12

Ngày
hôm sau họ lại ra khơi tìm cá mập, mặt trời vẫn chiếu sáng rực như hôm trước.
Họ rời cảng vào lúc sáu giờ sáng. Gió tây nam thổi nhè nhẹ, hứa hẹn mang cái
mát tới. Mũi Montauk không bình lặng. Nhưng đến mười giờ thì đến làn gió hây
hẩy cũng tắt, và chiếc canô đứng đờ trên mặt gương của đại dương như chiếc cốc
bằng bìa cứng trong khi mặt trời bị chìm trong một màn sương khói đặc. Khi đi
ra cảng, Brody đã nghe đài nói dường như sự ô nhiễm không khí ở New York đã đạt
đến mức tới hạn - đã có gì đó thay đổi trong thành phần hóa học của khí quyển.
Có đến hàng trăm người ốm, các cụ già và những người bị bệnh kinh niên chết
hàng loạt.

Hôm
nay Brody mặc quần áo lao động. Trên người anh là chiếc sơmi trắng ngắn tay và
cổ cao, quần vải sợi nhẹ, tất trắng và đôi giày bata. Để giết thời gian anh vớ
quyển sách mượn được theo người của Hendricks.

Brody
không muốn tiêu phí thời gian vào những lời nói phù phiếm, anh sợ lại cãi nhau
với Hooper. Chắc là nhà ngư học phải hổ thẹn về chuyện ngày hôm qua, Brody
nghĩ. Hôm nay họ hầu như không nói chuyện với nhau, mà hay quay sang với Quint.
Brody không thể làm ra bộ như không có chuyện gì xảy ra, nên không thể có thái
độ bạn bè với Hooper được.

Người
cảnh sát này nhận thấy rằng sáng sáng Quint tỏ ra ít nói, kiềm chế và không xởi
lởi. Mỗi lời nói của ông ta hệt như thể phải lôi bằng kìm mới ra. Tuy nhiên, đến
cuối ngày thì chủ tàu mềm tính lại. Buổi sáng, khi họ tiến ra đại dương, Brody
đã hỏi Quint là canô chạy về hướng nào.

-
Không biết, - chủ tàu đáp.

-
Ông không biết?

Quint
lắc đầu vài lần.

-
Vậy thì ta sẽ đi tìm cá mập ở đâu?

-
Ta sẽ chọn chỗ.

-
Thế ông xác định chỗ như thế nào?

-
Chẳng như thế nào cả.

-
Ông đi theo dòng chảy?

-
Có lẽ như thế.

-
Ông có tính đến độ sâu không?

-
Một phần.

-
Ông muốn nói còn cái gì nữa?

Quint
im lặng và chăm chú nhìn thẳng trước mặt, về phía chân trời. Brody đã tưởng là
chủ tàu sẽ không đáp lại câu hỏi của anh.

-
Một con cá mập to như thế chắc gì sẽ bơi ở chỗ nông, - cuối cùng Quint mới rặn ra.
- Nhưng khó đoán thật.

Brody
hiểu rằng phải chấm dứt câu chuyện và để Quint yên, nhưng anh thấy tò mò nên
lại hỏi:

-
Nếu ta tìm thấy cá mập hoặc nó tìm thấy ta thì là gặp may, có phải không nào?

-
Có lẽ.

-
Tìm con cá này cũng khó như thể mò kim đáy biển ấy.

-
Ông nói quá.

-
Tại sao?

-
Nếu dòng chảy nhanh, thì lớp váng mỡ mồi nhử đến cuối ngày sẽ lan được chục dặm
hoặc hơn.

-
Thế thì ta ở lại đây cả đêm có hơn không?

-
Để làm gì? - Quint hỏi.

-
Thì lớp váng sẽ còn lan xa nữa. Nếu một ngày nó bao phủ được mười dặm, thì thêm
một đêm nữa nó sẽ phủ được cả hai chục dặm.

-
Nếu lớp váng lan ra một diện tích quá rộng thì không tốt lắm.

-
Tại sao?

-
Nó sẽ làm lạc hướng cá mập. Nếu ta cứ dềnh dàng ở đây cả tháng, thì sẽ rải lớp
váng đến kín cả cái đại dương chết tiệt này. Tôi không thấy ý nghĩa. - Quint
cười hềnh hệch, hẳn là đang hình dung ra cảnh đại dương bị lớp váng phủ. Brody
thôi nói và quay ra đọc sách.

Gần
đến trưa thì Quint mới khơi chuyện. Những sợi dây cước đã bơi trong lớp váng
hơn bốn giờ rồi. Hễ họ cho tàu đứng im một chỗ là Hooper lại cầm lấy gáo, tuy
không ai giao việc đó cho anh ta cả. Lúc này anh ta ngồi ở đằng đuôi, đều đặn
múc và đổ mồi nhử xuống biển. Lúc khoảng mười giờ có một con cá nào đó đớp mồi
câu ở phía thành tàu bên phải, gây ra sự sôi nổi trong chốc lát. Đó là con rắn
đến năm pao, phải vất vả nó mới tóm được lưỡi câu như thế. Lúc mười rưỡi một
con cá mập xanh nhỏ đớp mồi phía thành bên trái. Brody kéo con cá lại, Quint
cắm câu liêm vào con cá, mổ bụng nó ra rồi lại vứt xuống biển. Con cá mập lờ đờ
ngoạm mấy miếng thịt của chính nó, rồi lại chuồi xuống dưới sâu. Không một con
mãnh ngư nào bơi đến đánh chén cả.

Khi
đã hơn mười một giờ Quint nhận thấy cái vây lưng hình lưỡi liềm của con cá
kiếm. Họ im lặng chờ đợi, hy vọng con cá sẽ cắn mồi, nhưng nó không chú ý đến
mồi nhử mà cứ lượn lờ vô mục đích cách đuôi tàu sáu mươi yát. Quint giật dây
cốt cho mồi bật lên bật xuống, làm ra vẻ một con cá sống, nhưng vô hiệu. Lúc đó
Quint mới quyết định phóng lao vào con cá kiếm. Ông ta bật động cơ bảo Brody và
Hooper cuốn dây lại còn mình thì lái canô theo những vòng tròn rộng. Một mũi
lao đã cắm sẵn vào cái thùng gỗ quấn dây thừng đang đứng ở đằng mũi, đợi hiệu
lệnh sử dụng. Quint giải thích quá trình săn bắt; Hooper sẽ lái canô, còn ông
ta, Quint sẽ chễm chệ ngồi đằng mũi, tay cầm lao sẵn sàng. Khi nào họ tiến tới
gần con cá, Quint sẽ lấy lao chỉ hướng đi cho canô. Hooper phải quay tàu cho
tới khi nào mũi lao chỉ thẳng trước mặt. Nó cũng hệt như cách lấy hướng đi theo
kim địa bàn. Nếu họ gặp may mắn thì sẽ tiến lại được mà không đánh động con cá
và Quint sẽ phóng lao - đường ném mười hai bộ gần như thẳng đứng. Brody phải
đứng cạnh cái thùng và theo dõi cho dây thừng khỏi rối khi con cá bắt đầu chúi
xuống sâu.

Mọi
sự đã diễn ra đúng dự tính, nhưng cuộc săn bị gián đoạn vào đúng giây phút cuối
cùng. Khi từ từ chuyển động với động cơ giảm thanh mà tiếng ì ì khe khẽ của nó
khó nhận thấy, chiếc canô tiến lại gần con cá - nó đang nằm nghỉ trên mặt nước.
Con tàu tuân theo tay lái một cách tuyệt vời và Hooper lái tuyệt đối chính xác
theo hướng Quint chỉ. Bỗng chẳng hiểu vì đâu con cá cảm thấy nguy hiểm. Khi
Quint vung tay để ném lao thì nó vọt về phía trước, quẫy đuôi rồi lặn nhanh
xuống sâu. Quint phóng lao, nhưng trượt xa tới sáu bộ. Lúc này chiếc canô lại
đang đỗ ở rìa lớp váng.

-
Hôm qua ông có hỏi là có hay không có những ngày trống không không? - Chủ tàu
nói với Brody. - Hiếm khi chúng tôi lại có hai ngày liền như vậy. Đã đến lúc cá
mập xanh phải xuất hiện.

-
Vậy là sao, tại thời tiết ư?

-
Có thể. Mọi người cảm thấy khá mệt mỏi. Chắc là cá cũng thế.

Họ
ăn trưa - bánh mì kẹp nhân với bia và khi ăn xong, Quint kiểm tra lại xem khẩu
súng đã lên đạn chưa. Sau đó ông ta lẩn vào mui rồi quay ra với một đồ dùng mà
trước kia, Brody chưa thấy bao giờ.

-
Ông chưa ném lon bia đi đấy chứ? - Quint hỏi.

-
Chưa, - Brody nói. - Ông cần làm gì?

-
Bây giờ ông sẽ được thấy.

Dụng
cụ nom giống một quả lựu đạn với chuôi dài hình trụ bằng kim loại. Quint nhét
lon bia vào hình trụ, quay nó cho đến khi vang lên tiếng tạch, rồi lấy trong
túi ra viên đạn rỗng cỡ hăm hai. Ấn viên đạn vào lỗ nhỏ ở đáy hình trụ và quay
tay cầm - lại nghe thấy một tiếng tạch nữa. Ông ta chìa cái dụng cụ này cho
Brody.

-
Ông nhìn thấy lẫy cò chưa, - Quint vừa nói vừa chỉ phía cuối tay cầm. - Hãy
chĩa vật này lên trời, khi nào tôi ra lệnh thì ấn lẫy cò.

Quint
lấy ra khẩu “M-l”, tháo chốt an toàn, giương súng lên rồi hô Brody:

-
Phóng.

Brody
ấn lẫy cò. Một tiếng nổ đanh vang lên, khẽ truyền xuống cả tay, rồi lon sắt tây
đựng bia bay thẳng lên trời. Nó quay quay trên không, lấp lánh trong ánh mặt
trời rực rỡ giống như kim cương, lên đến độ cao tận cùng nó chững lại một phần
tích tắc nào đó, đúng lúc ấy Quint nổ súng.

Ông
ta nhằm vào phía dưới lon, để viên đạn trúng vào lon khi nó bắt đầu rơi, và
xuyên thủng đáy. Vang lên một tiếng “binh!” ngân to, thế là lon sắt tây quay
lộn nhào xuống nước. Nó không chìm mà lềnh bềnh chao đảo, nghiêng ngửa trên mặt
biển.

-
Ông muốn thử không? - Quint hỏi.

-
Tất nhiên, - Brody trả lời.

-
Phải nhớ nhắm khi cái lon lơ lửng trên tận đỉnh và lấy đường bắn hơi thấp xuống
một chút. Nếu muốn trúng cái lon khi đang bay lên, thì phải đón tầm, còn khó
hơn nhiều. Nếu ông bắn trượt thì hãy đợi một chút, sau đó lại ngắm đầu ruồi, chỉ
có điều tôi nhắc lại, là phải đón tầm.

Brody
đưa cho chủ tàu cái dụng cụ phóng, cầm lấy khẩu súng và chuẩn bị tư thế bên tay
vịn thành tàu. Khi Quint đã lên lẫy cò hình trụ, Brody hô: “Phóng!” Thế là lon
sắt tây bay lên. Brody nổ súng. Trượt. Lần thứ ba Brody lấy tầm đón quá lớn, còn
lon bia rơi xuống nước.

-
Bố tiên sư, thế mà không dễ đâu, - Brody lên tiếng.

-
Phải có luyện tập ít nhiều - Quint nhận xét. - Ta xem xem lần này ông có trúng
không nhé.

Lon
sắt đứng thẳng trong làn nước bất động cách canô khoảng mười lăm - hai mươi
yát. Một nửa thân lon nổi rõ trên mặt nước. Brody ngắm, lấy hơi dưới đường ngấn
nước một chút và ấn cò súng. Tiếng kim loại vang lên “cốc!” và viên đạn đập vào
thành lon ở ngay mép nước. Cái lon biến mất.

-
Còn ông, Hooper, - Quint hỏi. - Còn một lon nữa. Hoặc ta có thể uống hết bia, giải
phóng thêm vài lon nữa.

-
Không, cám ơn, - Hooper trả lời.

-
Sao vậy?

-
Chẳng sao cả. Chẳng qua tôi không muốn bắn, có thế thôi.

Quint
cười khẩy.

-
Ông lo lắng đến những lon sắt tây trôi trong nước chứ gì? Chúng ta vẫn quẳng
xuống biển hàng núi lon. Chúng bị gỉ và gây rác đáy biển chứ gì?

-
Không phải vấn đề ở chỗ ấy, - Hooper nói, cố không đối lại sự trêu chọc của
Quint. - Vấn đề là tôi không thích.

-
Ông sợ vũ khí à?

-
Không.

-
Thế đã lần nào trong đời ông bắn chưa?

Brody
ngạc nhiên với sự dai dẳng của Quint. Sự lúng túng của Hooper làm anh thích thú,
nhưng anh không hiểu tại sao chủ tàu lại ra sức chọc tức nhà ngư học. Hay là
Quint thấy bứt rứt khi đã chán cảnh ngồi không, cá thì không bắt được. Hooper
cũng không biết Quint muốn gì, nhưng anh không thích sự soi mói của chủ tàu.
Anh cảm thấy Quint đang nhử anh vào cái bẫy nào đó.

-
Hỏi gì lạ, - anh nói. - Trước kia tôi có bắn.

- Ở
đâu? Trong quân đội à?

-
Không. Tôi...

-
Ông đã phục vụ trong quân đội?

-
Không.

-
Tôi lại cứ nghĩ thế.

- Ý
ông muốn nói gì?

-
Thề có Chúa, tôi dám đánh cuộc ông vẫn là trai tân.

Brody
chăm chăm quan sát Hooper, và trong một phần tích tắc nào đó anh đã bắt gặp cái
nhìn đối lại. Hooper đưa mắt đi chỗ khác, mặt đỏ lên.

Anh
ta hỏi:

-
Ông nghĩ ra cái gì thế, ông Quint? Ông cần gì?

Quint
ngả người ra lưng ghế và toe toét cười. Ông ta nói:

-
Tuyệt nhiên chẳng có gì. Chẳng qua tôi nói chuyện phiếm một chút để giết thời
gian thôi. Ông không phản đối nếu tôi lấy lon khi nào ông uống hết bia chứ?
Biết đâu Brody lại muốn bắn nữa.

-
Không, tôi không phản đối, - Hooper trả lời - Chỉ có điều đừng có động đến tôi
được chưa?

Một
tiếng đồng hồ mọi người ngồi im lặng. Brody thiu thiu ngủ, mũ kéo sụp xuống mắt
để che ánh mặt trời. Hooper thì ở phía đuôi, hết múc lại đổ mồi, thỉnh thoảng
lại lắc lắc đầu để xua cơn buồn ngủ. Còn Quint thì ngồi trên chiếc đài dẫn, mắt
nhìn lớp váng, chiếc mũ cứng của lính thủy đánh bộ hất ra phía gáy.

Bỗng
Quint bình tĩnh lên tiếng:

-
Có khách đến thăm chúng ta.

Brody
tỉnh dậy ngay. Hooper chồm người lên. Sợi dây cước bên thành phải căng ra đều
đều và rất nhanh.

-
Cầm lấy cần câu, - Quint nói. Ông ta giật mũ cứng quẳng xuống ghế.

Brody
lôi cần câu từ côngxon ra, đặt nó giữa hai chân và ép chặt tay lại.

-
Khi nào tôi ra hiệu, - Quint nói, - thì hãy hãm lõi dây và giật cần. - Dây cước
đã ngừng toãi ra. - Đợi một chút. Con cá đang quay người. Nó còn kéo nữa. Đừng
giật bây giờ, nó nhả lưỡi câu ra đấy - Nhưng sợi dây nằm chùng trên nước, không
có động tĩnh gì. Mấy phút sau Quint chửi đổng. - Mả cha nhà mày. Ông kéo đi.

Brody
bắt đầu lựa dây. Sợi dây lướt đi nhẹ nhàng, rất nhẹ nhàng. Như thể trên đó
không có mồi.

-
Giữ dây bằng hai ngón tay nhé, không nó rối đấy, - Quint nhắc. - Dù có là cái
gì, thì “cái của này” đã cắn mồi êm thật. Chắc là nó mới chỉ liếm mồi thôi.

Sợi
dây bật lên khỏi nước và treo lơ lửng phía đầu cần. Không có lưỡi câu, không có
mồi, không có cả dây đai. Sợi dây cước kim loại đã bị cắn đứt gọn. Quint từ
trên đài chạy xuống xem xét sợi dây. Ông ta sờ đầu dây, đưa ngón tay theo mép
đứt và chăm chú nhìn lớp váng phía ngoài thành tàu.

Ông
ta lên tiếng:

-
Tôi nghĩ là ta vừa mới hội ngộ với cô bạn của ông.

-
Cái gì? - Brody hỏi.

Hooper
từ chỗ lan can con tàu chồm dậy.

-
Chắc là ông nói đùa, - anh phấn khích nói. - Chứ không thì tuyệt.

-
Tôi chỉ đoán thôi, - Quint đáp. - Tuy nhiên, tôi xin cuộc là đúng vậy đấy. Sợi
dây bị cắn ngọt lắm. Xoẹt đúng một lần thôi. Có lẽ con cá mập cũng
không cảm thấy. Nó chỉ biết đớp mồi rồi ngậm hàm lại. Thế là xong.

-
Vậy thì bây giờ chúng ta sẽ làm gì? - Brody hỏi.

-
Chúng ta sẽ đợi xem con cá có làm tiếp mồi khác và có nổi lên mặt nước không.

-
Hay là dùng đến con cá heo con?

-
Chỉ khi nào tôi chắc chắn là cô nàng của ông đang quấy rầy chúng ta, - Quint
nói. - Nếu như tôi trông thấy nó, biết rằng nó đã lớn thì mới đáng đem con cá
heo ra làm mồi. Lũ cá thì cái gì chúng cũng đớp liền, tôi không muốn phí một
thứ mồi quý cho một con cá vớ vẩn nào đấy.

Họ
chờ đợi. Mặt nước vẫn yên lặng. Âm thanh duy nhất là tiếng đổ mồi của Hooper.
Bên thành trái con tàu sợi cước lại động đậy.

-
Đừng có lôi cần câu ra khỏi côngxon, - Quint nói. - Mất công vô ích, nhỡ nó lại
cắn đứt cái dây này.

Máu
trong người Brody sôi lên. Anh vừa bị kích động thần kinh, vừa cảm thấy một nỗi
sợ khi nghĩ đến chuyện ở đâu đó quanh đây có một sinh vật có sức mạnh khó
lường. Hooper đứng ở lan can thành bên trái, không rời mắt khỏi sợi dây đang
chạy. Sợi dây lặng đi và chùng lại.

-
Tiên sư nó, - Quint chửi. - Lại đứt rồi.

Ông
ta cầm lấy cần câu và cuốn dây vào lõi. Sợi dây bị cắn đứt lơ lửng trên thành
tàu, lại mất lưỡi câu như lần trước.

- Ta
thử một lần nữa xem, - Quint lại nói. - Nhưng tôi sẽ gắn dây dày hơn. Dĩ nhiên
cái ấy không dọa được nó, nếu như ta đang chạm trán với con giặc của ông. - Ông
ta thò tay vào buồng làm đá lấy mồi ra, rồi tháo dây đai bằng kim loại mảnh ra.
Rồi ông ta lôi từ cái hòm trong buồng thủy thủ ra một dây xích dài bốn bộ và
dây ba phần tám insơ.

-
Giống như dây xích chó ấy, - Brody nhận xét.

-
Thì vốn là dây xích chó mà lại, - Quint đồng tình. Ông ta lấy dây thép nối một
đầu xích vào cái tai lưỡi câu có gắn mồi, còn đầu kia nối vào dây cước kim
loại.

-
Có khi nó cắn đứt cả dây xích này?

-
Tôi nghĩ là đứt. Chắc là chỉ mất thêm ít thời gian nữa, nhưng thế nào nó cũng
cắn đứt, nếu nó muốn. Tôi chỉ muốn chọc tức nó một chút và nhử nó nổi lên trên
mặt nước.

-
Nếu không được thì làm gì?

-
Hiện giờ tôi cũng chưa biết. Tất nhiên, tôi có thể lấy cái lưỡi câu bốn insơ và
một sợi dây xích chắc chắn, gài lên dây mấy miếng mồi nhử và thả mồi câu xuống.
Tuy nhiên nếu con cá mập mà xơi được cả lưỡi câu này, thì tôi đành bó tay với nó.Nó
sẽ giật đứt bất kỳ cột cáp nào, vì thế chừng nào tôi chưa thấy nó, thì không
nên liều. - Quint ném lưỡi câu có mồi ra ngoài thành tàu và thả lỏng vài yát
dây cước. - Mày lại đây, đồ con đĩ! Cho tao trông thấy mặt mày một cái.

Ba
người đàn ông theo dõi sợi dây cước ở thành bên trái. Hooper cúi người, múc một
gáo đầy mồi nhử và hất nó xuống lớp váng. Có cái gì đó đánh động sự chú ý
của anh, buộc anh quay về bên trái. Hooper trông thấy một vật khiến anh phải
bật ra tiếng kêu khàn khàn - không rành mạch, nhưng khá biểu cảm. Hai người đàn
ông còn lại quay nhìn về phía anh.

-
Trời ơi! - Brody thốt lên.

Cách
đuôi tàu mười bộ, gần phía thành bên phải hơn, lộ ra cái đầu con cá mập phẳng
hình chóp nón. Con quái vật trồi lên khỏi nước có lẽ đến hai bộ. Phần đầu trên
cùng màu xám thẫm, trên đó nổi lên hai con mắt đen. Gần phía hàm, nơi màu xám
chuyển dần sang màu trắng nhởn, là hai lỗ mũi - những khe sâu trên lớp da bì bì
như vỏ thiết giáp. Hàm hơi hé mở, trong cái vòm tối tăm mờ mịt ấy lộ ra những
chiếc răng to hình tam giác. Cá mập và người nhìn nhau có lẽ đến mười giây. Sau
đó Quint gào lên:

-
Đưa lao đây!

Tuân
theo tiếng kêu của chính mình, ông ta lao bổ về phía trước và bắt đầu loay hoay
với chiếc lao. Brody vớ lấy khẩu súng. Trong khoảnh khắc ấy con cá chìm vào
nước một cách êm nhẹ. Cái đuôi dài hình lưỡi liềm lấp loáng. Brody nhả đạn
nhưng anh bắn trượt - và con cá biến mất.

-
Nó đi mất rồi, - Brody nói.

-
Không tưởng tượng nổi! - Hooper thốt lên - Thế mới là cá mập! Đến tôi cũng
không dám mơ đến một con như thế. Một con cá lạ thường! Chỉ riêng cái đầu bề
ngang cũng đến bốn bộ ấy chứ.

-
Chắc thế. - Quint vừa lên tiếng tán thưởng vừa đi về phía đuôi tàu. Ông ta mang
lại đấy hai ngọn lao, hai cái thùng và hai sợi dây chão. - Đề phòng trường hợp
cá mập quay lại, - ông ta giải thích.

-
Đã bao giờ ông trông thấy một con cá như vậy chưa, ông Quint? - Hooper hỏi. Mắt
anh ta rực sáng vì hân hoan và kích động.

-
Có lẽ là chưa, - Quint trả lời.

-
Ông nghĩ xem chiều dài từ đầu đến đuôi của con cá là bao nhiêu?

-
Cũng khó nói, phải khoảng hai chục bộ. Có thể hơn. Tôi không rõ. Nói chung lũ
cá này nếu trên sáu bộ là đã không khác biệt gì nhau cả. Chỉ cần đạt đến chiều
dài ấy là chúng đã trở nên nguy hiểm. Con giặc cái này cũng nguy hiểm.