Chương 9

LỬA! LỬA! LỬA!

1

Nhiếp Phong trở về nhà, vai đeo chiếc túi vải trắng, chân đi
đôi giày thể thao đầy vẻ phong trần bụi bặm.

Đón tiếp anh ngay trước cổng là con Nhã Hổ, nó vui mừng nhảy
cẫng lên, cái đuôi ngoáy tít, miệng tha chiếc giày chạy lăng quăng khắp nhà. Nhã
Hổ đã được hai tuổi, năm ngoái một đồng nghiệp cùng cơ quan với chị gái Nhiếp Phong
mang nó đến cho, hai mắt của nó tròn xoe như hai hòn bi ve nom rất lanh lợi. Khi
mới đến nó ngồi trên sàn nhà trông giống như một con sâu róm màu trắng. Lúc đầu
Nhiếp Phong đặt cho nó cái tên Bill Gates. Nhưng sau này cảm thấy dài quá gọi mỏi
mồm nên thuận miệng gọi luôn là: Nhã Hổ (Yahoo). Kỳ thực nó là giống chó sư tử,
chẳng hề giống hổ tẹo nào.

Tiểu bảo mẫu, Tiểu Cúc ra mở cửa, khuôn mặt hớn hở: “Anh về rồi
ạ!”.

Bà nội Nhiếp Phong thấy cháu vừa vui mừng vừa luôn miệng xót
xa: “Ôi! Sao lại vừa đen vừa gầy thế này?”.

“Thế thì anh ấy mới nhanh chóng trở thành Cổ Thiên Lạc chứ ạ!”.
Tiểu Cúc nói đùa.

Bà nội ngạc nhiên hỏi.

“Cổ Thiên Lạc là cái gì?”.

“Bà ơi! Anh ta là tài tử đẹp trai của điện ảnh Hồng Kông thích
bơi ở biển, làn da bị cháy nắng thành màu đồng cổ, hơn nữa ngày (Thiên) nào cũng
lạc quan yêu đời”. Nhiếp Phong ghé sát vào tai bà lão thì thầm giải thích rồi nhoẻn
miệng cười.

“Tiểu Phong nhà ta
đúng là tài tử đẹp trai”.

“Được thế cơ ạ! Bà
ơi! Cháu từ nhỏ đã rất xấu mà”.

Tiểu Cúc bụm miệng
cười, đôi má ửng đỏ như quả táo.

Nhiếp Phong rút quà
trong túi tặng cho mọi người trong gia đình. Anh biếu bà nội bánh “bà xã bé nhỏ”.
Bà lão rất thích ăn đồ ngọt. Lại tặng Tiểu Cúc dây chuyền làm bằng vỏ sò biển.

“Ôi, đẹp quá!”. Tiểu
Cúc mân mê nó trong tay.

“Còn đây là quà của
bác Đào, giám đốc sở biếu bố cháu”.

Nhiếp Phong cầm chiếc
hộp giấy gói rất đẹp. Trong đó là hai túi cà phê Lam Sơn Jamaica chính hiệu.

“Bố cháu đi Bắc Kinh
họp rồi!”. Bà nội bảo Nhiếp Phong.

“Còn quà của dì và
chị Nhiếp nữa đâu ạ?”. Tiểu Cúc ngước đôi mắt nhỏ lên khẽ nhắc.

Mẹ Nhiếp Phong là
bác sĩ phụ sản, chị gái làm phát thanh viên ở đài truyền hình, nên cuối tuần mới
về nhà.

“Thật không phải,
lần này bận rộn quá, lần sau tôi tặng bù vậy”.

Nghỉ ngơi một chút,
Nhiếp Phong rút điện thoại gọi cho tổng biên tập: “Báo cáo sếp, em về rồi ạ!”.

Trong điện thoại tổng
biên tập Ngô biểu dương tinh thần làm việc của Nhiếp Phong, lần đi phỏng vấn này
thật quá vất vả... Sau đó ông còn vỗ về anh mấy câu.

“Sếp ra mười hai lệnh
kim bài triệu hồi, không phải là đi du lịch nước ngoài sao?”. Nhiếp Phong châm chọc.

“Tôi biết dăm bữa
nửa tháng thì phá án thế quái nào được, trừ phi là thần thám”. Tổng biên tập Ngô
bình thản đáp lại.

“Có việc gì sai bảo
sếp cứ nói thẳng ra đi”. Nhiếp Phong biết tỏng tổng biên tập đang làm trò gì.

“Phỏng vấn độc quyền
ông vua ti vi màu ở Miên Dương cậu chuẩn bị viết bài phỏng vấn về ông ấy cho mục
nhân vật nổi tiếng của tạp chí ra cuối kỳ này nhé”.

“Thế nhưng công tác
phí em tiêu sạch rồi”.

“Trước khi lên đường
sang bên tài vụ nhận dự chi, tôi duyệt rồi”.

“Thật tốt quá, ngày
mai em có thể đi được rồi”.

“Cậu vừa mới về, tôi
cho hai ngày nghỉ phép, cứ nghỉ ngơi thoải mái đi”.

“Ok! Cảm ơn sếp”.

*

* *

Buổi tối ngày hôm
sau, Nhiếp Phong nhận được điện thoại của Tiểu Xuyên.

Trong điện thoại Tiểu
Xuyên nói với Nhiếp Phong, bà vợ Hồng Diệc Minh đã từ Canada về nước để lo toan
hậu sự cho chồng. Khi cảnh sát thẩm vấn bà ta về các mối quan hệ xã hội và tình
hình kinh doanh của Hồng Diệc Minh, vô tình được biết Hồng Diệc Minh và Hồ Quốc
Hào không chỉ là người cùng quê huyện Ngu, tỉnh Hà Nam mà còn là chiến hữu của nhau
từ thời trong quân ngũ. Trong lý lịch cả hai cùng có thời gian công tác ở binh đoàn
xây dựng Vân Nam. Chuyện này bà vợ Hồng Diệc Minh có một lần nghe Hồng Diệc Minh
nhắc đến.

Tiểu Xuyên nói: “Em
nghĩ, việc điều tra mối quan hệ giữa Hồ Quốc Hào và Hồng Diệc Minh sẽ có tác dụng
nhất định”.

Nhiếp Phong phấn chấn.

“Đầu mối này rất quan
trọng”.

Nói xong câu đó anh
lại trầm tư.

Trong phần lý lịch
của Hồ Quốc Hào tra trên mạng không hề nhắc tới giai đoạn này.

Chuyện đó liệu có
điểm liên kết gì giữa hai người này?

Nhiếp Phong lấy ra
chiếc bút dạ viết lên tờ giấy nhỏ.

Đồng hương - Bạn hữu
- Đối tác - Đối thủ cạnh tranh - Cùng ở...

Anh nghĩ đi nghĩ lại
rồi viết thêm phần “đối tác” hai chữ “hàng đầu”. Cuối cùng sau một hồi suy tư anh
thêm đằng sau chữ “cùng ở” dòng chữ “Binh đoàn xây dựng Vân Nam”.

Rốt cuộc là ở trung
đoàn nào, sư đoàn nào của Binh đoàn xây dựng Vân Nam? Đóng quân trên địa bàn nào
của tỉnh Vân Nam?

Anh còn muốn biết,
Chung Đào lúc đó cũng ở binh đoàn xây dựng Vân Nam, liệu Hồ Quốc Hào, Hồng Diệc
Minh và Chung Đào có quen biết nhau? Họ có mối liên quan gì đến nhau? Song các tư
liệu có liên quan đến thanh niên trí thức thời kỳ đó, cách đây đã gần ba mươi năm,
một quãng thời gian dài nên rất khó tìm hiểu.

Sáng hôm sau Nhiếp
Phong gọi điện thoại đến thư viện Đại học C, kết quả khiến anh rất thất vọng. Người
nữ thủ thư cho anh hay thư viện Đại học C không lưu trữ tư liệu thời kỳ “cách mạng
văn hóa”.

Xem ra phải tìm đến
thư viện Ba Thục của tỉnh xem sao. Nhiếp Phong vội vã dùng bữa sáng, lấy xe đạp
guồng hết tốc lực.

Ngày thường, công
việc làm báo của anh rất bận, nên hiếm có dịp đến thư viện.

Nhiếp Phong đạp xe
qua một nhà hàng nhộn nhịp, một dãy các ki ốt bán quần áo và mỹ phẩm, nào là “Lạt
Muội”; “Nửa sườn dốc”, “Gia viên người lưu lạc”... các biển hiệu đều rất bắt mắt,
rực rỡ ánh đèn. Đạp thêm vài vòng xe nữa là qua một cửa hàng thời trang có mặt tiền
rất rộng, anh chợt nhìn thấy thư viện tỉnh nằm khiêm tốn trong khuôn đất nhỏ, không
gian chật hẹp.

Cửa ra vào cũng hẹp,
tường thấp sơn màu vàng cũ kỹ, mái nhà lợp ngói lưu ly rêu phong, chính diện đặt
một phiến đá đại lý khắc tên thư viện, nét chữ đỏ sẫm, phủ đầy bụi và lá rụng. Bên
cửa ra vào có một chỗ để xe đạp có người trông coi.

Dựa chiếc xe cẩn thận
vào sát tường, anh bước vào bên trong, không ngờ nơi đây lại cũ kỹ đến vậy, đại
sảnh yên tĩnh lạnh lẽo. Men theo từng bậc cầu thang lát đá loang lổ, Nhiếp Phong
có cảm giác như lạc vào cánh đồng hoang không bóng người qua lại. Xem ra ngôi nhà
này dễ đến hơn ba mươi năm chưa được tu sửa.

Anh thầm nghĩ hàng
triệu người của cái thành phố này sẵn sàng bỏ hàng trăm hàng vạn tệ dành cho việc
hút thuốc, uống rượu... nhưng sao nỡ bủn xỉn để cho thánh đường văn hóa tàn tạ xuống
cấp đến thế này?

Tìm đến tầng ba, nơi
lưu trữ các ấn phẩm đặc biệt. Có lẽ đây là phòng đọc tốt nhất trong thư viện, khá
cổ kính và cũ kỹ là cảm nhận đầu tiên khi Nhiếp Phong bước vào. Hàng loạt các dãy
bàn cỡ vừa và nhỏ màu vàng rơm xếp thành ba dãy, mỗi dãy có mười chiếc. Khoảng bảy,
tám độc giả đang chăm chú đọc sách, tiếng lật giấy sột soạt.

Nhiếp Phong đi đến
một góc phòng, anh ngồi xuống, tìm kiếm tư liệu mình quan tâm.

Hai người nữ thủ thư
ngồi trong chiếc quầy ô vuông. Một người tầm trung tuổi, đeo kính trắng, người kia
trẻ hơn ngồi trước màn hình máy vi tính. Cả hai tỏ ra khá chuyên nghiệp, phục vụ
mọi người hết sức chu đáo. Độc giả muốn tìm quyển sách nào, họ đều tận tình giúp
đỡ.

Tiêu phí hơn một giờ
đồng hồ, thật không dễ tìm thấy mấy quyển tạp chí nội bộ thời kỳ cách mạng văn hóa,
chỉ có mấy cuốn “Văn thơ thanh niên trí thức”, giấy đã ố vàng, khi lật trang phải
hết sức cẩn thận.

Khi mở một quyển tuyển
tập ảnh “Thượng sơn hạ hương” (lên núi xuống vùng nông thôn) anh chăm chú nhìn rất
lâu.

Trong đó có hàng trăm
các bức ảnh đen trắng, đều là ảnh kỷ niệm về cuộc sống của thanh niên trí thức thành
thị thời đó, gánh củi, dựng nhà, cạo mủ cao su, thu dọn rác thải, khiêu vũ, tuyên
thệ, tình nguyện... rất rất nhiều việc khác nữa. Có một tấm ảnh lớn chụp cảnh thanh
niên trí thức Dung Thành (tên khác của thành phố Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên, Trung
Quốc) xuất phát từ đường Nhân Dân Nam Lộ lên đường xây dựng tổ quốc. Một đội thiếu
nữ tóc tết đuôi sam, lưng đeo ba lô tay nâng lá quốc kỳ, tay kia nâng ảnh lãnh tụ,
khí thế hừng hực, phía sau là nét mờ mờ dòng chữ “Bảo tàng tưởng niệm” và tượng
chủ tịch Mao Trạch Đông, khuôn mặt của họ nhìn không được rõ song từ toàn cảnh bức
ảnh có thể tưởng tượng ra không khí hào hùng tràn đầy sức trẻ thời ấy...

Từ năm 1971 đến năm
1972, khoảng mấy vạn thanh niên trí thức Thành Đô trong đó có cả Chung Đào, theo
hướng chỉ của bức tượng Mao chủ tịch thẳng tiến đến vùng biên giới Vân Nam, khai
phá và xây dựng nơi biên cương tổ quốc.

Nhiếp Phong lật tìm
những quyển sách khác. Trong một quyển sách nhỏ bìa màu xanh có in dòng chữ “Hồn
thanh niên trí thức” tình cờ phát hiện một bài viết với tiêu đề “Lam Tước Lĩnh,
nơi đặt mười ngôi mộ”.

Đọc xong bài viết
đó, Nhiếp Phong lặng người xúc động.

Bài báo đã thuật lại
tấn thảm kịch xảy ra hai mươi tám năm về trước tại vùng Lam Giang, Vân Nam, mười
nữ thanh niên trí thức đã bị thiêu chết.

Đó là vào một đêm
trăng không mây, một thanh niên trí thức Thượng Hải xem trộm cuốn sách “Bài ca thanh
xuân”. Thời kỳ ấy cuốn sách này thuộc thể loại tiểu thuyết ái tình hoàn toàn bị
cấm, chỉ có thể xem trộm. Trời càng về tối anh ta nhíu hai mắt lại vì buồn ngủ,
trước khi đi ngủ anh định ra ngoài đi vệ sinh khi quay người vô tình làm đổ chiếc
đèn dầu trong màn, ngọn lửa gặp màn bốc cháy. Tất cả mọi người bừng tỉnh hoảng hốt
ra sức dập lửa.

Song chỉ trong phút
chốc ngọn lửa lan sang các vận dụng dễ cháy như quần áo, sách vở...

Chưa đầy một phút
cả căn nhà lá bốc cháy dữ dội chỉ nhìn thấy khói lửa ngút lên tận trời xanh mù mịt,
cuồn cuộn. Những nam thanh niên đứng bên ngoài ngây dại gào thét. Cháy! Cháy! Cháy!

Có nữ thanh niên chỉ
mặc độc đồ lót chạy từ trong ra bên ngoài hét lên cầu cứu.

Dãy nhà đại đội thanh
niên trí thức ở nối liền với nhau, đều được ghép từ tre trúc và rơm, cỏ khô, trong
phòng toàn đồ dễ cháy. Khi ngọn lửa bùng lên từ một gian nhà lan sang cả dãy nên
hoàn toàn không thể dập lửa được. Hơn nữa lửa mạnh lại gặp gió to lên càng trở nên
hung dữ, tiếng tre trúc nổ lép bép, khắp nơi nơi ánh lửa nhập nhòa.

Mọi người hoảng loạn
thất kinh nhảy ra khỏi lửa. Khi người cuối cùng thoát ra những ngôi nhà đã biến
thành một biển lửa.

Đúng lúc này một người
công nhân lớn tuổi phát hiện ra điều dị thường.

“Đại đội trưởng, anh
nhìn xem nơi kia sao lại có lửa xanh nhỉ?”.

Theo hướng tay ông
chỉ là gian nhà thứ ba khói bốc lên đậm đặc. Ngọn lửa cháy ở gỗ, tre... đều là màu
đỏ, chỉ có cháy ở dầu mỡ xác động vật mới có màu xanh.

Đại đội trưởng dường
như không hề chú ý. Anh ta vội vã cứu lấy những thứ “vật dụng linh tinh” còn lại
trong căn phòng của riêng mình.

Qua hai, ba phút,
lửa đã thiêu trụi tất cả những gian nhà lá, chỉ còn lại đống tro âm ỉ cháy. Lửa
nhỏ dần song trong làn khói đen đậm đặc vẫn có một nơi lửa xanh leo lét.

“Đại đội trưởng, anh
không để ý sao?”.

Người công nhân già
lại một lần nữa nhắc nhở.

Lúc này đại đội trưởng
mới lên tiếng gọi vài cậu trai trẻ lấy gậy gạt gạt đống tro.

Trong bài báo ấy có viết:

“Cảnh tượng diễn ra trước mắt mọi người thật hãi hùng. Mười nữ
thanh niên nằm phủ phục dưới đất toàn thân co quắp, ôm chặt lấy nhau, họ đã bị lửa
thiêu cháy đen, cơ thể rút lại chỉ còn chưa đầy một mét. Mặt mũi không còn nhận
ra ai với ai, trông rất thảm thương, khi tách từng người, chỉ có phần da ở ngực
là còn nguyên vẹn.

Vì sao họ lại không chạy thoát?

Phân tích tại hiện trường phát hiện nguyên nhân khiến họ không
thể chạy được là do buổi tối họ đã lấy dây thép buộc chặt cánh cửa. Trong lúc hoảng
loạn không có cách nào gỡ ra được. Những chiếc dây thép đen sì còn buộc nguyên ở
cửa.

Họ đều sợ nửa đêm có người lẻn vào, mười người thiếu nữ ở chung
một phòng sao lại phải sợ có kẻ lẻn vào, kẻ đó là ai?

Họ không báo cáo sự việc lên trung đoàn, bởi vì họ không có cơ
hội để báo cáo”.

Nhiếp Phong gập cuốn sách lại, trong lòng trào lên nỗi niềm cảm
thương.

Lịch sử dường như ngưng đọng trong giây lát.

Không gian phòng đọc trở nên yên ắng kỳ lạ chỉ có tiếng thở dài
khe khẽ ở góc phòng.

Đột nhiên Nhiếp Phong có cảm giác như khuôn mặt Chung Đào hiện
ra - Một khuôn mặt thất thần.

Đám mây màu đỏ rực đó ám chỉ điều gì?

Nhiếp Phong lật lại cuốn sách, anh tiếp tục tìm hiểu, ở trang
cuối cùng anh tìm thấy địa điểm xảy ra tấn thảm kịch, nó được gọi bằng cái tên Lam
Tước Lĩnh, thuộc đại đội hai tiểu đoàn bốn trung đoàn... binh đoàn xây dựng Vân
Nam. Thời gian xảy ra sự việc kinh hoàng là năm 1972, ngày 24 tháng 6.

Nhiếp Phong lẩm nhẩm trong miệng: 1972... trong lòng anh hơi
rung động.

- 1972... 06... 24.

Nhiếp Phong đọc lại lần nữa.

Nối liền các số năm, tháng, ngày chẳng phải tạo thành dãy số
19720624 sao.

Dãy số này nhìn rất quen? Dường như đã nhìn thấy ở đâu đó thì
phải.

“Anh ơi! Thư viện sắp đóng cửa rồi”. Cô thủ thư trẻ ngồi trong
quầy nói vọng ra với Nhiếp Phong.

“Ồ! Buổi trưa ở đây cũng đóng cửa ạ?”.

“Buổi trưa là giờ nghỉ trưa”.

Nhiếp Phong thu dọn lại những quyển sách, đứng dậy, trong lúc
trả sách anh vô tình để quyển sách quay đầu ngược lại. Bất giác Nhiếp Phong chấn
động tâm can, tám chữ số trên “Giấy chiêu hồn” là 42602791. Nếu đảo lại chẳng phải
là 19720624 sao?

*

* *

Trên đường trở về nhà, khi đạp xe qua con đường Nhân Dân Nam
Lộ, anh ngẩng đầu nhìn lên bức tượng Mao chủ tịch bằng đá trắng đại lý đặt trước
cửa bảo tàng...

Hai mươi tám năm về trước cũng tại con đường này hàng nghìn hàng
vạn thanh niên trí thức Thành Đô vừa mới tốt nghiệp cấp ba đã lên đường theo tiếng
gọi của Tổ quốc xây dựng vùng đất Vân Nam hoang vu hẻo lánh.

Gần ba mươi năm sau, khi đi qua đây, con đường Nhân Dân Nam Lộ
ngựa xe nườm nượp, biểu tượng của thành phố hiện đại đổi thay từng ngày. Khó tìm
thấy dấu vết xưa kia. Bức tượng lớn vẫn còn, cánh tay vẫn chỉ về hướng Vân Nam nhưng
mộng tưởng của thanh thiếu niên nam nữ ngày nay nằm ở đâu? Một vị tiền bối trong
tòa soạn đã có lần kể: Từng có một vị ủy viên chính hiệp kiến nghị dỡ bỏ bức tượng
đó để tránh cho Người ngày nắng khỏi bị thiêu đốt, ngày mưa khỏi bị ướt mình. Nghe
đồn cơ quan hữu quan cũng đồng ý với phương án đó song đưa ra yêu cầu trong vòng
một đêm phải di chuyển được bức tượng. Dùng bộc phá thì không được phép, dùng xe
kéo thì cũng không xong. Sau này cuối cùng đành từ bỏ ý định đó. Chính vì vậy nên
bức tượng còn được bảo tồn cho đến nay. Không biết việc ấy có phải là thật hay chỉ
là lời đồn nhảm?

2

Nhiếp Phong ngồi trên ghế sofa trong phòng khách, anh đang đợi
điện thoại.

Con Nhã Hổ lúc lắc cái đầu, chạy đến gần giá sách, nó đứng bằng
hai chân sau, cái mũi hếch lên đánh hơi.

“Anh Nhiếp! Con Nhã Hổ đang tìm cái gì kìa!”.

Tiểu Cúc cầm cái giẻ lau đi qua nói.

Nhiếp Phong vừa mua về bốn quả bóng tennis, còn để túi nhựa giấu
ở tầng cao nhất của giá sách, cửa giá sách đóng kín, chẳng hiểu sao con vật này
lại phát hiện ra được!

Nhiếp Phong xoa xoa đầu nó: “Cho mày đến trường cảnh khuyển để
huấn luyện bắt kẻ xấu nhé!”.

Nhã Hổ ngoáy tít đuôi, có vẻ mừng rỡ lắm.

Tiếng chuông điện thoại đổ dồn, Nhiếp Phong nhấc ống nghe lên,
là một người bạn, anh Trung làm ở hội nhà văn thành phố gọi đến.

“Có một nữ đồng chí tên là Trình Hiểu Văn làm ở cục Lao động
thành phố trước đây cũng từng là thanh niên trí thức Thành Đô đi xây dựng Lam Giang,
chị ấy là một người rất nhiệt tình tham gia công tác xã hội”.

Nhiếp Phong ghi lại số điện thoại của người đó trong cuốn sổ
ghi chép rồi nói lời cảm ơn. Anh cần phải tìm hiểu sự việc “Mười nữ thanh niên tử
nạn” qua những người có mặt tại hiện trường lúc ấy.

Nhiếp Phong bấm số máy vừa nhận được song chỉ có tiếng nhạc chờ,
không có người nhấc máy. Buổi chiều tối trong lúc anh đang lên mạng thì nhận được
điện thoại của người phụ nữ đó. Trong tiếng điện thoại xen lẫn tiếng trẻ nhỏ, chắc
chị ta đang ở nhà. Người phụ nữ nhận mình là Trình Hiểu Văn. Chị hỏi Nhiếp Phong
mục đích muốn tìm hiểu điều gì, thái độ khá thoải mái.

“Tôi muốn tìm hiểu thời kỳ thanh niên trí thức xây dựng vùng
Lam Giang”.

“Không vấn đề gì, sáng mai hẹn sau đi”.

Hôm sau, Nhiếp Phong gọi lại cho người phụ nữ ấy. Máy di động
vẫn thông nhưng không có người nhận cuộc gọi.

Nhiếp Phong bấm số 114 hỏi tổng đài số điện thoại của cục Lao
động thành phố họ cho anh số điện thoại phòng làm việc của Trình Hiểu Văn. Anh gọi
vào số đó, người nhận điện là chị ta, giọng nói vẫn khá nhiệt tình.

“Ai giới thiệu tôi với anh?”.

“Một người bạn của tôi, là anh Trung Bình làm ở hội nhà văn thành
phố”.

“Tôi không quen Trung Bình”.

“Anh ấy cũng là thanh niên trí thức, anh ấy nói chị rất nhiệt
tình”.

“Anh muốn tìm hiểu việc gì?”.

“Tôi là phóng viên của tạp chí ‘Tây Bộ Dương Quang’ muốn viết
về thời kỳ ấy”.

“Cậu không trải qua cuộc sống của thanh niên trí thức e rằng
sẽ khó viết”. Người phụ nữ rất thẳng thắn.

“Tôi không phải viết một cuốn sách về thanh niên trí thức mà
chỉ muốn lấy tư liệu bối cảnh để viết một bài báo...”. Nhiếp Phong giải thích thêm
“Chủ yếu là muốn tìm hiểu về sự kiện mười nữ thanh niên trí thức ở đại đội hai,
tiểu đoàn bốn”.

“Họ đều bị thiêu sống, chết rất thảm thương. Tôi cũng là người
của tiểu đoàn bốn”.

“Chị xem lúc nào chúng ta có thể gặp nhau”. Nhiếp Phong vội vàng
hỏi.

“Tôi có gợi ý thế này, trước hết cậu cứ đi Tiêu Lam sơn trang,
núi Phượng Hoàng. Bắt chuyến xe 99 tới bến cuối cùng, bỏ ra thêm hai tệ đi xe máy
kéo ba bánh đến một nơi gọi là ‘Trung tâm hoạt động của thanh niên trí thức’”. Trình
Hiểu Văn giới thiệu.

“Cậu cứ đến đó tham quan để có được cảm xúc chân thật”.

“Nếu tiện, tôi xin gặp chị trước đã được không?”.

“Thế cũng được, mười rưỡi trưa nay nhé? Tôi hẹn cậu ở phòng làm
việc”.

“Rất cảm ơn chị!”.

Tiểu Cúc thấy Nhiếp Phong có vẻ rất vui bèn hỏi: “Anh Nhiếp hẹn
gặp ai mà hớn hở vậy?”.

“Một người phụ nữ”.

“Lại là phụ nữ”. Tiểu bảo mẫu bĩu môi.

Đến mười giờ, điện thoại trong phòng khách đổ chuông.

Tiểu Cúc nhấc điện thoại lên, cô hướng về phòng đọc sách lớn
tiếng gọi: “Anh Nhiếp, người ‘phụ nữ’ của anh gọi này”.

Nhiếp Phong vừa nhận điện thoại vừa khẽ nhắc Tiểu Cúc: “Làm gì
mà gọi to thế!”.

Quả nhiên đó đúng là điện thoại của Trình Hiểu Văn.

“Anh Nhiếp hả, tôi chuẩn bị có cuộc họp nên e là hôm nay không
thể gặp anh được”. Nhiếp Phong khá thất vọng.

“Vậy ngày mai hẹn chị lại vậy”.

“Cũng được”. Người đầu dây bên kia ngắt máy.

“Á”. Tiểu Cúc vui mừng như mở cờ trong bụng “‘Phụ nữ’ lại thất
hẹn hả anh?”.

“Cái cô này! Đi chỗ khác đi”.

Nhiếp Phong tạm thời quyết định trước tiên cứ đến Tiêu Lâm sơn
trang, núi Phượng Hoàng cái đã.

Anh gọi một chiếc taxi.

“Anh đi đâu?”. Người lái taxi hỏi.

“Cho tôi đến núi Phượng Hoàng”.

Chiếc xe lăn bánh vượt qua vùng quê nửa nông thôn nửa thành thị.
Xe cộ đi lại như mắc cửi, có chút hơi hỗn loạn. Nhiếp Phong nhìn ra ngoài cửa kính,
hai bên đường là hiệu sửa xe đạp, cửa hàng bán tạp hóa, sạp trái cây... Phía trước
cánh đồng trồng cải dầu đang vụ thu hoạch, lá rau da bò phủ đầy trên mặt đất.

Tri Viên nằm phía bắc thành phố nên cách đường lên núi Phượng
Hoàng không xa.

Đi hết mười bảy tệ tiền taxi là đã tới nơi.

Người lái xe theo bảng chỉ dẫn bên đường đỗ xe lại trước cổng
Tiêu Lâm sơn trang.

Cột trụ cổng bằng xi măng màu tro sẫm, bên trái treo một tấm
biển có ghi dòng chữ “Trung tâm hoạt động thanh niên trí thức Duy Thành đi xây dựng
Vân Nam”.

Đường vào lát đá phiến, một bên là rừng chuối tây, một bên là
hồ nước.

Theo lời giới thiệu của nữ giám đốc quản lý sơn trang, những
người lập nên trung tâm này đều là thanh niên trí thức hiện đang còn công tác. Bình
thường họ không ở đây nhưng vào định kỳ tổ chức hoạt động, trung tâm rất náo nhiệt.
Ông chủ của Tiêu Lâm sơn trang cũng là một thanh niên trí thức. Vì vậy đã bỏ tiền
túi ra xây dựng một tòa nhà nhỏ làm nơi tụ họp của những người đã từng trải qua
thời kỳ thanh niên trí thức. Ngày thường sơn trang kinh doanh dịch vụ nghỉ dưỡng.
Làm ăn cũng khá tốt.

Nữ giám đốc đưa Nhiếp Phong tham quan ngôi nhà, trong đó có một
căn phòng rộng chừng mười lăm mét vuông dành để trưng bày những tư liệu liên quan
đến thanh niên trí thức. Nhiếp Phong một mình đi một vòng quanh căn phòng, những
vật trưng bày ở đây có những thứ rất bình thường nhưng lại vô cùng quý giá. Có một
bức ảnh đen trắng chụp cảnh lao động của những thanh niên trí thức thời ấy, bức
ảnh được cắt ra từ một tờ báo cũ, giấy đã ố vàng. Ở giữa căn phòng để hai chiếc
tủ kính, tủ bên trái bày các loại ấn phẩm xuất bản phản ánh đời sống của thanh niên
trí thức, tủ bên phải để các cuốn “Sổ lưu niệm thanh niên trí thức đi xây dựng vùng
Điều” (Điều: tên gọi khác của Vân Nam), “Thông tin nội bộ”... Còn có một bộ quân
phục màu xanh đã cũ, bên cạnh có in dòng chữ “Kỷ niệm thanh niên trí thức Lam Giang
trở về quê hương”.

Sau khi tham quan hết căn nhà, vị nữ giám đốc giao cho một chàng
trai trẻ mặc áo xanh công nhân dẫn Nhiếp Phong đến quán trà Trúc Bằng.

Vượt qua hai cái hồ là đến quán trà, đó là một dãy nhà khá dài,
xung quanh người ta trồng rất nhiều chuối tây, ven hồ là hàng liễu rủ. Hai bên đường
là những đóa hoa hồng khoe sắc rực rỡ. Có lẽ ngày hôm nay không phải là ngày tổ
chức gặp mặt, dưới bóng cây si già vài du khách quây quanh chiếc bàn nhỏ đánh mạt
chược. Cả sơn trang không khí thật yên tĩnh, bên tai có thể nghe thấy tiếng tôm
búng nước, xa xa có tiếng máy kéo từ bên kia đường vọng lại.

Người thanh niên đi cùng nói với Nhiếp Phong: “Đây là quán trà
Trúc Bằng, các sản phẩm ở đây cũng do thanh niên trí thức tạo ra”.

Bàn ghế đều được làm từ trúc, có nét đặc sắc riêng đặc biệt.
Nhiếp Phong ngồi xuống ghế, anh gọi một cốc Hoa Mao Phong giá mười tệ.

Bốn mặt quán dán, treo khá nhiều tranh ảnh, đều miêu tả những
hoạt động của thanh niên trí thức Thành Đô khai phá, xây dựng vùng đất biên cương
Vân Nam. Một dải lụa màu xanh nhạt, rộng trên dưới một mét dài khoàng ba mươi mét
bao quanh bốn bức tường quán Trúc Bằng, tạo ra nét khác biệt.

Nhiếp Phong đứng dậy chậm rãi dạo bước, cảm giác như đang đến
một ngã ba sông vắng lặng.

Trên tấm lụa chi chít những lời đề tự viết bằng bút dạ, màu mực
khác nhau, màu xanh, màu đen, màu đỏ... Các dòng chữ, bút tích chen chúc nhau, nhiều
chữ màu mực đã nhòa hay mờ đi. Đây là tấm lụa được những thanh niên trí thức lưu
lại trong buổi lễ meeting kỷ niệm thanh niên trí thức Thành Đô tại quảng trường
Nhân Dân Nam Lộ chín năm về trước. Tấm lụa là nơi để họ bộc bạch những tâm tư tình
cảm của một thời thanh niên sôi nổi đã qua cũng là nơi để lớp hậu sinh nói lên cảm
nghĩ của mình.

Nhiếp Phong lấy chiếc bút mang theo bên mình vừa xem vừa ghi
lại.

Đập vào mắt anh đầu tiên là hàng chữ nhỏ nhắn.

“Mẹ của cháu là thanh niên trí thức Vân Nam, bà tên là Trương
Yên - ngày 9 tháng 6 Khang Khang”.

“Cháu là con gái của thanh niên trí thức, bố cháu tên là Lưu
Vệ Đông - Lưu Vy”.

“Bố mẹ tôi năm đó ở tiểu đoàn ba trung đoàn bảy. Tôi rất thích
nghe mẹ kể về những câu chuyện ở Vân Nam - Châu Tiểu Băng”.

...

Viền trên tấm lụa lưu lại dòng chữ khá lưu loát.

Những năm tháng đó trong giây phút này như ngưng đọng lại.

Nó kể cho lớp hậu thế chúng tôi một câu chuyện chân thực.

Bên dưới là hàng chữ màu xanh thẫm, do một cô bé tiểu học có
tên Kim viết rất có cảm xúc.

Con đã xem triển lãm, không thể quên rừng cao su xanh xanh, hạt
cà phê tim tím.

Con là lớp hậu sinh, con rất ngưỡng mộ thời thanh xuân của cha
mẹ mình.

Bên cạnh đi cùng có dòng chữ, nét bút rất thô.

Tôi nguyền rủa thời kỳ đó!

Tôi ngưỡng mộ các bạn.

Nguyên đoàn viên thanh niên chi đoàn cảnh mã Thành Đô, hiện vẫn
ở Vân Nam.

Nhiếp Phong dịch chuyển vài bước chân, nhìn thấy bên trái có
vài nét chữ rắn rỏi, không ký tên. Nhưng nội dung dường như là những tiếng kêu gào
thảm thiết.

Là lý tưởng? Là chí
nguyện?

Là đầy ải? Là dối
trá?

Xin để lịch sử trả
lời!

Thời gian, lịch sử,
những câu chuyện về thanh niên trí thức Trung Quốc sẽ truyền mãi cho đời sau, ai
có thể trả lời những oan ức, đau khổ thét gào của người lưu lại dòng chữ đó. Nhiếp
Phong xem xét dòng chữ ở bên trái tấm lụa, khi anh vòng sang bên cạnh chợt nhìn
thấy dòng chữ của một thanh niên trí thức ở trung đoàn...

Hồn gắn Lam Giang,
còn sống thì không bao giờ quên.

... đại đội hai, tiểu
đoàn bốn, trung đoàn...

Lối viết theo kiểu
chữ thảo, nét bút khá cứng cỏi.

Nhiếp Phong chăm chú
nhìn vào dòng chữ đó, phía trái bên dưới có một dòng chữ khác nhưng nét bút đã bị
nhòe đi chỉ có thể đọc được “Thanh xuân... hổ thẹn...”, phía dưới nữa có dòng khẩu
hiệu viết bằng bút mực xanh: “Tinh thần thanh niên trí thức vạn tuế”...

Hai mắt Nhiếp Phong
tiếp tục lướt trên tấm vải, dường như có một dự cảm đặc biệt thúc giục anh làm như
vậy.

Những dòng chữ chen
chúc nhau như những thanh âm từ ngàn xưa vọng về, có thể nghe thấy tiếng hào hùng,
tiếng căm hận ai oán từ đáy lòng, cũng có cả lời tâm sự ngây thơ thánh thiện. Tất
cả âm thanh đó rung động lương tri của mỗi người dân Trung Quốc.

Hàng chữ thiêu đốt
tâm can lướt qua:

Tám năm gió và mưa,
máu và nước mắt.

Đã từng nguyền rủa.
Càng khó quên hồi ức xa xưa.

Không bao giờ quên
được cây cao su.

Hàng chữ cuối cùng
viết bằng mực đỏ, nét bút mảnh mai giống như ngọn lửa đang bừng bừng cháy.

Thời thanh xuân không
hối hận nhưng cái giá phải trả sao lớn quá!

Nhiếp Phong chợt nhớ
ra dường như những câu này Chung Đào đã từng nói với anh. Đi sang góc khác, đó là
những lời tâm sự về tình yêu đôi lứa của những thanh niên trí thức thời đó. Vô tình
Nhiếp Phong nhìn thấy một dòng chữ màu đen, nét bút khá to.

Mọi thứ đều có thể
quên đi.

Duy có mối tình đầu
của tôi ở Vân Nam.

Tình yêu của tôi,
huyết hải thâm thù của tôi.

Tên phỉ mặt cười,
cho dù ngươi có chạy đến chân trời.

Ta cũng sẽ tìm thấy
ngươi.

Phía dưới đề tên:
Hắc Oa

Đọc đoạn văn đó vừa
giống như bài hịch vừa giống như lời thề khiến Nhiếp Phong không khỏi chấn động.

Chợt nhớ đến điều
gì Nhiếp Phong quay lại ngôi nhà có căn phòng lưu niệm, anh nhìn bà giám đốc mở
tủ kính lấy cho quyển “Ghi chép thông tin”.

Nhiếp Phong tra trong
đó và tìm thấy danh sách thành viên đại đội hai, tiểu đoàn bốn, trung đoàn...

Trong một trang khác
anh tìm thấy cái tên “Chung Đào”, địa chỉ liên lạc chung cư... đường Thắng Lợi khu
Đông thành phố. Ngay dưới tên Chung Đào là tên của Đinh Lam.

Thật không ngờ thì
ra Đinh Lam cũng là thanh niên trí thức. Hơn nữa bọn họ lại ở cùng đại đội.

*

* *

Buổi sáng ngày hôm
sau, Nhiếp Phong gặp Trình Hiểu Văn, đó là một phụ nữ khoảng bốn lăm, bốn sáu tuổi,
mái tóc cắt ngắn, khuôn mặt hơi béo, mặc một chiếc váy hoa sẫm màu, dáng người khá
nhanh nhẹn. Phòng làm việc của chị không được rộng, trên tường treo hai câu đối,
tủ tài liệu sơn màu nhũ bạc dựng sát các vách tường, không gian điển hình cho phong
cách công sở.

Nhiếp Phong vào ngay
việc chính: “Hôm qua tôi đã đi Tiêu Lâm sơn trang”.

“Thế nào, cậu có thu
hoạch được gì không?”. Trình Hiểu Văn nhiệt tình hỏi.

“Cũng có thể nói là
được, song còn một số việc chưa được hiểu rõ”.

“Là việc gì?”.

“Chị có quen Đinh
Lam không ạ?”.

“Có, chúng tôi cùng
ở đại đội hai, tiểu đoàn bốn”.

“Thế còn Chung Đào?”.

“Cũng không quen lắm,
thời trung học anh ấy không học cùng cấp với chúng tôi”.