VII

MỘT BỮA
ĂN TRƯA TẠI KHÁCH SẠN VAN HÁT-XEN

Khi Me-grê đến khách sạn, ông hiểu rằng có một gì đó khác
thường.

Hôm trước ông đã ăn bữa chiều ở một chiếc bàn ngay cạnh
bàn ông Giăng Đuy-clô.

Vậy mà có ba bộ đồ ăn đã được đặt trên bàn tròn nằm chính
giữa phòng. Khăn trải bàn sáng ngời con nguyên những nếp gấp. Cuối cùng có ba
chiếc ly cho thực khách, thứ đó ở Hà Lan chỉ được đặt trong một buổi tiệc thực
sự.

Ngay từ lúc bước chân vào, viên chỉ huy trưởng đã được
thanh tra Pi-pê-kam đón tiếp, ông này tiến đến phía ông, tay giơ ra, nở một nụ
cười của người đã sửa soạn một bất ngờ thú vị.

Ông ta vận trang phục dự hội. Một chiếc cổ giả cao 8 phân.
Một áo khoác đuôi tôm! Râu cạo nhẵn. Chắc ông ta vừa ra khỏi tiệm cắt tóc, vì
người ông còn phảng phất một mùi dầu thơm hoa vi-ô-let.

Mờ nhạt hơn, Giăng Đuy-clô đứng đằng sau ông nầy, vẻ
phiền muộn.

- Ông thứ lỗi cho tôi, bạn đồng nghiệp thân mến. Lẽ ra
tôi phải báo trước cho ông từ sáng nay... Tôi những muốn tiếp ông tại nhà,
nhưng tôi ở mãi Grô-nin-ghen và tôi sống độc thân. Thế là tôi đã mạn phép mời
ông dùng bữa trưa ở ngay đây!... Chà! Một bữa ăn nho nhỏ không có lễ nghi gì.

Và vừa nói những lời cuối cùng trên đây ông vừa nhìn
những bộ đồ ăn, những đồ pha-lê và hiển nhiên đợi những lời phản đối của Me-grê.

Những lời đó không có.

- Tôi nghĩ rằng, vì ông giáo sư là người đồng hành của
ông, nên ông sẽ vui lòng...

- Tốt lắm tốt lắm! - Me-grê nói. - Ông cho phép tôi đi
rửa tay chứ?

Ông rửa ráy một cách chậm rãi trong chiếc la-va-bô gần
đấy. Nhà bếp ngay cạnh và ông nghe thấy tiếng rậm rịch, bận rộn, tiếng va chạm
của bát đĩa, xoong nồi.

Khi ông trở lại phòng, Pi-pê-kam đích thân rót poóc-tô
vào cái ly và thì thầm với một nụ cười thỏa mãn, khiêm tốn:

- Y như ở Pháp, phải không?... Prosit! Chúc sức khỏe, bạn
đồng nghiệp thân mến...

Ông ta thiện ý đến mức cảm kích, ông cố tìm những cách
nói tế nhị, cố chứng tỏ là một con người lịch thiệp đến tận chân tơ, kẽ tóc.

- Lẽ ra tôi phải mời ông đến từ hôm qua rồi... Nhưng tôi
quá sức... nói thế nào nhỉ? Rối tinh rối mù vì cái công chuyện này... ông đã
tìm ra cái gì rồi chứ?

- Chẳng có gì!

Có một ánh lóe lên trong con ngươi Anh chàng Hà Lan và Me-grê
nghĩ bụng:

- Cậu, cậụ bé thật thà ơi, cậu có một chiến công để thông
báo cho ta và cậu sẽ thò nó ra trong lúc tráng miệng. Không kể là cậu sẽ không
đủ kiên nhẫn để đợi đến tận lúc ấy...

Ông đã không lầm. Đầu tiên người ta dọn món súp cà chua,
cùng lúc với một chai Xanh Êmiliông ngọt đến thót tim, rõ ràng là thứ rượu để
xuất cảng.

- Chúc sức khỏe!

Chàng Pi-pê-kam thật thà! Chàng đã làm hết khả năng và
thậm chí còn quá cả khả năng của mình. Và Me-grê đã không có vẻ như nhận ra
điều ấy. Ông đã không tán thưởng!

- Ở Hà Lan, người ta không bao giờ uống trong lúc ăn. Chỉ
uống về sau... Buổi tối, trong những cuộc họp mặt quan trọng, thì một ly nhỏ
với xì gà... Người ta cũng không dọn bánh mì ra bàn...

Và ông liếc về phía đĩa bánh mì mà ông đã gọi. Chai
pooc-tô mà ông đã chọn thay cho rượu đỗ tùng quốc hồn quốc túy!

Còn có thể nào làm hơn được nữa? Mặt ông rạng hồng vì
điều ấy! Ông nhìn chai vang màu vàng tươi một cách trìu mến. Giăng Đuyclô vừa
ăn vừa nghĩ đến chuyện khác.

Và Pi-pê-kam đã hết sức muốn đem vào sự hào hứng, vui
nhộn, tạo ra quanh bữa ăn này một không khí cuồng say, phè phỡn kiểu Pháp chính
cống!

Người ta dọn ra món huchpot. Món ăn dân tộc. Thịt lõng
bõng trong cả ao nước xốt và Pi-pê-kam nói, làm ra vẻ bí mật:

- Ông sẽ cho biết là ông có thích không?

Điều bất hạnh là Me-grê không hào hứng. Ông đánh hơi thấy
quanh ông có một điều bí mật nho nhỏ mà ông chưa tự giải thích được thật rõ.

Ông thấy hình như có một kiểu hội kín hội hở giữa Giăng
Đuy-clô và thám tử. Và, chẳng hạn như, mỗi lần ông này rót đầy ly của Me-grê,
ông ta lại nhìn giáo sư một cái rất nhanh.

Rượu vang Buốcgô ủ nóng cạnh lò.

Tôi tin rằng ông uống nhiều hơn nữa chứ...

- Cái đó còn tùy.

Đuy-clô chắc chắn là không hoàn toàn thoải mái. Ông tránh
xen vào câu chuyện. Ông uống nước khoáng, lấy cớ là đang phải kiêng cữ.

Pi-pê-kam không thể nào đợi lâu hơn hữa. Ông ta đã nói về
vẻ đẹp của hải cảng, về tầm quan trọng của việc buôn bán trên sông Emx, về
trường Đại học Grô- nin-ghen nơi mà những nhà bác học lớn nhất thế giới đến
thuyết trình.

- Ông biết rằng có tin mới rồi chứ?

- Thật ư?

- Chúc sức khỏe ông! Chúc sức khỏe ngành cảnh sát Pháp!
Vâng, bây giờ đây, điều bí mật đã sắp ra ánh sáng...

Me-grê nhìn ông ta bằng cặp mắt xanh thẳm, không một chút
dấu ấn xúc động, không cả sự tò mò.

- Sáng hôm nay, khoảng mười giờ, người ta đã báo cho tôi
rằng có một người đợi tôi trong phòng... ông đoán xem ai nào?

- Ba-renx! - Ông tiếp tục đi...

Pi-pê-kam thất vọng vì việc này còn hơn là hiệu quả ít ỏi
mà cái bàn tiệc sang trọng nhường kia đã táo động vào người khách của ông ta.

- Làm sao ông biết?... Người ta đã bảo ông, phải không
nào?

- Không hề. Thế cậu ấy muốn gì?

- Ông biết cậu ấy rồi đấy... Rất nhút nhát.. Rất... tiếng
Pháp nói là.., phải, lầm lì... Cậu ấy không dám nhìn tôi..Người ta có thể tin
là cậu ấy sắp khóc... Lúc ra về, cậu ấy đã thú nhận rằng trong đêm xảy ra vụ
án, ở nhà Pô-pin-ga ra, cậu ấy đã không về tàu ngay lập tức...

Và viên thanh tra đưa mắt lia lịa.

- Ông biết chứ?... Cậu ấy yêu Bét!... Và cậu ghen vì Bét
đã nhảy với Pô-pin-ga!... Và cậu phật ý vì cô nàng đã uống cô-nhắc... Cậu đã
trông thấy cả hai người đi ra,.. Cậu ấy đã đi theo, cách xa xa... Cậu trở lại
theo chân ông giáo sư.

Me-grê
không biết thương hại. Tuy ông thấy rõ là người kia có thể đánh đổi hết
để lấy một dấu hiệu ngạc nhiên, cảm phục, bồn chồn của ông.

- Chúc sức khỏe ông, ông chỉ huy trưởng! Ba-renx đã không
nói ra ngay vì cậu sợ... Nhưng sự thật là đó. Cậu đã nhìn thấy một ngtrời đàn
ông, ngay sau tiếng súng nổ, chạy về phía đống gỗ, chắc để lẩn trốn...

- Cậu ấy đã kể cho ông tỉ mỉ chuyện ấy, phải không?

- Phải...

Người kia bối rối. Ông ta không còn mảy may hi vọng làm
kinh ngạc người bạn đồng nghiệp. Câu chuyện ông ta đã kéo dài quá rồi.

- Một thủy thủ... Chắc chắn là một thủy thủ nước ngoài.
Rất cao to gầy nhom và mày râu nhẵn nhụi...

- Và tất nhiên là có một chiếc tàu lên đường vào ngày hôm
sau...

- Từ bữa đó đã có ba chiếc lên đường... Sự vụ đã rõ
ràng!... Đen-phơ-di không phải là nơi tìm kiếm... Chắc chắn là một thủy thủ
quen biết Pô-pin-ga trước đây, khi ông ta đi tàu... Một thủy thủ bị ông ta phạt
tội khi ông ta là sĩ quan hay thuyền trưởng...

Giăng Đuy-clô khăng khăng quay nghiêng người trước cái
nhìn của Me-grê. Pi-pê-kam ra hiệu cho bà Van Hát-xen đem đến một chai nữa, bà
này ăn vận chĩnh chện đang đứng bên cạnh két.

Chỉ còn một món đặc biệt nữa, một chiếc bánh ga-tô phủ ba
loại kem lại thêm dòng chữ Đen-phơ-di bằng sô-cô-la trên mặt.

Và thanh tra Pi-pê-kam cụp mắt xuống một cách khiêm tốn:

- Ông vui lòng cắt.

- Ông đã trả tự do cho Cor-nê-li-uýt chưa?

Nghe vậy, ông bạn ngồi bên giật nảy mình, nhìn Me-grê mà
tự hỏi không hiểu ông ta có phải khùng không?

- Nhưng...

- Nếu không có gì trở ngại cho ông, thì chốc nữa chúng ta
sẽ cùng vấn hỏi cậu ấy..

- Dễ lắm! Tôi sẽ điện thoại đến trường học.

- Nhân tiện ông hãy điện thoại cho đưa cả Ôx-tinh đến,
chúng ta sẽ hỏi ông ấy tiếp sau đó...

- Về chiếc mũ cát két ư?... Một thủy thủ đi ngang, trông
thấy chiếc mũ trên mặt boong... Hắn ta đã lấy đi và...

- Tất nhiên rồi!...

Pi-pé-kam chắc phải phát khóc. Sự châm biếm nặng nề nhưng
khó nhận thấy đó của Me-grê khiến ông ta bối rối đến nỗi vấp phải khung cửa khi
đi vào phòng điện thoại.

Me-grê ở lại một mình với giáo sư Giăng Đuy-lcô trong một
lúc, ông này đang chúi mũi vào đĩa thức ăn.

- Ông không bảo với ông ấy ngầm dúi cho tôi vài đồng
phlô-ranh đó chứ?

Những lời này được nói rất êm ái, không chút chua chát và
Đuy-clô ngẩng đầu lên, mở miệng để phản đối.

- Suỵt!... Chúng ta không có thì giờ tranh cãi đâu, ông
đã khuyên ông ta đãi tôi một bữa ăn ra trò, tưới rượu thật hào phóng. Ông đã
bảo ông ta rằng ở bên Pháp người ta làm cho các viên chức biết điều bằng cách
ấy. Im đi, tôi bảo mà, rằng sau đó, tôi sẽ trơn tuồn tuột...

- Tôi thề với ông là...

Me-grê châm tẩu, quay về phía Pi-pê-kam, ông này vừa ở
chỗ điện thoại trở lại và nhìn lên bàn, ấp úng:

- Ông sẽ vui lòng chấp nhận một ly nhỏ cô-nhắc, ở đây có
thứ lâu năm.

- Ông cho phép tôi là người đãi ông thứ đó! Có điều xin
ông bảo bà ầy đem đến một chai nguyên chất và những chiếc ly lớn...

Nhưng bà Van Hát-xen đem đến những ly nhỏ. Me-grê đứng
dậy, đích thân đi lấy những chiếc ly khác trên một cái giá, rót rượu đầy đến
miệng:

- Chúc sức khỏe ngành cảnh sát Hà Lan! - Ông nói.

Pi-pê-kam không dám phản đối. Rượu mạnh làm ông ta dàn
dụa nước mắt tuy ông ta rất khỏe. Nhưng Me-grê, tươi cười, dữ tợn, không ngừng
nâng ly và lặp lại:

- Chúc sức khỏe quý ngành cảnh sát! Đến giờ nào Ba-renx
sẽ tới văn phòng ông?

- Độ nửa giờ nữa!.. Một điều xì-gà chứ ông?

- Cảm ơn! Tôi thích hút tẩu hơn..

Và Me-grê lại rót đầy các ly với một uy lực mạnh mẽ khiến
cho Pi-pê-kam lẫn Đuy-lcô đều không dám từ chối không uống.

- Thật là một ngày tốt đẹp! Ông nói hai ba lần. Có thể
tôi lầm! Nhưng tôi có cảm tưởng là tối nay, kẻ giết chàng Pô-pin-ga đáng thương
kia sẽ bị bắt.

- Nếu
như hắn không đang lướt sóng biển Ban-tích! - Pi-pê-kam đáp lại.

-
Chà! Ông tin là hắn ở xa đến thế kia ư? - Đuy-clô ngước lên với bộ mặt tái
nhợt.

- Đó
có phải là một sự ám chỉ không, ông chỉ huy trưởng? - Ông ta hỏi với giọng đanh
thép.

- Ám
chỉ gì?

- Ông
có vẻ như cho rằng nếu như hắn không ở xa, thì có thể hắn đang ở rất gần.

Chỉ
một ly nữa là xảy ra sự cố. Điều đó có phần do những ly rượu nguyên chất.
Pi-pê-kam mặt đỏ tía tai, mắt sáng quắc.

Ngược
lại, ở Đuy Clô, tình trạng say biểu hiện ở sắc mặt tái mét, bệnh hoạn.

- Một
ly cuối cùng nữa các vị. Rồi chúng ta sẽ đi hỏi han thằng bé tội nghiệp nọ.

Chai
rượu vẫn trên bàn. Mỗi lần Me-grê rót, bà Van Hát-xen lại lấy môi thấm ướt đầu
bút chì và ghi số ly đã uống vào trong quyển sổ.

Băng
qua cửa ra ngoài, mọi người nhào vào giữa một không khí nặng nề đầy nắng và sự
yên tĩnh. Con tàu của Ôx-tinh vẫn đậu ở chỗ của nó. Pi-pê-kam cảm thấy cái nhu
cầu phải giữ vẻ nghiêm nghị hơn thường lệ rất nhiều.

Chỉ
phải đi có ba trăm thước. Phố xá vắng hoe. Những cửa tiệm xếp hàng dài, không
có khách nhưng sạch sẽ và chất đầy hàng hóa như để chuẩn bị cho một cuộc trưng
bày quốc tế sắp đến giờ mở cửa.

- Gần
như không thể tìm ra người thủy thủ. Pi-pê-kam nói. Nhưng biết được chính nó là
thủ phạm cũng là hay, vì như thế ta khỏi nghi ngờ người khác... Tôi sắp làm một
bản báo cáo để cho ông Đuy-clô, người đồng bào của ông, được hoàn toàn tự do...

Ông
ta đi vào văn phòng cảnh sát địa phương bằng một bước đi không chắc chắn lắm và
va phải một thứ đồ gỗ khi đi ngang qua, ngồi xuống một cách hơi quá vũ phu.

Nói
cho thật đúng thì ông ta không say. Nhưng rượu đã lấy đi mất của ông một phần
sự dịu dàng lịch sự vốn là đặc tính của phần lớn người Hà Lan.

Bằng
một cử chỉ thoải mái ông ta nhấn nút một cái chuông điện, trong khi ngửa hẳn
chiếc ghế tựa ra phía sau. Ồng ta nói bằng tiếng Hà Lan với một nhân viên mặc đồng
phục, người này biến mất rồi trở lại ngay sau đó, có Cor-nê-li-uýt đi theo.

Dẫu
rằng được nhà thám tử tiếp đón một cách thân mật quá đáng, chàng trẻ tuổi hình
như hẫng chân lúc bước vào văn phòng, và đó là bởi ánh mắt cậu lập tức chạm vào
Me-grê.

- Ông
chỉ huy trưởng muốn hỏi anh vài việc nho nhỏ! Pi-pê-kam nói bằng tiếng Pháp.

Me-grê
không vội vã, ông sải bước hết ngang lại dọc văn phòng, vừa bước vừa hút từ
chiếc tẩu những bụm khói nho nhỏ.

- Này
tôi bảo, chú Ba-renx! Ông chủ đã huyên thuyên với chú những gì lúc chiều tối
hôm qua?

Cậu
kia quay cái đầu gầy guộc đi khắp mọi phía như một con chim hốt hoảng.

- Tôi
tưởng...

-
Được! Tôi sẽ giúp anh... Anh còn một người cha, phải không?... Ở tận bên Ấn
Độ... ông cụ sẽ rất buồn nếu như có chuyện gì xảy ra cho anh. Những sự phiền
toái... Chính tôi, tôi cũng không biết! Thế nào? Việc làm chứng gian trong một
vụ như vụ này phải trả giá vài tháng tù đấy...

Cor-nê-li-uýt
nghẹn thở, không dám làm một cử động, không dám nhìn ai nữa.

- Hãy
thú thật là chính Ôx-tinh hôm qua đợi anh trên đê sông Am-xtec-đi-ep, chính lão
đã bảo anh trả lời cảnh sát như anh đã trả lời... Hãy thú thật là anh chưa bao
giờ nhìn thấy người đàn ông to lớn và gầy gò xung quanh ngôi nhà Pô-pin-ga...

-
Tôi...

Không!
Cậu không còn sức để kháng cự nữa. Cậu òa lên nức nở. Cậu sụp đổ.

Và Me-grê
thoạt tiên nhìn Giăng Đuy-clô rồi nhìn Pi-pê-kam bằng một cái nhìn nặng nề và
không thể thấu hiểu, nó thường khiến cho một số người coi ông là thằng đần. Vì
cái nhìn đó ngưng trệ đến mức có vẻ trống rỗng.

- Ông
tin là...? - Pi-pê-kam khởi đầu.

- Thì
tự ông xem đi!

Chàng
trẻ tuổi mà bộ sắc phục sĩ quan do tác dụng tương phản làm cho choắt thêm người
lại, xỉ mũi, nghiến răng lại để đè nghẹt cơn nức nở, và sau cùng lắp bắp:

- Tôi
không làm gì cả...

Người
ta nhìn cậu một lúc trong khi cậu cố tự trấn tĩnh.

- Tất
cả chỉ có thế! - Cuối cùng Me-grê dứt điểm. - Tôi không nói là anh đã làm điều
gì. Ôx-tinh yêu cầu anh đoan chắc là đã nhìn thấy một người nước ngoài ở quanh
quất bên ngôi nhà... Chắc hẳn lão đã bảo đó là biện pháp duy nhất để cứu một số
người... Đó là những ai?

- Tôi
thề có vong linh mẹ tôi rằng ông lão đã không chỉ rõ ai. Tôi không biết... Tôi
chỉ muốn chết thôi...

-
Phải rồi! Ở tuổi mười tám thì ai cũng muốn chết cả... Ông không còn điều gì hỏi
anh ta nữa chứ ông Pi-pê-kam?

Ông
này nhún vai trong một cử chỉ có ý muốn nói là ông ta chẳng hiểu gì về những
chuyện ấy.

- Vậy
thì chú em có thể chuồn được.

- Ông
biết cũng không phải cô Bét.

- Rất
có khả năng!... Đã đến giờ anh về với các bạn ở trường rồi.

Và
ông đẩy cậu ra ngoài, càu nhàu:

- Đến
người khác! Ôx-tinh đến chưa? Khổ một nỗi tay này lại không biết tiếng Pháp...

Chuông
điện reo lên. Lát sau nhân viên dẫn ông chủ vào, lão đang cầm trên tay chiếc mũ
cát két mới cùng với cả chiếc tẩu mà lão để tắt ngấm.

Lão
nhìn một cái, một cái duy nhất, vào Me-grê. Và có điều lạ, đó là một cái nhìn
trách cứ. Lão vẫn đứng trước bàn làm việc của thanh tra Pi-pê-kam và chào ông
này.

- Nếu
không có gì phiền thì ông hỏi lão ta xem lúc Pô-pin-ga bị giết, lão ở đâu?

Ông
ta muốn tỏ ra thẳng cánh.

Ông
lấy một vẻ mặt nghiêm trọng, nhấn nút chuông điện một lần nữa.

Và,
với người nhân viên đang hối hả, ông ra lệnh, điểm những nhát dao rọc giấy
xuống mặt bàn:

- Bắt
giữ người này... Mang ông ta đi! Tôi sẽ gặp ông ta sau...

Điều ấy được nói bằng tiếng Hà Lan, nhưng giọng nói cũng
đủ cho người ta hiểu nội dung.

Xong đâu đó, ông đứng dậy, giải thích:

- Tôi sắp hoàn thành việc làm sáng tỏ vụ này... Tôi sẽ
không quên làm cho người ta thấy vai trò của ông... Tất nhiên, người đồng bào
của ông được tự do.

Ông ta không ngờ rằng, Me-grê, khi nhìn ông ta hoa chân
múa tay, mắt sáng long lanh, đã thầm nghĩ trong bụng:

- Còn anh, anh bạn tội nghiệp, anh sẽ hối tiếc nặng nề vì
những gì anh vừa làm khi anh bình tâm lại sau vài giờ nữa...

Pi-pê-kam
mở cửa. Viên chỉ huy trưởng chưa định đi.

- Tôi
muốn yêu cầu ông một đặc ân cuối cùng. Ông nói với một sự lễ độ không bình
thường.

- Tôi
nghe ông đây, bạn đồng nghiệp thân mến...

- Bây
giờ chưa đến bốn giờ... Tối nay, chúng ta có thể diễn lại tấn thảm kịch, với
tất cả những ai có dính líu hoặc xa hoặc gần... ông vui lòng lưu ý tên của họ
chứ?... Bà Pô-pin-ga... A-ni... ông Đuy-clô... Ba- renx... Gia đình
Vin-ê-nan... Bét... Ôx-tinh... Và cuối cùng, ông Li-ê-ven, bố cô Bét...

- Ông
muốn?

- Lặp
lại các sự kiện kể từ lúc buổi thuyết trình kết thúc trong phòng khách sạn Van
Hát-xen...

Có
một sự yên lặng, Pi-pê-kam suy nghĩ.

- Tôi
sẽ điện thoại về Grô-nin-ghen, cuối cùng ông ta nói, để xin ý kiến các thủ
trưởng của tôi..

Ông
ta nói thêm, không mấy tự tin về sự bỡn cợt của mình, vừa nói vừa rình xem thái
độ của những người nghe:

-
Chẳng bạn như sẽ thiếu mất một ai đó... Côn-rát Pô-pin-ga, ông ta sẽ không
thể...

-
Chính tôi sẽ đóng cái vai ấy... - Me-grê ngừng lời.

Và
ông đi, theo sau là Giăng Đuy-clô, sau khi đã nói:

- Xin
cảm ơn vì bữa ăn trưa ngon tuyệt!