Phần Bốn Mươi Sáu: Cướp Đất

Có một vị thần tiên rất
nhiều phép mầu. Một người kia gặp được, yêu cầu được giàu có hơn
thiên hạ. Vị thần tiên bằng lòng, bèn phán rằng:

- Ta cho ngươi được
quyền làm chủ tất cả những khoảnh đất nào mà nhà ngươi bước qua, kể từ giờ
này đến lúc sập mặt trời.

Được lời, anh ta sung
sướng quá. Liền phóng mình chạy bay như tên bắn. Anh chạy rút một hơi, không
dám ngó lại... Anh ta chạy mãi bất kể chông gai... mồ hôi đầm mình cũng
không kịp lau, sợ mất ngày giờ... Giờ phút không còn phải là bạc, mà hơn vàng
nữa. Khát cũng không chịu dừng để uống. Đói, cũng không chịu nghỉ để
ăn. Thời gian có hạn... sập mặt trời là hết rồi! Ôi! Quả đất lại mênh
mông! Còn lòng tham thì không đáy!

Muốn tranh thủ với thời
gian và không gian, anh chạy mãi không kịp thở.

Mặt trời đã gần
lặn...

Anh ta càng phóng mình
chạy nhanh hơn nữa. Hơi thở đã mòn lần, nhưng anh vẫn cứ gầm đầu chạy
riết.

Mắt trời đã vàng rực
ở chân trời... Anh chỉ còn là một bộ máy đau thương, đang ôm ấp một
hi vọng tràn trề: Làm chủ nhân ông một vùng đất vô cùng rộng lớn.

Dưới chân máu chảy dầm
dề... Hơi thở cấp bách như muôn vàn mũi nhọn đâm thủng lòng ngực của anh.
Trong mạch máu như có nghìn mua cây kim châm chích... Quả tim cơ hồ tan vỡ...
Không khí cơ hồ không đủ cho anh thở nữa.

Còn năm phút nữa...

Còn năm phút nữa...

Còn một ly nữa... là mặt
trời sụp dưới chân trời!

Gắng gượng thêm lên anh
chuyển cả thần lực gần tàn để tranh thủ từng tấc đất với bóng quan
âm... Mau lên... Mau hơn nữa!Anh chỉ còn là một bộ xương thịt, chao động dưới bóng mặt trời,
một bụm mồ hôi, một nhúm hơi thở phì phò... Anh chỉ còn là hiện thân
của đau khổ đang vất vơ giữa khoảng mênh mông của Trời Đất mà thôi.

Thôi rồi! Mặt
trời đã vừa khuất dạng... thì anh cũng vừa ngã lăn bất tỉnh, và trút hơi thở cuối cùng!

Nói cho đúng, anh
cũng chỉ tranh được ba thước đất để chôn thi hài anh mà thôi...

Than ôi! Cái mộng
chiếm đoạt vũ trụ của con người, chung quy thì cũng được có bấy
nhiêu, không hơn gì người này.

Phần Bốn Mươi Bảy: Xin Bãi Nại

Có người thợ làm việc
trên một tầng lầu cao. Rủi trật chân, té xuống đường. Trong khi té, lại
rớt nhằm đầu một người đi qua đường. Người ấy chết, mà anh thợ
thì sống.

Con trai người chết thưa
lên quan, "mạng thường mạng". Luật hiện hành trong xứ ấy, hễ gây
thiệt mạng cho ai, phải đền bằng tội chết.

Biết rõ người thợ không
phải cố sát, nhưng trước luật pháp hiện hành, không còn cách nào khác để
cứu người vô tội, quan tòa bèn tuyên án:

- Hễ "sát nhân giả
tử", luật pháp là như thế không ai có thể gỡ được. Tên thợ này làm
chết người, phải thường mạng. Nhưng muốn thực hiện công lý ấy, thì nó đã
giết người bằng cách nào, bây giờ người ta phải giết nó bằng cách ấy. Nay ta
phán rằng: Đứa con khổ chủ phải lên trên lầu cao ngay chỗ tên thợ
trước đây đã đứng, đợi khi tên thợ ấy bước
ngang, thì gieo mình ngay trên đầu nó, để giết nó!

Đứa con nạn nhân
lật đật đến tòa xin bãi nại.

Phần Bốn Mươi Tám: Nghèo Khổ

Nghèo Tử bận áo vải mà
vá, giày cột bằng dây gai... Gặp Ngụy Vương. Ngụy Vương nói:

- Tiên sinh khổ não thế
ư?

Trang Tử nói:

- Nghèo, chứ không khổ.
Kẻ sĩ có Đạo Đức, không bao giờ khổ. Áo rách, giày hư là nghèo, không phải khổ.
Đó là chẳng qua vì không gặp thời mà thôi. Phàm con khỉ con vượn nhảy
nhót được thong thả là nhờ gặp được rừng cây to cành dài, trơn tru
dai dẻo. Dù cho bậc thiên hạ như Phùng Mông cũng không sao hạ nó được. Nếu
nó rủi gặp phải cành cây khô, gai góc, thì sự hoạt động ắt khó khăn chậm
chạp. Cũng thời một con thú, mà sự cử động dễ khó khác nhau, chẳng qua vì
gặp phải hoàn cảnh không thuận làm cho nó không tự do dùng tận sở năng của nó.
Nay, sinh không nhằm thời, trên thì hôn ám, dưới thì loạn tặc lại muốn không
cực nhọc vất vả, có được không?

Phần Bốn Mươi Chín: Cá Vui

Trang Tử cùng Huệ
Tử đứng chơi trên cầu hào thành. Trang Tử nói: Cá xanh bơi lội thung dung.
Cá vui đó.

Huệ Tử nói:

- Ông không phải cá, sao
biết cá vui?

Trang Tử nói:

- Ông không phải tôi, sao
biết tôi không biết!

Huệ Tử nói:

- Tôi không phải ông, nên
không thể biết được ông, còn ông không phải cá, ông cũng không sao
biết được cái vui của cá.

Trang Tử nói:

- Xin xét lại
câu đầu. Ông hỏi tôi làm sao biết được cá vui? Đã biết là tôi biết,
ông mới có hỏi "làm sao mà biết"... Thì đây, làm thế này:
Tôi đứng trên hào thành mà biết được.

Phần Năm Mươi: Làm Giàu

Đời nhà Châu có
người họ Doãn, chỉ chăm làm giàu. Tôi tớ trong nhà vất vả, thức khuya, dậy sớm,
khó nhọc vô cùng.

Có một tên đầy tớ
già, sức yếu, nhưng lại phải làm nhiều, ban ngày làm không kịp thở,
ban đêm mệt đừ người, ngủ say không biết đầu đuôi.
Nhưng đêm nào cũng nằm mộng thấy mình được làm vua một
nước, đứng đầu cả muôn dân, ở lầu son gác tía ăn toàn của ngon vật
lạ, muốn gì được nấy, sung sướng không ai bằng! Sáng bừng mắt thì vẫn hoàn là
tên tớ già, làm không kịp thở... Có người thấy lão vất vả quá, tỏ lời an ủi.
Lão nói:

- Đời người trăm năm có
ngày có đêm. Ta ban ngày, chỉ là một tên tớ già, kể ra cũng khổ thực!
Nhưng ban đêm lại làm vua một nước, vui sướng không ai bằng! Vậy thì còn
ân hận gì nữa?

Họ Doãn trái lại ban ngày
quả là tay nhà giàu, nhưng lại lo lắng ruột tan, gan nát, mệt cả tâm
thần, đến đêm mệt ngủ, thì lại nằm mộng thấy mình đi làm tôi tớ
người ta, việc gì cũng phải làm, lại còn gặp chủ cay nghiệt, hành hạ đủ
điều. Thức dậy, lòng thổn thức, bèn đem chuyện kể với bạn.

Bạn bảo:

- Được cái địa vị
như anh, giàu có hơn người, ban ngày sung sướng vẻ vang biết
bao, đêm đến là nằm mơ đi làm đầy tớ người ta. Như vậy thì sướng
khổ đắp đổi nhau. Nếu lúc thức, lúc ngủ đều muốn được sướng
cả, thì thế nào được!

Họ Doãn nghe bạn nói tỉnh
ngộ. Từ hôm đó không còn hà khắc tôi tớ trong nhà nữa. Và nhờ vậy mà bớt
lo, bớt nghĩ, lòng thấy nhẹ nhàng. Và bệnh mỗi ngày một bớt lần.