Đường quốc lộ giờ đang chật cứng xe cộ, nửa ngày trời
chẳng động đậy được gì, tôi tắt hệ thống đánh lửa của xe để nước không sôi sùng
sục, chiếc xe đang rung bần bật vụt chốc đã im bặt, tôi hỏi: Na Na, em không
thấy chiếc xe này già cỗi quá rồi, ngồi hơi bức bối sao?

Na Na nói: Không thấy gì cả, lấy gà theo gà lấy chó theo
chó, ngồi xe thì theo xe thôi, công việc mà em làm dù sao theo lý mà nói, cũng
là một công việc nhàn hạ và thoải mái nhất, thế nhưng cũng chẳng sung sướng gì
đâu, nên những thứ khác chẳng là vấn đề, em nào có khó tính thế, anh cứ lái xe
đi, em thế nào cũng được. Như thế này đã là tốt lắm rồi.

Tôi giở bản đồ ra xem, đối chiếu với biển chỉ dẫn trên
đường quốc lộ, tôi phát hiện ra chỉ dẫn trên bản đồ và đường tôi đi không giống
nhau. Tôi mở cửa xe, đứng trên bậc lên xuống nhìn về phía trước, tại điểm cuối
tầm nhìn của tôi, con đường vẫn tắc cứng. Na Na cầm tấm bản đồ từ tay tôi, rồi
hỏi: Đi đâu đây?

Tôi chỉ tay về hướng một thành phố, nói: Nơi đó.

Na Na nói: Được thôi, em cũng đến đó.

Tôi hỏi: Em đến đó bao giờ chưa?

Na Na nói: Đương nhiên là chưa rồi, nhưng em muốn đến đó,
em có quen bạn ở đấy. Thực ra nếu không tắc đường, chỉ lái xe một ngày là tới
nơi. Anh đến kịp đấy. Thời gian của anh vẫn còn đủ mà.

Na Na lại nói tiếp: Đi đường vòng đi.

Tôi bảo: Vòng không nổi, cũng không qua được, chúng ta
phải đi qua một chiếc cầu, còn nếu đi vòng lại sẽ phải đi rất xa.

Na Na nói: Không sao đâu, em cũng chẳng có mục đích gì
mà.

Tôi bảo: Nhưng anh có.

Na Na hỏi: À, rốt cuộc anh đến đó làm gì?

Tôi đáp: Anh phải đi đón một người bạn.

Na Na hờ hững hỏi: Là con gái sao?

Tôi bảo: Là con trai.

Na Na liền tươi tỉnh hỏi: Anh đi về hướng nào?

Tôi nói: Chà, em có kinh nghiệm mà.

Na Na ngẩn người, nói: Ừm, cũng đúng. Nhưng sao anh có
thể kiên trì như thế với một người đàn ông nhỉ, đi xa như vậy, anh ấy là thế
nào với anh vậy?

Tôi nói: Nó là thằng bạn thân của anh, cái thứ mà em đang
đặt mông lên là do nó làm đấy.

Na Na nói: Oa, anh ta biết làm đệm ngồi à?

Tôi đáp: Không, chiếc xe này là do nó làm.

Na Na nói: Tuyệt quá. Em cũng thích những người có tay
nghề như thế lắm.

Tôi bảo: Em cũng được coi là người có tay nghề lâu năm
đấy.

Na Na nói: Anh đang cười em hả. Tôi bảo: Anh đâu có.

Na Na khẽ nghịch những lọn tóc lòa xòa trước mặt, trầm
ngâm nói: Em biết thực ra anh rất coi thường nghề này của bọn em.

Tôi bảo: Điều đó cũng bình thường mà. Sau này em phải lấy
chồng, phải tìm đến nơi nào xa chút, em có định về quê không?

Na Na nói: Thực ra em chưa có dự định, con gái bọn em, đã
đi ra ngoài rồi, thường thì không muốn quay về nữa, thực tế ở nhà mọi người
cũng chỉ quan tâm đến em trai, hơn nữa lũ con gái bọn em ra ngoài đa phần làm
cái nghề này. Anh biết không, nếu làm lâu năm, mọi người chỉ cần nhìn thoáng là
biết, biết rồi thì truyền tai nhau, quê em bé tí như thế, tin tức đi nhanh lắm,
cho dù em đoán trong lòng cha mẹ em cũng hiểu rõ, nhưng chỉ cần đừng làm mất
mặt họ là được rồi.

Tôi hỏi: Vậy em nói với bố mẹ em ra ngoài làm gì?

Na Na nói: Trước đây bọn em đều bảo là làm nhân viên mát
xa, nhưng giờ không nói vậy được nữa, làm cái nghề này đều biết là chân chính
thì chẳng kiếm được bao nhiêu tiền, nói vậy chẳng qua cho mọi người yên tâm
thôi, cho nên em bảo là kinh doanh buôn bán.

Tôi cười nói: Buôn bán sao, ha ha, vậy em bán cái gì?

Na Na trả lời: Bán thân.

Đoàn xe phía trước đã nhích lên được một chút, nhưng phía
sau đã lại dài dằng dặc, hi vọng quay đầu của chúng tôi đã bị dập tắt hoàn
toàn, chúng tôi chỉ còn cách hòa vào dòng xe nhích từng bước một lên trước, chờ
đợi thảm kịch của ai đó vừa xảy ra. Trong lúc ấy, có vài chiếc xe tải vẫn nổ
máy, rõ ràng là muốn nhìn thấy bi kịch của người khác, may mà tôi vẫn còn vững
vàng, không thì đã tự biến mình thành bi kịch nhỏ trong những bi kịch rồi. Tôi
không biết phía trước xảy ra tai nạn nghiêm trọng như thế nào, chỉ là một sự cố
nhẹ hay là cả một vụ tai nạn, thế nhưng những điều đó cũng chẳng có mấy quan hệ
với những người đang ngồi trên xe đây. Tôi chợt nhớ về công việc đầu tiên và
người con gái đầu tiên của mình.

Công việc đầu tiên của tôi là một phóng viên. Tôi luôn
thấy trong mọi chuyện, mình chỉ là một người đứng ngoài quan sát, trong khi
luôn muốn là người được tham gia, nhưng tôi luôn chậm một bước, tôi nghĩ, trở
thành một phóng viên, sẽ có thể đến hiện trường đầu tiên. Nhưng ngay sau khi
vào nghề, tôi đã nhận ra một cách rõ ràng rằng mình vẫn là một kẻ đứng ngoài quan
sát, chỉ là một kẻ quan sát đến nhanh hơn người khác mà thôi. Nhưng tôi cũng đã
thỏa mãn với việc tường thuật và ghi nhớ lại. Cảm giác này đã vô cùng rõ rệt kể
từ cái ngày anh Đinh Đinh rời quê hương ra đi, vì tôi muốn được cùng anh đến
chốn phồn hoa đầy nguy hiểm ấy, nhưng đã bị anh thẳng thừng từ chối. Anh còn
nói: Em vẫn còn nhỏ, em chỉ nhìn thôi là được rồi. Từ sau lần đó, tôi luôn có
cảm giác, lúc nào mình cũng đi trên con đường mà người khác đã mở ra rồi, hoặc
khúc khuỷu, hoặc bằng phẳng. Khi mới bắt đầu vào nghề tôi cảm thấy rất phấn
khích. Tôi vào làm trong một tòa soạn báo lớn. Lần đó tuyển tất cả bốn phóng
viên mới, khi mở tiệc chào mừng chúng tôi, tôi nhìn thấy ông phó tổng biên tập
của tòa soạn. Ông ta trình bày cho bọn tôi về quan điểm tin tức chủ nghĩa xã
hội, còn bảo chúng tôi rằng, nghề này chẳng phải thần thánh gì, nhưng chớ có
quên điều mình đang theo đuổi.

Khi đó thực lòng tôi chỉ theo đuổi tiền lương. Tôi thuê
một căn phòng ở gần tòa soạn. Ban đầu là thuê chung, nhân vật ở cùng tôi là một
anh bạn, kết quả là đến một ngày, sau khi tắm rửa xong xuôi anh ta bất chợt
tiến về phía tôi tỏ tình, tôi choáng váng vô cùng, nhưng vẫn giữ được bản lĩnh
nghề nghiệp, phản ứng đầu tiên của tôi là suy nghĩ xem liệu việc này có thể trở
thành tin hot được không? Khi ấy tôi vẫn đang là phóng viên thực tập, thế là
tôi mới đi hỏi biên tập của mình, nói có một cậu con trai đang theo đuổi em, em
có nên làm chủ đề này không. Biên tập nhìn tôi hồi lâu, nói: Anh bạn trẻ à, làm
tin tức không nhất thiết phải có mặt mình trong đó.

Sau đó tôi chuyển nhà. Hắn rất buồn. Hắn bảo tôi rằng
không cần chuyển đi đâu, tiền phòng cứ để một mình hắn lo, tôi chẳng phải làm
gì cả, chỉ cần tôi lặng lẽ nằm bên cạnh hắn là được. Nhưng tôi cứ nghĩ đến việc
bị một thằng đàn ông ở cách mình mấy mét, lại đang có ý khiêu dâm, thì không
tài nào chấp nhận được. Lần thứ hai, tôi tìm được một căn phòng chật chội cũ
kĩ, nhưng cũng chỉ đủ một người ở mà thôi. Mỗi sáng, chúng tôi đều có một cuộc
họp, xuất hiện không ngớt trong cuộc họp này là những tin tức rất có ý nghĩa,
tôi nghe thấy mà nhiệt huyết trong người trào dâng ngùn ngụt. Sau đó Tổng biên
tập bảo tôi, những thứ này, không thể đăng báo. Sau rồi chúng tôi lại bắt đầu
tự đào bới và xông pha. Tôi bắt đầu công việc bằng cách dấn thân vào mảng tin
tức giải trí, thế nhưng tôi vẫn vô cùng mong muốn được phụ trách mảng tin tức
xã hội, vì tôi cảm thấy chỉ có tin tức xã hội mới có thể giải quyết được một
chút vấn đề. Nhưng tin tức giải trí cũng có cái hay của nó, đó chính là có thể
nhận được không ít phong bì. Tình hình khi ấy một phong bì từ 300 đến 500 tệ,
tôi ban đầu cũng từ chối một vài lần, nhưng tòa soạn rất lo lắng căng thẳng,
nói rằng một vài nhân vật bầu sô của minh tinh cứ theo dõi hỏi thăm, liệu có
phải là báo định viết những thứ không nể nang gì đến mức ngọc đá cũng phải tan
không. Tôi bảo không phải, tôi và họ đâu có ân oán gì, buổi họp báo của anh tổ
chức để giới thiệu nội dung gì, tôi sẽ viết theo hướng ấy chứ sao. Sau này có
một anh phóng viên kì cựu bảo tôi rằng: Cậu cho mình là Lôi Phong[15], người ta
cho rằng cậu là Hoàng Kế Quang[16] đấy, cũng chỉ mấy trăm tệ bạc, cậu nên nhận
đi. Tôi tuy đã nhận tiền rồi, nhưng trong lòng cũng chẳng thoải mái gì. Tôi nói
với một người bạn rằng tôi muốn chuyển sang mảng tin tức xã hội, ở đó sẽ không
còn phải nhận phong bì nữa.

[15]Lôi
Phong là một chiến sĩ của quân Giải Phóng Nhân dân Trung Quốc. Sau khi qua đời,
Lôi Phong được hình tượng hóa thành một nhân vật vị tha và khiêm tốn, một người
hết lòng với Đảng Cộng sản và nhân dân Trung Quốc.

[16]Hoàng
Kế Quang là tình nguyện viên Nhân dân Trung Quốc, được trao giải thưởng “siêu
anh hùng”. Ông không những trở thành hội viên lớp đầu tiên của nông hội, tích
cực đả kích địa chủ mà còn đảm đương cương vị dân binh trong thôn.

Bạn tôi nói: Cậu thâm hiểm quá đấy, bên đó công nhận là
không có phong bì, vì chẳng nhét được bao nhiêu tiền, thường là trực tiếp
chuyển khoản, cậu đi bóc trần sự thật của người ta, người ta tự nhiên cũng phải
có quan hệ với cậu.

Tôi bảo: Tớ không có ý đó, nhưng lẽ nào người làm báo không
có ai là chính nhân quân tử sao?

Bạn tôi nói: Có chứ, trong mỗi nhóm đều có một vài người
như thế.

Tôi hỏi: Những người đó ở đâu rồi?

Bạn tôi bảo: Bị sa thải hết rồi.

Ngày hôm đấy tôi viết đơn xin thôi việc, vì dẫu sao đây
cũng là công việc đầu tiên của tôi. Tôi tin chắc rằng mình chỉ vào nhầm tòa
soạn báo chứ hoàn toàn không phải chọn nhầm nghề. Tối đó tôi uống say bí tỉ và
nói với người bạn kia: Cậu biết không, tuy hồi bé tớ muốn làm mì kéo, nhưng giờ
đã trở thành nhà báo, bản thân tớ cũng có lý tưởng của riêng mình.

Bạn tôi bảo: Khi đó cậu không biết đó thôi, những người
có thể chi phối cậu, khả năng của họ lớn đến mức nào.

Tôi nói: Tớ tin chắc chắn rằng tà ác không thể chế ngự
được chính nghĩa.

Cậu ấy nghếch miệng nói: Ừm, nhưng bọn họ có thể định nghĩa
được thế nào là chính nghĩa và tà ác.

Tôi nói: Ngày mai cậu sẽ không còn gặp tớ nữa đâu. Tớ
dừng mọi chuyện tại đây, ngày mai, khi mặt trời xuất hiện, cậu, sau này, không
còn thấy, tớ.

Ngày hôm sau, tôi vẫn đến văn phòng. Thực ra đêm qua tôi
rất tỉnh, nhưng tôi hi vọng người bạn kia của mình đã say rồi. Có điều tôi nói
đúng, người bạn kia của tôi không còn nhìn thấy tôi nữa, vì anh ta đã bị sa
thải. Khi tuần san tin tức tiết lộ những thông tin về vụ án nhận hối lộ thương
mại được phát hành, đại cổ đông của công ty đó lại là ông anh vợ của con Bí thư
Thành ủy chúng tôi. Tôi đi đến bộ phận nhân sự để xin thôi việc, nhưng những
tình tiết trong phim lại nảy sinh, tôi còn chưa kịp mở miệng, chủ nhiệm lại bảo
tôi: Đang định tìm cậu, cậu thay thế vị trí của anh bạn kia đi, sau này nếu có
tìm hiểu việc gì cũng cần phải kỹ càng một chút, mỗi tình huống đều cần phải rõ
ràng chính xác. Chúng tôi rất muốn giữ cậu ta lại, nhưng thực sự là không giữ
được, người mà cậu ấy đắc tội có thế lực rất lớn, có điều cậu yên tâm, về
chuyện này khi cậu ta viết bài cũng không rõ ràng đâu. Chúng ta cũng không ai
hiểu rõ hết, cứ mơ mơ hồ hồ rồi đăng báo như thế, trách nhiệm cũng không nên do
một mình cậu ta chịu hết như vậy, nên tòa soạn đã sắp xếp cho cậu ấy đi làm
biên tập tuần san văn học Hừng đông, bộ phận thấp nhất của cơ quan, nhất định
cậu phải cẩn thận tỉ mỉ hơn đấy.

Khoảng thời gian sau khi trở về, tôi mặc kệ ngày đêm lúc
nào cũng cắm đầu vào xem băng đĩa, xem đến mấy trăm đĩa phim. Đây là cách thức
để mình lú lẫn hồ đồ còn hơn cả dùng thuốc phiện, tôi là một người rất dễ thay
đổi, nhìn thấy anh hùng trở thành anh hùng, thấy thằng ngốc trở thành thằng
ngốc, thấy đàn bà trở thành đàn bà, duy chỉ khi trông thấy chó mèo cắn nhau,
tôi thực sự không biết là nên trở thành mèo tốt hơn hay trở thành chó tốt hơn
đây. Tôi thường nghe người ta nói, cuộc sống giống như một bộ phim điện ảnh.
Tôi bảo: Kệ xác mày, cuộc sống sẽ như một tập phim truyền hình, làm ẩu làm bừa,
không có logic, toàn những thứ dung tục tầm thường, dây dưa rườm rà, nhưng lại
chẳng thể nào dứt ra được. Mỗi lần tôi xem hết một bộ phim hay, là đêm đó không
biết bao nhiêu lần tôi lại nghĩ đến việc ngày hôm sau mình sẽ kiên quyết từ
chức, sẽ mắng cho mọi người một trận te tua khiến tất cả đều than khóc, ngay
đến cả cảnh tượng đánh nhau tơi bời khói lửa tôi cũng đã tưởng tượng ra cả rồi.

Tôi tin rằng, trong một thế giới như thế, những chuyện mà
bạn dùng trí não để suy nghĩ, bạn sẽ luôn tưởng rằng mình đã từng làm rồi.

Nguyên nhân mà tôi không thể rời bỏ công việc này là vì
tôi được tăng lương, hơn nữa tôi lại bắt đầu yêu. Tôi đến trường nghệ thuật để
phỏng vấn một giáo viên của lớp diễn xuất, sau đó lại đến phỏng vấn một đám học
sinh. Tôi đã yêu một cô học sinh ở đó. Em nhỏ hơn tôi sáu tuổi tên là Mạnh
Mạnh. Tôi phỏng vấn em, em nói mình đến chỗ này vì muốn trở thành ngôi sao,
không phải vì danh, cũng chẳng phải vì lợi, mà chính vì bản thân mình. Huống hồ
từ trước đến nay chưa từng có nữ minh tinh nào họ Mạnh cả.

Tôi khi ấy đã ngắt lời em, nói: Có Mạnh Đinh Vi và Mạnh
Quảng Mỹ.

Em bảo: Vậy ở lục địa chưa có, huống hồ là họ đều chưa
xứng với danh xưng đó.

Tôi hỏi em: Vậy em đã lên kế hoạch cho bản thân chưa?

Em bảo: Con đường của bọn em đều không thể tự mình vạch
ra, mà đều do người khác điều khiển.

Tôi nghe vậy thấy đau lòng vô cùng, tôi bảo: Những câu
chuyện tiếp theo sẽ không nằm trong nội dung phỏng vấn nữa, tôi có giúp được gì
cho em không?

Em bảo: Anh viết nhiều về em một chút.

Sau khi trở về đúng là tôi có viết về cô ấy nhiều hơn một
chút. Nhưng khi báo đăng thì đã bị lược bỏ rất nhiều. Vì chuyện này mà tôi đã
cãi lý với Tổng biên tập. Ông ta cho rằng, chẳng ai biết người này, thế mà
trong bài phỏng vấn, ngôi sao điện ảnh nói có hai câu, cô ta nói tận bốn câu.
Tôi bảo: Vì những lời cô ấy nói phản ánh rất đúng hiện thực, em cảm thấy đặc
biệt ý nghĩa.

Tổng biên tập bảo: Còn tôi thì thấy đặc biệt vô nghĩa,
thôi thế nhé.

Sau này Mạnh Mạnh chủ động gọi điện thoại cho tôi, bảo:
Đi chơi đi, đi hát.

Tôi ngập ngừng một lát, rồi hỏi: Ở đâu?

Và rồi bọn tôi đã thành đôi.

Quá trình yêu đương của chúng tôi là như thế này, em nói
với tôi rằng em là một người con gái tốt, thế nhưng khi vừa mới đến đây, thẳng
thắn mà nói, em không đảm bảo mình sẽ không thay đổi, bởi thế giới này giống
như ếch trong nồi nước sôi vậy.

Tôi bảo: Thực ra ếch trong nồi nước sôi là một câu tục
ngữ sai lầm, nước sôi không luộc được ếch đâu.

Mạnh Mạnh bảo tôi: Anh toàn nói những chuyện kì quặc.

Tôi bảo: Thật mà, trước đây hồi còn học tiểu học, Đinh
Đinh anh trai anh từng luộc một con ếch cho anh, đầu tiên bọn anh cho con ếch
vào trong nồi, sau đó đun lên, đun được một lúc, con ếch thấy nóng, liền nhảy
ra khỏi nồi, anh Đinh Đinh bảo anh rằng: Có một vài chuyện, tất cả mọi người
đều cho là đúng, nhưng nó vẫn có thể sai. Đừng bao giờ tự bao biện rằng hiện
thực làm thay đổi con người mình, nước sôi không thể luộc được ếch, ếch không
ngốc thế, đó chính là hiện thực.

Mạnh Mạnh bảo: Em không tin, em muốn đến nhà anh để thử
nghiệm, chiều mai em tới, anh cho em địa chỉ rồi chuẩn bị sẵn một cái nồi và
một con ếch.

Tôi bảo: Được thôi, em đến đi.

Ngày hôm sau, Mạnh Mạnh đến phòng tôi rất đúng giờ, em
nhìn quanh rồi bảo: Anh ở một mình hả?

Tôi đáp: Ừ.

Mạnh Mạnh nói: Vậy ếch đâu?

Tôi bảo: Anh đã mua hai con để kiểm tra cho chuẩn xác. Em
mà đến đây vào mùa hè khéo có thể tự bắt ếch trong phòng này luôn ấy chứ.

Mạnh Mạnh bảo: Vậy anh chẳng khác nào hoàng tử ếch rồi.

Trước những lời nói cùng nụ cười nhạt của cô nữ sinh khoa
diễn xuất này, tôi thực sự không dám tâng bốc, nhưng vẫn cố nở một nụ cười lấy
lệ.

Mạnh Mạnh nói: Nào bắt đầu đun thôi.

Tôi bỏ chú ếch xanh vào trong nồi.

Khi nước còn lạnh, ếch vẫn tung tăng bơi lội. Nhiệt độ
tăng dần, ếch vẫn không thay đổi tư thế bơi. Mạnh Mạnh có chút đắc ý, bảo: Anh
xem, không có phản ứng gì cả, anh mở lửa nhỏ hơn đi, cứ đun từ từ, chẳng may
ếch chết, thịt vẫn còn tươi một chút.

Tôi vặn lửa đến mức nhỏ nhất, chú ta vẫn không hề hấn gì,
nhưng khi nhiệt độ tăng cao, ếch ta cũng có chút bất an, bắt đầu nhảy chồm
chồm. Tôi nói: Mạnh Mạnh, em xem kìa, nó đang muốn nhảy lên rồi kia kìa, có đun
nhỏ lửa cũng thế cả thôi, đừng cho rằng hiện thực có thể thay đổi được em, đừng
để đêm tối nhuộm đen em, em phải là chính mình, hiện thực không mạnh mẽ to lớn
như em tưởng tượng đâu, hiện thực này chẳng qua chỉ như một con hổ giấy mà
thôi…