Bữa đó anh uống suốt đêm nhưng mãi đến sáng đầu óc anh mới bắt
đầu sóng sánh. Những bức tường kính như tan thành khói, nền nhà uốn
sóng, dập dềnh. Thốt nhiên, Kiên sững người. CÔ gái hôm qua nằm chết
trần truồng ở ngưỡng cửa Hải quan, giờ đây đã dứt bỏ tấm vải liệm bằng
rèm cửa sổ, và cả bộ đồ người ta mặc vào cho cô trước lúc đem đi chôn cô
cũng rũ tuột, lõa lồ khủng khiếp bơi tới với anh. Bộ ngực trắng bệch,
mái tóc xòa rối rũ rượi, cặp mắt huyền đầy kiến, đôi môi méo mó nở nụ
cười vàng ệch kinh khủng. Song Kiên không thấy sợ, không thấy ghê tởm
trước cái ảo giác lạnh cứng này, trái lại. Thương xót não nề, tim anh
thắt đau. Đây là một con người đã bị giết hại và bị lăng nhục, một thân
phận bị chính Kiên coi rẻ và xổ toẹt.

Không được quên, không được
quên tất cả những gì đã xảy ra trong cuộc chiến tranh này, số phận chung
của chúng ta, cả người sống lẫn người chết!

Như bị roi quất vào
lòng, đau đớn và mê loạn, chới với Kiên những muốn ôm lấy bóng ma người
đàn bà vô thừa nhận ấy. Và nghẹn ngào say, anh thiết tha an ủi vong hồn
bất hạnh bằng những lời tối tăm mù mịt vì đau khổ. Và nói ra thật khó
lòng ai tin nổi: theo năm tháng dần dần nỗi ám ảnh và mềm oan khốc cuối
cùng ấy của chiến tranh đã thành ra như là niềm thương nhớ tuồng như cô
gái Tân Sơn Nhất ấy đối với Kiên vốn dĩ không phải là một tử thi mà thật
sự là một người đàn bà anh được gặp một lần duy nhất trong đời vào thời
trong lòng những cái gì đã chứng kiến, đã nghe thấy về người chủ của
những bản thảo chứa nặng điềm gở ấy, cũng như sẽ giữ mãi niềm hy vọng
còn gặp lại anh.

***

Chị mới dọn đến ngôi nhà được vài năm
nay. Cái tầng thượng của ngôi nhà ba tầng cũ nát, bao nhiêu năm bỏ không
cho chuột bọ, người ta sang sửa gọi là để chị ở. Mỗi mình phòng chị
trên tầng đó. Trên đấy có ma, nghe người ta kháo thế nhưng chị chẳng hãi
vì chính chị cũng mang dáng dấp một bóng ma. Chơ vơ cô lẻ. Một mình một
bóng, sáng đi tối về, nhẹ chân kín tiếng, và mặc dù còn trẻ nhưng do
một mực nín thinh nên hầu như chẳng tiếp xúc với ai, chẳng ai rõ lai
lịch hoàn cảnh. Trước khi trở nên đậm tình nghĩa với Kiên chị cũng đã
đôi lần gặp anh trên cầu thang hẹp. Một cách uể oải, anh khẽ nhếch mép
cười và gật đầu với chị. Ấy là những khi có hơi men. Còn khi tỉnh táo
thì hoặc ậm ừ trong họng một lời chào hoặc cụp mắt xuống, không nhìn,
thậm chí chẳng buồn nhường lối cho chị. Người anh cao, vai rộng, nhưng
gầy, nước da xấu, cổ lộ hầu, khuôn mặt nhìn nghiêng nhìn thẳng đều không
đẹp, thô cứng, sớm dày nếp nhăn, thần thái mệt mỏi, rượi buồn. Loáng
thoáng chị biết anh đã tứ tuần nhưng vẫn sống độc thân và người đàn bà
anh hằng yêu vốn là người bạn học từ thời thơ ấu, hiện vẫn ở sát buồng
anh, là một phụ nữ tài sắc tuyệt vời. Chị cũng nghe nói anh là một nhà
văn?

Tay nhà văn của phường chúng tôi kia kìa! Vẫn nghe dân phố
này họ nói thế nhưng chẳng hiểu nói như vậy là họ tự hào hay họ cười
cợt, họ thương hại. Chị thì chị thấy cái tánh danh "nhà văn" ấy nó làm
sao ý, như thể là một thứ tai tiếng. Lại nghe mấy ông bộ đội cũ trong
phố gọi anh là Thần Sầu chị ngỡ Thần Sầu là một bút danh. Nghĩa là... do
một linh cảm nào đó, không phải là chị đã không sớm có vài ba nghĩ ngợi
và nhận xét về anh, đồng thời chị cũng có cảm giác mơ hồ là anh để ý
tới chị, vì sao thì không biết, nhưng có để ý. Dĩ nhiên có thể hoàn toàn
đơn giản là anh tò mò như mọi người trước một người câm. Rồi, một tối
nọ, mùa hè, anh lên, gõ cửa, cạch một tiếng và cạch tiếng nữa. Đã muộn,
lại ngửi thấy mùi rượu, chị ngần ngại nhưng rồi cũng mở cửa. Tính chị dễ
rụt rè, nhút nhát nhưng chẳng ngán sợ bất cứ thứ gì ở đời, nghĩa là
luôn gan góc một cách đầy cam chịu.

- Tôi... Kiên lúng búng, không
rõ là lên tiếng chào hay muốn phân bua về sự đường đột, nhưng chị đã mở
rộng cửa và né sang bên, tỏ nhã ý xin mời vào.

Loạng quạng, Kiên làm đổ chiếc ghế tựa.

- Không sao... Anh nói và ngồi phịch xuống giường chị. Dựng ghế dậy, chị ra hiệu cho anh lại ngồi ở ghế bên bàn.

- À, vâng, xin lỗi... - Anh ấp úng, đứng dậy, bước đến - Chị đừng sợ...

Khuôn
mặt Kiên biến dạng vì ngấm say, môi run run, mắt mờ dại, đùng đục,
nhưng ấy thế mà nom hiền và dễ gần. Chị róc một cốc nhân trần đưa mời.
Anh uống cạn và như phần nào tỉnh ra, dịu hơn, ngồi thẳng lên đưa mắt
nhìn chầm chậm quanh căn phòng nhỏ hẹp, nghèo nàn, rỗng trống của chị.

-
Trên này... - Kiên nhả tiếng, gắng không vấp lưỡi - Hè nóng, sang đông
thì lạnh. Gió lùa. Tôi biết... Xưa, đây là xưởng vẽ của cha tôi. ông
vẽ... và nhiều chuyện

khác nữa . . . chị hiểu không?

Gật đầu, rồi lắc đầu, chị mỉm cười và với vẻ tin cậy hơn, ngồi xuống chiếc ghế cạnh ghế anh.

-
Họ bảo trên này nhiều ma. Không phải đâu. Họ đấy. Những người trong
tranh... Trước khi mất cha tôi làm lễ phóng thích cho họ ra khỏi mặt
vải. ông đốt. Một nghi lễ cuồng tín man rợ. Dấy loạn. Chẳng bức nào còn .
. . .

Im lặng, anh gõ ngón tay vào trán, cố nhớ ra một cái gì đấy rồi lại nói:

-
Khi cha mất, tôi đi biệt mười năm. Trở về, tôi nghĩ: hay là dọn lên
trên này? Nhưng tôi sợ, không phải sợ ma quỷ. Ma thì tôi có đủ dùng rồi.
Tôi sợ thấy lại cái đêm cha tôi ngồi đốt tất cả sự nghiệp của ông. Và
tôi sợ phải nhớ lại từ đầu. Nhớ từ đầu, rồi phải nhớ lại tất cả.

Mặc
dù chẳng hiểu gì, nhìn cái bóng Kiên in trên tường, tự nhiên chị hình
dung một ông già ngồi nhóm lửa bằng những bức họa của ông, hai mươi năm
về trước.

- Thế rồi chị tới. Chị không sợ. Chị là ai? - Lưỡi Kiên
líu lại các ý nghĩ như sắp lộn ngược - Trừ phi là nhầm, tôi nhớ ra chị
là ai. Tôi... một là muốn chị đổi phòng. Tôi lên, còn chị xuống đó. Hai
là, chúng ta làm quen nhau. Nhớ lại nhau. Tóm lại...

Chị lờ mờ
hiểu rằng, lúc này ít nhất là do say anh đang lẫn chị với một ai đó,
nhưng chị là người không có khả năng cải chính. Anh đặt bàn tay to và
nặng, thô như bàn tay thợ lên bàn tay chị, khẽ bóp lại, và nói với giọng
dậm dọa:

- Trong tiểu thuyết tôi đang viết có chị. Hiểu không?
Chị có hiểu không? Cho nên chị giúp tôi nhớ lại. Bây giờ tôi rất cần nhớ
lại từ đầu. Nhớ lại tất cả. Nhớ bắt đầu từ cái sân thượng này...

Chị
cứ để mặc cho anh nói, anh kể. Những người say cần được tự do. Và chị
cứ để bàn tay cho anh nắm, xiết, vầy vò đến đau nhói, đỏ tấy lên. Tới
khi Kiên rũ gục xuống mặt bàn, ngủ thiếp đi thì chị cũng đã mệt lả. Chật
vật mãi mới gỡ được tay ra...

Bẵng đi một thời gian lâu. Chị
không nom thấy anh mặc dù đêm đêm cửa sổ phòng anh vẫn sáng đèn. Rồi một
bựa chị gặp anh ngoài cổng. Tuồng như Kiên vừa đi xa về, gầy hơn, già
hơn, lầm lì. Chị mỉm cười, gật đầu chào anh trước. Kiên ậm ừ gì đó, nhìn
chị vẻ ngạc nhiên lạ hoắc. Chị thấy nhói trong lòng. Hiển nhiên là anh
đã quên bẵng, lững lờ, gạt chị về với sự câm lặng của chị.

Song,
thình lình, một tối nọ lại có tiếng gõ cửa cạch cạch. Lại mùi rượu. Lại
một ma men. Còn chị thì lại nhẫn nhịn ngồi hầu chuyện, tay trong tay như
thế và vẫn hoàn toàn chẳng hiểu thế giới ngôn từ của con người quái
nhân này. Và rồi lại một thời gian bặt bóng anh.

Sau đó, lại bỗng
một đêm... lặp đi, lặp lại. Nhưng rõ ràng là chỉ lúc say Kiên mới nhớ
tới chị. Chỉ khi đã tự phục rượu cho mình tới một mức đủ điên rồ nào đó
anh mới cần tới chị. Anh lần lên cầu thang như trí nhớ mò mẫm theo một
rãnh mờ trong não. Và lại chuỗi dài những câu chuyện vừa kinh khủng vừa
mù mờ. Trong khoảng thời gian trước khi kềnh nghiêng xuống mặt bàn thiếp
đi, anh ngồi kể. Mặt sa sầm. Giọng khàn khàn, độc thoại. Có thể là chậm
hiểu nhưng rồi mãi chị cũng hiểu ra, những chuyện lòng thòng anh kể
hằng đêm là những gì anh đang viết. Do một nhu cầu mới nảy sinh, kỳ quặc
và tham lam, anh cần chị ngồi thu âm các ý nghĩ, các trường đoạn của
anh. Với cái thói ích kỷ cố hữu của đàn ông, cộng với lối ích kỷ đặc thù
của dân làng văn, cùng cái lối ích kỷ ngây ngô của làng say anh ta độc
đoán hiếm hữu chị về mặt tinh thần còn thì bỏ lơi chị về mọi mặt, biến
chị thành một thứ bản nháp. Đôi khi đau đớn, oán hận chị định thét lên,
đuổi cổ anh đi, nhưng rồi ngay đến cả ú ớ cũng không. Câm nín, cam chịu
và thực sự đam mê, chị như một loài dây leo quấn lấy cơn khủng hoảng của
anh. Chị cần những buổi tối hiếm hoi đó, cần những cơn say bét của anh,
cần được ngồi im lìm bên anh, bị anh xoay trái, xoay phải bàn tay, cần
nghe anh khùng khùng kể lể và miêu tả. Chẳng hiểu gì mấy, đúng hơn là
chẳng hiểu một tí gì, song tất cả những lời lẽ rối mù ấy của anh đối với
chị mỗi ngày một thêm quyến rũ, như là bùa ngải, như là phép chài êm.
Tất nhiên là dân tình bắt đầu xì xầm.

- Một mối tình buồn cười đấy nhỉ!

- Y không ngốc đâu. Con bé tuy câm và hơi hơi dở nhưng kháu ra trò.

- Họ thỏa thuận thế nào với nhau, một câm một khùng?

- Họ sẽ lấy nhau chứ?

Các
bà thì thào. Cánh đàn ông phá lên cười. Song có nghe thấy thì chị cũng
chả giận họ. Chỉ tủi, bởi vì giá mà như họ nói. Đằng này...

Chị
chẳng là một cái gì cụ thể đối với Kiên. Anh lẫn chị với hết người này
sang người nọ, cả những người chết với những hồn ma. Và anh chẳng biết
gì cái sự tình rằng chị là đàn bà. Chị thừa biết là anh lên đây trong
những cơn say không phải đơn thuần vì rượu mà còn vì mê lú bởi yêu mê
mệt người đàn bà nọ, bởi khổ sở, tuyệt vọng trong mối tình ấy. Đến bây
giờ thỉnh thoảng chị vẫn phải sống lại trong lòng cảm giác kinh hoàng
tủi hổ đã phải trải qua vào cái đêm vì không cưỡng được bản thân, chị đã
hôn anh. Đêm ấy là đêm duy nhất Kiên lên thăm chị mà gần như không say.
Chỉ một chút lơ mơ thôi. Anh rụt rè, ngồi im. Dường như anh muốn nhường
lời cho chị tối ấy. Và thận trọng anh hỏi là chị có thể bút đàm không?

Chị
lắc đầu, chị nghĩ là nên thế. Anh nói là anh đã viết gần xong cuốn tiểu
thuyết. Rồi anh bảo, anh chẳng biết làm gì với núi giấy ấy. Đây là lẩn
đầu anh thổ lộ với chị chuyện đó. Lời lẽ của anh giản dị, mạch lạc và rõ
tiếng. Anh như một người hoàn toàn khác. Anh nói anh có thể sẽ đi xa,
anh sẽ nhớ chị, nhớ căn phòng này.

- Phải, căn phòng này, xưởng vẽ của cha tôi. Và là nơi của nhiều chuyện khác nữa... - Anh nói.

Bất
giác, anh xoay sang kể những câu chuyện của thời thơ ấu. Những kỷ niệm
buồn buồn vui vui, sâu xa niềm nuối tiếc. Chị hiểu được tất cả những
điều đó. Tự nhiên, theo giọng kể của anh chị đưa mắt ra cửa sổ nhìn vòm
trời đầy sao, lắng nghe tiếng gió vuốt nhẹ mái tóc các hàng cây, và
tiếng còi tàu tàu hỏa từ đâu xa xăm gọi về. . .

Tuy vậy vẫn phải
có cái gì ma quái trong những cảm giác lâng lâng trong lành đêm mùa xuân
ấy chứ nếu không chị đã không để bị xô đẩy tới chỗ buông thả như vậy.
Thình lình cắt ngang lời anh, chị chồm mình tới, choàng tay ôm lấy cổ
anh, riết miệng vào môi anh hôn một cái hôn xoắn riết, nóng rực và ươn
ướt. Chị dìu anh xuống giường. Kiên hét lên một tiếng rất trầm và vùng
đứng dậy, xô bắn chị xuống sàn. Chị hơi né mặt, mình run cả vì sợ cả với
niềm hưng phấn liều lĩnh, đợi một trận đòn hay nốt hành động nào đó
cuồng dại nhất. Song Kiên đã lập tức chùng xuống, cặp mắt mờ hẳn đi. Anh
bước giật lùi ra khỏi phòng và lần mò trong bóng đêm mất điện để xuống
cầu thang. Lo lắng, buồn rầu át nỗi tủi hổ và niềm oán giận, chị theo
sau anh, trông chừng anh cho tới lúc anh vào được buồng anh ở tầng hai,
đóng cửa lại. Lúc ấy tình cảnh của Kiên làm chị nhớ tới một cảnh tượng
đã thấy hồi nhỏ khi người hàng xóm mắc chứng mộng du bị người ta đột
ngột kéo giằng ra khỏi giấc ngủ đang đều nhịp bước để ném quăng vào vực
thẳm bừng tỉnh. Từ đấy Kiên không lên chỗ chị nữa. Chị bàng hoàng, ngơ
ngẩn, buồn nhớ và thất vọng. Chị biết anh chưa đi đâu xa, như anh nói.
Chị nghĩ hay là anh đã chừa rượu và sẽ chẳng bao giờ còn say nữa.

Một
đêm, mất điện, chị rón rén xuống cầu thang tới bên phòng anh. Anh vẫn
đang thức. Ánh đèn dầu vờn qua khe cửa. Biết phòng anh không khóa bao
giờ, lấy hết can đảm, chỉ xoay nắm đấm, rồi lén lút mở hé cánh cửa. Ngạt
thở. Mùi rượu, mùi khói thuốc và muội đèn. Chị như nghe thấy tiếng rên
rỉ, nhưng chị không dám lách vào. Kiên ngồi bên bàn cắm cúi viết dưới
ánh đèn dầu. Mê man. Cặm cụi. Tuyệt nhiên không cảm thấy ánh mắt của
chị, không nghe thấy tiếng kẹt cửa. Không gì có thể làm anh sao nhãng
những dòng chữ trên các trang của anh vào lúc này. Chị buột lên một
tiếng thở dài nhưng mà anh cũng chẳng nghe thấy nổi. Và chị cứ đứng mãi
như thế bên cánh cửa hé mở, cho đến lúc đêm tàn, dần dần một buổi rạng
mơ. Thời gian trôi qua, nhiều tháng. Cuốn tiểu thuyết của anh hóa ra vẫn
chưa thể kết thúc. Anh như bị nhốt trong lồng sắt của cuốn sách ấy. Và
đương nhiên là chị thì anh đã quên bẵng rồi. Mùa hè. Mùa thu. Rồi mùa
đông. . . Chị vẫn nhân những đêm bị cúp điện để được thấy anh qua khe
cửa hẹp. âm thầm thành kính chị ngắm anh đang làm công việc bí ẩn và
điên rồ của anh trong quầng sáng tối tăm, tóc dài ra, râu dài ra, rộc
rạc, già đi từng giờ trong đêm.

Nhưng cũng có một lần chị bước vào
trong phòng và khép cửa lại. Ấy là một đêm cuối mùa đông điện mất từ
đầu tối, nửa đêm bỗng có lại. Hành lang chợt sáng bừng vừa trúng khi có
bước chân ai đó lên cầu thang. Chị lách nhanh vào buồng. Khép cửa lại,
chị đứng dựa lưng vào đấy thở dồn, tim đập mạnh. Phòng im phắc, lặng câm
song không phải là Kiên đã đi ngủ. Cây đèn hoa kỳ đã cạn dầu, bấc nhô
cao cháy đỏ như mẩu thép nung. Kiên không ở bên bàn mà quỳ cạnh cái lò
sưởi ở trong góc. Lửa trong lò cháy không đều, bùng bùng lên rồi nhỏ lụi
xuống rồi lại bùng lên, cứ thế mãi. Chị nghe tiếng giấy bị xé ra chầm
chậm. Lẳng lặng chị đi đến cạnh anh và cũng quỳ xuống. Một chồng giấy
chất lên sàn giữa hai người. Không nhìn chị, không biết có chị, anh giật
tờ trên cùng ra khỏi tập, xé đôi, nhúng từng nửa một vào ngọn lửa trong
lò.

Chuyện này cũng như xưa nay mọi chuyện anh làm đều bí ẩn dối
với chị và chị chẳng muốn biết, chẳng cần biết làm gì. Cho nên có lẽ chỉ
là tình cờ thôi mà chị nhớ tới câu chuyện về những bức tranh của cha
anh vào đúng lúc này. "Một nghi lễ cuồng tín, man dại, dấy loạn". Những
bức họa bị thiêu... những người trong tranh được phóng thích . . . Chính
anh đã kể thế đêm nào. Và bây giờ chị như nghe thấy những tiếng xèo
xèo, những tiếng kêu than trong lửa. Nén sợ, chị nhẹ nhàng nắm lấy bàn
tay của Kiên đang đưa tới chồng giấy để giật tiếp một tờ nữa. Giật mình,
anh vụt ngẩng lên, ánh mắt lóe nhanh một tiếng rít âm thầm, ngạc nhiên
và hung dữ. Ngọn lửa trong lò ngốn toàn giấy lập tức tắt lụi Các tàn
giấy xào xạc tơi vụn ra và bay từ miệng lò vào khắp căn phòng tối đen
lạnh lẽo. Và, đêm ấy, còn im lặng hơn cả chị, anh chiếm đoạt chị một
cách cuồng bạo, khốc liệt, giằng xé, thẳng thừng tàn phá, đâm vào chị
nỗi đơn độc bí ẩn, sắc như dao, đầy hiểm nghèo của anh...

Ngay sau
đêm ấy chị không thấy anh nữa. Sáng ra chị hiểu ngay rằng anh đã bỏ lại
căn phòng đấy cho chị và đi rồi. Cánh cửa bật tung ra, đóng sầm lại.
Gió lạnh lùa dọc hành lang, ni lên. Trên sàn nhà giấy tung xòa rơi và
những vỏ chai lăn lóc. Chị dọn dẹp căn phòng rồi khóa lại. Giấy, chị thu
dồn thành bó, khuân cả lên phòng của chị trên tầng áp mái. Chị có đọc
lướt nhưng không hiểu gì hết. Không tờ nào có đánh số trang. Một tập hợp
nhàu nát, so le, xô lệch, như rừng vậy với ngàn cây đủ loại, khoảnh này
xen trong khoảnh kia. Còn anh thì biền biệt. Không ai hỏi chị mà chị
cũng không thể hỏi ai. Dần dần chị cũng chẳng biết có phải là mình đang
chờ đợi một ai đó không. Ngày lại ngày. Nhiều tháng. Và hàng năm trời
rồi sẽ trôi qua. Đống bản thảo phủ bụi và biến dần thành một cái gì
giống như một tập tài liệu cổ. Có lẽ số phận của nó sẽ thế, sẽ không
tránh được... '

Tuy nhiên tất cả những chuyện trên đều sẽ chỉ xảy
ra về sau, vào một mùa đông xa vời phía trước. Còn lúc này vẫn là đang
trong thời quá khứ. Còn Kiên, theo như cách anh tự biểu tượng, vẫn đang
hằng đêm hóa thân thành ngọn nến leo lét cháy lên trong bầu không khí tù
đọng, trong cảm giác ngột ngạt và trong những buồn đau say khướt không
tài nào ai hiểu nổi của anh.