Phần thứ hai

Tảng Đá Kì
Diệu

Chương mười
một

Tai họa trời
giáng

Voócki! Voócki!
Con người gớm ghiếc, hiện thân của biết bao sự kiện ghê tởm và nhục nhã. Voócki! Nhân vật quái dị vẫn chưa chết. Những
chuyện hắn bị bạn mưu sát, người ta chôn hắn trong nghĩa địa Phôngtennơbơlô,
tất cả đều là hoang đường, sai sự thật. Chỉ có một sự thật: Voócki còn sống!

Tất cả những gì có
thể gây ấn tượng sâu sắc trong đầu óc Vêrôních, không có cảnh tượng nào ghê tởm
như cảnh tượng đang bày ra trước mắt nàng: Voócki đứng sừng sững, hai tay
khoanh chéo trước ngực, chân cứng đơ, cái đầu vươn thẳng giữa đôi vai, hắn còn
sống, còn sống!

Vêrôních đã chấp nhận
tất cả với thái độ dũng cảm bình dị vốn dĩ của nàng. Hắn không phải là cái gì
ghê gớm. Nàng thấy mình có đủ sức mạnh đương đầu với bất cứ kẻ thù nào, không
chỉ với kẻ thù này. Voócki là sự ô nhục, là tính độc ác không bao giờ thỏa mãn,
là tâm địa dã man không giới hạn, là phương pháp và sự sa đọa của tội ác.

Vậy mà con người đó
đã yêu nàng.

Nàng chợt đỏ mặt. Voócki đang dán mắt vào những
chỗ áo lót rách trên cánh tay và bả vai nàng. Hắn nhìn những chỗ da thịt nàng
hở ra như con thú nhìn mồi mà không gì có thể rứt ra được. Tuy nhiên Vêrôních
vẫn đứng im. Không cái gì có thể lung lạc được
ý chí của nàng. Thái độ thèm khát xác thịt, coi thường phụ nữ của hắn chỉ làm
nàng thêm cứng rắn. Nàng quắc mắt nhìn hắn đầy vẻ thách thức đến nỗi hắn đâm
sợ, phải nhìn đi nơi khác. Ngay lập tức nàng hỏi sấn sổ:

- Con tôi đâu? Phơrăngxoa đâu? Tôi muốn thấy nó.

Hắn tìm cách chống
chế:

- Con trai của chúng
ta, đối với tôi là thiêng liêng.
Bố nó không làm gì để nó phải sợ đâu, thưa bà.

- Tôi muốn gặp nó.

Hắn giơ tay thề:

- Rồi bà sẽ được gặp nó, tôi thề với bà
như vậy.

Nàng không tin, giọng
nàng trầm đục:

- Gặp cái xác chết của nó chứ gì?

- Không. Sống hẳn
hoi, như tôi với bà đây, thưa bà.

Im lặng một lát. Rõ
ràng Voócki đang tìm lời lẽ chuẩn
bị bài diễn văn hắn buộc phải mở đầu một cuộc đấu tranh không khoan nhượng giữa
hai người.

Đó là một người đàn
ông lực lưỡng, mình trắm, chân hơi vòng kiềng, cổ gân guốc to bạnh và một cái
đầu quá nhỏ có hai mảng tóc lơ thơ màu vàng hoe dính bệt vào da đầu. Những dáng
dấp trước kia đã cho hắn cái vẻ
của một sức mạnh hung tàn, trong đó còn thấy một vài nét hào hoa phong nhã thì
nay tuổi tác đã biến chúng thành một tư thế dung tục của anh đô vật nhà nghề
đang vênh váo trên bãi vật giữa phiên chợ. Vẻ
điển trai đáng lo ngại xưa kia từng thu hút các bà các cô, nay đã biến mất chỉ còn lại bộ mặt gồ ghề dữ
tợn mà hắn đang cố sửa những nét cứng ngắc bằng một nụ cười giả tạo.

Hắn buông thõng tay
xuống, lại gần chiếc ghế bành và nghiêng mình trước mặt Vêrôních:

- Thưa bà, câu chuyện
giữa chúng ta sẽ dài và đôi khi sẽ nặng nề nữa. Bà có muốn ngồi xuống không?

Đợi một lát không
thấy nàng trả lời, hắn không để mình bị động, nói tiếp:

- Kể ra những thứ
trên chiếc bàn một chân kia dùng để ăn cho hồi sức, một miếng bánh bích quy,
một chút rượu vang lâu năm, một cốc sâmpanh... đối với bà có lẽ không phải là vô ích...

Hắn làm ra vẻ lễ độ hơi
quá mức. Cái thứ lễ độ rất đức của
những người nửa man rợ muốn chứng minh rằng không một sự tế nhị nào của nền văn
minh là xa lạ đối với họ và rằng họ am hiểu cặn kẽ mọi khía cạnh tinh tế của phép xã giao, ngay cả trong trường
hợp tiếp xúc với những người đàn bà mà luật lệ của sự chinh phục cho phép họ
đối xử một cách sỗ sàng nhất. Đó
chính là một trong những chi tiết trước đây đã giúp Vêrôních thấy rõ bản chất của
chồng nàng.

Vêrôních nhún vai, im
lặng:

- Hoặc là, - Hắn nói. - Bà cho phép tôi
cứ đứng như thế này như một nhà quý tộc
đang huênh hoang một vài kiểu cách lịch sự của anh ta. Hơn nữa xin bà thứ lỗi
cho tôi vì đã tiếp bà trong cách
ăn mặc quá cẩu thả. Các trại tập
trung và các hang động ở Xarếch
không thuận tiện cho những bộ quần áo
mới.

Thật vậy, hắn mặc một
chiếc quần vá chằng vá đụp, một chiếc áo chẽn rách bằng len đỏ. Nhưng bên ngoài
lại khoác áo choàng trắng bằng sợi dây không cài khuy, chỉ có một sợi dây buộc
ngang thắt lưng. Quần áo đã lôi thôi lếch thếch hết chỗ nói mà hắn còn nhấn
mạnh thêm cái lố lăng của mình bằng những điệu bộ rất
kệch cỡm và rõ ràng là đầy tự mãn.

Đắc chí về những câu
nói mào đầu của mình, hắn đi đi, lại lại tay vắt sau lưng như một người hoàn
toàn thư thái đang sử dụng thời giờ nhàn rỗi của mình vào việc nghiền ngẫm
những tình huống nghiêm trọng. Rồi hắn dừng lại, chậm rãi nói:

- Thưa bà, tôi tin
chắc chúng ta sẽ có lợi mà chỉ cần bỏ ra
một vài phút cần thiết cho một cuộc trao đổi ý kiến đơn sơ về những gì phải làm cho cuộc
sống chung của hai người. Bà nghĩ thế nào?

Vêrôních không trả
lời. Hắn lại nói tiếp, vẫn bằng cái giọng ung dung:

- Khi bà yêu tôi...

Nàng tỏ một cử chỉ
khó chịu. Hắn vội chuyển sang giọng nài nỉ:

- Tuy nhiên, Vêrôních...

- Ôi. - Nàng ngán ngẩm, - Tôi cấm... Ông
không được gọi tôi bằng tên... Tôi cấm...

Hắn cười, làm ra vẻ
chiều ý:

- Thưa bà, tôi không
muốn gọi tên bà. Nhưng dù gọi theo cách nào, lòng tôn kính của tôi cũng thuộc
về bà. Tôi xin sửa cách xưng hô. Khi bà yêu tôi, phải thừa nhận tôi là một kẻ
phóng đãng không có trái tim. Một kẻ chơi bời trụy lạc có thể nói không còn
thiếu ngón gì, bởi vì tính tôi xưa nay bao giờ cũng thích theo đuổi các sự vật
đến cùng, nhưng lại không có mảy may đức tính cần thiết cho đời sống vợ chồng.
Những đức tính đó lẽ ra tôi có thể nhận được một cách dễ dàng do ảnh hưởng của
bà bởi vì khi đó tôi yêu bà say đắm. Ở bà có một sự trong sáng làm tôi phải
mê mệt, có sắc đẹp và vẻ ngây thơ mà tôi không thấy ở bất kì người đàn bà nào. Về phần bà, chỉ cần kiên nhẫn một
chút, dịu dàng hơn một chút là có thể biến đổi được con người tôi. Khốn thay,
một tiếng đồng hồ sau cuộc lễ đính hôn khá buồn tẻ bà chỉ nghĩ đến sự buồn
phiền và mối hiềm thù của bố bà. Một tiếng đồng hồ sau cuộc hôn lễ giữa chúng ta đã có mối bất hòa sâu sắc không gì cứu
vãn nổi. Bà đã miễn cưỡng chấp
nhận một người chồng áp đặt. Đối
với chồng, bà không hề có tình
yêu, bà chỉ có căm ghét và ghê tởm. Đó là những điều mà một người như
Voócki không thể tha thứ. Không ít phụ nữ, những người kiêu kì nhất mà tôi
quan hệ đã cho bằng chứng về sự tinh tế tuyệt
vời của tôi đến nỗi tôi không còn gì để tự
trách mình về phương diện ấy. Dù mụ vợ của tôi
có làm gì để bà bực dọc cũng xin
cứ mặc nó. Voócki thuộc loại người hành động theo bản năng và thiên kiến. Những
bản năng và thiên kiến ấy đã làm bà khó chịu hả? Thế thì bà có quyền cứ suy nghĩ theo ý của
mình. Tôi là người tự do, tôi sẽ tiếp tục sống theo cách của tôi. Song...

Hắn ngừng vài giây
rồi lại tiếp tục:

- Song tôi yêu bà.
Trải qua một năm các biến cố dồn
dập xảy ra, con trai bà bị mất tích và việc đó đã ném bà vào tu viện, chỉ còn
tôi với mối tình khôn nguôi cháy bỏng và dằn vặt. Lúc đó tôi sống thế nào chắc
bà cũng có thể đoán biết: Một
chuỗi ngày trụy lạc với những cuộc dan díu điên loạn để cố quên bà, mà không
sao quên được. Rồi thì những tia hi vọng bất ngờ, những dấu vết người ta mách
bảo, tôi hăng hái lao vào, bám
theo để rồi bao giờ cũng lại rơi vào nỗi chán chường hiu quạnh. Cứ như thế cuối
cùng tôi cũng tìm được dấu vết của bố và con trai bà. Tôi đã biết nơi ẩn náu
của họ và tôi theo dõi rình rập họ. Việc ấy do tôi trực tiếp làm hoặc giao cho
những người tận tuỵ với mình thực hiện. Tôi tin chắc bằng cách đó sẽ tìm được
bà, cái đích duy nhất cho mọi cố gắng của tôi, cái nguyên cớ tối hậu quyết định mọi hành vi của
tôi. Chiến tranh nổ ra được tám ngày, tôi định vượt biên giới nhưng không thoát
và bị bắt giam trong một trại tập trung...

Hắn ngừng một tí, bộ
mặt nghiệt ngã càng sắt lại và hắn gào lên:

- Ôi! Tôi đã phải sống trong địa ngục! Voócki con vua ở lẫn với lũ ma cô tiệm cà
phê và đủ loại lưu manh người Đức!
Voócki bị cầm tù, bị mọi người phỉ nhổ, căm ghét! Voócki bẩn thỉu tồi tàn. Trời ơi, đau đớn
biết chừng nào! Nhưng thôi, chúng ta
hãy bỏ qua chỗ đó. Cái việc tôi làm để thoát khỏi tay thần chết, tôi đã làm
đúng. Nếu kẻ nào đã thay tôi, để nhận một mũi dao găm và bị vùi sâu trong lòng
đất với cái tên Voócki ở một xó xỉnh của nước Pháp, tôi cũng chẳng thương tiếc
hắn. Tôi cần phải chọn giữa hắn và tôi. Và tôi đã chọn thế thôi. Cũng có thể
không chỉ vì cái tâm lí ham sống thúc đẩy tôi hành động như vậy, mà đặc biệt
còn vì một điều mới mẻ rực rỡ như ánh bình minh làm tôi lóa mắt. Nhưng đó là
chuyện bí mật của tôi, chúng ta sẽ nói sau nếu bà bắt buộc tôi phải nói ra. Còn bây giờ...

Vêrôních dửng dưng
trước tất cả những lời lẽ hắn tuôn ra như một diễn giả đang cao hứng với tài
hùng biện và đang thích thú tán thưởng những câu nói văn vẻ của chính hắn ta.
Không một lời lẽ dối trá nào, không một lời hứa suông nào có thể làm trái tim
nàng rung động. Nàng như người lơ đễnh.

Hắn bước đến gần nàng
và như để buộc nàng chú ý, nói
bằng một giọng rất hung hăng:

- Bà có vẻ không cho
những lời tôi nói là quan trọng. Dù sao chúng vẫn cứ hết sức quan trọng và
chúng sắp trở nên quan trọng hơn nữa. Nhưng trước khi chúng trở thành đáng sợ
với lòng hi vọng sẽ không đi đến tình trạng đó, tôi tha thiết kêu gọi không
phải tinh thần hòa giải - vì giữa chúng ta không thể có hòa giải - mà kêu gọi lí
trí và tinh thần ưa chuộng sự thật của bà... Bởi vì cuối cùng bà không thể
không nhìn nhận tình thế trước mắt mình, tình thế con trai bà...

Nàng như hoàn toàn
không nghe thấy gì. Chắc chắn nàng đang bị những ý nghĩ về con trai mình thu
hút. Những lời nói của hắn bên tai nàng như gió thoảng qua, chẳng có ý nghĩa
gì.

Bị chọc tức nên phải
khó khăn lắm mới giữ dược bình tĩnh, hắn nói tiếp:

- Tôi chỉ có một lời đề nghị đơn giản và
tôi muốn bà sẽ không từ chối. Nhân danh Phơrăngxoa, vì tinh thần nhân đạo và
lòng trắc ẩn thúc đẩy, tôi yêu cầu bà hãy nối quá khứ của chúng ta vào hiện tại
mà tôi vừa phác họa với bà những nét lớn. Về phương diện xã hội, sợi dây gắn bó
giữa chúng ta chưa hề đứt đoạn. Bà vẫn ràng buộc với tôi về mặt pháp lí...

Hắn ngừng lại quan
sát Vêrôních một hồi rồi đập mạnh tay vào vai nàng nói lớn:

- Nghe đây, mẹ kiếp! Nghe Voócki nói đây!

Vêrôních hơi loạng
choạng phải giơ tay bíu vào chỗ
dựa của chiếc ghế bành. Rồi nàng gượng đứng dậy, hai tay khoanh trước ngực, mắt
đầy vẻ khinh miệt nhìn thẳng vào đối phương.

Lần này, trước những
cử chỉ, thái độ bất ngờ trái với ý muốn của hắn, Voócki vẫn còn đủ sức tự kiềm
chế. Tuy nhiên giọng nói của hắn đã chứa đựng một âm điệu hống hách đầy ác ý:

- Tôi nhắc lại, dĩ
vãng vẫn luôn luôn tồn tại. Dù muốn hay không, thưa bà, bà vẫn là vợ của
Voócki. Chính vì sự việc không thể chối cãi
ấy mà tôi vừa ngỏ lời với bà rằng tôi sẽ đối xử với bà tử tế hơn. Chúng ta cần
hiểu nhau. Nếu tôi không có ý định khôi phục tình yêu hay ít ra là tình bạn của
bà thì tôi sẽ chẳng bao giờ quay lại với những quan hệ thù nghịch giữa chúng
ta. Tôi không muốn một người vợ xa cách và coi thường tôi như trước đây. Tôi
muốn... Tôi muốn một người vợ... một người vợ biết phục tùng... một người bạn
đồng hành tận tụy ân cần chung
thủy.

- Muốn một con nô lệ.
- Vêrôních lẩm bẩm.

- A, đúng rồi. - Hắn reo lên - Một con
nô lệ như bà vừa nói. Tính tôi không chịu lùi bước trước những lời nói cũng như
hành động của bất cứ ai. Một con nô lệ!
Sao lại không nhỉ? Nếu con nô lệ hiểu
rõ bổn phận của nó, biết vâng lời một cách mù quáng, chân tay bị xích vào với
nhau... ở vào địa vị ấy chắc bà vui thích lắm nhỉ. Bà có muốn cả thể xác và tâm
hồn đều thuộc về tôi không? À mà ngay
cả tâm hồn bà cũng chẳng là cái gì cả. Điều tôi muốn... Điều tôi muốn... bà
biết rất rõ... phải không. Điều tôi muốn là điều tôi chưa bao giờ có được:
Chồng bà ư? Ha ha! Tôi đã bao giờ làm
chồng bà đâu? Dù có bới dưới tận đáy
cuộc đời hay trong đống cảm giác và thú vui cuồng nhiệt của tôi, cũng chỉ tìm
thấy một kỉ niệm duy nhất nhắc nhở tôi rằng giữa chứng ta chẳng có cái gì khác
hơn một cuộc đấu tranh không khoan nhượng giữa hai kẻ thù địch. Nhìn bà, tôi chỉ thấy một người đàn bà xa lạ,
xa lạ trong dĩ vãng cũng như trong hiện tại. Nhưng nếu thời vận xoay chuyển,
nếu trước đây tôi đối xử với bà bằng móng vuốt thì tương lai sẽ không như vậy
nữa. Vêrôních, tôi là chủ. Bà cần chấp nhận điều không thể tránh khỏi. Bà chấp
nhận chứ?

Hắn không đợi nàng
trả lời, cứ cao giọng nói tiếp:

- Bà chấp nhận chứ? Không còn chỗ tránh né, cũng không có lời
hứa suông. Bà chấp nhận chứ?

Nếu chấp nhận bà hãy
quỳ gối làm dấu thánh và nói dứt khoát rằng: “Tôi chấp nhận. Tôi sẽ là người vợ
biết phục tùng. Tôi xin đặt mình dưới những mệnh lệnh của chàng, dưới tất cả
những sở thích thay đổi thất thường của chàng. Đời tôi không còn đáng kể nữa.
Chàng là ông chủ.”

Vêrôních nhún vai
không đáp. Voócki giật mình. Các mạch máu trên thái dương căng phồng. Tuy nhiên
hắn vẫn cứ lải nhải:

- Được. Tôi không ngờ
lại như vậy. Nhưng hậu quả việc từ chối sẽ rất tai hại đối với bà nên tôi muốn
cố gắng một lần cuối cùng xem sao. Vả lại có thể đó là lời từ chối với một kẻ
chạy trốn đang sống chui lủi như tôi, một cái thây ma khốn khổ mà tôi là hiện
thân của nó, cũng có thể thực tế sẽ làm ý nghĩ của bà thay đổi. Thực tế chói
lọi tuyệt vời như tôi đã nói với bà, một bình minh không hẹn trước đang ló ra
trong bóng tối đời tôi, Voócki con vua sắp rực sáng ánh hào quang...

Hắn có một lối dùng
ngôi thứ ba để nói về mình. Vêrôních biết quá rõ, đó là dấu hiệu của tính kiêu
căng hão huyền không ai chịu đựng nổi. Nàng quan sát và cũng thấy trong đáy mắt
hắn một tia đặc biệt bao giờ cũng chỉ xuất hiện vào những lúc hắn bị kích động,
một sự kích động rõ ràng bắt nguồn từ thói quen uống rượu nhưng ởđây nàng còn
thấy hơn thế, nàng thấy những dấu hiệu lệch lạc thoáng qua, quả thực đó là dấu
hiệu của sự sa sút trí tuệ mà năm
tháng đã làm nó trầm trọng thêm.