Chương 7: ĐÊM

Adso đau khổ xưng tội với thầy
William,

suy ngẫm về thân phận đàn bà

trong công cuộc tạo hóa.

Sau đó cậu phát hiện ra một tử thi.

Tôi tỉnh dậy thấy có người đang dấp
nước lên mặt tôi. Đấy là thầy William, tay cầm đèn. Thầy đã kê dưới đầu tôi một
vật gì đó.

- Chuyện gì thế, Adso? Ban đêm
con đi lang thang ăn cắp đồ lòng trong nhà bếp à?

Tóm lại, thầy William thức dậy,
tìm không thấy tôi bèn nghi tôi sắp thực hiện một việc liều lĩnh nào đó trong
thư viện. Khi men theo nhà bếp về phía Đại Dinh, thầy thấy một bóng đen thoát
ra khỏi cửa, chạy về phía vườn rau (chính là cô gái đang bỏ trốn, có lẽ vì nàng
nghe có người đến). Thầy cố muốn biết đó là ai, liền chạy theo, nhưng bóng đen
đã lao về phía bức tường ngoài và biến dạng. Sau khi lục soát mọi nơi, thầy
William vào nhà bếp và thấy tôi đang ngất xỉu.

Vẫn còn hoảng sợ, tôi nói với thầy
về cái bọc chứa quả tim và lúng búng suy diễn thêm về một án mạng khác thì thầy
phá lên cười:

- Adso ơi, ai lại có trái tim to
như thế? Đó là tim bò. Hôm nay, họ có mổ một con. Làm sao con có quả tim này?

Đến đây, lòng tràn đầy ăn năn và
sợ hãi, tôi òa lên khóc và xin thầy làm phép xưng tội. Thầy nhận lời và tôi thú
hết, không giấu gì cả.

Thầy William lắng nghe tôi xưng tội
từ đầu đến đuôi, lộ vẻ khoan dung. Khi tôi thú xong, thầy nghiêm nghị bảo:

- Adso, quả thật con đã phạm tội
ngược lại điều răn cấm giao hợp, và cũng ngược lại với bổn phận của một tu
sinh. Con chỉ có một lý do để bào chữa là con đã rơi vào một tình huống mà ngay
cả thánh cũng phạm tội. Thánh kinh đã nói nhiều về tội cám dỗ của đàn bà. Hàng
Giáo phẩm đã nói: đàn bà như lửa cháy, còn sách cách ngôn, trong kinh Cựu ước
có viết: đàn bà chiếm lấy linh hồn quý giá nhất của đàn ông và làm hư hỏng những
con người mạnh mẽ nhất… Điều thầy muốn nói với con, Adso ạ, là đương nhiên con
không được phép tái phạm nữa, nhưng nếu con đã lỡ phạm tội thì cũng không đến nỗi
gớm ghiếc lắm đâu. Một tu sĩ cũng nên trải nghiệm qua đam mê xác thịt, ít nhất
là một lần trong đời, để về sau, có thể khoan dung và thông cảm với những kẻ phạm
tội mà mình sẽ an ủi và khuyên nhủ… thế đấy, Adso ạ, đó là việc ta không mong cầu
trước khi nó xảy ra, nhưng nếu nó đã lỡ rồi thì chớ nên nguyền rủa nó quá. Thế
nên hãy đến với Chúa và đừng bàn thêm gì về việc ấy nữa. Chớ nên suy nghĩ, đeo
đẳng mãi một việc mà ta nên quên… - Đến đây, giọng thầy như dịu xuống vì một
xúc cảm riêng. – Nếu có thể, hãy bàn xem sự kiện đêm qua có ý nghĩa gì? Cô gái ấy
là ai và đến đây để gặp người nào?

- Con không biết, con không trông
thấy người ở bên nàng.

- Đúng, nhưng chúng ta có thể suy
từ nhiều dữ kiện chắc chắn để biết kẻ ấy là ai. Thứ nhất, kẻ ấy phải già và xấu,
một người mà cô gái không hoan hỉ đến gần, đặc biệt, nếu như cô ta đẹp như con
tả, dù thầy nghĩ rằng con sói nhỏ của thầy ăn món gì cũng thấy ngon cả.

- Tại sao lại già và xấu hở thầy?

- Vì cô gái không đến với kẻ ấy
vì tình yêu mà vì một gói thức ăn thừa. Cô ta hẳn là một thôn nữ, vì đói đã đến
đây, có lẽ không phải là lần đầu, để bán thân cho tu sĩ dâm dục nào đó để đổi lấy
miếng ăn cho bản thân và gia đình.

- Một gái điếm à! - tôi hoảng sợ
kêu lên.

- Một gái quê nghèo thôi, Adso ạ.
Có lẽ cô ấy còn đàn em thơ phải nuôi. Một cô gái, mà nếu có điều kiện, sẽ dâng
hiến cho tình yêu chớ không phải dục vọng, như cô đã làm đêm nay vậy. Quả thực,
con đã kể rằng nàng bảo con trẻ đẹp, và vì tình yêu đã tặng không con cái mà cô
ta có thể dùng để đổi lấy một quả tim hay vài cái phổi bò. Cô ta cảm thấy cao cả
và đạo đức vì món quà mà mình đã tự hiến quá, đến nỗi bỏ chạy mà chẳng lấy theo
thứ gì để đổi chác cả. Do đó, thầy mới nghĩ rằng người mà cô ấy đã so sánh với
con không thể trẻ và đẹp trai được.

Tôi thú thật rằng dù lòng rất đỗi
ăn năn, lời thầy giải thích vừa rồi khiến tôi vô cùng tự hào. Tôi yên lặng nghe
thầy nói tiếp:

- Tu sĩ già nua, xấu xí ấy phải
có cơ hội xuống làng tiếp xúc với nông dân vì một công việc gì liên quan đến chức
vụ của mình. Hắn phải biết cách đưa người ra vào tu viện, và biết trong nhà bếp
có bộ đồ lòng ấy. Cuối cùng, hắn hẳn phải có tính tiết kiệm, không muốn nhà bếp
mất đi những thức ăn bổ béo hơn: nếu không, hắn đã đưa cho cô gái một miếng thịt
bíp-tếch hay một miếng thịt nào ngon lành đã lọc lựa. Thế là con thấy hình ảnh
của một người lạ mặt hiện lên rất rõ, và tất cả những đặc tính này đều thích hợp
với một người mà thầy chẳng ngại ngần chi mà không định tên: Đó là viên quản hầm
Remigio của chúng ta. Còn nếu ta lầm, đó là con người bí ẩn Salvatore, người xuất
thân từ địa phương này nên có thể nói chuyện dễ dàng với dân trong vùng và biết
cách thuyết phục cô gái làm theo ý mình, nếu con không đến.

Tôi hài lòng nói: - Tất cả đều
đúng cả, nhưng giờ đây chúng ta biết được kẻ đó thì có ích gì chăng?

- Không, có ích rất nhiều. Câu
chuyện trên có thể có hay không có liên hệ với các án mạng mà chúng ta đang
quan tâm. Mặt khác, nếu quản hầm là một tu sĩ dòng Dolcino, thì gốc gác của gã
sẽ giải thích cho hành động này, và ngược lại. Cuối cùng, chúng ta biết được rằng
tu viện này là nơi hay xảy ra nhiều biến cố kì quặc về đêm. Và ai có thể nói chắc
rằng quản hầm của chúng ta, hay Salvatore, những kẻ đi lại dễ dàng trong tu viện
vào ban đêm, lại không biết nhiều điều liên quan đến các biến cố, nhưng chưa
nói ra?

- Họ sẽ kể cho chúng ta biết chứ?

- Không, nếu chúng ta thông cảm bỏ
qua cái xấu của họ. Nhưng, nếu chúng ta thực sự muốn biết điều gì, chúng ta có
cách thuyết phục họ nói. Nói khác đi, khi cần, quản hầm và Salvatore là những
người ta có thể dùng, xin Chúa tha cho chúng con tội lừa lọc này, cũng như Ngài
đã tha thứ nhiều tội khác nữa. – Thầy tinh quái nhìn tôi, và tôi không có lòng
dạ nào để bình luận các quan điểm đúng của thầy.

- Chúng ta nên về ngủ, vì còn một
canh nữa là đến Kinh sớm. Nhưng Adso ạ, thầy thấy con vẫn còn ray rứt, sợ sệt
vì tội lỗi của con… Chẳng có gì tốt hơn là vào nhà thờ cầu nguyện một lát để trấn
an tinh thần. Thầy đã giải tội cho con, nhưng chưa chắc đã được. Hãy đến xin
Chúa chứng nhận. – Rồi thầy đánh nhẹ lên đầu tôi, có lẽ vừa tỏ lòng trìu mến
cha con đầy cương nghị vừa trừng phạt rất khoan dung. Hay có lẽ, thầy thèm muốn
được như tôi, vì thầy là con người khao khát những kinh nghiệm mới lạ và sống động.

Chúng tôi trực chỉ nhà thờ theo lối
cũ. Tôi nhắm mắt vội vã theo thầy, vì đêm đó những bộ xương nhắc nhở tôi quá hiển
nhiên về thân phận cát bụi của mình và niềm tự hào về xác thịt là ngu xuẩn biết
bao.

Khi đến gian giữa của giáo đường,
chúng tôi thấy một bóng người trước bàn thờ chính. Tôi tưởng đó là Ubertino,
nhưng hóa ra lại là Alinardo. Thoạt tiên Huynh không nhận ra chúng tôi, Huynh
nói không ngủ được nên định thức đêm để cầu nguyện cho một tu sĩ trẻ vừa mất
tích (Huynh thậm chí cũng không nhớ tên). Huynh cầu nguyện cho linh hồn Huynh ấy,
nếu đã chết và cho thân xác, nếu đang nằm bệnh hoạn, cô đơn đâu đó. Huynh nói:

- Nhiều người chết quá, nhiều
quá… Nhưng điều này đã được ghi trong Phúc âm. Hồi kèn thứ nhất vang lên thì
mưa đá đổ xuống. Hồi kèn thứ hai, một phần ba biển hóa máu. Các con đã tìm thấy
một xác chết trong mưa đá, một xác khác trong máu… Hồi kèn thứ ba báo hiệu rằng,
một ngôi sao bùng cháy sẽ rơi xuống phần thứ ba của sông hồ. Nầy nhé, người tu
sĩ thứ ba của chúng ta đã mất tích. Hãy sợ cho người thứ tư, vì phần thứ ba của
mặt trời, mặt trăng và tinh tú, sẽ bị đập nát và trời sẽ tối đen như mực…

Khi ra khỏi cánh ngang của nhà thờ,
thầy William tự hỏi không biết trong lời tu sĩ già ấy có chứa đựng sự thực nào
không? Tôi vạch rõ:

- Nhưng nói như thế có nghĩa là
cho rằng đầu óc quỷ quyệt của kẻ nào đó đã theo lời sách Mặc khải để sắp xếp ba
cái chết. Nói như thế cũng cho rằng Berengar đã chết! Nhưng ngược lại, chúng ta
biết Adelmo đã tự tử chết...

- Đúng. Nhưng cái chết của Adelmo
có lẽ đã gợi ý cho chính đầu óc quỷ quái, bệnh hoạn đó cách sắp xếp hai cái chết
sau theo một biểu tượng nào đó. Nếu thế, người ta sẽ tìm thấy Berengar trong một
con sông hay dòng suối. Còn trong tu viện thì không có sông, suối nào để người
chết đuối cả…

- Chỉ có nhà tắm thôi, - Tôi bất
thần nhận xét.

- Adso! Nè, đó có thể là ý hay đấy.
Nhà tắm!

- Nhưng chắc họ đã tìm ở đó rồi…

- Sáng nay, thầy thấy các tôi tớ
đi lùng kiếm, họ mở cửa phòng tắm nhưng chỉ liếc nhìn vào mà không xem xét kĩ
lưỡng. Họ không nghĩ sẽ tìm thấy một vật được giấu kĩ, mà chỉ tìm kiếm một thây
người nằm kệch cỡm ở đâu đó, như xác Venantius trong vại máu vậy… chúng ta đến
đó xem đi. Trời còn tối, nhưng đèn chúng ta vẫn rạng lắm.

Thế là chúng tôi đi, ung dung mở
cửa vào nhà tắm, cạnh bệnh xá.

Những tấm màn dày ngăn các bồn tắm
với nhau, tôi không nhớ có bao nhiêu. Các tu sĩ tắm gội ở đây, còn Severinus
dùng nó như một phương pháp trị liệu, vì không có gì bồi dưỡng thể xác và tinh
thần tốt hơn đi tắm. Trong góc có xây một lò sưởi để dễ dàng đun nước. Trong lò
có tro mới và phía trước là một nồi lớn nằm đổ nhào. Nước có thể lấy từ bồn ở
góc kia.

Chúng tôi nhìn vào những bồn tắm
trống đầu tiên. Chỉ có bồn tắm cuối cùng có kéo màn là đầy nước, cạnh bồn là một
đống áo quần. Thoạt nhìn, dưới ánh đèn, mặt nước trông phẳng lì, nhưng khi đèn
soi gần hơn, chúng tôi thoáng thấy một xác chết trần truồng dưới đáy bồn. Chúng
tôi từ từ kéo xác ra: Berengar. Thầy William nói xác này quả thật có bộ mặt của
người chết đuối. Mặt mũi chương phù. Thân hình trắng bệch và nhão nhẹt, không
có lông, trông như thân thể một phụ nữ trừ bộ phận sinh dục gớm ghiếc ỉu sìu.
Tôi đỏ mặt, rùng mình. Tôi làm dấu thánh giá còn thầy William làm phép trên
xác.