếp sống riêng tư.

Tiếng khóc của ba giọt mực khiến hắn kinh ngạc.

Bông hồng khẽ hỏi:

- Làm sao các em lại khóc?

Một giọt mực nghẹn ngào:

- Bọn em đang khô dần.

Giọt mực thứ hai:

- Chúng em không bao giờ được làm bổn phận của loài
mực.

Giọt mực thứ ba tiếp lời:

Tất cả những giọt mực cùng sinh ra đời với chúng em
đều đã sống đầy đủ. Họ được những anh chị bút đón ra khỏi bình, họ biến thành
chữ, thành hình vẽ. Họ khô trong danh dự vinh quang, chúng em không như vậy.
Chúng em đang héo tàn trong đáy bình mực một cách vô duyên.

Những câu than thở của ba giọt mực khiến cho muôn
ngàn chữ trong tất cả những sách vở bừng tỉnh.

Sau đó muôn ngàn chữ cùng hân hoan. Tiếng than của kẻ
hậu sinh như lời khen tặng các vị tiền bối.

Cả những giọt mực đã khô hàng trăm năm, đang mờ tới
nét chữ cuối cùng cũng góp niềm kiêu hãnh.

Những giọt mực khô trong lòng cụ Sách thì reo vui
hơi quá lố. Chúng ất tiếng cười dù cố đè nén, vẫn làm cho những trang sách rung
rung. Tất cả những giọt mực vào lòng cụ Sách đều biến thành lời đạo đức, khôn
ngoan, dạy dỗ loài người, phác giác những chuyện huyền bí của vụ trụ. Những giọt
mực ấy đã tìm được một địa vị hết sức cao trọng, như giọt mực xấu số thứ ba đã
nói: " Họ khô trong danh dự vinh quang ".

Cụ Sách phải nạt khẽ:

- Này! Cười vui trước nỗi đau khổ của vật khác là vô
ý thức.

Căn phòng đỡ mất trật tự.

Nhưng muôn ngàn chữ vẫn sung sướng, cười thầm, và ba
giọt mực đang khô trong đáy bình, tiếp tục khóc tỉ tê.

Chỉ có năm sáu giọt mực khô trong lòng chị Vở cất tiếng
an ủi:

- Không ra khỏi bình các em đừng buồn. Như bọn ta
đây, đâu có gì là sung sướng. Chúng ta không hoá thành chữ, mà thành một cái
hình quái gở.

Quả thực, cậu bé đã dùng những giọt mực này để vẽ một
hình người đầu tròn, tóc lởm chởm, không có mũi, chân tay cong queo, kì dị.

Những giọt mực khác, biến thành hình vẽ xấu xí trong
vở, trên bìa sách, trên mặt bàn, cũng đua nhau an ủi ba giọt mực. Họ cho rằng ở
vĩnh viễn trong bình còn hơn là biến thành những quái thai.

Hàng trăm giọt mực, vết loang lớn trên mặt ông Bàn,
bây giờ mới đủng đỉnh lên tiếng:

- Còn bọn chúng tôi thì sao? Cũng nhục nhã lắm chứ.
Cả trăm mạng hoá thành vết đen dơ dáy trên mặt ông Bàn, chúng tôi đâu có khóc.

Ba giọt mực vẫn khăng khăng:

- Thà làm một vệt đen còn hơn khô héo trong đáy
bình. Chúng tôi biết không phải giọt mực nào cũng gặp may mắn khi ra đời. Nhưng
đã là mực, phải được ghi một vết ở đâu đó. Là chữ, là hình vẽ, là một cái chấm
xấu xí cũng được, chúng tôi muốn ra khỏi bình. Chúng tôi không muốn chết non và
chết vô ích.

Các vật trong phòng lặng thinh. Ba giọt mực cảm thấy
mình đang khô héo mau hơn, lại tỉ tê khóc. Bông hồng nghe thấy chuyện chết
chóc, buồn rũ cánh. Chị Bóng bay thơ thẩn lăn tới một góc nhà, ngậm ngùi thương
những vật nhỏ bé mong manh.

Chú con Quay muốn cất lời an ủi. Nhưng chính chú
cũng nghĩ rằng một vật sinh ra đời chẳng để làm gì, chẳng có ích gì thì vật đó
buồn phát khóc là phải.

Bỗng dưng ông Bàn hỏi to:

- Sao? Cụ Sách, trong cái bụng đầy nhóc thông thái của
cụ, không có ghi câu nào an ủi ba giọt mực hả?

Hồi này, ông Bàn ưa trêu cụ Sách. Ông nghi cụ vẫn có
ý coi thường ông. Bụng cụ đầy chữ, bụng ông chỉ có chú Ngăn kéo dốt nát. Thỉnh
thoảng ông tìm cách đưa cụ Sách vào thế kẹt. Chẳng hạn ông hỏi cụ: tại sao giầy
dép không có chân lại đi khắp nơi, bàn ghế có tới bốn chân thì nằm một chỗ.

Bây giờ ông lại làm cụ Sách lúng túng.

- Ờ….ờ…nghĩ rằng ba giọt mực không nên buồn quá thế.
Trời sinh ra muôn vật: mỗi vật có một số phận….

Chưa bao giờ cụ lại nói một câu thiếu dứt khoát như
vậy.

Ông bàn bỗng phá lên cười:

- Ha! Ha! Ha! Xin lỗi cụ Sách! Nhà cháu không đồng ý
với cụ. Theo quan niệm của vật dốt nát này thì ba giọt mực không có quyền khóc.
Cả ba phải reo mừng vì đã sống những ngày đầy ý nghĩa.

Cả phòng kinh ngạc, ba giọt mực nín khóc lắng nghe. Ông
Bàn vẫn cười ha hả:

- Hãy coi cái thân tôi này. Tôi là bàn, tôi có hoá
ra gì đâu, nhưng tôi đã để cho biết bao nhiêu vị ngồi trên mặt. Các vị ấy đều
có ích, thế là cuộc sống của tôi có ý nghĩa.

- Ba giọt mực dưới đáy bình đâu có vô ích. Nếu họ không
ở đó thì làm sao các anh chị bút có thể với tới hết tất cả những giọt mực khác?

- Ba giọt mực cuối cùng đã làm một việc có ý nghĩa
nhất: họ đội những đứa khác trên đầu, suốt ngày này sang ngày khác. Nhờ vậy, những
giọt đứng trên đầu họ mới bám vào ngòi bút, ra ngoài, biến thành chữ.

- Chú Bình mực phải biết điều đó chứ. Bao nhiêu thế
hệ mực đã qua trong lòng chú? Mỗi thế hệ đều có ít nhất ba giọt mực nằm dưới
đáy, nâng các giọt mực khác lên cao. Sau đó, những giọt hy sinh khô đi trong lặng
lẽ.

- Khi nãy, tôi nghe các chữ, những giọt mực khô
trong lòng cụ Sách đã cười. Thật là một lũ vô ơn. Dù vinh quang hiển hách đáng
lẽ lũ ấy phải biết tới những giọt mực đã đội chúng lên, những giọt mực chịu nằm
dưới đáy bình, chịu nhục nhằn, tăm tối và thiệt thòi.

- Vậy ba giọt mực bé tí teo, các cháu có quyền kiêu
hãnh. Các cháu đóng góp vào rất nhiều sách vở. Và hàng tỉ chữ, hằng sa số hình
vẽ trên cõi thế gian này đều mang ơn những giọt mực nằm dưới đáy bình.

Ông Bàn không cười nữa, căn phòng im lặng hoàn toàn.

Một lát sau, cụ Sách nói với ông Cung tên:

- Lần này, tôi chịu thua lão già lỗ mãng. Lão chỉ có
một cái bụng rỗng tuếch mà khôn ngớm!

Trong bình thủy tinh lóng lánh, ba giọt mực cuối
cùng kiêu hãnh hân hoan bốc thành hơi.

Tâm sự bác Đinh già

Trời mưa nước thấm qua tường, gầm tủ hơi ẩm ướt. Một
bác Đinh già nắm lặng lẽ buồn với cơ sốt vàng da đã trở nên nguy kịch. Hồi xưa
bác là chân của một chú con Quay gỗ. Bác cùng chú xoay tít trong những buổi mai
nắng hồng, bác xoay tít trên hè phố, trong sân trường. Chú Quay gỗ nghiêng
nghiêng chạy vòng quanh các đối thủ, chú giữ thăng bằng tài tình như một người
làm xiếc. Khi những con quay khác kiệt sức, ngã quị, chú Quay gỗ còn đứng, thẳng
tắp. Trên trường đấu, kẻ đứng vững sau cũng được kể là thắng cuộc. Trước khi đổ
xuống, chú Quay gỗ đảo vài vòng. Bác Đinh đã từng khen ngợi:

- Thân hình chú cân đối lắm chúng ta mới tạo được những
thành tích vẻ vang như vậy.

Chú Quay gỗ khiêm tốn:

- Tất cả nhờ chân bác. Nếu chân bác không tròn, nhẵn
đầu, tôi làm sao đứng vững được.

Bác Đinh hiểu điều đó, bác thầm kiêu hãnh. Chân bác
đâu có giống chân cẳng những chú đinh tầm thường. Họ có những cái cẳng nhọn hoắt.
Với cái cẳng như vậy họ chỉ có ước vọng là kiếm một chỗ đứng, đứng thật chắc,
vĩnh viễn. Cho nên nhiều chú đinh gẫy gập xuống như một bà già còng, vẫn cố bám
chặt vào tường.