Bà ngồi nghe Nhung Lữ dặn dò. Khi Nhung Lữ đi khỏi,
bà như bói sách, mắt bà để vào một dòng chữ của Khổng Tử, cách đây hàng bao
nhiêu thế kỉ:

“Đại sự thất bại chỉ vì trí lự hẹp hòi, sự hiểu biết
kém cỏi.”

Mấy lời trong sách, tình cờ bà nhìn thấy, làm bà mê
hoặc, có ảo giác như có người nói lớn trong gian phòng. Tiếng nói từ ngàn xưa
như đập mạnh trong tâm hồn, bà cảm thấy tự thẹn với chính mình.

Trí bà không quảng bác, bà không hiểu thời cơ, đại
sự của bà bị phá hỏng... Đại sự là cứu nguy tổ quốc. Quân thù đã thắng, bà bị
đại bại. Bà từ từ gấp sách lại và tự hiểu mình đã thất bại. Từ nay bà không đi
ngược lại trào lưu tiến hóa, bà phải để trào lưu đưa bà đi.

Trong lòng bà nghĩ thấy cay đắng, đã thất bại, nhưng
không bao giờ để lộ trên gương mặt nên mọi người khen bà lúc nào cũng có vẻ ung
dung, bệ vệ, bình tĩnh. Bà ra lệnh cho các thể nữ, thái giám đem cất chỗ nào
kín đáo, cẩn thận các sách vở của bà, những tranh ảnh, những tấm họa thủy mặc
các đồ trang trí lặt vặt. Trong một gian phòng, bà bí mật sai Lý Liên Anh khoét
tường cất ở trong các nén vàng, rồi lấy vôi cát, trát lại như cũ. Khi công việc
sửa soạn đã xong, tuy vội vàng nhưng rất bình tĩnh, đến giờ Dần, bà cho gọi các
phế đế cung phi, bà giảng cho họ biết tại sao bà không cho tất cả họ đi theo bà
trong cuộc lưu vong:

- Hoàng đế và ta phải bảo toàn tính mệnh, không phải
vì cá nhân ta hay Hoàng thượng, nhưng để bảo trì ngôi báu được liên tục. Ta đem
theo ngọc tỉ, ta ở đâu là quốc gia ở đó. Các ngươi ở lại đây, không có gì phải
sợ, vì quân cơ Nhung Lữ đã được bình phục một cách linh diệu vừa đúng lúc quốc
gia nguy biến. Ông sẽ tập họp quân đội, đặt dưới quyền thống lĩnh của ông. Ta
không tin quân thù đột nhập vào trong nội thành. Các ngươi ở lại, tiếp tục công
việc hàng ngày như ta vẫn ở đây. Các thái giám ở lại để phục vụ các ngươi, chỉ
có Lý Liên Anh đi theo ta hộ giá.

Các cung phi sụt sịt khóc, lấy ống tay áo chùi nước
mắt, không ai nói một câu nào. Đột nhiên người cung phi Ngọc, bọn thái giám thả
ra, tiến lại gần. Người này xanh xao héo hon, quần áo rách rưới nhưng vẫn cứng
đầu. Hai con mắt như hai viên long não lóng lánh dưới đôi mày lá liễu. Nàng kêu
lên:

- Tâu Thái hậu, con không ở lại. Con xin phép Thái
hậu cho con được đi theo hầu hạ lang quân con.

Bà Thái hậu nhỏm người lên như con phượng hoàng. Bà
mắng, hai ngón tay xỉa vào mặt nàng.

- Mày còn dám nói à? Chính mày phải chịu trách nhiệm
về sự nguy biến này. Chồng mày làm bao nhiêu điều không phải, mày không biết mở
mồm can ngăn.

Bà lên cơn phẫn nộ, quay lại bảo Lý Liên Anh:

- Xách cổ con này đi, ném nó xuống giếng ở cửa
Đông.

Phế đế quỳ xuống định kêu nài, nhưng bà không cho
nói. Trong lúc bình thường, bà rất mềm mỏng, kiều diễm, nhưng trong lúc nguy
kịch bà vô cùng độc dữ.

Bà kêu lên, ngón tay chỉ thẳng xuống đầu phế đế quỳ
dưới chân.

- Cấm nói, nó là con quỷ. Ta đã nuôi con rắn trong
tay áo.

Bà nhìn Lý Liên Anh lấy tay ra hiệu. Tức thời hai
thái giám đến nắm lấy người cung phi, đem đi, nàng không kêu một tiếng, người
xanh và ngay đờ như một xác chết.

Bà ra lệnh bảo phế đế:

- Lên xe, kéo rèm xuống khỏi ai nom thấy. Thân vương
phúc Lan ngồi trên càng xe. Xe ta đi trước, Lý Liên Anh cưỡi la. Nó đi con ngựa
dở lắm, cưỡi la phải cố theo xe cho kịp. Đi đường lỡ có ai hỏi gì, nói chúng
tôi là nông dân nghèo, chạy trốn lên núi. Chúng ta đi ngang qua cung Viên
Minh.

Bà dặn dò xong, xe bắt đầu chuyển bánh. Bà Thái hậu
ngồi trên mấy chiếc đệm, người ngay đờ như pho tượng, nét mặt thản nhiên, để
tai nghe ngóng, dáng điệu quyết liệt. Xe đi ngang qua cung Viên Minh, bà
kêu:

- Ngừng lại, ta vào đây nghỉ một lát.

Bà xuống xe, cấm mọi người không được xuống, phải
ngồi yên trên xe, trừ có Lý Liên Anh được đi theo ba vào. Lần đầu tiên bà bước
lên hành lang bằng đá cẩm thạch, cung điện lặng ngắt không một bóng người. Bà
để lại đây tâm hồn bà. Bao lâu bà mong ước đến đây dưỡng lão, thảnh thơi, tịch
mịch, trong một khung cảnh tuyệt đẹp. Có thể không bao giờ bà được nhìn lại
những ngôi chùa xinh xinh, cung điện bà ưa thích nếu quân thù lại phá hủy một
lần nữa như cách đây mấy năm... Ngày xưa, bà đã trở lại nơi này, bà cho tái tạo
diễm lệ, huy hoàng hơn xưa Nhưng hồi đó bà còn trẻ.

- Bà nhìn lại cung điện một lần nữa, rồi quay
đi.

Trong bộ áo cục mịch thô sơ bằng vải bông xanh, bà
vẫn mảnh mai, yểu điệu, thướt tha. Bà bước lên xe, ra lệnh:

- Đi về phương Tây. Qua thị trấn Tây An, thủ phủ
tỉnh Thiểm Tây.

Cuộc hành trình kéo dài chín mươi ngày. Đi đường tuy
vất vả, nhọc mệt, nhưng lúc nào nét mặt bà cũng rất thản nhiên. Bà không quên,
tuy là trên bước đường bôn tẩu, triều đình vẫn ngưỡng trông bà như ánh sáng
vừng thái dương.

Khi xe đi ngang qua một tỉnh lân cận, bà cởi bỏ hóa
trang, nghỉ ngơi, tắm táp, rồi ăn mặc triều phục. Bà thấy trong lòng phấn khởi.
Trong tỉnh Thiểm Tây, dân chúng sống trong thái bình, không có chiến tranh,
nhưng đang bị nạn đói khủng khiếp hoành hành. Khi đã đặt chân lên tỉnh đó, viên
tướng tổng trấn sở tại đem quân bản bộ ra nghênh đón. Ông đem dâng bà một ổ
trứng, một chiếc đai có gắn ngọc quý, một chiếc túi gấm để ống điếu và thuốc
hút. Cử chỉ của viên tướng làm bà phấn khởi mừng thầm. Bà đã đắc nhân tâm. Thực
tế, trong khi ở đây đang có nạn đói, nhưng hàng ngày người ta vẫn đem dâng bà
những sọt lúa mì kê hay những con gà, vịt ốm nhom. Như được sưởi ấm bởi lòng
dân mến phục, bà thấy phấn khởi, thưởng thức phong cảnh trong lúc bôn
tẩu.

Đi qua một ngọn đèo được mệnh danh là đèo Nga Phi,
bà cho xe dừng lại để thưởng ngoạn phong cảnh.

Trùng trùng điệp điệp những ngọn núi trọc in bóng
trên nền trời đỏ sẫm, rủ bóng đen xuống các thung lũng. Viên tướng sở tại đi hộ
giá, hái một ôm hoa vàng trên cánh đồng cỏ. Hai tay ôm một bó hoa lớn đem dâng
bà Thái hậu, nói các sơn thần, thổ địa ở đây đã rắc hoa suốt dọc đường để
nghênh giá.

Bà Thái hậu nghe nói rất đẹp lòng, cảm kích về lời
tản dương ý nhị, bà truyền thái giám dọn tiệc rượu mời viên tướng đó để tẩy
trần. Những chuyện nhỏ nhặt đó cũng làm mát dạ, hả lòng. Tuy ăn uống giản dị,
sơ sài, bà ăn ngủ vẫn được điều hòa.

Ngày mùng tám tháng chín, bà đến thủ phủ miền Bắc.
Viên tổng đốc Vũ Hiến ở đó ra nghênh giá với tất cả nghi lễ triều đường. Ông
quan này tin tưởng vào yêu thuật của bọn quyền phỉ, ông đã sai giết hết người
ngoại quốc, đàn ông, đàn bà, con nít. Bà Thái hậu nhận những phẩm vật triều
cống khi bà đến cổng tỉnh. Bà tỏ lời khen ngợi ông quan này đã có công tẩy uế
hết quân thù trong địa hạt ông cai trị.

- Tuy nhiên, chúng ta thất trận, rất có thể quân thù
ngoại quốc yêu sách phải đem khanh ra trừng phạt. Trẫm vẫn biết khanh là một
trung thần, trẫm sẽ vờ chấp nhận lời đề nghị của họ, trẫm sẽ bí mật ân thưởng
cho khanh. Phải cầu ước sau này mình sẽ thắng mặc dù hiện nay mình đang bị bại
trận.

Vũ Hiến sụp xuống đất làm lễ cửu bái:

- Muôn tâu Hoàng thượng, nếu cần hạ thần vui lòng
Hoàng thượng bãi truất hay khổ hình.

Bà chỉ ngón tay vào viên quan quỳ trước mặt,
dọa:

- Dù sao, khanh đã có lỗi, sao dám xác nhận với
trẫm, quân quyền phỉ có phép siêu nhiên, gươm, giáo, súng, đạn, không chạm được
tới người họ? Có biết không, chúng chết như rạ. Đạn bắn vào người họ như bắn
vào sáp ong.

- Muôn tâu Hoàng thượng, yêu thuật của họ không kinh
ứng vì họ làm càn không theo quy tắc. Họ đi cướp của, bắn những người vô tội
theo đạo Gia Tô. Muôn tâu Hoàng thượng những người chân chính, yêu thuật của họ
rất linh nghiệm.

Bà gật đầu, nhận lời xét đoán đúng, bà đi thẳng vào
trong dinh viên tổng đổng đã được sửa soạn sẵn để cung nghinh. Bà thấy bày trên
bàn tiệc chiếc đĩa bằng vàng, bạc, những thứ này khi nào có tân khách mới đem
ra dùng.

Chưa năm nào, mùa thu lại đẹp trời như năm đó. Ngày
này sang ngày khác, trời nắng ấm, vạn vật tốt tươi. Năm đó được mùa, phong đăng
hòa cốc, sau vụ gặt lúa đầy nhà, về nhiên liệu cũng đầy đủ, rơm rạ đầy
đồng.

Trận chiến tiếp diễn ở tận đâu đâu, người dân vùng
đó không biết gì về chiến tranh, sống trong cảnh thanh bình, no ấm. Họ tâm
thành, lũ lượt đến chào mừng người mà họ tôn xưng là Lão Phật.

Tâm trí sảng khoái, chứa chan hi vọng, vững lòng về
ngày mai xán lạn, bà Thái hậu trở lại nếp sống phong độ như xưa, nhất là các
hàng triều thần, thân vương đi hộ giá. Triều đình lại được thiết lập quanh
bà.

Vừng trăng đang sáng vằng vặc giữa trời bị đám mây
che phủ, tối sầm lại, cũng như sự sung sướng của bà đột nhiên tan biến về tờ
phúc trình của Nhung Lữ. Nhung Lữ, trong tờ phúc trình, báo cáo hoàn toàn thất
bại, sự nghiệp tiêu tan, người thuộc hạ trung thành nhất, Tùng Chi, vì tuyệt
vọng đã thắt cổ nguyên sinh. Bà Thái hậu phúc chỉ, ngỏ lời ngợi khen Tùng Chi,
một dạ trung thành đã tự sát vì đại nghĩa; bà cho ra lệnh Nhung Lữ đến trình
diện. Nàng thấy Mai, vợ Nhung Lữ đi theo chồng, đã chết ở dọc đường. Để khích
lệ, an ủi người anh họ, bà định cho hắn được thấy nhiều thắng cảnh, triều chính
đã hồi sinh tại đây.

Khi Nhung Lữ đến, bà cho phép hắn nghỉ ngơi một giờ
trước khi vào bệ kiến.

Bà tiếp Nhung Lữ trong một cung nhỏ cũ kĩ và cấm
không được ai dự thính.

Cánh cửa mở, Nhung Lữ bước vào, người gầy gòm, mệt
nhọc vì mới khỏi bệnh lại đi đường vất vả. Nhung Lữ rất cẩn thận, dùng một giờ
nghỉ ngơi, tắm rửa, thay quần áo.

Theo thông lệ, Nhung Lữ sắp quỳ làm lễ chào, bà Thái
hậu giơ cao bàn tay mặt lên, cản lại. Hắn đứng yên, Bà ở trên ngai bước xuống.
Hai người nhìn nhau một lúc, nét mặt đều có vẻ buồn. Bà khẽ nói:

- Tôi rất buồn khi nhận được tin vợ anh mất.

Nhung Lữ khẽ nghiêng mình, thưa:

- Tâu Thái hậu tôi nghĩ rất thương tiếc một người
rất tốt đã hết lòng vì nhà vì nước.

Hai người đứng yên, người nào cũng có ý chờ để người
kia nói trước, nhưng biết nói gì bây giờ? Một lúc sau, bà Thái hậu nói:

- Để tôi kiếm cho anh một người vợ khác.

-Việc đó tùy ý bà.

- Anh có vẻ mỏi mệt, cho anh miễn tất cả các nghi
lễ. Chúng ta đàm luận tự nhiên. Tôi cần sự lịch duyệt, khôn ngoan của anh trong
lúc này.

Bà xuống các bực ở bệ ngai, đi ngang qua gian phòng,
dáng điệu kiều diễm, thướt tha, bệ vệ, uy nghi. Hai người ngồi đối diện trên
hai chiếc ghế, ngăn bởi một chiếc bàn nhỏ. Bà cầm chiếc quạt bằng lụa, trên
quạt bà vẽ phong cảnh ở tỉnh đó. Bà nhìn hai bàn tay Nhung Lữ gân guốc đặt trên
hai đầu gối, một lúc sau bà hỏi:

- Thế nào? Mất hết hả?

- Tâu Thái hậu, mất hết.

- Anh có điều gì khuyến dụ tôi không?

- Tâu Thái hậu, bây giờ chỉ còn một con đường duy
nhất. Thái hậu hồi loan, nhượng bộ những yêu sách của quân thù để bảo toàn ngôi
báu. Lý Hồng Chương còn ở đó để điều đình. Trước khi hồi loan, Thái hậu ra lệnh
cho đem thân vương Tuấn ra xử trảm để tỏ cho quân thù biết Thái hậu đã hối hận,
phục thiện.

Bà gập mạnh chiếc quạt nói:

- Không khi nào.

- Nếu Thái hậu từ chối, Thái hậu không thể nào hồi
loan được. Bọn người ngoại quốc quy trách nhiệm vào thân vương Tuấn. Họ dám phá
nát hoàng thành, không để cho Thái hậu trở lại.

Trong huyết quản của Thái hậu, máu đông lại, chiếc
quạt bà đang cầm rơi xuống đất. Bà nghĩ đến bao nhiêu của cải quý giá, kho tàng
chôn giấu trong hoàng thành, công lao của tiền nhân gây dựng nên nghiệp lớn.
Liệu bà có chịu chấp thuận trở về hay bỏ mặc mất hết, cơ nghiệp tan ra mây
khói.

Bà lẩm bẩm khẽ nói:

- Tính anh nóng nảy, thô bạo.

Bà đưa ngón tay út chỉ chiếc quạt rớt xuống đất, hắn
cúi xuống nhặt lên, đặt chiếc quạt lên mặt bàn. Bà hiểu hắn không e ngại bà đã
chạm vào tay hắn.

Nhung Lữ kiên nhẫn nói tiếp:

- Quân ngoại quốc đuổi theo ta đến tận đây nếu bà
nhất định cương quyết, không chịu điều đình cho ổn thỏa.

- Ta có thể tiếp tục đi nữa về phía tây. Chỗ nào ta
dừng chân lại là kinh đô hoàng triều ở đó. Các vị Tiên đế ngày xưa cũng làm
thế, ta noi gương người trước.

- Cái đó tùy ý Thái hậu. Cả thế giới đều biết nếu
Thái hậu không trở về là Thái hậu đi trốn.

Bà nhất định không chịu nghe theo, đứng dậy khuyên
Nhung Lữ nên nghỉ ngơi, tĩnh dưỡng.

Bà nhất định không nhượng bộ. Ngày hôm sau, bà ra
lệnh cho đình thần sửa soạn sẵn sàng để tiếp tục hành trình. Bà định đóng đô ở
Tây An, tỉnh Thiểm Tây. Bà lấy cớ ở đó đang có nạn đói, sự thực, nạn đói nay đã
hết. Mọi người phụng chỉ, không ai có ý kiến gì khác. Theo lệnh bà, Nhung Lữ đi
ngựa, hộ giá. Nhung Lữ không nhắc nhở chuyện trở lại Bắc Kinh. Đi đường bà chỉ
nói phong cảnh rất đẹp, Nhung Lữ trả lời, đọc mấy vần thơ cổ. Tuy đọc thơ nhưng
trong lòng thấy chán ngán thất vọng, một ngày nào đó phải trở lại hoàng thành.
Bà rất kín đáo, không để lộ tâm tư trên nét mặt, vẫn cứ hướng tây tiến thẳng.
Càng đi, mỗi ngày ngai rồng càng thêm xa hơn.

Đến Tây An (thủ phủ tỉnh Thiểm Tây), bà thiết lập
triều đình ở dinh viên tổng đốc. Dinh đã được sửa sang, quét dọn.

Đến ở đây, bà theo chính sách tiết kiệm, ăn uống
giản dị tầm thường, không xa hoa. Người ta làm hàng trăm món ăn, những món đặc
biệt ở miền Nam, nấu nướng rất cầu kì, bà chỉ dùng có sáu món. Bà chỉ cho nuôi
sáu con bò cái để lấy sữa dùng hàng ngày. Tuy đi đường vất vả, xa xôi, bà vẫn
mạnh khỏe, nhưng mất ngủ. Vì thế, đêm nào cũng có một thái giám đấm bóp cho bà
ngủ.

Kinh đô được tạm lập trong lúc bôn tẩu, bà cho thiết
triều hàng ngày, nhận được công văn phúc bẩm những tin tức ở kinh thành xa
xăm.

Bà chịu đựng cảnh huống đó cho đến ngày bà nhận được
tin cung điện Viên Minh bị quân đội ngoại quốc xâm phạm làm ô uế. Linh tráng
ngoại quốc ăn uống bừa bãi trong cung điện. Họ ném chiếc ngai xuống đất, cướp
phá tủ quần áo, xiêm y của bà, những bức họa của bà, trên tường phòng tủ của
bà, họ vẽ bậy bạ, tục tĩu. Bà nhận được những tin đó, phát đau, nghĩ kinh tởm
quá, nôn ọe. Bà nghĩ cần phải trở lại kinh thành, chịu khuất phục những yêu
sách của đối phương, bà cho giết hết quân quyền phỉ. Hàng ngày viên tướng Lý
Hồng Chương có gửi báo cáo tường trình với bà. Bà quyết định, song rất bối rối,
khó nghĩ đem việc hồi loan ra thực hiện. Trong lúc khó khăn, lúng túng này,
Nhung Lữ vẫn ở bên cạnh bà, hắn im lặng, lầm lì cho chung cục không thể nào
tránh khỏi.

Thỉnh thoảng bà lặng lẽ quay nhìn hắn, thấy hai con
mắt hắn đen lánh, trên khuôn mặt xanh xao. Một hôm bà hỏi:

- Không còn đường lối nào khác ngoài sự phải chịu sự
khuất phục chúng à?

- Tâu Thái hậu, không còn cách gì. Vô kế khả
thi.

Bà lặng lẽ nhìn hắn, hắn chỉ mỉm cười một cách đau
khổ không nói gì. Một buổi chiều bà đang ngồi chơi một mình trong vườn, Nhung
Lữ đột nhiên xuất hiện không cho báo trước.

- Tôi đến đây với tính cách thân hữu, không phải về
công vụ. Số phận trời đã xếp đặt, an bài như vậy. Sao bà cố cưỡng lại. Bà muốn
ở đây mãi sao?

Nhung Lữ kiên nhẫn, hết sức thuyết phục, trình bày
phải trái hơn thiệt. Ông nói:

- Bà nên hiểu, nếu bà khăng khăng không nghe tôi
khuyên nhủ, đại sự sẽ hỏng, lúc đó hối không kịp. Vả lại ở đây bà không đủ tiện
nghi, không sao có thể sung sướng được.

- Đã lâu, tôi từ bỏ nếp sống xa hoa vương giả.

Nhung Lữ kiên tâm, cố thuyết phục để bà phải hiểu,
phải nghe theo.

- Thế còn giang sơn xã tắc. Làm sao bà cứu nguy được
tổ quốc, để cho giang sơn thu về một mối. Nếu bà cứ sống bôn tẩu mãi thế này?
Đục nước béo cò, quân giặc chiếm đoạt thành trì, quân ngoại quốc đứng khoanh
tay cho bọn giặc hoành hành. Nước sẽ chia năm xẻ bảy. Trăm họ sống bấp bênh lầm
than, khổ ái, người ta sẽ oán trách bà vì bà đã bỏ họ đi ẩn một nơi với một
nhóm người.

Nhung Lữ thuyết phục đã thành công. Ông đã khéo khêu
gợi chí cao thượng, hùng tâm của bà. Bà Thái hậu đứng dậy nhìn thẳng vào mặt
Nhung Lữ, nói:

- Trước kia, tôi chỉ nghĩ đến tôi, bây giờ tôi nghĩ
đến thần dân trăm họ, tôi sẽ quay lại Bắc Kinh.

Ngày 24 tháng 8 tức là tháng 10 dương lịch, sau mấy
trận mưa hè, đường sá đã khô ráo, đi lại được dễ dàng. Bà thái hậu sửa soạn rất
trọng thể việc “Xa giá hồi loan”, bà không muốn cuộc trở về âm thầm “lùi xùi”.
Cuộc trở về phải được trịnh trọng, huy hoàng.

Vào một ngày đẹp trời, không mưa không nắng, suốt
ngày gió máy. Đột nhiên, xảy ra một biến cố bất ngờ, lão tướng Lý Hồng Chương
chết đột ngột vì bệnh già. Bà Thái hậu nghĩ lại, hối hận, đã có lần bà đã tỏ ra
nhẫn tâm, ác nghiệt với một trung thần, người duy nhất trong hàng các võ tướng,
không bao giờ dấu giếm bà sự thật, một người tận tâm với chức vụ, đã cải thiện
lại quân đội.

Tuy tuổi già, sức yếu, cần phải nghỉ ngơi, một người
rất trung thành, liêm khiết, tận tụy hi sinh, đã phụng chỉ bà Thái hậu đề cử
đem binh mã xuống miền Nam dẹp loạn ở Quảng Đông. Khi trở về Bắc Kinh, ông đã
dàn xếp kí với người ngoại quốc một thỏa ước để phục hồi thái bình. Nếu bà Thái
hậu thực sự triệt để cho thi hành những điều khoản trong thỏa ước đã kí kết.
Thái bình đã thực sự hiện hữu trên đất nước.

Để tỏ lòng ưu ái với một thành tử trung kiên, có
công lớn với nước, bà truyền lập một đền thờ ở sinh quán ông và tất cả các tỉnh
ông đã phục vụ, mỗi tỉnh một ngôi đền thờ ông.

Chẳng mấy lúc, bà Thái hậu nhận thấy lời Nhung Lữ
nói rất đúng. Cuộc trở về kinh thành của bà là một sự đắc thắng, khải hoàn. Dân
chúng hoan hô, cuộc tiếp đón rất trọng thể, tưng bừng. Người ta cho sự trở về
của bà là đánh dấu một kỉ nguyên mới, chấm dứt chiến tranh, trăm họ được an cư
lạc nghiệp. Ở Khai Phong, thủ phủ tỉnh Hồ Nam, người ta tổ chức những màn hát
bội để mừng ngày bà Thái hậu hồi loan. Nền trời trong vắt, không có một cụm mây,
ngày nóng đêm mát.

Xa giá đến sông Hoàng Hà, bà cho ngừng lại, tuyên
bố:

- Ta muốn dâng chút phẩm vật cho hà bá ở con sông
này.

Bà cho sửa soạn nghi lễ rất trọng thể, ánh nắng buổi
trưa làm tôn bộ triều phục của Thái hậu và triều thần thêm huy hoàng, lộng lẫy.
Bà hoan hỉ thấy dân chúng đến chiêm ngưỡng đứng đông ở hai bên bờ sông, trong
số đó có mấy khuôn mặt người Tây phương. Để tỏ tình thân thiện tạo hòa khí, bà
sai thái giám đem rượu và trái cây cho người ngoại quốc. Bà dặn các quan và
thân vương cho phép họ được chiêm ngưỡng khi xa giá về đến hoàng thành. Bà sang
sông bằng một chiếc thuyền rồng, vẩy rồng mạ vàng, hai con mắt rồng gắn hai
viên hồng ngọc.

Để tỏ tình thân thiện với đối phương, bà vui vẻ dùng
xe lửa của họ để đi một quãng đường. Những chiếc xe bằng sắt này là một món đồ
chơi giải trí ngày trước của cố Hoàng đế, bà đã ra lệnh cấm không được dùng. Bà
muốn cho người ngoại quốc biết bà đã hoán cải, bà đã tân tiến, có thể hiểu được
phong tục của họ. Tuy nhiên bà chỉ đi xe lửa một quãng đường, nhất định không
chịu vào trong hoàng thành bằng con thiết quái (Monstre de fer). Để tỏ lòng
cung kính tiền nhân, bà cho xe ngừng lại ở cổng thành, tiếp tục lộ trình bằng
ngọc liễn. Một nhà ga tạm thời được thiết lập ngay trước cổng tỉnh, nhà ga có xây
một nhà rất rộng, trang trí bằng những tấm thảm quý, những đồ bằng sứ, chậu
hoa, cây cảnh rất đẹp. Có đặt hai chiếc ngai để tiếp bà Thái hậu và thiếu quân,
ở đó các sứ thần ngoại quốc và đình thần đã túc trực để cung nghênh.

Phải dùng đến ba mươi toa xe lửa mới chở hết hành lí
của Thái hậu và quan tùy tùng cùng những cống phẩm thái hậu nhận được.

Đoàn xe chạy ngoằn ngoèo qua các đồi núi vắng vẻ.
Khi xe đến ga, bà Thái hậu nhìn ra cửa xe, bà rất cảm động thấy dân chúng đi
đón bà đứng đông nghẹt ở ga. Trong hàng các thân vương, tướng tá, thân hào nhân
sĩ trong tỉnh, y phục chỉnh tề, trang nghiêm, bà còn nhận thấy các người ngoại
quốc, nét mặt nghiêm nghị, lầm lì. Bà cố một nở một nụ cười xã giao với
họ.

Cuộc tiếp đón diễn ra trong trật tự và trang trọng.
Khi Thái hậu xuất hiện, ở cánh cửa sổ toa xe, tất cả mọi người trừ những người
ngoại quốc ra đều quỳ lạy. Viên quan nghi lễ của hoàng triều kêu to người ngoại
quốc bỏ nón, bỏ mũ xuống. Việc này họ đã tự động làm rồi, trước khi có lời
rao.

Người thứ nhất trịnh trọng ở trên toa xe lửa bước
xuống là Lý Liên Anh. Người thái giám không cần để ý đến đám đông đứng đó, hắn
vội vàng lo xếp đặt các hành lí. Hoàng đế xuống xe, Thái hậu lấy tay ra hiệu,
ông vội vàng vào ngay song loan đi thẳng, không nhận lời hoan hô, chào mừng của
dân chúng. Có các vị thân vương đi kèm đỡ bà Thái hậu xuống đến sân ga. Bà đứng
ở trong ánh nắng để nhìn cho rõ và cũng để mọi người chiêm ngưỡng, trong khi đó
từ quan cho chí dân phủ phục hết, trán chạm đất, sân ga vừa được quét sạch. Bà
Thái hậu ngạc nhiên thấy có đông người ngoại quốc. Bà nói to, tiếng nói đứng xa
cũng nghe rõ:

- Có bao nhiêu người ngoại quốc?

Khi bà biết những người ngoại quốc hiểu câu bà hỏi,
bà mỉm cười rất duyên dáng, nói chuyện rất vui vẻ với viên quan nội an. Viên quan
này hết lời ca tụng bà, nước da của bà vẫn nguyên vẹn, tuy đã trải qua phong
sương, tóc bà đen, tuổi trẻ của bà thật bất diệt.

Viên tổng trấn Viên Thế Khải đến xin bà cho phép để
trình diện ông trưởng xe và người tài xế, hai người ngoại quốc. Bà chấp thuận.
Hai người da trắng đến đứng trước mặt bà, đầu trần... Bà cảm ơn và khen ngợi đã
vâng theo lời bà không cho chạy với tốc độ quá hai mươi cây số một giờ. Thái
hậu lên kiệu sơn son thiếp vàng để vào nội thành. Bà định đi vào qua cửa Nam.
Bà dựng lại ở cửa Nam để làm lễ tại võ miếu. Trong khi các vị sư tụng niệm,
tình cờ bà ngẩng đầu lên, thấy lố nhố trên mặt thành hàng trăm người ngoại
quốc, đàn ông đàn bà đang đứng nhìn bà. Thoạt đầu bà giận lắm, định gọi ngay
thái giám đến tống cổ bọn này đi, nhưng bà nghĩ lại phải biết khoan dung, đại
độ với đối phương mới có thể bảo toàn được ngôi báu. Bọn người ngoại quốc tưởng
cái cười của bà là tự nhiên, không biết trong lòng bà căm lắm mà bề ngoài phải
cười với họ. Làm lễ ở võ miếu xong, bà lên kiệu hồi cung.