XII

Một
chiếc taxi đưa chúng tôi về khu phố Malesherbes. Dọc đường, Brunei không thốt
ra lời nào. Anh ngồi lả đi, hai tay ôm mặt. Tôi như thấy lại hình ảnh của
Roland khi từ Ville d’Avray quay về.

Chúng
tôi đi vào cái khách sạn nhỏ không một tiếng động, như những trên trộm để không
làm Prosper trung thành thức giấc. Chúng tôi đi ngay đến phòng làm việc. Khi
tôi giơ tay về phía công tắc đèn, Brunei ngăn tôi lại:

-
Anh cần ánh sáng à?

Tôi
không muốn nữa. Vả lại ánh trăng đủ soi sáng căn phòng. Tôi ngồi xuống một
chiếc ghế và Brunei đổ phịch xuống chiếc ghê phô tơi trước mặt.

Im
lặng một lúc lâu và tôi không ngừng tự nhủ:

“Anh ta biết sự thật... Anh ta đợi gì?... Tại sao
anh ta không giải thích cho mình?...”

Vì tất nhiên là tôi không thể tự mình tìm hiểu
được.

Một gian phòng, hai cửa ra vào; tôi không tính đến
cửa sổ. Không một ai có thể đi vào, không ai đi ra, ấy vậy mà Roland lại chết,
bị giết. Tôi chưa từng nhúng sâu vào thảm kịch nào trong loạt thảm kịch kinh dị
này, nhưng chính vào vụ sẽ được đưa tin ngày mai “điều bí ẩn ở phố Guynemer”.
Tôi đã đứng ngay sau cửa, tôi đã nghe thấy tất cả những gì xảy ra trong phòng.
Tôi gần anh, có thể nói là tôi “có mặt” vào tội ác thứ sáu này. Vậy mà tại sao
vụ án bí ẩn này đối với tôi, lại làm cho tôi hoảng hốt hơn các vụ trước, càng
làm tăng thêm sức mạnh của kẻ tội phạm. Tôi cảm thấy bây giờ tôi thậm chí không
thể suy nghĩ như tôi đã từng làm sau vụ thảm sát trên phố Greuze, vụ giết người
ở Mans hoặc ở Ville-d'Avray.

Đột nhiên, như gắng sức Brunei có vẻ như theo dõi
mạch suy nghĩ của tôi, thì thầm:

- Giá như chỉ có một cái chết cuối cùng này!...
Giá như không có năm vụ giết người trước.

Sự ngạc nhiên của tôi cũng không bằng niềm vui
sướng khi thấy bạn tôi nhớ tới sự có mặt của tôi.

- Sao cơ! Anh muốn nói gì?

- Tôi muốn nói: Anh sẽ phản ứng thế nào trước thảm
kịch tối nay nếu không có các vụ trước? Nếu anh cho phép, tôi muốn anh tự giải
phóng đầu óc ra khỏi sự tin tưởng vào một người có năng lực siêu nhiên, người
ám ảnh suy nghĩ của anh, làm anh nhìn nhận mọi việc theo bề ngoài và mất khả
năng lập luận.

- Nhìn nhận mọi việc theo bề ngoài ư? A! Như vậy
thì cái chết của Roland cũng chỉ là bề ngoài, cũng như của Rupart hay Julien
Blanchot!

Brunei ngắt lời tôi bằng một cái khoát tay và chợt
hứng lên:

- Anh không hiểu... Ôi! Thế càng tốt càng tốt...
Không bao giờ người khác hiểu được, không bao giờ... Nhưng lúc này, không nói
đến những người khác mà là bạn, bạn thân mến, bạn cần phải biết - Giọng anh
chợt trở nên ngọt ngào - Roland đang ở trong phòng. Chúng ta canh gác hai cửa
ra vào. Không một ai có thể đi vào. Một tiếng rú, chúng ta thấy Roland đã chết,
một viên đạn trong tim... Kết luận?

- Anh muốn tôi kết luận thế nào? Ở Mans cũng
không...

- Vẫn bị ám ảnh! Tôi không nói với anh về vụ ở
Mans. Liệu một tên giết người có thể đi vào phòng Roland được không?

- Không, nhưng...

- Không nhưng gì cả. Bởi vì không một tên giết
người nào có thể đi vào phòng, nên Roland không thể bị giết.

Tôi nhỏm lên.

- Không đúng, Brunei, anh không định nói là Roland
tự... vả lại khẩu súng đã biến mất.

- Tôi đã nói là hãy lập luận theo sự kiện chứ đừng
theo vẻ bên ngoài. Anh vừa nói về vụ ở Mans. Được rồi! Ở Mans, sự biến mất của
khẩu súng là một sự kiện. Khẩu súng không có trong phòng. Từ đó, chúng ta có
thể khẳng định: đấy là một tội ác! Còn ở đây.

- Nhưng ở đây cũng vậy.

Brunei nhìn tôi hồi lâu.

- Là bề ngoài. Chúng ta đã cùng nhau đi vào phòng
của Roland đúng không?

Tôi phát điên nhìn vào Brunei. Qua câu hỏi đơn
giản này anh vừa xé rách tấm màn bí mật. Tuy vậy tôi vẫn chưa thể tin vào lời
giải thích tàn nhẫn.

- Không thể thế được... còn khẩu súng?

Brunei lục trong túi và đặt lên bàn một vật bằng
thép lấp lánh dưới ánh trăng.

- Anh ta không còn giết ai được nữa.

Người khác, không dính sâu vào vụ phiêu lưu này
như tôi, hẳn không thể hiểu ngay ý nghĩa những lời nói của Brunei. Tôi cần một
lúc để hiểu. Rồi, bằng toàn bộ sức lực, tôi chống lại phát hiện kinh khủng này.

Ôi! Bằng những lời nói quanh co, vụng về, không
dám hỏi thẳng Brunei, tôi thử đưa anh một lời giải thích khác, để anh cải chính
lời đã nói.

- Mặc dù tên giết người đã đạt được mục đích, hắn
vẫn không giữ lời hứa.

- Tại sao?

- Nhẽ ra hắn phải giết Roland.

- Thế à? Sao nữa?

- Thì bởi vì Roland đã tự...

- Chính thế đấy! Tên giết người đã giữ lời hứa.

Tôi chạy trốn sự thật. Nó bao vây tôi. Tôi không
thể lùi lại được nữa. Tôi thì thào.

- Là Roland à? Roland?

Rất nhanh, Brunei trả lời.

- Phải, Roland là tên giết người.

Brunei như trút được gánh nặng. Anh đứng dậy, đi
lại ngang dọc phòng và bằng giọng rõ ràng, không còn chút xúc động nào, anh đột
ngột bắt đầu lời giải thích của mình.

Người bạn bất hạnh, chiến binh kiệt sức đã biến
mất, nhường chỗ cho một nhà phân tích lạnh lùng, đầy tham vọng:

- Phương pháp sử dụng tôi vừa chỉ ra cho anh biết.
Hãy suy nghĩ và đừng giả vờ làm ra suy nghĩ. Lập luận theo các sự kiện, chỉ
theo các sự kiện thôi, đừng nhầm lẫn giữa bằng chứng và xác suất. Tuy nhiên
điều đó, không ai làm, không ai đã có thể làm, và chính tôi cũng vậy trước sự
sát hại Alfred Rupart ở Ville-d'Avray... Tại sao lại không từ trước? Bởi vì cho
đến lúc đó, và mặc dù có lời khai của các nhân chứng và các sự việc, tôi đã
không thể tin vào cách giải thích về các tội ác đến mức nó hoàn toàn tách rời
khỏi những lời khai. Bởi vì, trong những điều kiện mà các tội ác diễn ra, thì
có vẻ như chúng không thể thực hiện được vậy có thể là các nhân chứng nhầm, các
sự kiện không có thật hoặc là các điều kiện hoàn toàn khác. Thế là tôi có cảm
giác là đang tính toán với các con số giả, là định giải một phương trình không
đúng cách. Và điều chắc chắn là sẽ tìm ra nghiệm số sai đã ngăn cản tôi tiếp
tục tìm tòi và lập luận. Tin chắc vào sự hão huyền, vô ích của công sức của
mình thì làm sao tôi thành công được? Thảm kịch ở Ville-d'Avray, nơi tôi trực
tiếp tham gia, đã như một tia lửa. Sự phát hiện đáng kinh ngạc là dù có vẻ như
không thể giải được, thì vấn đề vẫn có vẻ có một giải pháp. Nếu như tôi không
có mặt ở nơi xảy ra tội ác thì tôi lại một lần nữa tưởng rằng các nhân chứng
nhầm lẫn, rằng mọi việc là không có thật, tôi nhắc đi nhắc lại là: bởi vì trong
các điều kiện mà tội ác được gây ra thì có vẻ là không thể thực hiện được, vậy
có nghĩa là các điều kiện ấy là hoàn toàn khác.

Vậy là bây giờ tôi “biết” là các điều kiện đó
chính là những điều mà lí trí từ chối chấp nhận. Tóm lại những dữ kiện mà tôi
tưởng chừng chưa đủ lại đã là đủ và rằng các con số không là số ảo nữa, rằng
vấn đề đã được đặt ra một cách đúng đắn.

Cho đến khi vụ sát hại Alfred Rupart xảy ra, tôi
suy nghĩ mà cứ tưởng rằng mọi dự định của tôi đều vô vọng. Sau khi từ
Ville-d'Avray về, tôi suy nghĩ và biết rằng tôi có thể tìm ra đáp số. Anh có
thấy sự khác biệt không?

Ngay khi lí trí tìm lại được quyền lực, tất cả đều
trở nên rõ ràng. Mọi sự kiện xâu chuỗi lại với một lôgic hiển nhiên. Lời giải
thích khủng khiếp xuất hiện. Theo sau điều bí hiểm ở Ville-d'Avray, các vấn đề
khác đều tìm ra được đáp số với cùng một phương pháp khắc nghiệt, và tôi giải
thích được vụ án ở phố Greuze và ở Mans. Sự kiện nào thực sự là không thể xảy
ra? Phải. Vậy mà nó vẫn xảy ra. Sự kiện kia cũng không thể thực hiện được?
Không. Lần này chỉ có vẻ bên ngoài là không thể xảy ra. Vậy là nó che đậy một
phần hoặc tất cả sự thật. Nhẽ ra tôi phải chỉ ra cho anh các bước của sự lập
luận của tôi, bắt đầu từ thảm kịch ở Ville- d'Avray, nhưng tôi lại muốn anh
theo dõi các sự kiện theo thứ tự thời gian. Nghe nhé!

Giọng nói của Brunei trở nên dứt khoát, ngắn gọn:

- Chúng ta có thể gọi cách lập luận của tôi là:
phương pháp “vậy thì”. “Trong căn hộ trên phố Greuze có ba người: Marcel
Vigneray, vợ ông ta, kẻ lạ mặt. Simone Vigneray mở cửa sổ, kêu cứu rồi bị
thương ngã xuống. Những người hàng xóm đổ xô vào hành lang. Những người khác
nhìn vào cửa sổ. Vào thời điểm đó, kẻ lạ mặt vẫn ở trong căn hộ bởi vì các nhân
chứng nghe thấy tiếng đánh nhau, sau đó là hai tiếng súng, Marcel Vigneray bị
giết. Thế là khi các nhân chứng đi vào trong căn hộ, hung thủ đã biến mất.

Vậy mà hung thủ không có khả năng tàng hình, đó là
điều không thể làm được về mặt vật chất. Mặt khác, hắn ta cũng không thể đi
xuyên qua tường, lại một điều không thể thứ hai. Vậy là hắn đã sử dụng một
trong ba lối ra. Lối nào?

Cửa sổ phòng ăn ư? Không được. Căn hộ ở tầng ba,
hơn nữa lối này bị canh chừng. Cửa ra vào chính ư? Không thể được. Các người
hàng xóm đứng trước cửa.

Chỉ có mỗi cánh cửa đi ra cầu thang phụ không bị
canh gác. Vậy là hung thủ đã ra đi theo lối đó.

Ồ! Tôi biết lời phản đối. Cánh cửa đó lại được cài
từ phía trong. Nhưng lần này sự vô lí đó chỉ là bề ngoài. Cái chốt không thể
cài được từ bên ngoài, đấy là điều không thể làm được duy nhất về mặt vật chất.
Vậy là cánh cửa đã được đóng bởi một người ở trong căn hộ. Ai vậy?

Marcel Vigneray đã chết. Không thể là ông ta.

Simone Vigneray bịt chặt vết thương để cho máu
không rơi ra, để lại dấu vết làm lộ hành động của bà ta, men theo tường để
không bị nhìn thấy từ bên ngoài, lẽ ra đến bếp và đóng cửa lại sau lưng kẻ trốn
chạy để không một ai nghĩ đến việc đuổi theo hắn theo hướng đó, rồi bà ta quay
lại phòng ăn, kiệt sức và ngã xuống, ngất đi.

Nhưng tại sao Simone lại cứu hung thủ sau khi suýt
giết chết hắn? Vì rằng những tiếng kêu cứu của bà ta đã dựng cả phố dậy. Ở đó
có điều gì phi lí. Hãy suy nghĩ xem sao.

Bởi vì Simone cứu kẻ lạ mặt, như vậy bà ta đã
không muốn mất hắn. Vậy là khi bà ta kêu cứu là lúc chính kẻ lạ mặt đang gặp
nguy hiểm.

Tôi thấy là anh bắt đầu hiểu.

Ở đây có sự thay đổi vai diễn. Kẻ tấn công, kẻ
thù, không phải là kẻ lạ mặt... mà chính là ông chồng.

Chính ông chồng là kẻ thứ ba đi vào căn hộ, ông
chồng người không ai chờ đợi, người đã về sớm hơn dự định để bắt quả tang bà vợ
không chung thủy và người bạn phản bội ông ta. Hai bộ đồ ăn mà chúng ta thấy
trên bàn là của cặp tình nhân và cô hầu không có mặt ở bữa tối, bởi vì, những
lí do tế nhị, khi Simone tiếp ngưòi mà bà ta yêu, bà cho cô hầu nghỉ việc.

Vậy là người chồng bị lừa dối đã có bằng chứng của
sự phản bội. Làm sao ông ta biết được? Ai đã cho ông ta thông tin về cuộc hẹn này?
Điều đó chúng ta sẽ thấy sau, cũng như chúng ta sẽ thấy tại sao tôi có thể gọi
tên kẻ lạ mặt.

Marcel Vigneray chĩa súng vào cặp tình nhân.
Roland chồm lên ông ta... và vì vào lúc đó, tình nhân không có vũ khí, gặp nguy
hiểm, Simone mở cửa sổ và kêu cứu.

Bỗng nhiên, Marcel vùng ra được khỏi vòng tay của
địch thủ. Ông ta bắn vào vợ, bà này gục xuống. Tội ác này làm tăng sức mạnh cho
Roland, sau vài phút vật lộn, đã cướp được súng từ tay kẻ thù và đến lượt ông
ta bóp cò.

Rồi đến cuộc trốn chạy mà tôi vừa giải thích với
anh lúc nãy.

Nhưng tại sao phải chạy trốn? Ông Charasse hiểu
hơn ai hết sự khoan dung của tòa án đối với các vụ giết người vì tình, vả lại
ông ta có thể đưa ra lí do phòng vệ chính đáng. Vậy là Roland không sợ bị trừng
phạt.

Hay là anh ta muốn cứu vãn danh dự của người đàn
bà mà anh ta yêu và danh dự của chính anh ta? Không phải, vì lúc đó, lí do này
có thể giải thích cho sự chạy trốn, nhưng ngược lại nó không thể biện minh cho
sự tiếp diễn của vụ việc, một loạt sự kiện khủng khiếp và bí ẩn mà tôi sẽ nói
tiếp ngay sau đây.

Vậy là còn một việc khác. Việc gì?

Một danh dự khác cần phải cứu vãn. Danh dự khác,
anh hiểu chứ?

Tôi
do dự không trả lời. Tuy nhiên, cuối cùng, bằng giọng gần như không nghe thấy,
tôi thì thầm:

-
Janine à?

-
Phải, Janine. Không bao giờ đứa trẻ bất hạnh được biết ai là bố thật của nó.

-
Bố thật của nó ư?

-
Phải, chỉ có cách giải thích duy nhất đó cho phép chúng ta hiểu được bước tiếp
theo của cuộc phiêu lưu đáng sợ này. Sự sợ hãi một vụ ầm ĩ chưa chắc đã đưa
Roland đến chỗ gây tội ác. Phải có một cái gì đấy mạnh hơn lớn hơn. Điều đó
phải là: con đẻ anh ta không bao giờ được biết về đức hạnh của mẹ nó... rằng nó
không phải là con gái của một kẻ tội phạm.

Hẳn
Brunei đọc được một chút nghi ngờ trên mặt tôi vì anh nói tiếp rất nhanh:

-
Anh vẫn còn chưa tin hẳn. Anh sẽ thấy khi tôi giải thích cho anh tất cả diễn
biến của vụ án này, khi chúng ta cùng theo chân hung thủ trong suốt các hành
động của hắn, anh sẽ thấy là sự nghi ngờ không có chỗ đứng.

Vậy
là tên giết người ở trên hành lang. Ý nghĩ duy nhất của hắn nhẽ ra phải là sự
trốn chạy. Tất cả khu nhà chẳng đang náo loạn đó sao?

Nhưng
không, có điều gì đó giữ hắn lại. Không thể để người khác biết. Vậy mà có một
nhân chứng biết thân nhân của người đàn ông ở trong căn hộ, người biết tên diễn
viên thứ ba của bi kịch. Đó là Adèle Blanchot, cô hầu.

Hãy
nhớ là vợ chồng Blanchot đã theo hầu Simone từ trước khi bà ta lấy chồng. Họ
biết mối quan hệ của bà chủ. Rất tận tụy với bà chủ, họ sẽ không bao giờ phản
bội bà, thậm chí họ đã tạo điều kiện thuận lợi cho những mối tình tội lỗi của
bà ta. Thế nhưng, hiển nhiên là khi đối mặt với một vụ án, họ sẽ nói.

Roland
trèo lên cầu thang phụ vắng tanh vì các tiếng động không thể vang đến khu này
được Anh ta đến trước cửa phòng. Chìa khóa ở ổ khóa trên cửa. Anh ta đi vào.

Vì
vào thời điểm đó tất cả những người hầu đều đang làm việc, tầng sau không có
một ai. Không một ai nghe thấy tiếng súng.

Tôi
biết anh muốn nói gì. Vô ích, đừng ngắt lời tôi.

Anh
muốn nói là khi ông cảnh sát trưởng đến, căn phòng trống rỗng. Tôi không quên
điều đó.

Tại
sao căn phòng lại trống rỗng nhỉ? Tại sao nói đúng hơn căn phòng lại có vẻ
trống rỗng?

Bỏi
vì ông cảnh sát trưởng đi tìm một người còn sống, và không hề có ý định nhìn
xuống gầm giường. Vậy mà dưới gầm giường có một xác chết.

Làm
sao mà tôi biết được?

Đơn
giản thôi. Khi rời khỏi phòng, ông cảnh sát trưởng của chúng ta cho một cảnh
sát gác ở hành lang. Bởi vì từ thời điểm đó, không thể nào mang một cái xác vào
phòng được, vậy là cái xác phải ở đó từ trước.

Khi
Roland nhìn thấy Adèle bất hạnh gục xuống chết, anh ta đã muốn thủ tiêu cái
xác, giấu nó đi. Đấy là một hiện tượng tâm lí thường gặp. Làm sao để người ta
tìm thấy cái xác của nạn nhân càng muộn càng tốt là một suy nghĩ chung của rất
nhiều hung thủ, “càng muộn” có nghĩa là chỉ sau vài phút.

Roland
đã đẩy cái xác vào gầm giường và chạy trốn.

Nói
thì dễ...

Đám
đông đang tụ tập ngoài cổng. Lối ra đã bị chặn. Roland phải trốn vào hầm rượu
nằm ở chân cầu thang phụ.

Kẻ
khốn nạn có định bỏ đi không?

Tôi
không nghĩ thế. Roland nghĩ về người phụ nữ mà anh ta yêu. Simone có chết vì
vết thương không? Anh ta muốn biết.

Anh
ta sửa sang lại áo quần, làm mất đi mọi dấu vết của cuộc vật lộn với Marcel
Vigneray, rồi đi qua vòm cửa bây giờ đã vắng tanh vì cảnh sát đã giải tán đám
đông và đi lên căn hộ qua cầu thang chính. Để giải thích cho cuộc đến thăm
không đúng lúc này anh ta tuyên bố với ông cảnh sát trưởng rằng anh ta đã được
mời đến uống cà phê với các em họ của anh ta.

Hãy
nghĩ rằng, việc phát hiện ra sự thật phụ thuộc về một câu hỏi đơn giản của ông
cảnh sát trưởng với viên cảnh sát đứng trước cửa. Nếu viên cảnh sát này tuyên
bố là anh ta đã không nhìn thấy ông Charasse đi vào tòa nhà, thì tên giết người
đã bị lột mặt nạ.

Nhưng
làm sao mà ông cảnh sát trưởng lại cho phép mình nghi ngờ lời nói của Roland
được? Ai có thể nghi ngờ nguyên nhân thật sự của nỗi xúc động của anh ta?