14

ERWIN ROMMEL QUÂN NHÂN

ÔNG FELDMARSCHALL

THEO CLAUSEWITZ, NHÂN CÁCH CỦA
MỘT cấp chỉ huy đòi hỏi những khả năng tri thức cao cấp, kết nối với “sức mạnh
của ý chí” và với “sự can đảm của linh hồn”. “Mỗi cuộc hành quân, ông nói, phải
được chỉ đạo bởi một bộ óc sáng suốt và đơn giản.”

Riêng về các chi tiết chiến
thuật nhỏ nhặt, cuốn sách của Rommel nhan đề Bộ binh tấn công chứng tỏ một cách
đầy đủ nghệ thuật đưa các khó khăn trở thành một công thức đơn giản. Ông cũng
áp dụng năng khiếu ấy trong lãnh vực chỉ huy trung cấp và cao cấp. Tuy nhiên khả
năng thiết lập và thi hành các kế hoạch chiến lược thì có vẻ xa lạ với ông hơn
là chiến thuật và kỹ thuật. Ông ta có năng khiếu bẩm sinh để thấy và giải quyết
một cách đơn giản các vấn đề phức tạp. Ông đòi hỏi sự rõ rang trong các báo cáo
kết quả thu đạt được. Ông ghét các lời xin lỗi đính chánh và các sự phóng đại của
tuyên truyền, chẳng hạn như từ năm 1941, thể hiện quá nhiều, lãnh vực chính trị
trong các danh từ của các bản báo cáo của Quân đội, tuy nhiên đôi khi ông phải
nhượng bộ trước quan điểm về sự cần thiết phải có tuyên truyền.

Trên chiến trường, Thống chế
có một thứ” trực giác”, một cái” liếc mắt”. Cách chỉ huy của ông không những chỉ
được hành xử trên phương diện trí thức mà còn trên bình diện thực tại tùy theo”
các biến cố” và” các biến chuyển của tình hình”. Đấy là một bậc thầy của sự” xử
trí bất ngờ”, nhờ một thiên phú ước đoán và một sức mạnh quyết định cá nhân.
Trong các lãnh vực kỹ thuật và thực hành, trí tưởng tượng của ông luôn luôn
tuôn trào vô số ý kiến mới.

Trong chiến dịch tại Bắc
Phi, chính những đối thủ của ông cũng phải ngán tài” đánh hơi” của” con cáo già
của sa mạc”. Churchill giải thích trước Quốc Hội cuộc rút lui kinh hồn của Anh
tại Bắc phi đã từng nói: Trước mặt chúng ta, chúng ta có một tướng lãnh vĩ đại”.
Năm 1942, một cuộc điều tra của viện Gallup (Hoa Kỳ đã xem ông như là “vị tướng
lãnh tài ba nhất và khéo léo nhất”, chính như thế mà ông nổi tiếng khắp thế giới.)

Rommel cũng chứng tỏ sự vững
chãi cần thiết trong sự được thua của chiến tranh và trong các cơn khủng hoảng
của chiến trận. Trí thông minh vững chắc của một quân nhân đã che chở ông khỏi
rơi vào các ý tưởng, nó cho ông cảm nghĩ chính xác về các cao điểm của trận chiến
và điểm tột cùng của chiến tranh.

Moltke muốn thấy quyền hành
và niềm tin bổ túc lẫn cho nhau.

Mặc dầu đôi khi Rommel có
khuynh hướng quá đòi hỏi, quá cứng rắn, ông ta có thiên phủ lôi kéo binh sĩ,
hành động ly kỳ, mà không thể được giải thích một cách trí thức, của một cấp chỉ
huy đối với binh sĩ. Trong sự phong phú toàn diện của đức thánh con người nơi
ông, mọi người đều cảm thấy tim ông đang hướng về mình. Cho nên, Thống chế đã
có thể cùng lúc chế ngự được hoàn cảnh lẫn tâm hồn con người.

Đó là trường hợp đã xảy ra từ
năm 1915, tại Argonne. Khi Thiếu úy Rommel dẫn đại diện đội liên lạc của mình
đi trong khu vực kế cận, mọi người đều cảm thấy an lòng giống như là khi, trong
đệ nhị thế chiến, viên tư lệnh thiết giáp với sư đoàn ma quái ông, tràn như giông
bão ngang qua nước Pháp hay trong sa mạc Phi châu tại El Alamein và tại Tobrouk.
“Rommel ở đâu? Đàng trước!” binh sĩ la hét. Napoléon đã từng nói: “Người ta
không thể chỉ huy một đạo quân từ Điện Tuileries”. Sự cần thiết này cũng áp dụng
trong thời đại của chúng ta, thời đại của sự phát triển kỹ thuật mạnh mẽ.
Rommel là “ông Thống chế đi tiên phong” tân thời. Ông đã thực hiện sự liên lạc
chỉ huy từ đơn vị tiền phương cho đến bộ chỉ huy cần thiết của trận chiến. Ông
không biết nghĩ ngợi gì; người ta thấy ông khắp nơi nào mà ông thấy cần phải
tác động quân sĩ. Ông ta áp đặt sức mạnh sáng kiến của ông. Ông thích tính cách
cơ động của các đơn vị, sự chuyển dịch không ngừng, đời sống nhọc nhằn, sự hiện
diện tột đỉnh của binh sĩ. Mối tương quan mật thiết với các chiến sĩ ấy thiếu vắng
nơi Hitler. Trái ngược hẳn với ông ta, Rommel có nghệ thuật lãnh đạo con người ấy
quân sĩ ấy mà Max Piccolomini của Schiller tán tụng với Wallenstein:

“Ông biết trích lấy sức mạnh nơi mỗi người,

Sức mạnh đặc thù, mà ông gieo trồng,

Ông để cho mọi người tự nhiên,

Ông chỉ xem chừng cho họ luôn luôn

Ở vào vị trí đứng đắn; cho nên, ông ta biết
làm

Cho sức mạnh của mọi người

Thành sức mạnh của mình.”

CON NGƯỜI

BÁ TƯỚC SCHLIEFFEN ĐÒI HỎI
NƠI NGƯỜI lãnh đạo sự tiếp hợp giữa trí thông minh, tình cảm và ý chí của tánh
tình Non Videri, sed esse – hiện hữu hơn là biểu hiện. Trong sự gặp gỡ giữa lý
trí và sức mạnh phi lý của chiến tranh, trong sự quân bình giữa khoa học và
hành động, con người được xác nhận nơi người lãnh đạo. Thống chế vẫn” luôn luôn
là Rommel trước sau như một” con người mà trong các hoàn cảnh nguy cấp vẫn hoàn
thành bổn phận của mình. Một quân nhân được ban cấp cho “ sự can đảm của một
công dân”, mà tình yêu quê hương đặt căn bản trên sự chân chính trên sự kết nối
chặt chẽ với đất mẹ và với vũ trụ chuyển động không ngừng. Thuần khiết, trong
sáng, cởi mở trong tình bạn cũng như trong sự thù hận, Rommel là một con người
tự do về phương diện nội tâm. Đối với ông, danh dự hòa lẫn với lương tâm.

Gương mặt ông tràn đầy tình
nhân đạo nồng nàn, mặc dầu thể hiện năng lực và sự táo bạo, nhưng với cặp mắt
xanh trong sáng đã gợi cho người khác lòng tin. Cứng rắn với chính mình, ông đã
sống hết sức khắc khổ, tuy nhiên ông không khinh thường những vui thú về thi
ca, và mãi rất trễ về sau ông mới tự đặt cho mình các vấn đề tối thược. Ông có
thể có vẻ khô khan và khép kín. Nhưng trong một khung cảnh thân mật thì đấy là
một người bạn trong số các người bạn, với một óc hài hước có hạng.

Xã hội tánh của ông thể hiện
mạnh mẽ: điều đó chắc chắn phát sinh từ nguồn gốc người vùng Sauabe của ông.
Tâm tánh hào hiệp của ông vẫn được dân chứng làm kiểu mẫu. Nó vẫn còn sống động
trong rất nhiều giai thoại. Chính đối thủ của ông cũng phải nghiêng mình trước
vị” tướng lãnh anh hung mã thượng” (dashing General).

Erwin Rommel sẽ còn là biểu
tượng của đời sống quân sự thuần túy của Đức quốc, Cuộc đời của ông, hoạt động
của ông cho đến sự hy sinh của ông là một di sản vĩnh cửu của hùng khí và của
nhân tính xứ sở của ông.